Praktyczna nauka zawodu

S Y L A B U S M O D U Ł U ( P R Z E D M I O T U ) I n f o r m a c j e o g ó l n e Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Praktyczna nauka zawodu Obowiązkowy Wydział Lekarsko - Biotechnologiczny i Medycyny Laboratoryjnej (WLB) Analityka medyczna (KAM) Nie dotyczy jednolite magisterskie (S2J) Forma studiów Stacjonarne (s ) Rok studiów IV i V Semestr studiów Liczba przypisanych punktów ECTS Formy prowadzenia zajęć Osoba odpowiedzialna za moduł/przedmiot Letni (VIII IV rok); Zimowy (I- V rok) IV rok 7 ECTS, V rok 5 ECTS Ćwiczenia: 225 h, w tym 125 h semestr VIII; 100 h semestr I Prof. dr hab. n. med. Maria Jastrzębska (koordynacja nauczania): mariajas@pum.edu.pl mgr Elżbieta Byra (SPSK-2 umowa-zlecenie) mgr Beata Walinowicz (SPSK-2 umowa-zlecenie) mgr Agnieszka Puchała (SPSK-2 umowa-zlecenie) mgr Marta Galas (SPSK-2 umowa-zlecenie) Osoby prowadzące zajęcia mgr Beata Nawrot (SPSK-2 umowa-zlecenie) mgr Anna Jabłońska (SPSK-1 umowa-zlecenie) dr Iwona Bilska (SPSK-1 umowa-zlecenie) mgr Zofia Kwiecień Bilewska (SPSK-1 umowa-zlecenie) mgr Dorota Stodolna (SPSK-1 umowa-zlecenie) 1

mgr Małgorzata Miłosławska (MEDIS umowa) dr Ewa Stelmaska-Dworak (PUM) Strona internetowa Język prowadzenia zajęć www.pum.edu.pl Polski Informacje szczegółowe Podstawowym celem nauczania praktycznej nauki zawodu jest: - nauka pobierania i przechowywania materiału z uwzględnieniem przygotowania pacjenta, doboru odpowiednich antykoagulantów i środków konserwujacych, - poznanie czynników wpływających na wynik badania laboratoryjnego z uwzględnieniem błędów analitycznych i pozaanalitycznych, - opanowanie umiejętności przygotowania próbek do pomiaru, oceny i interpretacji wyników badań, Cele modułu/przedmiotu - znajomość metod laboratoryjnych wykorzystywanych w pracowniach biochemii klinicznej i immunochemii, analityki ogólnej, pracowniach hematologicznych, serologicznych oraz laboratoriach bakteriologicznych, - nabycie umiejętności oceny wiarygodności wyników i ich użyteczności diagnostycznej, - poznanie i umiejętność zastosowania zasad dobrej praktyki laboratoryjnej (GLP) - znajomość typów analizatorów stosowanych w chemii klinicznej, kryteriów oceny, ich możliwości technicznej i przydatności w różnych typach laboratoriów. Wymagania wstępne w zakresie Wiedzy Umiejętności Kompetencji społecznych Znajomość materiału opanowanego w zakresie dotychczasowego na kierunku analityka medyczna m.in. znajomość zasad pobierania materiału do badań, znajomość błędów laboratoryjnych i metod stosowanych w medycznych laboratoriach diagnostycznych i pracowniach analityki ogólnej. Obsługa podstawowego sprzętu laboratoryjnego i aparatury pomiarowej stosowanych w medycznych laboratoriach diagnostycznych oraz umiejętność definiowania i obliczania błędów analitycznych, oszacowania ich wpływu na wynik pomiaru oraz prowadzenie kontroli i walidacji metod. Otwartość na wiedzę, nawyk samo, praca w grupie, świadomość wysokich wymagań w pracy przyszłego diagnosty laboratoryjnego. 2

Opis efektów dla modułu (przedmiotu) numer efektu Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: SYMBOL (odniesienie do) EKK Sposób weryfikacji efektów (forma zaliczeń) W01 zna definicje i metody oceny precyzji, dokładności, swoistości, czułości, czułości funkcjonalnej i liniowości metod analitycznych oraz zasady kontroli ich jakości K_W12 zajęciach praktycznych; D, S W02 rozumie zasady funkcjonowania aparatury stosowanej w medycynie laboratoryjnej K_W16 zajęciach praktycznych; D W03 W04 zna zasady dobrej praktyki laboratoryjnej, prawne, organizacyjne i etyczne uwarunkowania czynności diagnostyki laboratoryjnej oraz wymagania dotyczące organizacji medycznego laboratorium diagnostycznego na różnych szczeblach ochrony zdrowia zna podstawowe problemy przedlaboraloryjnej i polaboratoryjnej fazy wykonywania badań, w tym: czynniki pozaanalityczne wpływające na wiarygodność wyników badań laboratoryjnych, współpraca z personelem medycznym, potrzeby zleceniodawcy K_W17 K_W19 zajęciach praktycznych: D zajęciach praktycznych; D W05 zna rodzaje i charakterystykę materiału biologicznego, zasady i metodykę pobierania, transportu, przechowywania i przygotowania do analizy (w tym: miejsce i czas pobrania, wpływ czynników interferujących, dobór antykoagulantów, utrwalaczy i podłóż transportowych, temperatury) K_W22 zajęciach praktycznych; D W06 zna teoretyczne i praktyczne aspekty manualnych i zautomatyzowanych metod oznaczania ilościowych i jakościowych laboratoryjnych parametrów hematologicznych oraz ich znaczenie dla rozpoznawania, diagnostyki różnicowej, prognozowania oraz oceny efektywności leczenia (w tym: niedokrwistości, chorób hemato-onkologicznych, mielodysplazji, zaburzeń układu chłonnego) K_W26 zajęciach praktycznych; D, S W07 W08 zna teoretyczne i praktyczne aspekty manualnych i zautomatyzowanych metod oznaczania ilościowych i jakościowych laboratoryjnych parametrów koagulologicznych, ich znaczenie dla określania przyczyny lub ryzyka niedokrzepliwośei i nadkrzepliwości oraz oceny efektywności leczenia zna teoretyczne i praktyczne aspekty metodyki oraz znaczenie diagnostyczne ilościowego i jakościowego badania płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin K_W27 K_W29 zajęciach praktycznych; D,S zajęciach praktycznych; D,S 3

