Zestaw I Zadanie 1. Firma CP jest dystrybutorem profesjonalnych środków czystości. Dane o sprzedaży i zakupach materiałów firmy CP zostały przedstawione w poniższej tabeli: Rok Bieżący Przyszły Kwartał IV I II III IV Przychody 200 000 300 000 400 000 500 000 200 000 Zakupy towarów 126 000 186 000 246 000 305 000 126 000 Zebrano również następujące informacje: 1. Firma CP zazwyczaj otrzymuje wpływy gotówkowe równe 65% przychodów ze sprzedaży w kwartale, w którym była zrealizowana sprzedaż, 35% w kwartale następnym. 2. Firma CP płaci 80% kwoty należności zobowiązań w kwartale ich zaciągnięcia i 20% w kwartale następnym. 3. Koszty operacyjne wynoszą 50.000 zł kwartalnie (20.000 zł to amortyzacja). Koszty zmienne sprzedaży wynoszą 15% sprzedaży. Koszty operacyjne stanowią wydatki w kwartale, w którym powstają. ta informacja nie jest potrzebna do rozwiązania poleceń od 1 do 3 4. Firma CP wypłaca 10.000 dywidendy w każdym kwartale. ta informacja nie jest potrzebna do rozwiązania poleceń od 1 do 3 5. Na początek czwartego kwartału bieżącego roku firma CP nie ma zobowiązań ani należności. Polecenia 1. Sporządź budżet wpływów z tytułu sprzedaży na pierwsze półrocze przyszłego roku z podziałem na kwartały. 2. Sporządź budżet należności na pierwsze półrocze przyszłego roku z podziałem na kwartały 3. Sporządź budżet wydatków z tytułu zakupu towarów na pierwsze półrocze przyszłego roku z podziałem na kwartały. Rozwiązanie Budżet wpływów ze sprzedaży Bieżący Przyszły IV I II Wpływy ze sprzedaży bieżącego kwartału 195 000* 260 000*** Wpływy ze sprzedaży w kwartale poprzednim 70 000** 105 000**** *65% x 300.000 = 195.000 **35% x 200.000 = 70.000 ***65% x 400.000 = 260.000 ****35% x 300.000 = 105.000 265 000 365 000 Budżet należności Bieżący Przyszły IV I II Należności na początek kwartału - 70000 105000 Zrealizowana sprzedaż (wzrost należności) 200000 300000 400000 Spłata należności = wpływy w kwartale (zmniejszenie należności) 130000 265000 365000 Należności na koniec kwartału 70000 105000 140000 Budżet wydatków z tytułu zakupu towarów Bieżący Przyszły IV I II Zakupy towarów (wzrost zobowiązań) 126000 186000 246000 Wydatki z tytułu zakupów w kwartale bieżącym 100800 148800 196800 Wydatki z tytułu zakupów w kwartale poprzednim - 25200 37200 Wydatki z tytułu zakupu towarów razem 100800 174000 234000 1
Zadanie 2. Spółka Lentex Innovations S.A. zajmuje się montażem tabletów, które w montowni są składane z podzespołów wytwarzanych przez kooperanta Spółki w południowej Azji. Aktualnie wytwarzane są dwa modele tabletów z systemem operacyjnym Android: model X 100 oraz model X Pro 1000. Model X Pro 1000 jest przeznaczony dla bardziej wymagających użytkowników i cechuje się wyższą niezawodnością funkcjonowania oraz lepszymi parametrami technicznymi. Montaż obydwu modeli tabletów prowadzona jest na tej samej linii montażowej, jednak uruchomienie serii jest realizowane odrębnie dla każdego modelu. Dostawy komponentów są realizowane odrębnie dla obydwu modeli; z jednej strony część komponentów jest inna, z drugiej strony nawet te komponenty, które są wspólne, dostarczane są w ramach odrębnych dostaw w celu zapewnienia wyższej jakości modelu X Pro 1000. Spółka Lentex Innovations S.A. dba o zapewnienie wysokiej jakości tabletów, w związku z czym kontrola jakości realizowana jest dwuetapowo. Przed uruchomieniem montażu testowane są poszczególne podzespoły w celu sprawdzenie, czy nie występują w nich usterki, które spowodowałyby wadliwe funkcjonowanie tabletu i konieczność prowadzenia naprawy wyrobu gotowego. Po zakończeniu montażu kontroli jakości poddawane są gotowe