PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ BUDOWLANYCH IM. K. K. BACZYŃSKIEGO W CHORZOWIE 1
Program profilaktyki jest uzupełnieniem Programu Wychowawczego szkoły i ukierunkowany na wszechstronny rozwój ucznia. W zamierzeniu obejmuje działania podejmowane wobec wszystkich uczniów Technikum Budowlanego, Zasadniczej Szkoły Zawodowej Nr 7, nauczycieli i rodziców. Treści Programu Profilaktycznego szkoły: 1. Podstawa prawna. 2. Założenia Programu Profilaktycznego: a) profilaktyka pierwszorzędowa; b) profilaktyka drugorzędowa. 3. Cele szkolnego programu profilaktyki: a) cele główne, b) cele szczegółowe. 4. Rodzaje działań podejmowanych w ramach Programu Profilaktycznego. 5. Formy realizacji programu. 6. Przewidywane efekty podjętych działań profilaktycznych. 7. Ewaluacja. 2
Podstawa prawna: Akty prawne: Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982r. (tekst jednolity: Dz.U. z 2002r. Nr 11, poz.109 z późniejszymi zmianami). Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982r. (tekst jednolity- Dz.U. z 2002r. Nr 147, poz. 1231; Dz. U. Z 2007r. Nr 70, poz. 473). Ustawa o systemie oświaty z 7 IX 1991 r. wraz z późniejszymi zmianami. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. 3
Rozporządzenie MENiS z dnia 11 grudnia 2011r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno- pedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych (DZ.U. z 2003r. Nr 5, poz.46). Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno- pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003r.,Nr 11, poz. 114). Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniami. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. Rozporządzenie MENiS z dnia 18 stycznia 2005r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U.Nr 19 z 2005r., poz.167). 4
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Ustawa z dnia 23 lipca 2008r. o ochronie zdrowia psychicznego i jej zmianami. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011r. w sprawie KRAJOWEGO Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011-2016 (Dz.U.Nr78, poz.428) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno- pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U.poz.532). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Art.72. Konwencja o Prawach Dziecka, Art.33. 5
Programy narodowe i krajowe: Narodowy Program Zdrowia (2007-2015) Narodowwy Program Profilaktyki I Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (2006-2010) Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii (2006-2010) Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażaniom HIV (2007-2011) Program Zapobieganiu Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży (2004-2014) Narodowy Plan Działań na rzecz Dzieci (2004-2012) Narodowy Program Zdrowia (2007-2015) Narodowy Program Zdrowia Psychicznego (2009-2013) Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce (2008-2011) Rządowy Program Bezpieczna i Przyjazna Szkoła (208-2013) Dokumenty wewnętrzne: Statut Szkoły. Szkolny zestaw programów nauczania. 6
Założenia Programu Profilaktyki Zespołu Szkół Budowlanych im. K. K. Baczyńskiego w Chorzowie Profilaktyka jest działaniem, które ma na celu zapobieganie pojawieniu się i rozwojowi danego zjawiska w konkretnej społeczności, jak też promowanie alternatywnych zjawisk w stosunku do tych, które usiłuje się wyeliminować. Harmonijny rozwój osobowości w profilaktyce uzależnień oznacza wspieranie zdrowego trybu życia oraz rozwijanie zdrowia psychicznego. Niniejszy Program profilaktyki to ogół działań mających na celu wspomaganie wychowawczej roli rodziny, ochronę uczniów przed zakłóceniami w rozwoju oraz podejmowanie działań interwencyjnych w sytuacji pojawiających się zagrożeń. 7