W09 W10 W11 W12 zna patogenezę, patomechanizm, epidemiologię, główne objawy kliniczne, metody diagnostyki i zasady leczenia najważniejszych chorób wywołanych przez bakterie, grzyby i wirusy zna teoretyczne i praktyczne aspekty diagnostyki mikrobiologicznej oraz jej znaczenie dla rozpoznawania zakażeń, prognozowania przebiegu oraz oceny lekowrażliwości zna diagnostykę serologiczną chorób infekcyjnych oraz jej znaczenie dla rozpoznawania, różnicowania, monitorowania przebiegu choroby i oceny efektów leczenia zna metody diagnostyki serologicznej układów grupowych krwi oraz diagnostykę powikłań poprzetoczeniowych i konfliktów serologicznych K_W30 K_W31 K_W33 K_W38 zajęciach praktycznych; D,S zajęciach praktycznych; D,S zajęciach praktycznych; D zajęciach praktycznych; D,S W13 zna zasady komputeryzacji laboratorium i działania laboratoryjnego systemu informatycznego K_W44 zajęciach praktycznych; D U01 potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku (w tym, konieczność powtórzenia badania) K_U01 zajęciach praktycznych; D U02 potrafi przekazywać informację o wyniku bez ingerencji w kompetencje lekarza K_U02 zajęciach praktycznych; D U03 potrafi przeszkolić pacjenta przed pobraniem materiału do badań K_U03 zajęciach praktycznych; D U04 potrafi skutecznie komunikować się ze współpracownikami, innymi pracownikami ochrony zdrowia i odbiorcami wyników K_U04 zajęciach praktycznych; D U05 potrafi pobierać materiał do badań, ocenić jego przydatność, przechowywać i przygotowywać do analizy K_U05 zajęciach praktycznych; D, S U06 potrafi posługiwać się zautomatyzowaną aparaturą pomiarową (i pomocniczym sprzętem laboratoryjnym), stosowaną we współczesnej laboratoryjnej diagnostyce medycznej K_U10 zajęciach praktycznych; D, S U07 potrafi kalibrować sprzęt pomiarowy, ocenić jakość analityczną oraz profesjonalnie opracować i interpretować wyniki analiz przydatnych w diagnostyce laboratoryjnej K_U11 zajęciach praktycznych; D, S 4

U08 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań biochemicznych (w tym: elektrolitów, pierwiastków śladowych, równowagi kwasowozasadowej, CO-oksymetrii, węglowodanów, wskaźników glikacji białek, bilirubiny i jej frakcji, związków azotowych oraz cystatyny i NGAl, w ocenie funkcji nerek, białka całkowitego, proteinogramu, immunoglobulin i białek specyficznych, w tym białek ostrej fazy oraz markerów niedokrwienia i martwicy mięśnia sercowego, wskaźników zasobów żelaza, badań toksykologicznych, hormonów, lipidów, enzymów i markerów nowotworowych) potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań hematologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: OB, stężenia hemoglobiny, hematokrytu, liczby erytrocytów, retykułocytów, leukocytów, płytek krwi, wskaźników czerwonokrwinkowych, retykulocytaniych i płytkowych) oraz ocenić je w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej K_U13 zajęciach praktycznych; D, S Kolokwium (pracownia biochemii) U09 K_U15 zajęciach praktycznych; D, S Kolokwium (pracownia hematologii) U10 potrafi prawidłowo oceniać preparat mikroskopowy z krwi obwodowej zdrowego noworodka oraz osoby dorosłej, a także w: niedokrwistościach (z niedoboru żelaza, hemolitycznych, megalobiastycznych), w infekcjach, w eozynofilii, w ostrej i przewlekłej białaczce szpikowej i limfocytowej oraz w szpiczaku plazmocytowym K_U16 zajęciach praktycznych; D, S Kolokwium (pracownia hematologii) U11 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań koagulologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: PT, APTT, TT, czasu fibrynolizy, rekalcynacji, stężenia fibrynogenu, D- Dimeru, AT, retrakcji skrzepu) K_U18 zajęciach praktycznych; D, S Kolokwium (pracownia hematologii) U12 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki ilościowych i jakościowych badań płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin [w tym: moczu, kamieni moczowych, kału (na obecność krwi utajonej, resztek pokarmowych, jaj i cyst pasożytów), płynu mózgowo-rdzeniowego, stawowego, wysięków, przesięków, treści żołądkowej i dwunastniczej, ASO, RF] oraz ocenić wyniki tych badań w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej K_U20 zajęciach praktycznych; D, S Kolokwium (pracownia analityki ogólnej) U13 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki badań serologicznych w diagnostyce chorób infekcyjnych (w tym HBV, HCV, CMV, HIV, Borrelia burgdorferi, Helicobacter pylori) potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki badań serologicznych w diagnostyce chorób infekcyjnych (w tym HBV, HCV, CMV, HIV, Borrelia burgdorferi, Helicobacter pylori) K_U23 zajęciach praktycznych; D, S Kolokwium (pracownia serologii i immunochemii) 5

U14 potrafi prowadzić i dokumentować wewnątrzlaboratoryjną i zewnątrz-laboratoryjną kontrolę jakości K_U34 zajęciach praktycznych; D U15 potrafi posługiwać się laboratoryjnym systemem informatycznym K_U36 zajęciach praktycznych; D U16 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań mikrobiologicznych (w tym: dobór materiału badanego, pobranie i opracowanie, posiewy, barwienia, ocena wzrostu i preparatów antybiogram) oraz ocenić uzyskane wyniki w odniesieniu do określonej, patologii lub jednostki chorobowej K_U21 zajęciach praktycznych; D,S (Kolokwium pracownia bakteriologii) K01 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób K_K01 D K02 K03 K04 K05 K06 K07 potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu diagnosty laboratoryjnego potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników wykazuje umiejętność i nawyk samo jest przygotowany do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego K_K02 K_K03 K_K04 K_K05 K_K06 K_K07 D D D, R D, R D, R D, R Macierz efektów dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć numer efektu Symbol modułu lub Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: Wykład Forma zajęć dydaktycznych Zajęcia Ćw. laborat. Ćw. projektowe Ćwiczenia kliniczne Ćwiczenia Zajęcia praktyczne inne... W01 W02 zna definicje i metody oceny precyzji, dokładności, swoistości, czułości, czułości funkcjonalnej i liniowości metod analitycznych rozumie zasady funkcjonowania aparatury stosowanej w medycynie laboratoryjnej 6