tablety w celu sprawdzenia poprawności montażu. Koszty związane z dostawami podzespołów, testowaniem podzespołów, uruchomieniem produkcji oraz kontrolą jakości po zakończeniu montażu stanowią koszty pośrednie produkcji/montażu i w stosowanym dotychczas tradycyjnym rachunku kosztów są rozliczane w oparciu o klucz rozliczeniowy jaki stanowi suma kosztów bezpośrednich. Prezes Zarządu Spółki był w ostatnim roku słuchaczem Podyplomowych Studiów Rachunkowości Zarządczej i po ich odbyciu postanowił wdrożyć w zarządzanej przez siebie firmie rachunek kosztów działań. W związku z powyższym zlecił pracownikom Działu Rachunkowości, Sprawozdawczości i Analiz Ekonomicznych przygotowanie informacji niezbędnych do rozliczenia kosztów pośrednich w oparciu o zasady rachunku kosztów działań (Activity Based Costing). W poniższej tabeli zestawione są informacje ilościowe i wartościowe dotyczące działalności Lentex Innovations S.A. ilość sztuk 1 500 200 Tablet X 100 Tablet X Pro 1000 Razem materiały bezpośrednie 150 000 25 000 175 000 płace bezpośrednie 90 000 15 000 105 000 Koszty bezpośrednie razem 240 000 40 000 280 000 Koszty pośrednie: dostawy podzespołów 49000 kontrola jakości podzespołów 55000 przygotowanie produkcji 75000 kontrola jakości wyrobów gotowych 45000 Razem koszty pośrednie 224000 liczba dostaw 15 20 35 liczba testów przedprodukcyjnych 50 200 250 liczba serii produkcyjnych 30 20 50 liczba godzin testów kontroli jakości wyrobów gotowych 100 200 300 Polecenie: W oparciu o przedstawione w powyższej tabeli dane dokonaj kalkulacji jednostkowego kosztu wytworzenia modelu X 100 oraz modelu X Pro 1000 według zasad: a) tradycyjnej kalkulacji doliczeniowej (klucz podziałowy kosztów pośrednich stanowi suma kosztów bezpośrednich) b) kalkulacji według zasad rachunku kosztów działań. 2
Rozwiązanie Tradycyjna kalkulacja doliczeniowa wskaźnik narzutu kosztów pośrednich = koszty pośrednie / suma kosztów bezpośrednich wskaźnik narzutu kosztów pośrednich = 224.000 / 280.000 = 0,80 (80%) Narzut kosztów pośrednich na produkty = wskaźnik narzutu x koszty bezpośrednie przypadające na dany rodzaj produktów Narzut kosztów pośrednich na Tablety X 100 = 0,80 x 240.000 = 192.000 Narzut kosztów pośrednich na Tablety X Pro 1000 = 0,80 x 40.000 = 32.000 Koszty wytworzenia: Tablet X 100 Tablet X Pro 1000 materiały bezpośrednie 150000 25000 płace bezpośrednie 90000 15000 koszty bezpośrednie razem 240000 40000 narzut kosztów pośrednich 192000 32000 koszty wytworzenia razem 432000 72000 ilość sztuk 1500 200 jednostkowy koszt wytworzenia 288,00 360,00 Metoda ABC (rachunek kosztów działań) Ustalenie kosztów działań wielkość działania koszt działań koszt jednostkowego działania (koszt działań / wielkość działań) liczba dostaw 15 20 35 49 000 1 400,00 liczba testów przedprodukcyjnych 50 200 250 55 000 220,00 liczba serii produkcyjnych 30 20 50 75 000 1 500,00 liczba godzin testów kontroli jakości wyrobów gotowych 100 200 300 45 000 150,00 Rozliczenie kosztów działań na produkty dostawy podzespołów 21000 28000 49000 kontrola jakości podzespołów 11000 44000 55000 przygotowanie produkcji 45000 30000 75000 kontrola jakości wyrobów gotowych 15000 30000 45000 Koszty pośrednie razem 92000 132000 Koszty wytworzenia: Tablet X 100 Tablet X Pro 1000 materiały bezpośrednie 150000 25000 płace bezpośrednie 90000 15000 koszty bezpośrednie razem 240000 40000 narzut kosztów pośrednich 92000 132000 koszty wytworzenia razem 332000 172000 ilość sztuk 1500 200 jednostkowy koszt wytworzenia 221,33 860,00 3
