Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu OPIS PRZEDMIOTU Metody badania rozwoju Wydział Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut/Katedra Instytut Psychologii Kierunek Psychologia Specjalizacja/specjalność Wszystkie Poziom organizacyjny studiów jednolite studia magisterskie System studiów niestacjonarne Rok/semestr III 6 Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego/ prowadzących przedmiot Dr Małgorzata Wójtowicz-Dacka Liczba godzin dydaktycznych 15h Liczba punktów ECTS 5 Opisywana forma zajęć Laboratorium Rygor zaliczenie z oceną Typ przedmiotu przedmiot kierunkowy, Język wykładowy język polski Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne Założenia i cele przedmiotu (w formie efektów kształcenia) Student powinien zaliczyć wcześniej przedmioty: psychologia ogólna oraz psychologia rozwoju człowieka Celem zajęć jest zapoznanie z podstawowymi metodami pozwalającymi na ocenę rozwoju dziecka w pierwszych trzech latach jego życia, określenie wskaźników i norm rozwojowych, a także wykorzystanie w/w/wiedzy dla analizy danych pochodzących z obserwacji, jako metody diagnozy poziomu rozwoju małego dziecka. Kończąc kurs z metod badania rozwoju absolwent : WIEDZA K_W01 Zna terminy używane w psychologii służące do przeprowadzenia badania rozwoju dziecka 0-3 oraz do opisu i interpretacji zachowań noworodka i małego dziecka K_W04 Umie objaśnić założenia teoretyczne leżące u podstaw wybranych metod badania rozwoju - Skali Oceny Zachowań Noworodka wg Brazeltona, Dziecięcej Skali Rozwojowej i innych metod K_W12 Ma wiedzę o specyfice projektowania badań nad rozwojem małego dziecka z uwzględnieniem celu badania, potrzeb dziecka i oczekiwań środowiska oraz wiedzę o metodach narzędziach i technikach badawczych wykorzystywanych w ocenie rozwoju w pierwszych latach życia.
Treści programowe przedmiotu UMIEJĘTNOŚCI K_U01 Potrafi dokonać obserwacji i interpretacji zachowań niemowląt i małych dzieci w celu oceny aktualnego poziomu ich rozwoju oraz prognozy sfer najbliższego rozwoju K_U02 Potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną z psychologii rozwoju i dziedzin pokrewnych do analizowania i interpretowania danych pochodzących z wywiadu, obserwacji i wybranych narzędzi oceny przebiegu dotychczasowego rozwoju dziecka K_U06 Potrafi w sposób fachowy wypowiadać się pisemnie i ustnie na temat poziomu rozwoju dziecka 0-3 na podstawie danych pochodzących z badań wybranymi metodami K_U09 Potrafi ocenić przydatność typowych metod i narzędzi stosowanych w psychologii do realizacji celów diagnozy, prognozy i wspomagania rozwoju małych dzieci K_U14 Potrafi dokonać analizy własnych działań w obszarze diagnozy, prognozy i interwencji małego dziecka i wskazać ewentualne możliwośći modyfikacji swoich przyszłych działań K_U10 Korzysta ze zdobytej wiedzy przy definiowaniu i rozwiązywaniu realnych problemów życiowych swoich i innych ludzi, czyli odpowiedzialnie diagnozować, konsultować i doradzać zgłaszającym się do niego osobom. KOMPETENCJE K_K01 Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania w zakresie stosowania aktualnych i standaryzowanych metod oceny rozwoju dziecka. K_K07 Jest przygotowany do aktywnego stosowania wybranych metod oceny rozwoju dziecka w instytucjach i organizacjach oraz zdolny do porozumiewania się z osobami będącymi i nie będącymi specjalistami w dziedzinie badań nad rozwojem psychicznym małego dziecka 1. Wprowadzenie w problematykę metod badania rozwoju dziecka 0-3 - znaczenie badań nad rozwojem psychoruchowym dziecka, rodzaje problemów badawczych, planowanie badań z uwzględnieniem celu badania. 2. Przypomnienie podstawowych informacji o rozwoju psychicznym małych dzieci film. Definicje, kontekst i specyfika wczesnej interwencji i diagnozy psychologicznej. 3. Podstawowe zasady prowadzenia wywiadu i obserwacji. Cechy dobrej obserwacji. Specyfika obserwacji dziecka i obserwacji relacji dziecko rodzic. Przygotowanie protokołu z wywiadu i obserwacji.analiza i interpretacja zachowań pochodzących z obserwacji a wnioskowanie diagnostyczne. Analiza protokołów i nagrań. 4. Zapoznanie z wybranymi metodami oceny rozwoju dziecka. Problemy ze standaryzowanymi testami do badania niemowląt i małych dzieci. Analiz porównawcza testów Brunet-Lezine, Psyche-Cattell i Dziecięcej Skali
