PROGRAM PROFILAKTYKI POSM I ST. NR 1 IM. H. WIENIAWSKIEGO W POZNANIU I. Założenia ogólne 1. Program skierowany jest do uczniów naszej szkoły, ich rodziców i nauczycieli. 2. Program tworzy spójną całość ze Statutem Szkoły, Programem Wychowawczym Szkoły, Szkolnym Zestawem Programów Nauczania. 3. Realizatorami programu są: dyrekcja, pedagog szkolny, psycholog, wychowawcy klas, nauczyciel Wychowania do życia w rodzinie, przyrody, inni nauczyciele, pielęgniarka szkolna, inni pracownicy szkoły oraz osoby z nią współpracujące. II. Podstawa prawna 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej art. 72. 2. Konwencja o Prawach Dziecka art. 3, art. 19, art. 33. 3. Ustawa o systemie oświaty z dn. 07.09. 1991 r. Dz. U. z 1996, nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami. 4. Rozporządzenie MENIS z dnia 31.01.2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów szkół publicznych Dz. U. nr 10 z 2002, poz. 96. 5. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dn. 19.08.1994r., rozdz. I art. 4.1 Dz. U. nr 11, poz. 535. 6. Ustawa z dn. 9.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych Dz. U. 10, poz. 55. 7. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 8. Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii. 9. Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV. 10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 27.08. 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Dz. U. z 2012 r. poz. 977. 11. Ustawa z dn. 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi Dz.U. nr 35 poz. 230; ostatnia zmiana 25.05.2005r. 12. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dn. 24.04.1997 r. Dz. U. nr 75, poz. 468. 13. Rozporządzenie MEN z dn. 18.08. 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu o światy działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii Dz. U. z 2015 r., poz. 1249. 1
III. Cele Programu 1. Profilaktyka jest procesem wspierającym rozwój uczniów, ich zdrowie psychiczne i fizyczne, poprzez pomoc w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla życia i zdrowia oraz w nabywaniu przez dzieci umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom. 2. Szkoła jest miejscem przede wszystkim profilaktyki uniwersalnej, której nadrzędnym celem jest: a) promowanie zdrowego stylu życia, b) przeciwdziałanie inicjacji w zakresie różnych zachowań ryzykownych poprzez dostarczenie odpowiedniej informacji oraz wzmacnianie czynników chroniących i redukcję czynników ryzyka, c) niedopuszczanie do pojawienia się patologii społecznej, d) ochrona wszystkich uczniów przed zagrożeniem niedostosowania społecznego, e) zapobieganie zjawiskom niepożądanym i niebezpiecznym. 3. Działalność profilaktyczna w szkole poza tym obejmuje także działania z zakresu profilaktyki selektywnej i wskazującej, jeżeli w wyniku diagnozy zostanie stwierdzone, że zachodzi taka potrzeba. 4. Nasz Szkolny Program Profilaktyki został stworzony w oparciu o ewaluację Programu Wychowawczego, powiązany jest z założeniami w nim zamieszczonymi, ze Statutem Szkoły (w szczególności z systemem permanentnej opieki nad uczniem) oraz programami nauczania, dostosowany ściśle do potrzeb naszych uczniów, wynikających ze specyfiki szkoły i środowiska, w których funkcjonują. 