W03 zna zasady dobrej praktyki laboratoryjnej, prawne, organizacyjne i etyczne uwarunkowania czynności diagnostyki laboratoryjnej oraz wymagania dotyczące organizacji medycznego laboratorium diagnostycznego na różnych szczeblach ochrony zdrowia W04 W05 W06 W07 zna podstawowe problemy przedlaboraloryjnej i po-laboratoryjnej fazy wykonywania badań, w tym: czynniki pozaanalityczne wpływające na wiarygodność wyników badań laboratoryjnych, współpraca z personelem medycznym, potrzeby zleceniodawcy zna rodzaje i charakterystykę materiału biologicznego, zasady i metodykę pobierania, transportu, przechowywania i przygotowania do analizy (w tym: miejsce i czas pobrania, wpływ czynników interferujących, dobór antykoagulantów, utrwalaczy i podłóż transportowych, temperatury) zna teoretyczne i praktyczne aspekty manualnych i zautomatyzowanych metod oznaczania ilościowych i jakościowych laboratoryjnych parametrów hematologicznych oraz ich znaczenie dla rozpoznawania, diagnostyki różnicowej, prognozowania oraz oceny efektywności leczenia (w tym: niedokrwistości, chorób hematoonkologicznych, mielodysplazji, zaburzeń układu chłonnego) zna teoretyczne i praktyczne aspekty manualnych i zautomatyzowanych metod oznaczania ilościowych i jakościowych laboratoryjnych parametrów koagulologicznych, ich znaczenie dla określania przyczyny lub ryzyka niedokrzepliwośei i nadkrzepliwości oraz oceny efektywności leczenia W08 zna teoretyczne i praktyczne aspekty metodyki oraz znaczenie diagnostyczne ilościowego i jakościowego badania płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin W09 zna patogenezę, patomechanizm, epidemiologię, główne objawy kliniczne, metody diagnostyki i zasady leczenia najważniejszych chorób wywołanych przez bakterie, grzyby i wirusy W10 zna teoretyczne i praktyczne aspekty diagnostyki mikrobiologicznej oraz jej znaczenie dla rozpoznawania zakażeń, prognozowania przebiegu oraz oceny lekowrażliwości W11 zna diagnostykę serologiczną chorób infekcyjnych oraz jej znaczenie dla rozpoznawania, różnicowania, monitorowania przebiegu choroby i oceny efektów leczenia 7

W12 zna metody diagnostyki serologicznej układów grupowych krwi oraz diagnostykę powikłań poprzetoczeniowych i konfliktów serologicznych W13 zna zasady komputeryzacji laboratorium i działania laboratoryjnego systemu informatycznego U01 U02 potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku (w tym, konieczność powtórzenia badania) potrafi przekazywać informację o wyniku bez ingerencji w kompetencje lekarza U03 potrafi przeszkolić pacjenta przed pobraniem materiału do badań U04 potrafi skutecznie komunikować się ze współpracownikami, innymi pracownikami ochrony zdrowia i odbiorcami wyników U05 U06 potrafi pobierać materiał do badań, ocenić jego przydatność, przechowywać i przygotowywać do analizy potrafi posługiwać się zautomatyzowaną aparaturą pomiarową (i pomocniczym sprzętem laboratoryjnym), stosowaną we współczesnej laboratoryjnej diagnostyce medycznej U07 potrafi kalibrować sprzęt pomiarowy, ocenić jakość analityczną oraz profesjonalnie opracować i interpretować wyniki analiz przydatnych w diagnostyce laboratoryjnej U08 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań biochemicznych (w tym: elektrolitów, pierwiastków śladowych, równowagi kwasowo-zasadowej, CO-oksymetrii, węglowodanów, wskaźników glikacji białek, bilirubiny i jej frakcji, związków azotowych oraz cystatyny i NGAl, w ocenie funkcji nerek, białka całkowitego, proteinogramu, immunoglobulin i białek specyficznych, w tym białek ostrej fazy oraz markerów niedokrwienia i martwicy mięśnia sercowego, wskaźników zasobów żelaza, badań toksykologicznych, hormonów, lipidów, enzymów i markerów nowotworowych) U09 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań hematologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: OB, stężenia hemoglobiny, hematokrytu, liczby erytrocytów, retykułocytów, leukocytów, płytek krwi, wskaźników czerwonokrwinkowych, retykulocytaniych i płytkowych) oraz ocenić je w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej 8

U10 U11 U12 potrafi prawidłowo oceniać preparat mikroskopowy z krwi obwodowej zdrowego noworodka oraz osoby dorosłej, a także w: niedokrwistościach (z niedoboru żelaza, hemolitycznych, megalobiastycznych), w infekcjach, w eozynofilii, w ostrej i przewlekłej białaczce szpikowej i limfocytowej oraz w szpiczaku plazmocytowym potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań koagulologicznych - manualnych i zautomatyzowanych (w tym: PT, APTT, TT, czasu fibrynolizy, rekalcynacji, stężenia fibrynogenu, D-Dimeru, AT, retrakcji skrzepu) potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki ilościowych i jakościowych badań płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin [w tym: moczu, kamieni moczowych, kału (na obecność krwi utajonej, resztek pokarmowych, jaj i cyst pasożytów), płynu mózgowo-rdzeniowego, stawowego, wysięków, przesięków, treści żołądkowej i dwunastniczej, ASO, RF] oraz ocenić wyniki tych badań w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej U13 U14 U15 U16 K01 K02 K03 K04 potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki badań serologicznych w diagnostyce chorób infekcyjnych (w tym HBV, HCV, CMV, HIV, Borrelia burgdorferi, Helicobacter pylori) potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki badań serologicznych w diagnostyce chorób infekcyjnych (w tym HBV, HCV, CMV, HIV, Borrelia burgdorferi, Helicobacter pylori) potrafi prowadzić i dokumentować wewnątrzlaboratoryjną i zewnątrz-laboratoryjną kontrolę jakości potrafi posługiwać się laboratoryjnym systemem informatycznym potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań mikrobiologicznych (w tym: dobór materiału badanego, pobranie i rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu diagnosty laboratoryjnego 9

K05 K06 K07 potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników wykazuje umiejętność i nawyk samo jest przygotowany do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego Treść modułu (przedmiotu) Symbol treści TK 01 Opis treści Pobieranie materiału do badań z uwzględnieniem przygotowania pacjenta i używanych antykoagulantów. Rodzaje błędów laboratoryjnych i przyczyny ich powstawania Odniesienie do efektów dla modułu K_W12, K_W17, K_W19, K_22, K_W44; K_U01, K_U02,K_U03, K_U04, K_U05, K_U11,K_U34, K_U36; K_K01, K_K03, K_K05, K_K05, K_K06; TK 02 Badanie właściwości fizycznych i chemicznych moczu oraz jego osadu, badanie płynu mózgowo-rdzeniowego i płynów z jam ciała, badanie kału K_W19, K_W22, K_W29, K_W44; K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U05, K_U10, K_U11, K_U20, K_U34,K_U36; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; TK 03 TK 04 TK 05 Badania biochemiczne, w tym oznaczenia enzymatyczne, lipidowe, węglowodanowe, białkowe oraz elektroforetyczne Badania immunochemiczne, w tym oznaczenia hormonów, markerów nowotworowych i wirusów Badania gospodarki wodno-elektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej, w tym oznaczenia elektrolitów, parametrów gazometrycznych oraz wykonanie panelu badań krytycznych (panel ratunkowy) K_W16, K_W19, K_W22,K_W44; K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_05, K_U10, K_U11, K_U13, K_U34, K_U36; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_W16, K_W19, K_W22, K_W44; K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U05, K_U10, K_U11, K_U13, K_U23, K_U34, K_U36; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_W12, K_W16, K_W17, K_W19, K_W22, K_W27, K_W30, K_W44; 10

