RAPORT Z DIAGNOZY NA TEMAT BEZPIECZEŃSTWA W SZKOLE Gimnazjum im Armii Krajowej w Żórawinie Rok szkolny 2014/2015 WSTĘP
Sygnały płynące z wielu źródeł potwierdzają, że agresja jest zjawiskiem występującym coraz powszechniej w kontaktach rówieśniczych. Uczestniczenie w aktach agresji niezależnie od tego, czy po stronie sprawcy, czy ofiary powoduje długotrwałe negatywne konsekwencje dla funkcjonowania psychospołecznego, poprzez obniżenie subiektywnej jakości życia, która w sferze psychicznej zależna jest przede wszystkim od zaspokojenia ważnych dla jednostki potrzeb (bezpieczeństwa, miłości, afiliacji, samorealizacji), natomiast w sferze społecznej od jej relacji interpersonalnych. Wzrost częstotliwości agresywnych zachowań rozpatrywać można, zatem zarówno z perspektywy globalnej, jako istotny problem społeczny, jak i jednostkowej, jako zaburzenie zdrowia psychospołecznego, znacząco wpływające, na jakość życia wszystkich uwikłanych w te zachowania osób. Przeprowadzone badania ankietowe są próbą diagnozy zjawiska przemocy. Ich główny problem sprowadza się do: Określenia rodzaju i rozmiarów przemocy występujących wśród uczniów naszego gimnazjum Uzyskanie pośrednich danych odnośnie najczęściej spotykanych przejawów agresji, przyczyn i mechanizmów ich powstawania Wskazanie najbardziej niebezpiecznych miejsc według uczniów Zdobycie przesłanek i argumentów na rzecz organizowania kompleksowej, skutecznej i szeroko pojętej profilaktyki 1. RODZICE
Dnia 22 października 2014 roku w trakcie zebrania z rodzicami została przeprowadzona ankieta na temat bezpieczeństwa dzieci w szkole. W badaniu ankietowym udział wzięło 84 rodziców uczniów uczęszczających do Gimnazjum im. Armii Krajowej w Żórawinie. Rodzice mieli za zadanie odpowiedzieć na 15 pytań. Pytania miały w większości przypadków charakter zamknięty, można było zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź. Tylko jedno pytanie było w formie otwartej. 1.1 ANALIZA ILOŚCIOWA 1. Czy uważa Pani/Pan, że Pani/Pana dziecko czuje się w szkole bezpiecznie? a) tak, zawsze 50% b) tak, często 47,6% c) nie, dziecko często czuje się zagrożone 2,3% d) nie dziecko zawsze czuje się zagrożone 0% 2. Jeśli Pani/Pana dziecko czuje się w szkole bezpiecznie to dlatego, że: a) nauczyciele pełnią dyżury na przerwach 47,6% b) uczniowie mają dobry kontakt z wychowawcą 38% c) w szkole jest dobra atmosfera 33,3% d) uczniowie przyjaźnią się ze sobą 36,9% e) inne, jakie 0% 3. Jeśli Pani/Pana dziecko nie czuje się w szkole bezpiecznie to dlatego, że: a) boi się kradzieży w szkole 9,5% b) boi się niektórych nauczycieli 4,7% c) boi się uczniów ze starszych klas 8,3% d) jest wyśmiewane przez innych uczniów podczas lekcji 3,5% e) jest zaczepiane, popychane na przerwach 5,9% f) inne, jakie 0% 4. Czy Pani/Pana dziecko doświadczyło przemocy ze strony innych uczniów? a) tak 11,9% b) nie 69% c) nie wiem 15,5%