Zadanie 3. Przedsiębiorstwo GazTech" działające na terenie Warszawy wytwarza piece gazowe w jednym asortymencie. Kwartalne zdolności produkcyjne wynoszą 1.000 szt. Cena wyrobu jest równa 2.600 zł. Jednostkowe koszty materiałów bezpośrednich wytworzenia wynoszą 600 zł, koszty zmiennych płac bezpośrednich 400 zł, koszty zmienne pośrednie 200 zł a stałe koszty wytworzenia 400.000 zł kwartalnie. Jednostkowe koszty sprzedaży (dostawa wyrobu do klienta wraz z montażem) wynoszą 400 zł. Na nadchodzący kwartał przedsiębiorstwo zebrało zamówienia łącznie na 800 szt. wraz z transportem i montażem. Kwartalne koszty ogólne firmy wynoszą 200.000 zł. Załóżmy, że: 1) sytuacja 1 - przedsiębiorstwo otrzymało na nadchodzący kwartał dodatkowe zamówienie na 50 szt. wyrobów po cenie 1.800 zł z dostawą i montażem; 2) sytuacja 2 - przedsiębiorstwo otrzymało ofertę od pewnego kontrahenta na dostarczenie w nadchodzącym kwartale 300 produktów (z dostawą i montażem) po preferencyjnej cenie 1.900 zł. Oceń opłacalność dodatkowych zamówień w sytuacji 1 i 2 (każdą sytuację należy traktować w oderwaniu od drugiej), podaj rekomendację czy przyjąć dodatkowe wskaż jakie założenia przyjęłaś/eś przy podjęciu decyzji. Rozwiązanie Koszt zmienny wytworzenia pieca gazowego (wraz z kosztami dostawy do klienta i montażu) = 600 zł + 400 zł + 200 zł + 400 zł = 1.600 zł Zdolności produkcyjne = 1.000 szt. Zebrane zamówienia = 800 szt. Sytuacja 1 Dodatkowe zamówienie może być zrealizowane w ramach dostępnych wolnych mocy produkcyjnych, tym samym zrealizowana dodatkowa marża zwiększy wynik przedsiębiorstwa. Marża na 1 piecu w ramach dodatkowego zamówienia = 1.800 zł 1.600 zł = 200 zł Dodatkowa marża na 50 szt. = 50 szt. x 200 zł/szt. = 10.000 zł Odpowiedź: należy przyjąć dodatkowe zamówienie, jego przyjęcie zwiększy wynik firmy o 10.000 zł Sytuacja 2 Dodatkowe zamówienie przekracza dostępne wolne moce produkcyjne. Jego przyjęcie spowodowałoby rezygnację ze sprzedaży 100 szt. pieców (z 800 szt. na które już zebrano zamówienia). Marża na 1 piecu w ramach dodatkowego zamówienia = 1.900 zł 1.600 zł = 300 zł Marża na 1 piecu w ramach już zebranych zamówień = 2.600 zł 1.600 zł = 1.000 zł Dodatkowa marża z tytułu dodatkowego zamówienia 300 pieców = 300 szt. x 300 zł/szt. = 90.000 zł Utrata marży z tytułu rezygnacji z już zebranych zamówień na 100 pieców = 100 szt. x 1.000 zł/szt. = 100.000 zł Odpowiedź: należy odrzucić dodatkową ofertę, ponieważ marża tracona z tytułu rezygnacji z już zebranych zamówień na 100 pieców (trzeba byłoby z nich zrealizować, żeby przyjąć dodatkową ofertę na 300 szt.) jest wyższa niż marża jaką można zrealizować na dodatkowym zamówieniu 300 pieców. Przyjęcie oferty pogorszyłoby wynik firmy o 10.000 zł 4
Zadanie 4. Przedsiębiorstwo ŚMIG produkuje dwa wyroby. Koszty stałe operacyjne przedsiębiorstwa wynoszą 43.200 zł. Koszty finansowe (odsetek) wynoszą 4.800 zł. Pozycja Wyrób A Wyrób B Produkcja i sprzedaż (w szt.) 600 1000 Cena sprzedaży 100 40 Zmienny koszt jednostkowy 60 10 Wyznacz i zinterpretuj: 1) przeciętny próg rentowności; 2) strefę bezpieczeństwa; 3) wskaźnik strefy bezpieczeństwa 4) ilościowy próg rentowności dla produktu B 5) minimalny próg rentowności. Rozwiązanie Pozycja Wyrób A Wyrób B Razem Produkcja i sprzedaż (w szt.) 600 1000 Cena sprzedaży 100 40 Zmienny koszt jednostkowy 60 10 Przychody razem 60.000 40.000 100.000 Koszty zmienne razem 36.000 10.000 46.000 Marża brutto razem 24.000 30.000 54.000 Marża brutto na 1 szt. 40 30 Stopa marży brutto 40% (0,40) 75% (0,75) 54% (0,54) Udział wyrobów w łącznej marży brutto 44,44% 55,56% Ad. 1) przeciętny próg rentowności = koszty stałe / przeciętna stopa marży brutto przeciętny próg rentowności = 43.200 zł / 