Szkolny program profilaktyki Szkoły Podstawowej Nr 1 im Marszałka Józefa Piłsudskiego w Katowicach (obowiązujący od 1 września 2009r.) Z uwzględnionymi modyfikacjami od 2014r. Profilaktyka to proces, który wspiera człowieka w prawidłowym rozwoju i zdrowym życiu" (Z. B. Gaś) 1
Struktura programu: 1. Wstęp. 2. Prawne podstawy programu. 3. Założenia teoretyczne. 4. Treści programu: 5. Zasady ewaluacji programu. 6.Uwagi końcowe. 1. Wstęp Ten program profilaktyki szkolnej powstał jako modyfikacja poprzedniego obowiązującego w naszej placówce. W wielu punktach będzie on przypominał poprzedni, ale zawarte będą w nim już doświadczenia wyciągnięte w dotychczasowej praktyce. Coroczne zmiany ( począwszy od 2010 roku) opierają o aktualne wyniki częściowych ewaluacji przeprowadzanych w czerwcu, z których raporty dają wytyczne do priorytetów programu i modyfikacji. Cele i zadania profilaktyczne są wspólne dla każdego etapu edukacyjnego, ale różnią się doborem środków i metod realizacji odpowiednich do wieku uczniów i zakresu obowiązywania podstawy programowej. 2
2. Prawne podstawy programu. Wykaz aktów prawnych zobowiązujących szkołę do prowadzenia działań profilaktycznych: Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.) Rozporządzenie Ministra edukacji i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458 ze zmianami). Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. z 2009r. poz. 17 ) oraz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół z dnia 27 sierpnia 2012 r. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( tekst jednolity Dz. U. z 2002r.Nr 147, poz. 1231; Dz. U z 2007r. Nr 70, poz. 473) Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. ( Dz. U. z 2005r. Nr 179, poz.1485 z późniejszymi zmianami: DZ. U. z 2006r. Nr 7 poz. 47 i 48 ; Dz. U. z 2006r Nr 66 poz.469; Nr 120 po. 826 Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 ( tekst jednolity: Dz.u. z 2002r.Nr11,poz.109 z późniejszymi zmianami) Ustawa z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. Nr 10, poz. 55 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem ( Dz. U. Nr 26 z 2003r., poz.226 ) Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r.w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologicznopedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z dnia 2 grudnia 2010 r.) Rozporządzenie MEN z dnia z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z dnia 7 maja 2013 r.) 3
3. Założenia teoretyczne programu. Program profilaktyczny Szkoły Podstawowej Nr 1 w Katowicach obejmuje swym zasięgiem wszystkich uczniów poprzez zaplanowane działania nauczycieli prowadzone przy wsparciu rodziców. Cele operacyjne programu są zgodne z misją szkoły i programem wychowawczym Program szkolnej profilaktyki jest spójny z programem wychowawczym Szkoły Podstawowej nr 1 w Katowicach. Program wychowawczy był punktem wyjściowym w precyzowaniu celów profilaktycznych wynikających ze szczegółowej diagnozy potrzeb środowiska szkolnego. Program szkolnej profilaktyki w żadnym razie nie zastępuje programu wychowawczego, a raczej współgra z nim, opiera się na nim i wspomaga go. Za realizację programu są odpowiedzialni wszyscy nauczyciele podejmując świadome zobowiązanie wspierania wszechstronnego rozwoju ucznia. Program realizowany jest w oparciu o własną bazę, kadrę zatrudnioną w SP Nr1 i bez dodatkowych środków finansowych. 4