5. Jeśli tak, to jaki był to rodzaj przemocy? a) pobicie 0% b) kradzież 1,2% c) wyśmiewanie, poniżanie 9,5% d) zastraszanie, groźby 5,9% e) inne, jakie 0% 6. Gdzie to miało miejsce? a) w szkole (korytarz, sala lekcyjna, toaleta) 10,71% b) na terenie szkoły 2,4% c) w autobusie szkolnym 0% d) w parku przy szkole 0% e) poza terenem szkoły 3,6% f) jakie, inne boisko 1,2% g) nie wiem 3,6% 7. Czy dziecko powiadomiło kogoś o użyciu wobec niego przemocy? a) tak 9,5% b) nie 13,1% c) nie wiem 5,9% 8. Jeśli tak, to kogo? a) dyrektora szkoły 1,2% b) nauczyciela 2,4% c) wychowawcę swojej klasy 1,2% d) psychologa, pedagoga szkolnego 2,4% e) rodzica/opiekuna 5,9% f) kolegę/koleżankę 0% g) kogoś innego, kogo 0% 9. Czy dowiedzieli się Państwo, że ktoś w szkole proponował Państwa dziecku używki? a) tak 3,6% b) nie 72,6%
10. Jeśli tak, to jakie to były używki? a) papierosy 3,6% b) alkohol 2,4% c) narkotyki 1,2% d) inne, jakie 0% 11. Czy wiedzą Państwo, kto proponował dziecku używki? a) uczeń szkoły, do której uczęszcza Państwa dziecko 2,4% b) uczeń inne szkoły 0% c) kolega/ znajomy Państwa dziecka z poza szkoły 0% d) nieznajomy z poza szkoły 0% e) ktoś inny 0% f) nie wiem 13,1% 12. Czy Państwa dziecko było świadkiem przemocy w szkole? a) tak 5,9% b) nie 39,3% c) nie wiem 34,5% 13. Jeśli tak, to jak Państwa dziecko zareagowało na tę sytuację? a) pomogło ofierze 2,4% b) poinformowało nauczyciela 0% c) poinformowało dyrekcję szkoły 0% d) poinformowało kolegów 0% e) jakie inne opowiadało w domu 1,2% 14. Jeśli Państwa dziecko ma problem, zwraca się z nim do: a) rodziców/opiekunów 65,5% b) przyjaciela/kolegi 8,33% c) nauczyciela/wychowawcy 14,3% d) psychologa, pedagoga szkolnego 9,5% e) kogoś innego, kogo brata 1,2% 15. Czy macie Państwo propozycje dotyczące poprawy bezpieczeństwa waszego dziecka w szkole? Jeśli tak, jakie?
ochrona w szkole 1,2% ochrona przed szkołą 1,2% działania dotyczące cyberprzemocy 1,2% 1.2 ANALIZA GRAFICZNA
tak 1 nie 6 nie w Czy Pana/Pani dziecko doświadczyło przemocy ze strony innych uczniów?
Czy dziecko powiadomiło kogoś o użyciu wobec niego przemocy? tak 9,5% nie 13,1% nie wiem 5,9% Gdzie to miało miejsce? w szkole-w budynku 10,7% na terenie szkoły-na zewnątrz 2,4% w autobusie szkolnym 0% w parku przy szkole 0% poza terenem szkoły 3,6% boisko 1,2%
Jeśli tak, to kogo? dyrektora szkoły 1,2% nauczyciela 2,4% wychowawcę swojej klasy 1,2% psychologa, pedagoga szkolnego 2,4% rodzica, opiekuna 5,9%
Czy wiedzą Państwo, kto proponował dziecku używki? uczeń szkoły, do której uczęszcza Państwa dziecko 2,4% uczeń innej szkoły 0% kolega/znajomy Państwa dziecka z poza szkoły 0% ktoś inny 0%
1.3 ANALIZA JAKOŚCIOWA Wyniki przeprowadzonej ankiety pokazują, że w opinii rodziców Gimnazjum w Żórawinie jest postrzegane jako bezpieczne miejsce. Twierdzi tak, aż około 97% ankietowanych. Tylko 2% rodziców uważa, że w szkole dziecko nie czuje się bezpiecznie. Uczniowie czują się w szkole bezpiecznie głównie dlatego, że nauczyciele pełnią dyżury na przerwach, mają z nimi dobry kontakt oraz panuje tu dobra atmosfera, a dzieci przyjaźnią się ze sobą. Ogólnie pojęte poczucie bezpieczeństwa w Gimnazjum może być zagrożone przez ryzyko kradzieży w