0,54 = 80.000 zł Ad. 2) Strefa bezpieczeństwa = aktualna sprzedaż sprzedaż w progu rentowności Strefa bezpieczeństwa = 100.000 zł 80.000 zł = 20.000 zł Ad. 3) Wskaźnik strefy bezpieczeństwa = strefa bezpieczeństwa / aktualna sprzedaż Wskaźnik strefy bezpieczeństwa = 20.000 zł / 100.000 zł = 0,20 (20%) Ad. 4) Koszty stałe przyporządkowane do wyrobów B proporcjonalnie do udziału tych wyrobów w łącznej marży brutto Koszty stałe przyporządkowane do wyrobów B = 43.200 zł x 44,44% = 19.200 zł Próg rentowności ilościowy = koszty stałe / jednostkowa marża brutto Próg rentowności ilościowy dla wyrobów B = 19.200 zł / 40 zł/szt = 480 szt. 5
Ad. 5) Minimalny próg rentowności (czyli możliwie najszybciej osiągnięty) wystąpi w sytuacji, gdy najpierw będzie realizowana produkcja i sprzedaż tych produktów, które mają najwyższą stopę marży brutto. Czyli w tym zadaniu są to produkty B. Jeżeli sprzedaż wszystkich produktów B nie wystarczy do osiągnięcia progu rentowności (czyli marża brutto zrealizowana na ich sprzedaży nie wystarczy pokrycia wszystkich kosztów stałych, to jest 43.200 zł) rozpocznie się sprzedaż produktów A. Próg rentowności (minimalny) zostanie osiągnięty, gdy skumulowana (łączna marża) na sprzedaży produktów B i A pokryje koszty stałe w wysokości 43.200 zł. Próg rentowności będzie równy skumulowanym przychodom osiągniętym przy tej wielkości sprzedaży. Produkty Ilość marża na 1 szt. marża razem marża skumulowana przychody przychody skumulowane B 1.000 szt. 30 zł 30.000 zł* 30.000 zł 40.000 zł 40.000 zł A 330 szt.**** 40 zł 13.200 zł*** 43.200 zł** 33.000 zł***** 73.000 zł *Sprzedaż wszystkich produktów B generuje marżę brutto na poziomie 30.000 zł. Oznacza to, że brakuje jeszcze marży brutto w wysokości 13.200 zł, żeby pokryć wszystkie koszty stałe czyli żeby osiągnąć próg rentowności **Rozwiązujemy to niejako od końca szukamy bowiem poziomu sprzedaży wyrobów A, dla którego uzyskamy łączną (skumulowaną) marżę równą 43.200 zł wtedy bowiem zostanie osiągnięty próg rentowności ***Taką marżę należy uzyskać ze sprzedaży produktów A, żeby skumulowana marża wyniosła 43.200 zł (wtedy osiągniemy próg rentowności). Ponieważ na sprzedaży produktów B już wygenerowano marżę 30.000 zł, zatem do osiągnięcia poziomu skumulowanej marży 43.200 zł potrzebne jest uzyskanie 13.200 zł marży brutto na sprzedaży produktów A. Wówczas skumulowana marża będzie równa kosztom stałym, czyli osiągnięty zostanie próg rentowności ****Musimy sprzedać wyroby A w takiej ilości, żeby marża zrealizowana na ich sprzedaży wyniosła 13.200 zł. Skoro na 1 szt. produktu A generowana jest marża brutto równa 40 zł, zatem żeby wygenerować 13.200 zł marży brutto należy sprzedać 13.200 / 40 = 330 szt. produktów A *****Sprzedaż 330 szt. produktów A (po 100 zł/szt.) oznacza przychody ze sprzedaży produktów A na poziomie 33.000 zł Minimalny próg rentowności zostanie osiągnięty przy poziomie sprzedaży równym 73.000 zł (co oznacza sprzedaż 1000 szt. produktów B po 40 zł/szt. i 330 szt. produktów A po 100 zł/szt.). Nie oznacza to oczywiście, że firma nie będzie sprzedawała więcej produktów minimalny próg rentowności wskazuje jedynie poziom sprzedaży, który pozwala pokryć koszty stałe przy założeniu, że sprzedaż jest realizowana w najbardziej korzystny sposób, to jest od najbardziej zyskownych produktów (czyli tych, które mają jak najwyższą stopę marży brutto). 6