Program swym działaniem obejmuje przede wszystkim profilaktykę: pierwszorzędową, czyli: promującą zdrowy styl życia, dostarczającą informację nt. skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwiającej dokonanie racjonalnego wyboru, wspierającą rozwój umiejętności psychologicznych i społecznych (umiejętności zaspokajania potrzeb np. przynależności, miłości, umiejętności nawiązywania kontaktów, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, opierania się naciskom ze strony otoczenia itp.), stwarzającą możliwości zaangażowania się w działalność pozwalającą na realizowanie potrzeb, rozwijanie zainteresowań aktywności, sukcesu, itp. Drugorzędową, w której podejmowane będą działania mające na celu: wczesną identyfikację, czyli ujawnienie osób z grupy podwyższonego ryzyka. Dalsze działania interwencyjne podejmowane będą przy współpracy ze specjalistami w danej dziedzinie, 8
poznanie systemu rodzinnego i środowiska, w którym przebywa uczeń, pomoc uczniom mającym trudności w nauce praz sprawiającym problemy wychowawcze, budowanie wśród uczniów motywacji do nauki, budowanie pozytywnych relacji koleżeńskich, zapobieganie agresji, mobbingowi, propagowanie zdrowego stylu życia, uwrażliwianie młodzieży na zagrożenia współczesnego świata, kształtowanie odpowiedzialności za własne życie i zdrowie, uwrażliwienie młodzieży na niesienie pomocy słabszym i pokrzywdzonym, przygotowanie uczniów do podejmowania pracy wolontariusza, przygotowanie nauczycieli/ wychowawców do przeciwdziałania uzależnieniom, współdziałanie z rodzicami w zakresie profilaktyki wczesna interwencja udzielanie pomocy, powiększanie poczucia bezpieczeństwa i kompetencji rodziców poprzez wskazanie, co robić i gdzie szukać pomocy w sytuacji problemowej, intensyfikacja i różnorodność form spotkań z rodzicami, zaangażowanie rodziców do udziału we wszelkich zebraniach, spotkaniach i prelekcjach, praca zespołowa: współdziałanie z rodzicami/ opiekunami prawnymi, pedagogiem/ psychologiem szkolnym i/lub innym specjalistą. 9
Cele szkolnego programu profilaktyki Celem programu profilaktycznego jest przygotowywanie młodego człowieka do dokonywania wyborów takich, aby nie szkodziły ani jemu samemu ani innym. Jest to pomoc w pracy nad samorozwojem i kształtowaniem systemu wartości młodzieży. Cele główne: dostarczenie uczniom, nauczycielom i rodzicom wiedzy i umiejętności do skutecznego przeciwdziałania i radzenia sobie z zagrożeniami dla zdrowia i jakości życia, osłabienie czynników ryzyka, zacieśnienie współpracy ze środowiskiem domowym ucznia, jak również instytucjami wspomagającymi rodzinę i promującymi zdrowy styl życia, sprawne reagowanie na terenie szkoły w sytuacji pojawienia się zagrożenia, 10
sprawne diagnozowanie zagrożeń związanych z uzależnieniem, współpraca z rodzicami/ opiekunami prawnymi młodzieży zagrożonej uzależnieniem. Cele szczegółowe: szerzenie wśród młodzieży znajomości prawa i wyrabianie nawyku poszanowania go, troska o realizację obowiązku nauki przeciwdziałanie wagarom oraz dbanie o dyscyplinę, W ramach programu podjęte zostaną: działania informacyjne, działania edukacyjne i psychoedukacyjne, działania integracyjne, działania wdrażające określone umiejętności, 11
działania interwencyjne. W ramach poszczególnych klas Technikum Budowlanego oraz Zasadniczej szkoły Zawodowej Nr 7 w Chorzowie akcentowane będą następujące działania skierowane wobec uczniów. Forma i sposób ich realizacji dostosowane zostaną do ich wieku rozwojowego. Klasa I TB i ZSZ zintegrowanie i zaadaptowanie w nowym środowisku, budowanie poczucia więzi z klasą i szkołą, poznanie mocnych stron uczniów, zachęcanie do rozwijania zainteresowań, propagowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu, wspieranie rozwoju dobrych relacji rodzinnych, wdrażanie uczniów do zachowania bezpieczeństwa na terenie szkoły, przestrzeganie procedur obowiązujących w szkole, zapoznanie uczniów z odpowiedzialnością prawną nieletnich i pełnioletnich. 12