szkole, bądź też agresywne zachowanie na przerwach (popychanie, zaczepianie przez innych uczniów). Uczniowie boją się także niektórych nauczycieli oraz kolegów ze starszych klas. Ryzyko wystąpienia powyższych sytuacji ma charakter incydentalny. Ponad połowa respondentów 69% - twierdzi, że ich dziecko nie doświadczyło przemocy w szkole. Rodzice, których dzieci były ofiarami przemocy rówieśniczej około 12%, podali, że była to głównie przemoc werbalna (zastraszanie, poniżanie, groźby, wyśmiewanie). Część tych zdarzeń miała miejsce na terenie gimnazjum około 10%, a część poza szkołą. Niepokojące jest to, że tylko 9,5% ofiar przemocy zwróciło się z tym głównie do rodziców, a 13% nie powiadomiło nikogo. Ankieta pokazała także, że nie tylko rodzice, ale także nauczyciele, psycholog i pedagog bywają angażowani w rozwiązywanie tych trudnych sytuacji. Tylko około 6% dzieci było świadkiem przemocy w szkole. Niestety i w tej sytuacji uczniowie niechętnie dzielą się swoimi obserwacjami z opiekunami, bądź też nauczycielami. Kolejny problem poruszony w ankiecie, a mianowicie używki pokazał, że 72,6% ankietowanych rodziców stwierdziło, że w szkole nikt nie proponował ich dzieciom używek. Marginalny odsetek ankietowanych 3,6% podał, że jeśli ktoś proponował używki, to były to głównie papierosy (3,6%), alkohol (2,4%) oraz narkotyki (1,2%). R Reasumując znaczny odsetek rodziców dzieci uczęszczających do Gimnazjum w Żórawinie uważa szkołę za miejsce bezpieczne dla ich dzieci. Incydentalnie (1,2%) padły sugestie, aby na terenie całej szkoły zatrudnić ochronę. Uzyskane wyniki tylko w części pokazują nam sytuację bezpieczeństwa w szkole widzianą oczami rodziców, gdyż badanych osób było ok. 40% spośród wszystkich rodziców uczniów gimnazjum (218 uczniów). Jednakże na podstawie analizy ankiet widać, iż rodzice wiedzą, że w trudnych sytuacjach nauczyciele reagują oraz że dzieci czują się w gimnazjum bezpiecznie.
2. UCZNIOWIE Badania ankietowe zostały przeprowadzone w listopadzie 2014 roku na lekcjach wychowawczych przez nauczycieli. Wzięło w nich udział 167 uczniów Gimnazjum w Żórawinie. Ankieta, którą wypełniali gimnazjaliści zawierała 23 pytania, w tym jedno z pytań miało charakter otwarty. 2.1 ANALIZA ILOŚCIOWA 1. Czy byłeś/aś ofiarą przemocy w szkole lub jej okolicy? 1. tak 19,5% 2. nie 73,1% 3. nie pamiętam 7,4% 2. Jeśli byłeś/aś ofiarą przemocy, to jaka była jej forma? 1. przezywanie 19,5% 2. wyśmiewanie 14,9% 3. zaczepianie 12,6% 4. szturchanie 9,6% 5. kopanie 6,6% 6. zabieranie jedzenia 2,9% 7. niszczenie rzeczy 5,4% 8. wymuszenie pieniędzy 2,4% 9. kradzieże 3,6% 10. straszenie pobiciem 2,9% 11. pobicie 6,6% 12. rozbój 1,8% 3. Czy powiadomiłeś/aś kogoś o tym fakcie? 1. tak 12,6% 2. nie 27,5% 4. Jeżeli tak, to kogo? 1. policję 0% 2. dyrektora szkoły 1,2% 3. pedagoga 3,6% 4. nauczyciela 6,6% 5. katechetę 2,4%