TK 06 TK 07 TK 08 Opanowanie manualnych i automatycznych metod oznaczania parametrów morfologicznych krwi (badanie hematologiczne, wykonywanie rozmazów krwi obwodowej i szpiku) Opanowanie manualnych i automatycznych metod oznaczania parametrów krzepnięcia krwi i fibrynolizy Oznaczanie grup krwi i czynnika Rh, próba zgodności krwi biorcy i dawcy, konflikt matczyno-płodowy oraz badania serologiczne w diagnostyce chorób infekcyjnych K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U05, K_U10, K_U13, K_U18, K_U36, K_U21; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_W16, K_W19, K_W22, K_W26, K_W44; K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U05, K_U10, K_U11, K_U15, K_U16,K_U34,K_U36; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_W16, K_W19, K_W22, k-w27, K_W44; K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U05, K_U10, K_U11, K_U18, K_U34, K_U36; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_W12, K_W16, K_W19, K_W22, K_W33, K_W38, K_W44; K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U05, K_U10, K_U11, K_U23, K_U34, K_U36; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; TK 09 Przygotowanie, sterylizacja szkła i sprzętu oraz przygotowanie podłoży do badań bakteriologicznych K_W12, K_W16, K_W17, K_W19, K_W22; K_U10, K_U11; K_K02, K_K03, K_K05; TK 10 Wykonywanie posiewów materiału biologicznego, wykonywanie preparatów bezpośrednich, barwienie i ocena bakterii oraz oznaczanie lekowrażliwości szczepów bakterii; diagnostyka różnicowa grzybów oraz ocena hodowli w kierunku prątków kwasoopornych. K_W16, K_W17, K_W19, K_W22, K_W30, K_W31, K_W44; K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U05, K_U10, K_U21, K_U34,K_U36; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; Piśmiennictwo i pomoce naukowe 11

1. Nancy A. Brunzel (Redakcja wydania I polskiego; Halina Kemona, Maria Mantur), Diagnostyka laboratoryjna (tom I i II).Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010. 2. Dembińska-Kieć A., Naskalski J. (red.): Biochemia kliniczna z elementami diagnostyki laboratoryjnej. Volumed, Wrocław 2002 (2010). 3. Angielski S., Jakubowski Z., Dominiczak M.H.: Biochemia kliniczna. Perseusz, Gdańsk 1996. 4. Pawelski S., Maj S.: Normy i diagnostyka chorób wewnętrznych. PZWL, Warszawa 1993 5. Tomaszewski J.: Diagnostyka laboratoryjna. PZWL, Warszawa 1993 6. Zaremba M, Borowski J.: Mikrobiologia lekarska, PZWL, Warszawa 1997 7. Mariańska B, Fabijańska-Mitek J., Windyga J.: Badania laboratoryjnew hematologii. PZWL, Warszawa 2003 8. Jastrzębska M (red): Diagnostyka laboratoryjna w hemostazie.biblioteka Diagnosty Laboratoryjnego, OINpharma, Warszawa 2009 9. Korsak J., Łętowska M (red.): Transfuzjologia kliniczna, alfa-medica press 2009 Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Godziny kontaktowe z nauczycielem 225 Godziny studenta przeznaczone na pracę w domu, w tym: przygotowanie do ćwiczeń Czytanie wskazanej literatury Napisanie raportu z laboratorium/przygotowanie projektu Przygotowanie do egzaminu (zaliczenia na oceną) Inne Uwagi Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł 12

S Y L A B U S M O D U Ł U ( P R Z E D M I O T U ) I n f o r m a c j e o g ó l n e Kod modułu Nazwa modułu Diagnostyka laboratoryjna Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Obowiązkowy Wydział Lekarsko - Biotechnologiczny i Medycyny Laboratoryjnej (WLB) Analityka medyczna (KAM) Nie dotyczy jednolite magisterskie (S2J) Forma studiów Stacjonarne (s ) Rok studiów V Semestr studiów Zimowy (I) Liczba przypisanych punktów ECTS 10 Formy prowadzenia zajęć Osoba odpowiedzialna za moduł/przedmiot Wykłady/seminaria/ćwiczenia/ (90 h: 15 h wykłady, 30 h seminaria, 45 h ćwiczenia) Prof. dr hab. Maria Jastrzębska mariajas@pum.edu.pl Prof. dr hab. Maria Jastrzębska: mariajas@pum.edu.pl Prof. dr hab. Andrzej Ciechanowicz: aciech@pum.edu.pl Osoby prowadzące zajęcia Dr hab (prof. PUM) Barbara Dołęgowska: barbara.dolegowska@pum.edu.pl Dr n. med. Aldona Siennicka: aldona.siennicka@wp.pl Dr n. med. Marta Drożdżyńska: drozdzynska.marta@gmail.com Strona internetowa Język prowadzenia zajęć www.pum.edu.pl Polski 13

Informacje szczegółowe Podstawowym celem nauczania diagnostyki laboratoryjnej jest zapoznanie studentów z: - patogenezą, etiologią i objawami klinicznymi chorób narządowych i układowych, - panelami badań laboratoryjnych stosowanych w diagnostyce chorób narządowych i układowych, - odrębnościami diagnostycznymi związanymi z wiekiem (okres niemowlęcy, wiek podeszły), ciążą, zabiegiem operacyjnym, Cele modułu/przedmiotu - wpływem leków na wyniki badań laboratoryjnych - profilami, schematami i algorytmami postępowania diagnostycznego w różnych stanach klinicznych, - interpretacją wyników badań z poszczególnych dyscyplin diagnostyki laboratoryjnej, - zasadami doboru badań laboratoryjnych w diagnostyce chorób narządowych i układowych, umiejętnościami ich prawidłowego wykonania oraz umiejętnościami oceny wiarygodności wyników i ich użyteczności diagnostycznej. Wymagania wstępne w zakresie Wiedzy Umiejętności Kompetencji społecznych Znajomość patomechanizmów chorób narządowych i układowych oraz metod laboratoryjnych stosowanych w chemii klinicznej i analityce ogólnej Obsługa sprzętu laboratoryjnego i aparatury pomiarowej stosowanych w diagnostyce laboratoryjnej (analizator biochemiczny, immunochemiczny, hematologiczny, spektrofotometria) oraz umiejętność definiowania i obliczania błędów analitycznych i oszacowania ich wpływu na wynik pomiaru. Nawyk samo, praca w grupie, świadomość wysokich wymagań w pracy przyszłego diagnosty laboratoryjnego. Opis efektów dla modułu (przedmiotu) numer efektu Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: SYMBOL (odniesienie do) EKK Sposób weryfikacji efektów (forma zaliczeń) 14