5. Podstawowe cele profilaktyki szkolnej w POSM I st. nr 1: a) diagnozowanie problemów, potrzeb i możliwości uczniów, b) kształtowanie i wzmacnianie postaw społecznych uczniów, zgodnych z celami Szkolnego Programu Wychowawczego, wyposażenie uczniów w wiedzę i umiejętności niezbędne do dokonywania właściwych życiowych wyborów oraz wypełniania ról społecznych, c) doskonalenie umiejętności adaptowania się uczniów w nowym środowisku (szkoła, klasa, zespoły), d) sprzyjanie budowaniu więzi ze szkołą i środowiskiem lokalnym, e) wzmacnianie mocnych stron uczniów, pomoc osób kompetentnych w rozwiązywaniu problemów, f) ukierunkowywanie na zdobywanie konstruktywnego i stabilnego systemu wartości, na docenianie zdrowia i poczucia sensu istnienia, g) pomoc w doskonaleniu umiejętności zachowania osobowości i autonomii przez młodego człowieka, w świecie nieustających zmian, h) rozwijanie pozytywnych zachowań w życiu szkolnym, i) rozwijanie wiedzy i umiejętności w zakresie profilaktyki u rodziców i nauczycieli, j) przewidywanie i umiejętność zapobiegania ewentualnym konfliktom i sporom na różnych poziomach z uwzględnieniem wrażliwości i godności osobistej, k) wprowadzanie w życie szkolne pozytywnych reguł postępowania. W realizacji zadań profilaktycznych biorą udział wszyscy nauczyciele, wspierając rozwój uczniów w trakcie realizowanych zajęć lekcyjnych i poza nimi. Istotne dla tego celu jest doskonalenie umiejętności nauczycieli w zakresie budowania podmiotowych relacji z uczniami i ich rodzicami 2
oraz warsztatowej pracy z grupą. Nie mniej ważne jest doskonalenie zawodowe nauczycieli w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez uczniów zachowań ryzykownych. 1. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ a) Przekazywanie uczniom rzetelnej i dostosowanej do ich poziomu, wiedzy o negatywnym wpływie substancji uzależniających na organizm, zdrowie, psychikę młodego człowieka; na jego zachowanie i różne sfery życia. b) Rozwijanie umiejętności mogących zmniejszyć ryzyko uzależnienia, takich jak: poczucie własnej wartości, wewnętrznej kontroli, wyrażania uczuć, podejmowania decyzji, asertywności, radzenia sobie ze stresem. c) Działalność informacyjna oraz wspieranie rodziny w rozwiązywaniu sytuacji trudnych, związanych z tematyką uzależnień. 2. PRZECIWDZIAŁANIE ZACHOWANIOM AGRESYWNYM a) Zwiększenie świadomości problemu wśród nauczycieli i uczniów: mechanizmy zachowań agresywnych, konsekwencje. b) Ułatwienie aklimatyzacji nowym uczniom w szkole, w klasie klasy pierwsze i czwarte (ze względu na przejście z nauczania elementarnego). c) Przeciwdziałanie przemocy w szkole. d) Wdrażanie do pozytywnego rozwiązywania konfliktów, rozwijanie umiejętności negocjacji. 3. PRZYGOTOWANIE DO ŚWIADOMEGO KORZYSTANIA Z MULTIMEDIALNYCH ŚRODKÓW PRZEKAZU, RÓŻNYCH TECHNIK KOMUNIKOWANIA SIĘ a) Kształtowanie umiejętności selektywnego i krytycznego wartościowania i wykorzystywania mediów komputer, telewizor. b) Wdrażanie uczniów do samokontroli w używaniu telefonów komórkowych. c) Techniki komunikacyjne jako sposób na wzrost bezpieczeństwa. 4. PROFILAKTYKA ZACHOWAŃ PROZDROWOTNYCH I ZDROWEGO STYLU ŻYCIA a) Kształtowanie w uczniach krytycznego myślenia i wspomaganie ich w konstruktywnym podejmowaniu decyzji w sytuacjach trudnych, zagrażających prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu. b) Utrwalanie nawyków racjonalnego i zdrowego odżywiania się. c) Zapoznanie z przyczynami skutkami zaburzeń łaknienia typu: bulimia i anoreksja. d) Działania szkoły nakierowane na zminimalizowanie poziomu hałasu w budynku. 5. PRZYGOTOWANIE MŁODZIEŻY DO ŻYCIA W RODZINIE a) Wskazywanie na znaczenie i wartość rodziny w życiu każdego człowieka. b) Przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego pełnienia ról społecznych, na miarę ich wieku rozwojowego. 3