6. rodziców 10,7% 7. rodzeństwo 1,8% 8. kolegę, koleżankę 7,2% 5. Gdzie zdarzenie miało miejsce? 1. w szkole 20,4% 2. w drodze do szkoły lub ze szkoły 4,8% 3. w gimbusie 3,6% 4. na osiedlu, na którym znajduje się szkoła 2,9% 5. w parku przy Twojej szkole 2,9% 6. na boisku szkolnym 3,6% 6. Czy byłeś/aś świadkiem przemocy w szkole i jej okolicy? 1. tak 50,3% 2. nie 31,8% 3. nie pamiętam 8,9% 7. Jeżeli byłeś świadkiem przemocy w szkole, to gdzie to miało miejsce? 1. klasa w czasie przerwy 7,8% 2. korytarz 39,5% 3. szatnia 8,9% 4. toaleta 10,7% 8. Jak często dzieje się coś złego w szkole? 1. bardzo często 8,4% 2. często 21,5% 3. rzadko 47,3% 4. bardzo rzadko 19,8% 9. Kiedy dzieje się coś złego w szkole? 1. w czasie porannych zajęć 2,4% 2. w czasie popołudniowych zajęć 4,2% 3. podczas przerwy 59,8% 4. po lekcjach 19,8% 10. Czy byłeś/aś świadkiem przemocy poza szkołą? 1. tak 34,1% 2. nie 29,9% 3. nie pamiętam 13,2% 11. Jeśli tak, to gdzie to miało miejsce? 1. w drodze do szkoły lub ze szkoły 16,2%
2. na osiedlu, na którym znajduje się szkoła 5,4% 3. w gimbusie 5,4% 4. w parku przy Twojej szkole 19,8% 5. na boisku szkolnym 8,4% 6. w okolicy, gdzie mieszkasz 4,8% 7. w domu 1,2% 12. Czy zareagowałeś/aś na tę sytuację? 1. tak 10,2% 2. nie 29,9% 3. nie pamiętam 13,2% 13. Jeśli tak, to w jaki sposób to zrobiłeś? 1. stanąłeś/aś w obronie ofiary 7,2% 2. powiadomiłeś/aś nauczyciela 5,9% 3. powiadomiłeś/aś rodziców 1,8% 4. powiadomiłeś/aś policję 0% 5. powiadomiłeś/aś kolegów 2,9% 14. Czy sprawca przemocy był Ci znany? a. tak 30,5% b. nie 17,9% 15. Jeżeli tak, to kim był? a. uczeń z Twojej klasy 8,9% b. uczeń z innej klasy 21,5% c. młodzież z osiedla, na którym znajduje się szkoła 4,8% d. osoba dorosła 4,2% 16. Czy Ty dokonywałeś przemocy w szkole i jej okolicy? a. tak 8,9% b. nie 75,5% c. nie pamiętam 12,6% 17. Jeśli tak, to działałeś: a. sam 8,9% b. w grupie 10,2% 18. Jaka była to forma przemocy(możesz zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź) a. przezywanie 7,8% b. wyśmiewanie się 4,8% c. zaczepianie 5,9%
d. szturchanie 6,6% e. kopanie 4,8% f. zabieranie jedzenia 2,9% g. niszczenie rzeczy 2,4% h. wymuszenie pieniędzy 2,9% i. kradzieże 3,6% j. straszenie pobiciem 5,9% k. pobicie 4,2% l. rozbój 2,4% 19. Dlaczego dokonywałeś/aś przemocy? a. z chęci zysku 2,4% b. z chęci zaimponowania innym 2,9% b. pod presją innych 1,2% c. dla zabawy 4,8% 20. Czy poniosłeś/aś konsekwencje związane z dokonaną przez Ciebie przemocą? a. tak 10,2% b. nie 12,6% 21. Jeżeli tak, to jakie? a. dyscyplinarne w szkole 4,8% b. wychowawcze od rodziców 4,2% c. dyscyplinujące od policji 1,2% d. postępowanie przed Sądem 1,2% 22. Co proponujesz uczynić, by w Twojej szkole i jej okolicy nie miały miejsca akty przemocy? więcej nauczycieli na przerwach konsekwentne i dotkliwe kary wykłady pouczające apele na temat przemocy kamery w szkole i wokół szkoły zajęcia sportowe po lekcjach reagowanie nauczycieli na różnego rodzaju dziwne zachowania spotkania z policjantem, psychologiem, pedagogiem lekcje wychowawcze na temat przemocy zapewnienie ochrony w szkole