Rozwojowej. Zapoznanie z DC: 0-3 R. 5. Praktyczne wskazówki dotyczące posługiwania się Dziecięcą Skałą Rozwojową ćwiczenia praktyczne oraz film. Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu wymagania i system oceniania dyskusja, krytyczna analiza materiałów źródłowych, praca z książką, prezentacje multimedialne, obserwacja, analiza raportu z badań Aktywność na ćwiczeniach: aktywne uczestnictwo w zajęciach (udział w dyskusji, opracowanie tematów); zaliczenie na podstawie obecności, oceny aktywności oraz pisemnego raportu z dokonanej oceny poziomu rozwoju dziecka wybraną metodą Literatura podstawowa Cytowska B., Wilczura B. (red). (2006) Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Kraków:Impuls Cytowska B., Wilczura B. (red). (2006) Dziecko z zaburzeniami w rozwoju. Konteksty diagnostyczne i terapeutyczne. Kraków:Impuls Cramer B. (2003) Pierwsze dwa lata. Co się dzieje między matką, ojcem i dzieckiem. Gdańsk: GWP John-Borys, M. (1999) Wybrane metody diagnozowania i prognozowania rozwoju dzieci 0-3 lat. Skrypt Uniwersytetu Śląskiego. Kmita, G. (red). (2007) Klasyfikacja diagnostyczna DC: 0-3R. Wydanie poprawione. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Fundament Kościelska M. (red.) (1988) Studia z psychologii klinicznej dziecka. Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe) Schaffer, H.R. (2010). Psychologia rozwojowa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Trempała J. (red.) (2011). Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Turner, S. J. i Helms, D.B. (1999). Rozwój człowieka. Vasta, R, Haith, M.M. i Miller, S.A. (1995). Psychologia dziecka. Harwas-Napierała, B. i Trempała, J. (red.) (2001/2005). Psychologia rozwoju człowieka, tom 2. Warszawa: PWN Harwas-Napierała, B. i Trempała, J. (red.) (2003/2005). Psychologia rozwoju człowieka, tom 3. Warszawa: PWN Ilg, F. L., Ames, L. B., Baker, S. M. (2007). Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat. Gdańsk: GWP 30.09.2012...... podpis prowadzącego przedmiot/ koordynatora przedmiotu*
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Rok akademicki 2012/2013 semestr zimowy Nazwa przedmiotu Metody badania rozwoju Opisywana forma zajęć laboratoria Liczba godzin dydaktycznych Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego/ prowadzącego dana formę zajęć 15h Dr Małgorzata Wojtowicz-Dacka Szczegółowa tematyka zajęć Wprowadzenie w problematykę metod badania rozwoju dziecka 0-3 - znaczenie badań nad rozwojem psychoruchowym dziecka, rodzaje problemów badawczych, planowanie badań z uwzględnieniem celu badania. Przypomnienie podstawowych informacji o rozwoju psychicznym małych dzieci film. Definicje, kontekst i specyfika wczesnej interwencji i diagnozy psychologicznej. Podstawowe zasady prowadzenia wywiadu i obserwacji. Cechy dobrej obserwacji. Specyfika obserwacji dziecka i obserwacji relacji dziecko rodzic. Przygotowanie protokołu z wywiadu i obserwacji.analiza i interpretacja zachowań pochodzących z obserwacji a wnioskowanie diagnostyczne. Analiza protokołów i nagrań. Zapoznanie z wybranymi metodami oceny rozwoju dziecka. Problemy ze standaryzowanymi testami do badania niemowląt i małych dzieci. Analiz porównawcza testów Brunet-Lezine, Psyche-Cattell i Dziecięcej Skali Rozwojowej. Zapoznanie z DC: 0-3 R. Praktyczne wskazówki dotyczące posługiwania się Dziecięcą Skałą Rozwojową ćwiczenia praktyczne oraz film. prezentacje multimedialne, gry i zabawy dydaktyczne, praca z książką, obserwacja, eksperyment, zajęcia terenowe Analiza i interpretacja tekstów źródłowych, praca z książką, indywidualne Metody dydaktyczne projekty studenckie (praca końcowa pozwalająca na ocenę poziomu rozwoju dzieci), obserwacja, eksperyment, zajęcia terenowe. Metody i kryteria Aktywność na ćwiczeniach + kolokwium (z podstaw psychologii rozwoju oceniania dzieck), pisemna praca zaliczeniowa. Rygor zaliczenie z oceną Literatura podstawowa Cytowska B., Wilczura B. (red). (2006) Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Kraków:Impuls Cytowska B., Wilczura B. (red). (2006) Dziecko z zaburzeniami w rozwoju. Konteksty diagnostyczne i terapeutyczne. Kraków:Impuls Cramer B. (2003) Pierwsze dwa lata. Co się dzieje między matką, ojcem i dzieckiem. Gdańsk: GWP John-Borys, M. (1999) Wybrane metody diagnozowania i prognozowania rozwoju dzieci 0-3 lat. Skrypt Uniwersytetu Śląskiego. Kmita, G. (red). (2007) Klasyfikacja diagnostyczna DC: 0-3R.