W01 rozumie związek między nieprawidłowościami morfologicznymi a funkcją zmienionych narządów i układów, objawami klinicznymi i strategią diagnostyczną K_W18 seminariach; R W02 zna rolę badań laboratoryjnych w rozpoznawaniu, monitorowaniu, rokowaniu i profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych oraz kryteria doboru tych badań i zasady wykonywania K_W20 ćwiczeniach/ seminariach; S,D,R W03 zna wskazania do poszerzenia diagnostyki laboratoryjnej w wybranych stanach chorobowych oraz zalecane testy specjalistyczne K_W21 ćwiczeniach/ seminariach; S,D,R W04 W05 zna teoretyczne i praktyczne aspekty prób czynnościowych i metod oznaczeń biochemicznych oraz ich znaczenie dla rozpoznawania, diagnostyki różnicowej, monitorowania przebiegu choroby i oceny efektów leczenia w różnych stanach klinicznych zna zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych K_W24 K_W41 ćwiczeniach/ seminariach; S,D,R ćwiczeniach/ seminariach; D,R W06 zna zasady wykonywania badań laboratoryjnych w miejscu opieki nad chorym (POCT) oraz w warunkach samokontroli K_W45 ćwiczeniach/ seminariach; D,R,P W07 zna zasady doboru, wykonywania i organizacji badań przesiewowych w profilaktyce i leczeniu K_W46 ćwiczeniach/ seminariach; S,D,R,P U01 potrafi interpretować zakresy wartości referencyjnych (z uwzględnieniem wieku, płci, stylu życia, wartości decyzyjnych) oraz oceniać dynamikę zmian parametrów laboratoryjnych K_U08 ćwiczeniach/ seminariach; D,R U02 umie określić przydatność diagnostyczną badania laboratoryjnego K_U09 ćwiczeniach/ seminariach; D,R U03 potrafi ocenić wyniki badań biochemicznych w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej K_U14 ćwiczeniach/ seminariach; D,R U04 potrafi interpretować wyniki badań koagulologicznych w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej K_U19 ćwiczeniach/ seminariach; D,R U05 potrafi proponować profile, schematy i algorytmy postępowania diagnostycznego w różnych stanach klinicznych, zgodne z zasadami etyki zawodowej, K_U29 ćwiczeniach/ 15

U06 U07 wymogami dobrej praktyki laboratoryjnej i medycyny laboratoryjnej opartej na dowodach naukowych umie optymalizować ofertę badań laboratoryjnych, przydatną lekarzowi w stawianiu właściwej diagnozy oraz zaplanować strategię poszerzenia diagnostyki o testy potwierdzające i specjalistyczne, zgodnie z postępem wiedzy oraz rachunkiem ekonomicznym potrafi ocenić spójność zbiorczych wyników badań z zakresu medycyny laboratoryjnej w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej K_U30 K_U31 seminariach; D,R,P ćwiczeniach/ seminariach; D,R,P ćwiczeniach/ seminariach; D,R U08 potrafi rozwiązywać problemy diagnostyczne w różnych dziedzinach medycyny laboratoryjnej z wykorzystaniem współczesnych źródeł informacji K_U35 ćwiczeniach/ seminariach; D, R ćwiczeniach/ seminariach; D,R U09 potrafi przewidzieć wpływ przebiegu choroby i określonego postępowania na wyniki badań laboratoryjnych K_U37 Egzamin końcowy teoretyczny (ocena wszystkich efektów W+U+K): testowy 60 pytań z całości materiału K01 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi K_K01 D inspirować i organizować proces uczenia się innych osób K02 potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role K_K02 D K03 potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania K_K03 D K04 prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu diagnosty laboratoryjnego K_K04 D,R K05 potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników K_K05 D,R K06 wykazuje umiejętność i nawyk samo K_K06 D,R K07 jest przygotowany do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego K_K07 D,R Macierz efektów dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć Symbol modułu lub Forma zajęć dydaktycznych 16

numer efektu Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: Wykład Zajęcia Ćw. laborat. Ćw. projektowe Ćwiczenia kliniczne Ćwiczenia Zajęcia praktyczne inne... W01 W02 W03 W04 W05 W06 W07 U01 rozumie związek między nieprawidłowościami morfologicznymi a funkcją zmienionych narządów i układów, objawami klinicznymi i strategią diagnostyczną zna rolę badań laboratoryjnych w rozpoznawaniu, monitorowaniu, rokowaniu i profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych oraz kryteria doboru tych badań i zasady wykonywania zna wskazania do poszerzenia diagnostyki laboratoryjnej w wybranych stanach chorobowych oraz zalecane testy specjalistyczne zna teoretyczne i praktyczne aspekty prób czynnościowych i metod oznaczeń biochemicznych oraz ich znaczenie dla rozpoznawania, diagnostyki różnicowej, monitorowania przebiegu choroby i oceny efektów leczenia w różnych stanach klinicznych zna zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych zna zasady wykonywania badań laboratoryjnych w miejscu opieki nad chorym (POCT) oraz w warunkach samokontroli zna zasady doboru, wykonywania i organizacji badań przesiewowych w profilaktyce i leczeniu potrafi interpretować zakresy wartości referencyjnych (z uwzględnieniem wieku, płci, stylu życia, wartości decyzyjnych) oraz oceniać dynamikę zmian parametrów laboratoryjnych U02 umie określić przydatność diagnostyczną badania laboratoryjnego U03 potrafi ocenić wyniki badań biochemicznych w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej U04 potrafi interpretować wyniki badań koagulologicznych w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej U05 potrafi proponować profile, schematy i algorytmy postępowania diagnostycznego w różnych stanach klinicznych, zgodne z zasadami etyki zawodowej, wymogami dobrej praktyki laboratoryjnej i medycyny laboratoryjnej opartej na dowodach naukowych 17

U06 U07 U08 U09 K01 K02 K03 K04 K05 umie optymalizować ofertę badań laboratoryjnych, przydatną lekarzowi w stawianiu właściwej diagnozy oraz zaplanować strategię poszerzenia diagnostyki o testy potwierdzające i specjalistyczne, zgodnie z postępem wiedzy oraz rachunkiem ekonomicznym potrafi ocenić spójność zbiorczych wyników badań z zakresu medycyny laboratoryjnej w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej potrafi rozwiązywać problemy diagnostyczne w różnych dziedzinach medycyny laboratoryjnej z wykorzystaniem współczesnych źródeł informacji potrafi przewidzieć wpływ przebiegu choroby i określonego postępowania na wyniki badań laboratoryjnych rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu diagnosty laboratoryjnego potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników K06 wykazuje umiejętność i nawyk samo K07 jest przygotowany do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego Treść modułu (przedmiotu) Symbol treści TK 01 TK 02 Opis treści Rola badań laboratoryjnych we współczesnym procesie rozpoznawania i leczenia chorób narządowych i układowych Diagnostyka laboratoryjna chorób układu pokarmowego Odniesienie do efektów dla modułu K_W18, K_W20, K_W24, K_W41; K_U09, K_U14, K_U30, K_U37; K_K01, K_K04, K_K07; K_W18, K_W20, K_W21, K_W24, K_W41; K_U09, K_U14, K_U29, K_U31, K_U35, K_U37; K_K01, K_K04, K_K05, K_K07; 18