rozmawianie o tym co się dzieje poprawienie relacji między uczniami zajęcia edukacyjne o przemocy 23. Czy w swojej szkole czujesz się bezpiecznie? a. tak 77,8% b. nie 22,2% 2.2 ANALIZA GRAFICZNA Czy byłeś/aś ofiarą przemocy w szkole lub jej okolicach? tak 19,5% nie 73,1% nie pamiętam 7,4%
Jeśli byłeś/aś ofiarą przemocy, to jaka była jej forma? przezywanie 19,% wyśmiewanie 14,9% zaczepianie 12,6% szturchanie 9,6% kopanie 6,6% zabieranie jedzenia 2,8% niszczenie rzeczy 5,4% wymuszanie pieniędzy 2,4% kradzieże 3,6% straszenie pobiciem 2,9% pobicie 6,6% rozbój 1,8% Czy powiadomiłeś/aś kogoś o tym fakcie? tak 12,6% nie 27,5%
Jeśli tak, to kogo? policję 0% dyrektora szkoły 1,2% pedagoga 3,6% nauczyciela 6,6% katechetę 2,4% rodziców 10,7% rodzeństwo 1,8% kolegę, koleżankę 7,2%
Czy byłeś/aś świadkiem przemocy w szkole i jej okolicy? tak 50,3% nie 31,8% nie pamiętam 8,9% Jeżeli byłeś/aś świadkiem przemocy w szkole, to gdzie to miało miejsce? klasa w czasie przerwy 7,8% korytarz 39,5% szatnia 8,9% toaleta 10,7%
Jak często dzieje się coś złego w szkole? bardzo często 8,4% często 21,5% rzadko 47,3% bardzo rzadko 19,8% Kiedy dzieje się coś złego w szkole? w czasie porannych zajęć 2,4% w czasie popołudniowych zajęć 4,2% w czasie przerwy 59,8% po lekcjach 19,8%
Czy byłeś/aś świadkiem przemocy poza szkołą? tak 34,1% nie 4,2% nie pamiętam 48,5% Jeśli tak, to gdzie to miało miejsce? w drodze do szkoły lub ze szkoły 16,2% na osiedlu, na którym znajduje się szkoła 5,4% w gimbusie 5,4% w parku przy twojej szkole 19,8% na boisku szkolnym 8,4% w okolicy gdzie mieszkasz 4,8% w domu 1,2%
Czy zareagowałeś/aś na tą sytuację? tak 10,2% nie 29,9% nie pamiętam 13,2% Jeśli tak, to w jaki sposób to zrobiłeś/aś? stanąłeś/aś w obronie ofiary 7,2% powiadomiłeś/aś nauczyciela 5,9% powiadomiłeś/aś rodziców 1,8% powiadomiłeś/aś policję 0% powiadomiłeś/aś kolegów 2,9%
Czy sprawca przemocy był Ci znany? tak 30,5% nie 17,9% Jeżeli tak, to kim był? uczeń z twojej klasy 8,9% uczeń z innej klasy 1,5% młodzież z osiedla, na której znajduje się szkoła 4,8% osoba dorosła 4,2%
Czy Ty dokonywałeś/aś przemocy w szkole i jej okolicach? tak 8,9% nie 75,5% nie pamiętam 12,6% Jeśli tak to działałeś/aś: w grupie 8,9% sam 10,2%
Jaka to była forma przemocy? przezywanie 7,8% wyśmiewanie 4,8% zaczepianie 5,9% szturchanie 6,6% kopanie 4,8% niszczenie rzeczy 2,9% wymuszanie pieniędzy 2,4% kradzieże 3,6% straszenie pobiciem 5,9% pobicie 4,2% rozbój 2,4% zabieranie jedzenia 2,4% Dlaczego dokonywałeś/aś przemocy? z chęci zysku 2,4% z chęci zaimponowania innym 2,9% pod presją innych 1,8% dla zabawy 4,8%
Czy poniosłeś/aś konsekwencje związane z dokonywaną przez Ciebie przemocą? tak 10,2% nie 12,6% Jeżeli tak, to jakie? dyscyplinarne w szkole 4,8% wychowawcze od rodziców 4,2% dyscyplinujące od rodziców 1,2% postępowanie przed sądem 1,2%
Czy w swojej szkole czujesz się bezpiecznie? tak 77,8% nie 22,2%