Zestaw II Zadanie 1. Przedsiębiorstwo odzieżowe Lampart" w okresie od marca do maja bieżącego roku będzie szyło stroje kąpielowe dla dużego odbiorcy hurtowego. Na życzenie odbiorcy stroje będą zdobione niewielkim haftem logo odbiorcy. Kierownictwo rozważa opłacalność wynajęcia hafciarki, którą obsługiwałby jeden z pracowników krojowni (w ramach dotychczasowego czasu pracy, który - zdaniem kierownictwa - jest nie w pełni zagospodarowany). Rozwiązaniem alternatywnym jest zlecenie haftu przedsiębiorstwu z zewnątrz. Na podstawie poniższych danych: a) planowana wielkość produkcji - 10.000 sztuk; b) koszty wynajęcia hafciarki na okres od marca do maja -1.500 zł; c) powierzchnia, jaką ewentualnie będzie zajmowała hafciarka, stanowi 5% powierzchni całego budynku zakładu, a koszty utrzymania całości budynku wynoszą 80.000 zł miesięcznie; d) trzymiesięczne wynagrodzenie (wraz z narzutami i pochodnymi) pracownika, który będzie obsługiwał hafciarkę - 3.600 zł; e) planowane zużycie materiałów 0,40 zł/szt.; f) energii w wypadku realizacji procesu na miejscu" - 0,10 zł/szt.; g) koszt usługi haftowania na zewnątrz" - 0,70 zł/szt. Polecenie Wskaż kierownictwu właściwą decyzję, uzasadnij i napisz jakie założenia przyjęłaś/przyjąłeś. Czy i jak zmieniłyby sytuacja, gdyby wolną powierzchnię jaką ewentualnie będzie zajmowała hafciarka można by wynająć klientowi zewnętrznemu za 400 zł miesięcznie. Każdą z sytuacji potraktuj osobno. Rozwiązanie Koszty istotne Pozycja kosztów istotnych Wynajęcie hafciarki Zlecenie usługi na zewnątrz zużycie materiałów 0,40 zł/szt. x 10.000 szt. = 4.000 zł energia zużyta przez hafciarkę 0,10 zł/szt. x 10.000 szt. = 1.000 zł wynajęcie hafciarki 1.500 zł zlecenie usługi haftowania na zewnątrz 0,70 zł/szt. x 10.000 szt. = 7.000 zł Koszty istotne razem 6.500 zł 7.000 zł Pozostałe koszty wymienione w zadaniu są nieistotne: powierzchnia jaką zajęłaby hafciarka jest powierzchnią niewykorzystywaną (skoro można ją komuś wynająć w wariancie drugim) czyli firma i tak i tak ponosi koszty utrzymania całego zakładu zatem nie rozliczamy tych kosztów przy porównywaniu kosztów istotnych, gdyż są one nieistotne z perspektywy tej decyzji; wynagrodzenie pracownika jest pozycją nieistotną wg założeń pracownik będzie obsługiwał hafciarkę w ramach swoich obowiązków, gdyż czas jego pracy nie jest w pełni zagospodarowany oznacza to, że niezależnie od tego czy będzie hafciarka czy nie, dany pracownik i tak zarobi tyle samo Zatem decyzja powinna brzmieć: bardziej opłacalne jest wynajęcie hafciarki niż zlecenie usługi na zewnątrz (taka sama decyzja byłaby, gdyby ktoś uznał, że w ramach zlecenia usługi na zewnątrz trzeba dodatkowo pokryć koszty materiałów z zadania to nie wynika, gdyż jest mowa o koszcie usługi haftowania na zewnątrz, który co do zasady uwzględnia koszty materiałów ale jakby ktoś wskazał te koszty jako również ponoszone, wówczas koszt materiałów stanowiłby pozycję nieistotną co dodatkowo zwiększyłoby opłacalność wynajęcia hafciarki i realizacji procesu haftowania własnymi siłami). Wariant drugi W przypadku możliwości wynajęcia wolnej powierzchni (przy zleceniu haftowania na zewnątrz) koszty istotne zlecenia usługi na zewnątrz należałoby pomniejszyć o dodatkową korzyść uzyskiwaną z tytułu wynajmu, to jest o 400 zł x 3 miesiące = 1.200 zł. Odpowiedź: W takiej sytuacji koszty istotne haftowania we własnym zakresie wyniosłyby 6.500 zł, a koszty istotne haftu na zewnątrz (pomniejszone o dodatkowe korzyści) wyniosłyby 5.800 zł, zatem bardziej opłacalne byłoby zlecenie faktu na zewnątrz. Jeżeli ktoś uznałby koszty materiałów za pozycję nieistotną (przyjmując sobie założenie o którym napisano przy rozwiązaniu wariantu bazowego), wówczas pomimo tego wynajmu powierzchni i tak bardziej opłacalne byłoby realizowane haftu we własnym zakresie. 7