Wydanie poprawione. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Fundament Kościelska M. (red.) (1988) Studia z psychologii klinicznej dziecka. Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe) Schaffer, H.R. (2010). Psychologia rozwojowa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Trempała J. (red.) (2011). Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Turner, S. J. i Helms, D.B. (1999). Rozwój człowieka. Vasta, R, Haith, M.M. i Miller, S.A. (1995). Psychologia dziecka. Harwas-Napierała, B. i Trempała, J. (red.) (2001/2005). Psychologia rozwoju człowieka, tom 2. Warszawa: PWN Harwas-Napierała, B. i Trempała, J. (red.) (2003/2005). Psychologia rozwoju człowieka, tom 3. Warszawa: PWN Ilg, F. L., Ames, L. B., Baker, S. M. (2007). Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat. Gdańsk: GWP 30.09.2012...... podpis prowadzącego daną formę zajęć 30.09.2012...... podpis koordynatora przedmiotu
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Metody badania rozwoju Opisywana forma zajęć laboratoria Liczba godzin 20 dydaktycznych Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego/ prowadzącego dana formę zajęć Mgr Anna Hibner Szczegółowa tematyka zajęć Celem zajęć jest poznanie przez studenta znaczenia badań nad rozwojem oraz zapoznanie się z rodzajem stawianych problemów badawczych w psychologii rozwoju człowieka. Student zapoznaje się ze stosowanymi w badaniach naukowych i w praktyce psychologicznej metodami badającymi rozwój. Nabywa umiejętności posługiwania się tymi metodami oraz stawiania trafnych diagnoz dotyczących poziomu rozwoju badanych procesów. W trakcie zajęć poznaje metody pracy z dzieckiem. 1. Test Bender-Koppitz (diagnoza rozwoju percepcji wzrokowej), - student zna: podstawy teoretyczne, zasady konstrukcji skali, przeznaczenie, normy rozwojowe; potrafi przeprowadzić analizę ilosciową i jakosciową, potrafi postawić diagnozę aktualnych możliwości percepcyjnych dziecka. 2. Skala Columbia student zna: podstawy teoretyczne, zasady konstrukcji skali, jej przeznaczenie, normy rozwojowe, zasady stosowania, zna ograniczenia skali; potrafi przeprowadzić analizę ilościową i jakościową uzyskanych wyników. 3. Diagnoza możliwosci intelektualnych Anny Matczak student zna: podstawy teoretyczne, konstrukcję skali, jej przeznaczenie, normy rozwojowe, zasady stosowania skali, zna ograniczenia skali, potrafi przeprowadzić analizę jakościowa i ilościową wynikow; potrafi postawić diagnozę aktualnych możliwości intelektualnych dziecka. 4. Eksperymenty piagetowskie student zna: podstawy teoretyczne, rozumie jak przebiega kształtowanie pojęć stałości u dziecka; potrafi zastosować próby do oceny poziomu rozwoju umysłowego dzieci w poszczególnych stadiach rozwoju. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu wymagania i system oceniania Przeprowadzenie badania omawianymi metodami i sporządzenie diagnozy w formie pracy pisemnej uwzględniającej silne strony badanego dziecka oraz jego słabe strony wraz z ewentualnymi zaleceniami dotyczącymi wspomagania rozwoju. Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe) Cytowska B., Wilczura B. (red). (2006) Dziecko z zaburzeniami w rozwoju. Konteksty diagnostyczne i terapeutyczne. Kraków:Impuls Kendall P.C. (2004) Zaburzenia okresu dzieciństwa i dorosłości. Gdańsk: GWP oraz podręczniki do omawianych metod diagnostycznych wskazane w trakcie zajęć Mussen, P.H. (1970). Podręcznik metod badania dziecka. Warszawa: PWN. Piaget, J., Fraisse P. (1991). Zarys psychologii eksperymentalnej. Warszawa: PWN.
...... podpis prowadzącego daną formę zajęć...... podpis koordynatora przedmiotu