V. Przykłady działań profilaktycznych skierowanych do uczniów 1. Wpływ środków uzależniających na zdrowie i życie młodego człowieka zajęcia w ramach Wychowania do życia w rodzinie, a także w ramach lekcji wychowawczych prowadzonych przez wychowawców/pedagoga szkolnego lub zaproszonych specjalistów. 2. Rozwiązywanie problemów w klasie, przyjaźń i koleżeństwo, radzenie sobie z własną agresją, emocjami i stresem, techniki pamięciowe, zapobieganie dokuczaniu i innym formom agresji zajęcia warsztatowe, psychoedukacja prowadzone w klasach przez pedagoga szkolnego lub specjalistów zapraszanych z zewnątrz. 3. Profilaktyka cyberprzemocy, uzależnień od gier, Internetu zajęcia prowadzone w klasach przez pedagoga szkolnego lub wychowawcę. 4. Wzmacnianie pozytywnego obrazu własnej osoby poczucie własnej wartości. Asertywność zajęcia warsztatowe prowadzone przez wychowawców klas lub pedagoga szkolnego praca z grupą i/lub indywidualna. 5. Dojrzałość społeczna. Nabycie umiejętności pokojowego rozwiązywania konfliktów (negocjacje i mediacje) zajęcia prowadzone przez wychowawców klas, pedagoga szkolnego; rozszerzenie w klasach 5 i 6 na zajęciach Wychowania do życia w rodzinie. 6. Znaczenie przemocy rówieśniczej w szkole, klasie - zajęcia w grupach; opracowanie strategii przeciwdziałania przemocy w klasach, przez uczniów, pod kierunkiem wychowawców. 7. Niebezpieczeństwa płynące z nierozważnego, nieodpowiedzialnego używania telefonów komórkowych zajęcia w klasach z wychowawcą. (kontynuacja ) 8. Prawidłowe odżywianie się. Bulimia i anoreksja zajęcia w klasie 6, m. in. w ramach Wychowania do życia w rodzinie. 9. Posiadanie oferty zajęć pozalekcyjnych rozwijających zainteresowania i uzdolnienia jako alternatywy marnotrawienia czasu wolnego i zagrożeń wpływających na podejmowanie zachowań ryzykownych. 10. Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne w szkole indywidualne porady pedagoga i psychologa szkolnego. VI. Przykłady działań skierowanych do rodziców i nauczycieli 1. Wspieranie rodziców w różnych sytuacjach trudnych, które mają ze swoim dzieckiem rozmowy z wychowawcą, rozmowy z dyrektorem, spotkania z pedagogiem szkolnym, psychologiem: porady dla rodziców, kierowanie do specjalistów, udzielanie pomocy rodzicom w dotarciu do odpowiednich instytucji. 2. Rady szkoleniowe z udziałem rodziców i nauczycieli w tematyce wybranej wg bieżących potrzeb. VII. Rola pedagoga i psychologa szkolnego 1. Za realizację działań profilaktycznych w szkole odpowiada pedagog szkolny. 2. Co roku, zależnie od sytuacji wychowawczej w szkole, po przeprowadzeniu badań diagnostycznych, pedagog ustala i podaje wychowawcom klas tematykę zajęć, do realizacji na lekcjach wychowawczych i warsztatowych. Niektóre zajęcia prowadzi 4
pedagog, inne psycholog szkolny. Praktykuje się zapraszanie na lekcje terapeutów, lekarzy, pielęgniarki szkolne i innych specjalistów. 3. Zarówno pedagog jak i psycholog wespół z kadrą kierowniczą, wychowawcami, innymi nauczycielami oraz rodzicami aktywnie angażują się w rozwiązywanie pojawiających się problemów z zastosowaniem wszystkich dostępnych w tym zakresie technik specjalistycznych, kierując się zawsze dobrem dziecka. Data aktualizacji: 16.02.2016 r. 5