Zadanie 2. Spółka Lentex Innovations S.A. zajmuje się montażem tabletów, które w montowni są składane z podzespołów wytwarzanych przez kooperanta Spółki w południowej Azji. Aktualnie wytwarzane są dwa modele tabletów z systemem operacyjnym Android: model X 100 oraz model X Pro 1000. Model X Pro 1000 jest przeznaczony dla bardziej wymagających użytkowników i cechuje się wyższą niezawodnością funkcjonowania oraz lepszymi parametrami technicznymi. Montaż obydwu modeli tabletów prowadzona jest na tej samej linii montażowej, jednak uruchomienie serii jest realizowane odrębnie dla każdego modelu. Dostawy komponentów są realizowane odrębnie dla obydwu modeli; z jednej strony część komponentów jest inna, z drugiej strony nawet te komponenty, które są wspólne, dostarczane są w ramach odrębnych dostaw w celu zapewnienia wyższej jakości modelu X Pro 1000. Spółka Lentex Innovations S.A. dba o zapewnienie wysokiej jakości tabletów, w związku z czym kontrola jakości realizowana jest dwuetapowo. Przed uruchomieniem montażu testowane są poszczególne podzespoły w celu sprawdzenie, czy nie występują w nich usterki, które spowodowałyby wadliwe funkcjonowanie tabletu i konieczność prowadzenia naprawy wyrobu gotowego. Po zakończeniu montażu kontroli jakości poddawane są gotowe tablety w celu sprawdzenia poprawności montażu. Koszty związane z dostawami podzespołów, testowaniem podzespołów, uruchomieniem produkcji oraz kontrolą jakości po zakończeniu montażu stanowią koszty pośrednie produkcji/montażu i w stosowanym dotychczas tradycyjnym rachunku kosztów są rozliczane w oparciu o klucz rozliczeniowy jaki stanowi suma kosztów płac bezpośrednich. Prezes Zarządu Spółki był w ostatnim roku słuchaczem Podyplomowych Studiów Rachunkowości Zarządczej i po ich odbyciu postanowił wdrożyć w zarządzanej przez siebie firmie rachunek kosztów działań. W związku z powyższym zlecił pracownikom Działu Rachunkowości, Sprawozdawczości i Analiz Ekonomicznych przygotowanie informacji niezbędnych do rozliczenia kosztów pośrednich w oparciu o zasady rachunku kosztów działań (Activity Based Costing). W poniższej tabeli zestawione są informacje ilościowe i wartościowe dotyczące działalności Lentex Innovations S.A. ilość sztuk 1 500 300 Tablet X 100 Tablet X Pro 1000 Razem materiały bezpośrednie 150 000 37 500 187 500 płace bezpośrednie 90 000 22 500 112 500 Koszty bezpośrednie razem 240 000 60 000 300 000 Koszty pośrednie: dostawy podzespołów 54000 kontrola jakości podzespołów 70000 przygotowanie produkcji 90000 kontrola jakości wyrobów gotowych 56000 Razem koszty pośrednie 270000 liczba dostaw 15 30 45 liczba testów przedprodukcyjnych 50 300 350 liczba serii produkcyjnych 30 30 60 liczba godzin testów kontroli jakości wyrobów gotowych 100 300 400 Polecenie: W oparciu o przedstawione w powyższej tabeli dane dokonaj kalkulacji jednostkowego kosztu wytworzenia modelu X 100 oraz modelu X Pro 1000 według zasad: c) tradycyjnej kalkulacji doliczeniowej (klucz podziałowy kosztów pośrednich stanowi suma kosztów płac bezpośrednich) d) kalkulacji według zasad rachunku kosztów działań. 8
Rozwiązanie Tradycyjna kalkulacja doliczeniowa wskaźnik narzutu kosztów pośrednich = koszty pośrednie / suma kosztów płac bezpośrednich wskaźnik narzutu kosztów pośrednich = 270.000 / 112.500 = 2,40 (240%) Narzut kosztów pośrednich na produkty = wskaźnik narzutu x koszty płac bezpośrednich przypadające na dany rodzaj produktów Narzut kosztów pośrednich na Tablety X 100 = 2,40 x 90.000 = 216.000 Narzut kosztów pośrednich na Tablety X Pro 1000 = 2,40 x 22.500 = 54.000 Koszty wytworzenia: Tablet X 100 Tablet X Pro 1000 materiały bezpośrednie 150000 37500 płace