Klasa II i III TB oraz II ZSZ wspieranie uczniów w rozwijaniu swoich zainteresowań, kształtowanie umiejętności interpersonalnych, wspomaganie adaptacji uczniów klas pierwszych, działanie na rzecz środowiska prace charytatywne, wolontariat, dalsze eliminowanie zachowań ryzykownych (takich jak: agresja, przemoc, uzależnienia) podczas zajęć w szkole, na warsztatach, na przerwach i w każdej innej sytuacji, kiedy jesteśmy świadkami w/w zachowań wśród uczniów. Klasa IV TB i III ZSZ wpływanie na własne życie, uczenie podejmowania świadomych wyborów -preorientacja zawodowa, kształtowanie umiejętności interpersonalnych, 13
kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresowych, radzenie sobie ze złością. Ponadto na każdym etapie przeprowadzane będą zajęcia z zakresu profilaktyki uzależnień, przeciwdziałaniu przemocy i agresji oraz zachowaniom przestępczym (w tym cyberprzemocy), promowanie zdrowego stylu życia, przeciwdziałania wagarom i niepowodzeniom szkolnym. Formy realizacji programu. Oddziaływania profilaktyczne prowadzone są m. in. w ramach: lekcji wychowawczych, lekcji przedmiotów ogólnokształcących, lekcji przedmiotów zawodowych, zajęć warsztatowych z uczniami, zajęć pozalekcyjnych, udziału w uroczystościach klasowych i szkolnych, apelach, imprezach kulturalnych, wycieczek szkolnych, wyjść do teatru, kina galerii itp., spotkań z pielęgniarką szkolną, 14
spotkań ze specjalistami (m.in. psychologami, pedagogami, kuratorami sądowymi, funkcjonariuszami policji i innymi według potrzeb), spotkań z rodzicami, indywidualnych kontaktów współpracy z instytucjami wspomagającymi. Przewidywane efekty podjętych działań profilaktycznych. W wyniku realizacji programu profilaktyki: uczeń: uzyskuje pomoc psychologiczno pedagogiczną- według potrzeby: niepełnosprawność, niedostosowanie społeczne, zagrożenie niedostosowaniem społecznym, szczególne uzdolnienia, specyficzne trudności w uczeniu się, zaburzenia komunikacji językowej, choroba przewlekła, sytuacja kryzysowa lub traumatyczna, niepowodzenia edukacyjne, zaniedbania środowiskowe związane z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego, kontaktami środowiskowymi, trudności adaptacyjne związane z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska, edukacyjnego, w tym związane z wcześniejszym kształceniem za granicą. uświadamia sobie zagrożenia i potrafi im się przeciwstawić, 15
identyfikuje się ze środowiskiem szkolnym i dostrzega korzyści płynące z prowadzenia zdrowego stylu życia, osiąga dojrzałą osobowość psychospołeczną, nauczyciele posiadają wiedzę z zakresu profilaktyki, występuje niski wskaźnik uczniów opuszczających zajęcia lekcyjne, nauczyciel: przeszkolony/ przygotowany nauczyciel/ wychowawca przeciwdziała narkomanii, współpracuje z rodzicami dzieci i młodzieży, którzy są zagrożeni uzależnieniami, prowadzi psychoedukację dotyczącą uzależnień i ich skutków, rodzic: chętnie bierze udział w oferowanych mu programach, warsztatach wyedukowany rodzic na temat zagrożeń (szkodliwości środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych, dostępnych form pomocy młodzieży zagrożonej 16
uzależnieniem, możliwości rozwiązywania problemów powodujących powstanie uzależnień i i skutów prawnych zażywania w/w środków i substancji psychoaktywnych). Ewaluacja: Mając na uwadze rzetelność prowadzonych działań zapobiegawczych oraz ich skuteczność wprowadza się następujące formy oceny realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki: 1. Badania ankietowe wśród uczniów, nauczycieli, rodziców. 2. Nadzór Dyrektora Zespołu Szkół Budowanych im. K.K. Baczyńskiego w Chorzowie (wg potrzeb- w ciągu roku szkolnego). 3. Sprawozdania z działalności pedagoga szkolnego, nauczycieli oraz wychowawców realizujących programy profilaktyczne (wg potrzeb- w ciągu roku szkolnego). 4. Analiza dokumentów. 17
Program wychowawczy szkoły został uchwalony przez Radę Rodziców w porozumieniu z Radą Pedagogiczną. 18