4.Treści programu: W ramach szkolnego programu profilaktyki szkoła realizuje program prewencyjno profilaktyczny BEZPIECZNE DZIECKO PRZYJACIEL SZNUPKA oraz program opracowany na użytek własny Cele i zadania oddziaływań profilaktycznych I- VI Cele Zadania Metody, formy i termin realizacji dla wskazanych zadań Efekty ( wskaźniki skuteczności programu dla ewaluacji) Kształcenie umiejętności prawidłowej reakcji na zagrożenia. - dostarczanie wiedzy i rozwijanie umiejętności związanych z ochroną zdrowia i bezpieczeństwa - stworzenie warunków organizacyjnych zapewniających bezpieczeństwo -wyrabianie nawyków przestrzegania wszelkich przepisów bhp dla osobistego bezpieczeństwa -realizacja programów profilaktycznych dotyczących palenia tytoniu i picia klas i uczniów z którymi pracuje ; Uczeń: - umie zachowywać się bezpiecznie podczas nauki i zabawy - potrafi zachować się bezpiecznie w miejscach publicznych - zna rodzaje zagrożeń - zna zgubny wpływ nikotyny na organizm człowieka - jest świadomy zagrożeń związanych ze spożywaniem alkoholu i środków 5
alkoholu - prowadzenie warsztatów rozwijania umiejętności interpersonalnych -dostarczanie wiedzy o zagrożeniach i sposobach bezpiecznego posługiwaniu się sprzętem audiowizualnym - -wyrabianie u wychowanka umiejętności dokonywania wyborów w oparciu o etyczny system wartości - -przeciwdziałanie zachowaniom ryzykownym -ukazywanie skutków lekkomyślnego zachowania - kształtowanie umiejętności asertywnej odmowy - udział w akcjach i programach propagujących bezpieczeństwo w szkole i w drodze do szkoły -kształcenie umiejętności udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach klas i uczniów z którymi pracuje ; psychoaktywnych - świadomie dobiera audycje telewizyjne i radiowe - ma poczucie dystansu do świata reklam i fikcji - stara się dokonywać wyborów korzystnych dla swojego zdrowia - potrafi bezpiecznie poruszać się po drodze - jest świadomy prawidłowości swojej reakcji na niebezpieczeństwa - potrafi odmówić przy negatywnym nacisku rówieśników - potrafi rzeczowo, nieinwazyjnie rozwiązywać konflikty - pamięta ważne telefony (policja, straż miejska, pogotowie - zna podstawowe zasady umiejętnego reagowania w sytuacjach zagrożenia i udzielenia pierwszej pomocy 6
Kształcenie umiejętności stosowania norm i zasad prospołecznych. -dbałość o przestrzeganie regulaminów regulujących życiem społecznym szkoły -tworzenie kontraktów we współudziale z uczniami dotyczących prospołecznych oddziaływań -rozbudzenie u uczniów większej świadomości odpowiedzialności za własne zachowanie -kształtowanie umiejętności organizowania bezpiecznego i kulturalnego spędzania czasu klas i uczniów z którymi pracuje ; Uczeń : - potrafi zachowywać się zgodnie z wymogami szkolnymi - potrafi opanować negatywne emocje, nie jest agresywny - posiada umiejętności prawidłowego porozumiewania się, jest życzliwy, okazuje innym szacunek - słucha bez uprzedzeń i osądzania - chętnie uczestniczy w życiu społecznym. - nawiązuje pozytywne kontakty z rówieśnikami i osobami dorosłymi. Wspieranie wszechstronnego rozwoju ucznia - wykształcenie u wychowanka umiejętności samooceny oraz chęci dążenia do osiągnięcia pełnego rozwoju -wieloaspektowa (aspekt społeczny, zdrowotny, światopoglądowy, dydaktyczny; ) obserwacja potrzeb uczniów i wczesne reagowanie na nie - kształcenie nawyku rozwijania zainteresowań, zamiłowań i upodobań -udzielanie pomocy uczniom w celu odniesienia sukcesów na miarę ich klas i uczniów z którymi pracuje ; Uczeń: - zna swoje możliwości,potrafi prawidłowo ocenić istotne czynniki dla swojego rozwoju oraz wybrać ( odszukać) środki ich realizacji - ma świadomość wpływu na własny rozwój - rozwija swoje zainteresowania - ma zapewnione warunki rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego - ma nawyki systematyczności 7