2.3 ANALIZA JAKOŚCIOWA Z przeprowadzonej ankiety wynika, że ponad 70% gimnazjalistów nie padło nigdy ofiarą przemocy rówieśniczej. Około 20% ankietowanych podało, że w stosunku do nich stosowano różnego rodzaju zachowania agresywne. Były to głównie zachowania o charakterze werbalnym (przezywanie 19,5% i wyśmiewanie 14,9%). Uczniowie niechętnie dzielą się takimi informacjami, gdyż tylko 12,6% poinformowało kogoś o zdarzeniu. Jak pokazuje ankieta największym zaufaniem w takich sytuacjach cieszą się głównie rodzice (10,7%), rówieśnicy (7,2%), a także czasami nauczyciele (6,6%). Niepokój może budzić fakt, że aż 20,4% zdarzeń miało miejsce na terenie szkoły. Kolejna część ankiety pokazuje, że 50% ankietowanych gimnazjalistów była świadkiem przemocy rówieśniczej w szkole. Zdarzenia te miały miejsce głównie na korytarzu (39,5%), w toalecie (10,7%) oraz szatni (8,9%). Najbardziej niebezpieczne według młodzieży są przerwy (59,8%) oraz czas po zajęciach lekcyjnych (19,8%). Niemniej jednak uczniowie zapytani o częstotliwość negatywnych wydarzeń w szkole stwierdzili, że występują one rzadko (47,3%), bądź bardzo rzadko (19,8%). Tylko 8,4% uważa, że bardzo często i niestety 21,5%, że często. Gimnazjaliści obserwują także różnego rodzaju akty agresji i przemocy poza szkołą, tak podało 34,1% ankietowanych. Dość niebezpiecznym miejscem jest park w okolicach gimnazjum (19,8%) oraz droga do szkoły lub ze szkoły (16,%). Większość ankietowanych zachowuje się raczej biernie w obliczu takich zdarzeń. Ta nieliczna część (10,2%), która zareagowała, stanęła w obronie ofiary (7,2%), powiadomiła nauczyciela (5,9%), kolegów (2,9%) lub rodziców (1,9%). Aż 30,5% znała sprawcę przemocy i był nim uczeń z tej samej klasy (8,9%), uczeń z innej klasy (1,5%) oraz młodzież z osiedla, na którym znajduję się szkoła (4,8%). Niepokój może budzić fakt, że sprawcami były też osoby dorosłe (4,2%). Następne pytania postawiły ankietowanych w nieco odwrotnej sytuacji, czyli sprawców przemocy. 75,5% gimnazjalistów twierdzi, że nie dokonała agresji wobec swoich rówieśników. 8,9% sprawców działało w grupie (10,2%), bądź też samodzielnie (8,9%). Agresorzy stosowali głównie przezywanie 7,8%, szturchanie (6,6%), zaczepianie i straszenie pobiciem (5,9%). Pozostałe zachowania miały charakter incydentalny. Wszystkie były podejmowane głównie dla zabawy (4,8%), z 3 1
chęci zaimponowania innym (2,9%), z chęci zysku (2,4%) oraz pod presją innych (1,8%). Niewiele z ankietowanych osób podaje, czy poniosło konsekwencje swoich negatywnych działań. Tylko 10,2% uważa, że takowe poniosło. Były to głównie konsekwencje dyscyplinarne w szkole 4,8% oraz wychowawcze od rodziców 4,2%. Pytanie otwarte dało uczniom możliwość zastanowienia się nad tym, co można zrobić, by w szkole było bezpieczniej. Oto ich wszystkie propozycje: więcej nauczycieli na przerwach konsekwentne i dotkliwe kary wykłady pouczające apele na temat przemocy kamery w szkole i wokół szkoły zajęcia sportowe po lekcjach reagowanie nauczycieli na różnego rodzaju dziwne zachowania spotkania z policjantem, psychologiem, pedagogiem lekcje wychowawcze na temat przemocy zapewnienie ochrony w szkole rozmawianie o tym co się dzieje poprawienie relacji między uczniami zajęcia edukacyjne o przemocy Ostatnie pytanie pokazuje, że uczniowie Gimnazjum w Żórawinie czują się bezpiecznie w swojej szkole. Twierdzi tak aż 77,8% ankietowanych. Tylko 22,2% uważa, że jest inaczej i czuje się zagrożona. 3. NAUCZYCIELE Badania ankietowe zostały przeprowadzone w ostatnim tygodniu listopada 2014 roku. Wzięło w nich udział 20 nauczycieli Gimnazjum im. Armii Krajowej w Żórawinie. Ankieta zawierała 11 pytań, w tym dwa pytania otwarte. 3.1 ANALIZA ILOŚCIOWA 1. Czy byli Państwo świadkiem przemocy w szkole? 3 2