TK 03 TK 04 Laboratoryjna ocena zagrożeń miażdżycą i diagnostyka laboratoryjna chorób sercowo-naczyniowych Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń lipidowych i węglowodanowych K_W18, K_W20, K_W21, K_W24, K_W45, K_W46; K_U08, K_U14, K_U19, K_U29, K_U31; K_U37; K_K01, K_K02, K_K03, K_K05, K_K06; K_W20, K_W21, K_W24, K_W41, K_W45, K_W46; K_U08, K_U09, K_U14, K_U29, K_U31, K_U35, K_U37; K_K01, K_K05, K_K06, K_K07; TK 05 TK 06 TK 07 TK 08 TK 09 Diagnostyka laboratoryjna nerek i dróg moczowych Diagnostyka laboratoryjna chorób podwzgórza, przysadki, tarczycy, nadnerczy i gonad Diagnostyka laboratoryjna chorób nowotworowych Diagnostyka laboratoryjna chorób reumatycznych i układu nerwowego Diagnostyka laboratoryjna gospodarki wodno-elektrolitowej K_W18, K_W20, K_W21, K_W24, K_W41; K_U08, K_U09, K_U14, K_U29, K_U31, K_U35, K_U37; K_K01, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_W18, K_W20, K_W21, K_W24, K_W41, K_W46; K_U08, K_U09, K_U14, K_U29, K_U31, K_U35, K_U37; K_K01, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_W20, K_W21, K_W41; K_U08, K_U09, K_U14, K_U29, K_U31, K_U35, K_U37; K_K01, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_W18, K_W20, K_W21, K_W41; K_U08, K_U09, K_U14, K_U19, K_U29, K_U30, K_U31, K_U35, K_U37; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_W18, K_W20, K_W41, K_W45; K_U08, K_U09, K_U14, K_U29, K_U31, K_U35,K_U37; 19

TK 10 TK 11 TK 12 TK 13 TK 14 TK 15 TK 16 Diagnostyka laboratoryjna gospodarki kwasowo-zasadowej Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń gospodarki mineralnej i metabolizmu kostnego Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń hemostazy Diagnostyka laboratoryjna chorób układu krwiotwórczego Diagnostyka laboratoryjna w ostrych stanach zagrożenia życia Odrębności diagnostyczne wieku niemowlęcego i podeszłego oraz w okresie ciąży i po zabiegach operacyjnych Wpływ leków na wyniki badań laboratoryjnych K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K07; K_W18, K_W20, K_W41, K_W45; K_U08, K_U09, K_U14, K_U29, K_U31, K_U35,K_U37; K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K07; K_W18, K_W20, K_W21, K_W24, K_W41; K_U08, K_U09, K_U14, K_U29, K_U31, K_U35,K_U37; K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K07; K_W20, K_W21, K_W41, K_W45, K_W46,; K_U08, K_U09, K_U19, K_U29, K_U31, K_U35, K_U37; K_K01, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_W18, K_W20, K_W21, K_W24, K_W41; K_U08, K_U09, K_U14, K_U19,.K_U29, K_U31, K_U35,K_U37; K_K01, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_W20, K_W21, K_W41, K_W45; K_U08, K_U09, K_U14, K_U19, K_U29, K_U31, K_U35,K_U37; K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_W20, K_W21, K_W41, K_W45, K_W46; K_U08, K_U09, K_U14, K_U19, K_K01, K_K02, K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; K_W20,K_W24, K_W41; K_U08, K_U09, K_U29, K_U31, K_U35, K_37; 20

K_K01, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07; Piśmiennictwo i pomoce naukowe 10. Nancy A. Brunzel (Redakcja wydania I polskiego; Halina Kemona, Maria Mantur), Diagnostyka laboratoryjna (tom I i II).Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010. 11. Dembińska-Kieć A., Naskalski J. (red.): Biochemia kliniczna z elementami diagnostyki laboratoryjnej. Volumed, Wrocław 2002 (2010). 12. Angielski S., Jakubowski Z., Dominiczak M.H.: Biochemia kliniczna. Perseusz, Gdańsk 1996. 13. Pawelski S., Maj S.: Normy i diagnostyka chorób wewnętrznych. PZWL, Warszawa 1993 14. Tomaszewski J.: Diagnostyka laboratoryjna. PZWL, Warszawa 1993 15. Szczeklik A.: Choroby wewnętrzne (tom I i II).Medycyna Praktyczna, Kraków, 2005 Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] Godziny kontaktowe z nauczycielem 90 Godziny studenta przeznaczone na pracę w domu, w tym: 200 przygotowanie do ćwiczeń 40 Czytanie wskazanej literatury 40 Napisanie raportu z laboratorium/przygotowanie projektu 20 Przygotowanie do egzaminu 100 Inne - Uwagi Sumaryczne obciążenie pracą studenta 290 Punkty ECTS za moduł 10 21

S Y L A B U S M O D U Ł U ( P R Z E D M I O T U ) I n f o r m a c j e o g ó l n e Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu INŻYNIERIA GENETYCZNA Z ELEMENTAMI TERAPII GENOWEJ Obieralny Wydział Lekarsko - Biotechnologiczny i Medycyny Laboratoryjnej (WLBiML) Analityka Medyczna Nie dotyczy II stopień/jednolite magisterskie (S2J) Forma studiów Stacjonarne (s ) Rok studiów V Semestr studiów 09/10 Liczba przypisanych punktów ECTS 4 Formy prowadzenia zajęć Osoba odpowiedzialna za moduł Osoby prowadzące zajęcia Strona internetowa Język prowadzenia zajęć Wykłady w wymiarze 45 godzin Prof. dr hab. n. med. Jan Lubiński dr n. med. Marcin Lener www.pum.edu.pl Polski Informacje szczegółowe Cele modułu Celem nauczania modułu dotyczącym inżynierii genetycznej jest przedstawienie dostępnych metod związanych z możliwościami manipulacji materiałem genetycznym, stałej lub czasowej modyfikacji genetycznej wirusów, bakterii i organizmów wyższych. Z kolei celem części nauczania przedmiotu dotyczącej terapii genowej jest zwrócenie uwagi na procesy ważne z punktu widzenia medycyny próby aplikacji terapeutycznych 22

w chorobach zarówno nowotworowych, jak i nienowotworowych (np. poprzez immunostymulację czy modyfikowanie komórek nowotworowych), zastosowanie nieembrionalnych komórek macierzystych, problem klonowania terapeutycznego a reprodukcyjnego. Celem modułu jest także zapoznanie studentów z pojęciami i terminami obowiązującymi w dziedzinie inżynierii genetycznej i terapii genowej. Wymagania wstępne w zakresie Wiedzy Umiejętności Kompetencji społecznych Znajomość budowy i funkcji kwasów nukleinowych. Umiejętność podania sekwencji komplementarnej nici DNA w oparciu o znajomość jednej nici DNA. Nawyk samo; praca w zespole Opis efektów dla modułu (przedmiotu) numer efektu Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: SYMBOL (odniesienie do) EKK Sposób weryfikacji efektów (forma zaliczeń) W01 Zna budowę, funkcję kwasów nukleinowych oraz podstawowe metody dziedziczenia oraz manipulowania materiałem genetycznym. K_W07 W02 W03 W04 Rozumie możliwości zastosowania embrionalnych komórek macierzystych oraz różnice i zastosowanie klonowania reprodukcyjnego a terapeutycznego. Zna metody analityczne kwasów nukleinowych oparte o wykorzystanie enzymów restrykcyjnych i zjawiska interferencji RNA. Zna rolę zmian genetycznych w mechanizmie powstawania chorób oraz dostępne narzędzia z dziedziny inżynierii genetycznej w opracowywaniu terapii genowej chorób i jej zastosowanie w eksperymentalnych próbach klinicznych. K_W07 K_W11 K_W34; K_W35 Dyskusja na zajęciach na temat poruszanych zagadnień oraz zaliczenie końcowe w formie testu. U01 Potrafi zaprojektować sekwencje primerów niezbędne w opracowaniu diagnostycznych testów K_U24 23