możliwości - wdrażanie do systematyczności i obowiązkowości -podejmowanie działań sprzyjających świadomemu uczestnictwu rodziców w procesie wychowawczym i edukacyjnym dziecka. -stworzenie dodatkowych form pomocy dla uczniów najsłabszych - podejmowanie działań sprzyjających świadomemu uczestnictwu rodziców w procesie wychowawczym i edukacyjnym dziecka oraz wspieraniu go w radzeniu sobie z problemami - może liczyć na pomoc rodziców we współpracy ze szkołą -wyrównuje szanse edukacyjne, - pełniej uczestniczy w życiu szkoły - zwiększa możliwości odniesienia sukcesu Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym -rozpoznawanie potrzeb uczniów pod kątem udzielenia pomocy -rozwijanie zainteresowań i uzdolnień uczniów-dbałość o zapewnienie uczniom właściwych warunków, form i metod nauki ( dostosowania, pomoc ppp ) - zwiększanie motywacji uczniów do nauki - umożliwienie poznanie przez wychowanka własnych możliwości intelektualnych i możliwości przyswajania wiedzy -zespołowe analizowanie sytuacji uczniów pod kątem podejmowania klas i uczniów z którymi pracuje Uczeń : - czuje, że jest ważny, że istotne są jego potrzeby - może liczyć na pomoc szkoły - lubi chodzić do szkoły. -odnosi sukcesy na miarę swoich możliwości - potrafi ocenić efekty uczenia się - zna wartość wiedzy - chętnie prezentuje wytwory własnej pracy na forum szkoły. - posługuje się zdobytą wiedzą i umiejętnościami w życiu codziennym. 8
działań wspomagających ucznia w radzeniu sobie z trudnościami i niepowodzeniami w nauce. -rozpoznawanie sytuacji rodzinnej, warunków życia i stanu zdrowia uczniów - dbałość o prawidłową frekwencję uczniów i rozpoznanie przyczyn nieprawidłowości w tym zakresie - podejmowanie działań sprzyjających świadomemu uczestnictwu rodziców w procesie wychowawczym i edukacyjnym dziecka oraz wspieraniu go w radzeniu sobie z problemami w nauce - pracuje nad zwiększeniem swoich możliwości - stan zdrowia nie jest przeszkodą w osiąganiu sukcesu szkolnego - konstruktywnie odbiera krytykę - uczeń i rodzic są świadomi braków edukacyjnych i szukają pomocy - wskazuje osoby, które mogą udzielić pomocy w uczeniu się i otrzymuje od nich właściwe formy pomocy - widzi pozytywne efekty korzystania z pomocy - ma poczucie wsparcia w najbliższych Wyrabianie postawy odpowiedzialności za zdrowy styl życia. - uświadamianie uczniom konieczności dbania o własne zdrowie fizyczne i psychiczne - uczenie świadomego i umiejętnego korzystania ze współczesnych środków audiowizualnych -utrwalanie zasad właściwego odżywiania się -utrwalanie zachowań związanych z zachowaniem higieny osobistej. klas i uczniów z którymi pracuje ; Uczeń: - dba o zdrowie -umie rozplanować dzień uwzględniając czas na naukę, wypoczynek czynny i bierny - umie bezpiecznie korzystać z komputera i Internetu. - zna zagrożenia wynikające z długotrwałego oglądania telewizji, pracy i zabawy z komputerem - higienicznie spożywa posiłki, -właściwie odżywia się, pamięta o drugim śniadaniu. - utrzymuje higienę osobistą 9
5. Zasady ewaluacji programu Program profilaktyki szkolnej jest utworzony na pięć lat. Co roku są uwzględniane w rocznych planach profilaktycznych aktualne priorytety i ewentualne uwagi z bieżącej analizy pojawiających się zagrożeń w szkole. Wskaźnikami do ewaluacji są założone efekty, ocena stopnia ich osiągnięcia co jest oceną skuteczności założonego programu. Co roku badane są też preferencje rodziców. Ewaluacja programu profilaktycznego zakończona jest raportem przedstawianym Radzie Pedagogicznej Wnioski z raportu konsultowane są z Radą Rodziców i brane pod uwagę przez nich przy uchwalaniu aneksów do programu profilaktycznego. Są też uwzględnione w tworzeniu rocznego planu pracy działań profilaktycznych i wychowawczych szkoły oraz planów pracy wychowawców i pedagoga szkolnego. 6.Uwagi końcowe Profilaktyka szkolna to oprócz działań wynikających z harmonogramu wychowawców i specjalistów szkolnych również Procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych i wszelkie regulaminy organizujące życie szkolne. 10