a) tak 60% b) nie 40% 2. Jakiego rodzaju była to przemoc? a) psychiczna 30% b) fizyczna 70% 3. Czy zareagowali Państwo na fakt przemocy? a) tak 100% b) nie 0% 4. Kogo powiadomili Państwo o tym fakcie? a) dyrektora 41,6% b) wychowawcę75% c) pedagoga, psychologa 66,6% d) rodziców 41,6% e) policję 8,3% f) nikogo 8,3% 5.Czy wiedzą Państwo jak zakończyła się sprawa? a) tak 100% b) nie 0% 6. Jaki był udział Państwa w tej sprawie? a) uczestniczyłem w czynnościach od początku do końca 50% b) po zdarzeniu nie brałem udziału w czynnościach 50% 7. Czy rozmawiają Państwo z uczniami o przemocy? a) tak 90% b ) nie 10% 8. W jakiej formie prowadzone są rozmowy? warsztaty na lekcjach wychowawczych pogadanki z klasami 3 3
rozmowy indywidualne analiza sytuacji rozmowy podczas dyżurów lekcje wychowawcze z pedagogiem/psychologiem spotkania z rodzicami scenki rodzajowe n godzinach wychowawczych dialog z uczniem 9. Czy uważają Państwo, że w szkole jest bezpiecznie? a) tak 95% b) nie 5% 10. Czy czują się Państwo w szkole bezpiecznie? a) tak 95% b) nie 5% 11. Kto zdaniem Państwa jest odpowiedzialny za przemoc w szkole? uczniowie przynoszą agresywne zachowania ze środowiska rodzinnego wszyscy filmy internet gry komputerowe wychowanie rodziców niewydolność wychowawcza rodziców niepanowanie nad emocjami przemoc w domu media bezstresowe wychowanie mała ilość uczniów, którzy nie działają z premedytacją 3 4
3.2 ANALIZA GRAFICZNA 3 5
3 6
3 7
3 8
3.3 ANALIZA JAKOŚCIOWA Badania ankietowe pokazały, że 60% nauczycieli zetknęło się z przemocą rówieśniczą w szkole. Miała ona głównie formę agresji fizycznej (70%), być może dlatego że jest ona bardziej widowiskowa, łatwiejsza do uchwycenia. Przemoc psychiczną zaobserwowało 30% ankietowanych. W takich sytuacjach grono pedagogiczne reaguje natychmiastowo ze 100% frekwencją. Nie lekceważą przypadków przemocy oraz znają procedury postępowania w takich sytuacjach. Informowany jest przede wszystkim wychowawca (75%), pedagog/psycholog (66,6%), dyrektor (41,6%) oraz rodzice (41,6%). Wszyscy ankietowani (100%) wiedzą jak skończyły się wszystkie sprawy związane z przemocą. Połowa z nich brała udział we wszystkich czynnościach od początku do końca, których celem było wykrycie i ukaranie sprawcy. Przeważająca większość nauczycieli (90%) prowadziła z uczniami rozmowy na temat zachowań agresywnych. Miały one różną formę: warsztaty na lekcjach wychowawczych pogadanki z klasami rozmowy indywidualne analiza sytuacji rozmowy podczas dyżurów 3 9