K01 K02 genetycznych oraz zinterpretować wynik przykładowego testu genetycznego. Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się w dziedzinie inżynierii genetycznej i terapii genowej. Jest przygotowany do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego z uwzględnieniem znajomości zagadnień inżynierii genetycznej i terapii genowej i aspektów etycznych. K_K06 K_K07 Macierz efektów dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć numer efektu Symbol modułu lub Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: Wykład Forma zajęć dydaktycznych Zajęcia Ćw. laborat. Ćw. projektowe Ćwiczenia kliniczne Ćwiczenia Zajęcia praktyczne inne... W01 Zna budowę, funkcję kwasów nukleinowych oraz podstawowe metody dziedziczenia oraz manipulowania materiałem genetycznym. W02 W03 Zna metody analityczne kwasów nukleinowych oparte o wykorzystanie enzymów restrykcyjnych i zjawiska interferencji RNA. Zna rolę zmian genetycznych w mechanizmie powstawania chorób oraz dostępne narzędzia z dziedziny inżynierii genetycznej w opracowywaniu terapii genowej chorób i jej zastosowanie w eksperymentalnych próbach klinicznych. U01 Potrafi zaprojektować sekwencje primerów niezbędne w opracowaniu diagnostycznych testów genetycznych oraz zinterpretować wynik przykładowego testu genetycznego. K01 Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się w dziedzinie inżynierii genetycznej i terapii genowej. 24

K02 Jest przygotowany do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego z uwzględnieniem znajomości zagadnień inżynierii genetycznej i terapii genowej i aspektów etycznych. Treść modułu (przedmiotu) Symbol treści Opis treści Odniesienie do efektów dla modułu TK01 Regulacja ekspresji genów. W01; W03 TK02 Interferencja RNA. W01; W03 TK03 Wykorzystanie metod manipulowania materiałem genetycznym w diagnostyce molekularnej. W01; W03; U01 TK04 PCR czasu rzeczywistego. W01; U01 TK05 Modyfikacje kwasów nukleinowych: rodzaje enzymów w inżynierii genetycznej (nukleazy, ligazy, polimerazy, topoizomerazy), enzymy restrykcyjne, ukierunkowana mutageneza. W01; W03; U01 TK06 Transgeneza zagadnienia ogólne. W01; W02 TK07 Wprowadzanie materiału genetycznego do żywych komórek: transformacja, transfekcja, selekcja rekombinantów, modyfikacja genetyczna całych organizmów (zwierzęta transgeniczne i typu knock-out). W01; W02; TK08 Klonowanie organizmów. W01; W02; TK09 Komórki macierzyste. Klonowanie terapeutyczne a klonowanie reprodukcyjne. W01; W02; TK10 Pojęcia, terminy, założenia i strategie terapii genowej. W03; W04 TK11 Wektory plazmidowe i wirusowe W01; W04 TK12 Nośniki niewirusowe W01; W04 TK13 TK14 TK15 Kwasy nukleinowe jako obiekt terapeutyczny oraz źródło leków nowej generacji Próby kliniczne terapii genowej mukowiscydoza, hemofilie, zespoły ciężkiego złożonego niedoboru odporności SCID/ADA, SCID/, rodzinna hipercholesterolemia Terapia genowa chorób układu krążenia (terapeutyczna angiogeneza, hamowanie miażdżycy naczyń). W04 W04 W04 25

TK16 TK17 Terapia genowa chorób neurodegeneracyjnych (Choroba Parkinsona, Choroba Alzheimera). Próby terapii guzów mózgu. Terapia genowa chorób nowotworowych. Terapia genowa czerniaka. W04 W04 TK18 Doping genowy. W04 TK20 Perspektywy terapii genowej i aspekty bioetyczne. Problemy terapii genowej. W04; K02 Piśmiennictwo i pomoce naukowe 1. Szala S. Terapia genowa. PWN, Warszawa 2003. 2. Wybrane zagadnienia naukowo-badawcze inżynierii genetycznej i terapii genowej. Pod red. Ilony Bednarek Wyd. Śląski Uniwersytet Medyczny. 3. Inżynieria genetyczna i terapia genowa. Zagadnienia podstawowe i aspekty praktyczne. Pod red. Ilony Bednarek Wyd. Śląski Uniwersytet Medyczny. 4. Genomy. T.A. Brown. PWN 2001. Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] N S Średnia Godziny kontaktowe z nauczycielem 45 Przygotowanie do ćwiczeń - - Czytanie wskazanej literatury 20 5 Napisanie raportu z laboratorium/przygotowanie projektu - - Przygotowanie do egzaminu 8 5 Inne Uwagi Sumaryczne obciążenie pracą studenta 55 Punkty ECTS za moduł 26

Informacje ogólne SYLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Nazwa modułu Propedeutyka pediatrii Obowiązkowy/obieralny Lekarsko-Biotechnologiczny i Medycyny Laboratoryjnej Analityka medyczna Specjalność ------------ Poziom studiów Forma studiów Rok studiów I stopień/ II stopień/jednolite magisterskie stacjonarne /niestacjonarne V Semestr studiów zimowy/letni Liczba przypisanych punktów ECTS 2 Formy prowadzenia zajęć Osoba odpowiedzialna za moduł Wykłady/seminaria/ćwiczenia/laboratoria/itp. (liczba godzin): 30 godzin prof. dr hab. med. Mieczysław Walczak: ghmwal@pum.edu.pl Tytuł/stopień/adres e-mail: Osoby prowadzące zajęcia dr n. med. Iwona Ostrowska: iwostra@poczta,onet.pl lek.med. Michał Patalan: mpatalan@hotmail.com dr n. med. Hanna Romanowska:hanna.romanowska@wp.pl lek.med. Magdalena Sieńko:brzoskomag@poczta.onet.pl lek. med. Michał Skoczylas:michalskrzynka@yahoo.com lek.med. Celina Szylkiewicz: celina.szylkiewicz@gmail.com lek.med. Małgorzata Wilk: mwilk1@10g.pl Strona internetowa Język prowadzenia zajęć www.pum.edu.pl polski 27