bezpośrednie 90000 22500 koszty bezpośrednie razem 240000 60000 narzut kosztów pośrednich 216000 54000 koszty wytworzenia razem 456000 114000 ilość sztuk 1500 300 jednostkowy koszt wytworzenia 304,00 380,00 Metoda ABC (rachunek kosztów działań) Ustalenie kosztów działań wielkość działania koszt działań liczba dostaw 15 30 45 54 000 1 200,00 liczba testów przedprodukcyjnych 50 300 350 70 000 200,00 liczba serii produkcyjnych 30 30 60 90 000 1 500,00 liczba godzin testów kontroli jakości wyrobów gotowych 100 300 400 56 000 140,00 koszt jednostkowego działania (koszt działań / wielkość działań) Rozliczenie kosztów działań na produkty dostawy podzespołów 18000 36000 54000 kontrola jakości podzespołów 10000 60000 70000 przygotowanie produkcji 45000 45000 90000 kontrola jakości wyrobów gotowych 14000 42000 56000 Koszty pośrednie razem 87000 183000 Koszty wytworzenia: Tablet X 100 Tablet X Pro 1000 materiały bezpośrednie 150000 37500 płace bezpośrednie 90000 22500 koszty bezpośrednie razem 240000 60000 narzut kosztów pośrednich 87000 183000 koszty wytworzenia razem 327000 243000 ilość sztuk 1500 300 jednostkowy koszt wytworzenia 218,00 810,00 9
Zadanie 3. Przedsiębiorstwo CBA produkuje dwa wyroby. Koszty stałe operacyjne przedsiębiorstwa wynoszą 90.000 zł. Koszty finansowe (odsetek) wynoszą 5.000. Pozycja Wyrób A Wyrób B Produkcja i sprzedaż (w szt.) 1000 1000 Cena sprzedaży 160 80 Zmienny koszt jednostkowy 80 60 Wyznacz i zinterpretuj: 1) przeciętny próg rentowności; 2) strefę bezpieczeństwa; 3) wskaźnik strefy bezpieczeństwa 4) ilościowy próg rentowności dla wyrobu A. 5) maksymalny próg rentowości. Rozwiązanie Pozycja Wyrób A Wyrób B Razem Produkcja i sprzedaż (w szt.) 1.000 1.000 Cena sprzedaży 160 80 Zmienny koszt jednostkowy 80 60 Przychody razem 160.000 80.000 240.000 Koszty zmienne razem 80.000 60.000 140.000 Marża brutto razem 80.000 20.000 100.000 Marża brutto na 1 szt. 80 20 Stopa marży brutto 50% (0,50) 25% (0,25( 41,66% (0,4166) Udział wyrobów w łącznej marży brutto 80% 20% Ad. 1) przeciętny próg rentowności = koszty stałe / przeciętna stopa marży brutto przeciętny próg rentowności = 90.000 zł / 0,4166 = 216.000 zł Ad. 2) Strefa bezpieczeństwa = aktualna sprzedaż sprzedaż w progu rentowności Strefa bezpieczeństwa = 240.000 zł 216.000 zł = 24.000 zł Ad. 3) Wskaźnik strefy bezpieczeństwa = strefa bezpieczeństwa / aktualna sprzedaż Wskaźnik strefy bezpieczeństwa = 24.000 zł / 240.000 zł = 0,10 (10%) Ad. 4) Koszty stałe przyporządkowane do wyrobów A proporcjonalnie do udziału tych wyrobów w łącznej marży brutto Koszty stałe przyporządkowane do wyrobów A = 90.000 zł x 80% = 72.000 zł Próg rentowności ilościowy = koszty stałe / jednostkowa marża brutto Próg rentowności ilościowy dla wyrobów A = 72.000 zł / 80 zł/szt = 900 szt. 10
Ad. 5) Maksymalny próg rentowności (czyli możliwie najpóźniej osiągnięty) wystąpi w sytuacji, gdy najpierw będzie realizowana produkcja i sprzedaż tych produktów, które mają najniższą stopę marży brutto. Czyli w tym zadaniu są to produkty B. Jeżeli sprzedaż wszystkich produktów B nie wystarczy do osiągnięcia progu rentowności (czyli marża brutto zrealizowana na ich sprzedaży nie wystarczy pokrycia wszystkich kosztów stałych, to jest 90.000 zł) rozpocznie się sprzedaż produktów A. Próg rentowności (minimalny) zostanie osiągnięty, gdy skumulowana (łączna marża) na sprzedaży produktów B i A pokryje koszty stałe w wysokości 90.000 zł. Próg rentowności będzie równy skumulowanym przychodom osiągniętym przy tej wielkości sprzedaży. Produkty Ilość marża na 1 szt. marża razem marża skumulowana przychody przychody skumulowane B 1.000 szt. 20 zł 20.000 zł* 20.000 zł 80.000 zł 80.000 zł A 875 szt.