lekcje wychowawcze z pedagogiem/psychologiem spotkania z rodzicami scenki rodzajowe na godzinach wychowawczych dialog z uczniem Optymizmem napawa fakt, że 95% nauczycieli gimnazjum uważa, że szkoła w której pracują jest bezpieczna i tyleż samo czuje się w niej bezpiecznie. Przyczynę zachowań agresywnych upatrują głównie w następujących zjawiskach: filmy internet gry komputerowe wychowanie rodziców niewydolność wychowawcza rodziców niepanowanie nad emocjami przemoc w domu media bezstresowe wychowanie mała ilość uczniów, którzy nie działają z premedytacją WNIOSKI Wszystkie grupy ankietowanych wykazały istnienie przemocy w szkole. Jej rozmiary, natężenie nie są alarmujące i zatrważające, nie mniej są sygnałem do podjęcia skutecznych działań profilaktycznych. W ich planowaniu należy oprzeć się o sugestie badanych, często trafne i przemyślane oraz zgodne z dotychczasowymi działaniami szkoły. Uczniowie, jako najczęściej spotykany rodzaj przemocy wskazują na przemoc psychiczną natomiast obserwacje nauczycieli wskazują raczej na przemoc fizyczną. Różnice te, to prawdopodobnie kwestia interpretacji pewnych zachowań. Należy wobec tego w dalszym ciągu prowadzić lekcje wychowawcze, pogadanki, warsztaty dla uczniów na temat: czym jest agresja, jakie są jej rodzaje, mechanizmy powstawania, metody radzenia sobie z własną i cudzą agresją. Mają one na celu dostarczenie młodym ludziom informacji oraz nabywanie umiejętności typu asertywność, znajomość i obrona własnych praw, umiejętności interpersonalne w kontaktach z innymi. 4 0
Miejscem, gdzie najczęściej dochodzi do przemocy, jest według młodzieży korytarz podczas przerw szkolnych. Stąd też to newralgiczne" miejsce powinno być szczególnie monitorowane i kontrolowane. Poważnym problemem, jest brak powiadamiania dokonanych o aktach przemocy. W dalszym ciągu wśród młodzieży istnieje przekonanie, że jest to skarżenie, donoszenie itp. Ten trudny problem można rozwiązać poprzez rozmowy, tłumaczenie, współpracę z wychowawcami i pedagogiem, psychologiem szkolnym, którzy powinni zdobywać jak największe zaufanie wśród uczniów oraz wyciąganie konsekwencji wobec biernych świadków przemocy. Uczniowie agresorzy" jako powód agresywnych zachowań podają zabawę". Należy wobec tego zachęcać uczniów do uczestnictwa w alternatywnych formach spędzania wolnego czasu, poprzez np.: udział młodzieży w zajęciach pozalekcyjnych, spotkaniach integracyjnych, wycieczkach, rajdach, organizacja dyskotek szkolnych itp. wyjazdy młodzieży do kina, teatru wyjścia na wystawy i udział w konkursach udział młodzieży w akcjach charytatywnych, imprezach okolicznościowych udział młodzieży w akcjach ogólnopolskich Warto zwiększyć współpracę z rodzicami, choćby dla lepszego przepływu informacji, czy konfrontacji zaistniałych zdarzeń. Rodzice i opiekunowie powinni poczuć, że tak naprawdę bardzo wiele zależy od nich, jak chociażby wyżej wymienione formy spędzania czasu. To oni w głównej mierze powinni być motorem napędzającym dla swoich dzieci do takiego typu działań, jak organizowanie czasu pozaszkolnego. Powinni włączyć się do szeroko pojętej współpracy ze szkołą. 4 1