Informacje szczegółowe Cele modułu Wymagania wstępne w zakresie Wiedzy Umiejętności Kompetencji społecznych Nauczanie o zasadach postępowania diagnostycznopielęgnacyjnego w ramach opieki zdrowotnej nad pacjentem pediatrycznym ( w wieku 0-18lat) z wykorzystaniem wiedzy w zastosowaniu badań laboratoryjnych celem rozpoznawania, rokowania i monitorowania procesu chorobowego oraz w profilaktyce. Określenie znaczenia współpracy między laboratorium i oddziałem pediatrycznym. Wiedza merytoryczna z zakresu podstawowych zagadnień pediatrycznych obejmujących: znajomość poszczególnych okresów rozwoju dziecka, znaczenie przesiewowych testów diagnostycznych, monitorowanie terapii w wybranych ostrych i przewlekłych schorzeniach oraz zatruciach. Podstawy medycyny paliatywnej w pediatrii. Umiejętność interpretacji danych laboratoryjnych w odniesieniu do poszczególnych jednostek chorobowych wieku dziecięcego. Zastosowanie profesjonalnego zakresu badań laboratoryjnych w monitorowaniu przewlekłych terapii. Wykonywanie zakresu czynności laboratoryjno-diagnostycznych zgodnie z zasadami etyki zawodowej i zasadami przestrzegania tajemnicy zawodowej. Umiejętność partnerskiej współpracy z lekarzami pediatrami w rozwiązywaniu problemów diagnostycznych, prognostycznych i dotyczących monitorowania terapii. Wykorzystywanie wiedzy z analityki medycznej do poszukiwania nowoczesnych metod diagnostyki laboratoryjnej i zastosowania ich w praktyce zawodowej. Poszerzanie i doskonalenie współpracy z lekarzami, farmaceutami w zakresie wspólnych rozwiązań diagnostyczno-terapeutycznych. Opis efektów dla modułu (przedmiotu) numer efektu Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: SYMBOL (odniesienie do) EKK Sposób weryfikacji efektów (forma zaliczeń) W01 TK 01 K _ W 14 D 28

W02 TK 02 K _W 20 D W03 TK 03 K _ W 33 D W04 TK04 K _ W 18 D W05 TK 05 K_ W 15 D W06 TK 06 K_ W 23 D W07 TK 07 K_ W 24 D W08 TK 08 K_ W 05 D W09 TK 09 K_ W 21 D W10 TK 10 K _ W 41 D W11 T K 11 K _ W 25 D W12 TK 12 K _ W 30 D W13 TK 13 K _ W 39 D Macierz efektów dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć Symbol modułu lub Forma zajęć dydaktycznych numer efektu Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: Wykład Zajęcia seminaryjne Ćw. laborat. Ćw. projektowe Ćwiczenia kliniczne Ćwiczenia Zajęcia praktyczne inne... W01 TK 01 W02 TK 02 W03 TK 03 W04 TK04 W05 TK 05 W06 TK 06 W07 TK 07 W08 TK 08 W09 TK 09 W010 TK 10 W011 T K 11 W012 TK 12 W013 TK 13 Treść modułu (przedmiotu) Symbol treści TK 01 Opis treści Charakterystyka poszczególnych okresów rozwoju dziecka z poszerzeniem specyfiki poszczególnych okresów. Metody oceny rozwoju somatycznego i Odniesienie do efektów dla modułu Znajomość metod oceniających rozwój psychoruchowy dziecka z wyszczególnieniem odrębności 29

psychoruchowego dziecka. Zasady żywienia dziecka zdrowego, podstawowe mieszanki eliminacyjne wyników analiz laboratoryjnych w poszczególnych okresach wieku rozwojowego oraz podstawowych pojęć i mechanizmów psychospołecznych związanych ze zdrowiem i jego ochroną. TK 02 TK 03 TK 04 Podstawy fizjo-patologii okresu noworodkowego. Testy przesiewowe u noworodków (wrodzona hipotyreoza, przejściowa hipertyreotropinemia, fenyloketonuria, mukowiscydoza)- zasady diagnozowania, interpretacja danych laboratoryjnych, monitorowanie terapii. Szczepienia ochronne. Choroby zakaźne wieku rozwojowego Najczęstsze choroby układu sercowonaczyniowego u dzieci i młodzieży. Wrodzone i nabyte wady serca oraz zaburzenia rytmu serca manifestacja kliniczna, zasady diagnozowania i różnicowania metody monitorowania terapii. M2_W05 M2_W06 M2_W08 Określenie metod laboratoryjnych i ich przydatności w przeprowadzaniu testów przesiewowych noworodków oraz w monitorowaniu efektów terapii. Znajomość kryteriów doboru tych badań M2_ W03 Umiejętność zastosowania diagnostyki serologicznej w odniesieniu do dziecięcych chorób zakaźnych i infekcyjnych, ich różnicowania oraz oceny efektów leczenia. M2_ W03 M2_ W07 Znajomość związku między nieprawidłowościami morfologicznymi a funkcją zmienionych narządów i układów, objawami klinicznymi i strategią diagnostyczną. Analizowanie norm laboratoryjnych z zakresu równowagi kwasowo-zasadowej i wodno-elektrolitowej w schorzeniach układu krążenia u dzieci. M2_ W03 M2_ W02 30

TK 05 TK 06 TK 07 TK 08 TK 09 Wybrane zagadnienia diabetologii dziecięcej DM typu 1 u dzieci i młodzieży. Zasady diagnozowania monitorowanie terapii, zasady prewencji odległych naczyniowych powikłań DM typu 1. Diagnostyka różnicowa chorób tarczycy, przytarczyc oraz nadnerczy u dzieci młodzieży. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej Najczęstsze choroby układu oddechowego u dzieci i młodzieży. Zasady diagnozowania, różnicowania i terapii mukowiscydozy oraz astmy oskrzelowej Manifestacje chorób alergicznych u dzieci i młodzieży zależności obrazu klinicznego od wieku dziecka, interpretacja wyników badań dodatkowych, zasady leczenia Zespoły zaburzeń wchłaniania jelitowego obraz kliniczny, interpretacja wyników badań Interpretacja podstawowych markerów biochemicznych w rozpoznawaniu i monitorowaniu terapii w cukrzycy u dzieci i młodzieży.znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia M2_ W10 Omówienie norm biochemiczno-laboratoryjnych z zakresu zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej u dzieci.wiedza o praktycznych aspektach zaburzeń metabolicznych oraz metodach laboratoryjnej oceny procesów metabolicznych w odniesieniu do mechanizmów rozwoju i przebiegu choroby M2_ W03 M2_ W07 M2_ W01 Znajomość teoretyczna i praktyczna prób czynnościowych i metod oznaczeń biochemicznych w rozpoznawaniu, monitorowaniu przebiegu choroby i w diagnostyce różnicowej M2_ W03 M2_ W07 Znajomość objawów i przyczyn wybranych zaburzeń w alergii oraz metod laboratoryjnych stosowanych w ocenie ich zmian chorobowych M2_ W03 Znajomość wskazań do poszerzenia diagnostyki laboratoryjnej w wybranych stanach chorobowych i 31