**** 80 zł 70.000 zł*** 90.000 zł** 140.000 zł***** 220.000 zł *Sprzedaż wszystkich produktów B generuje marżę brutto na poziomie 20.000 zł. Oznacza to, że brakuje jeszcze marży brutto w wysokości 70.000 zł, żeby pokryć wszystkie koszty stałe czyli żeby osiągnąć próg rentowności **Rozwiązujemy to niejako od końca szukamy bowiem poziomu sprzedaży wyrobów A, dla którego uzyskamy łączną (skumulowaną) marżę równą 90.000 zł wtedy bowiem zostanie osiągnięty próg rentowności ***Taką marżę należy uzyskać ze sprzedaży produktów A, żeby skumulowana marża wyniosła 90.000 zł (wtedy osiągniemy próg rentowności). Ponieważ na sprzedaży produktów B już wygenerowano marżę brutto równą 20.000 zł, zatem na produktach A trzeba osiągnąć marżę brutto równą 70.000 zł, żeby łączna (skumulowana) marża brutto wyniosła 90.000 zł czyli żeby pkryć wszystkie koszty stałe ****Musimy sprzedać wyroby A w takiej ilości, żeby marża zrealizowana na ich sprzedaży wyniosła 70.000 zł. Skoro na 1 szt. produktu A generowana jest marża brutto równa 80 zł, zatem żeby wygenerować 70.000 zł marży brutto należy sprzedać 70.000 / 80 = 875 szt. produktów A *****Sprzedaż 875 szt. produktów A (po 160 zł/szt.) oznacza przychody ze sprzedaży produktów A na poziomie 140.000 zł Maksymalny próg rentowności zostanie osiągnięty przy poziomie sprzedaży równym 220.000 zł (co oznacza sprzedaż 1000 szt. produktów B po 80 zł/szt. i 875 szt. produktów A po 160 zł/szt.). Nie oznacza to oczywiście, że firma nie będzie sprzedawała więcej produktów maksymalny próg rentowności wskazuje jedynie poziom sprzedaży, który pozwala pokryć koszty stałe przy założeniu, że sprzedaż jest realizowana w najmniej korzystny sposób, to jest od najmniej zyskownych produktów (czyli tych, które mają jak najniższą stopę marży brutto). 11
Zadanie 4. Firma CP jest dystrybutorem profesjonalnych środków czystości. Dane o sprzedaży i zakupach materiałów firmy CP zostały przedstawione w poniższej tabeli: Rok Bieżący Przyszły Kwartał IV I II III IV Przychody 250 000 350 000 450 000 500 000 250 000 Zakupy towarów 150 000 210 000 270 000 300 000 150 000 Zebrano również następujące informacje: 1. Firma CP zazwyczaj otrzymuje wpływy gotówkowe równe 70% przychodów ze sprzedaży w kwartale, w którym była zrealizowana sprzedaż, 30% w kwartale następnym, 2. Firma CP płaci 60% kwoty należności zobowiązań w kwartale ich zaciągnięcia i 40% w kwartale następnym. 3. Koszty operacyjne wynoszą 50.000 zł kwartalnie (20.000 zł to amortyzacja). Koszty zmienne sprzedaży wynoszą 15% sprzedaży. Koszty operacyjne stanowią wydatki w kwartale, w którym powstają. ta informacja nie jest potrzebna do rozwiązania poleceń od 1 do 3 4. Firma CP wypłaca 10.000 dywidendy w każdym kwartale. ta informacja nie jest potrzebna do rozwiązania poleceń od 1 do 3 5. Na początek czwartego kwartału bieżącego roku firma CP nie ma zobowiązań ani należności. Polecenia 1. Sporządź budżet wpływów z tytułu sprzedaży na pierwsze półrocze przyszłego roku z podziałem na kwartały. 2. Sporządź budżet należności na pierwsze półrocze przyszłego roku z podziałem na kwartały 3. Sporządź budżet wydatków z tytułu zakupu towarów na pierwsze półrocze przyszłego roku z podziałem na kwartały. Rozwiązanie Budżet wpływów ze sprzedaży Bieżący Przyszły IV I II Wpływy ze sprzedaży bieżącego kwartału 245000* 315000** Wpływy ze sprzedaży w kwartale poprzednim 75000*** 105000**** 320000 420000 *70% x 350.000 = 245.000 **30% x 250.000 = 75.000 ***70% x 450.000 = 315.000 ****30% x 350.000 = 105.000 Budżet należności Bieżący Przyszły IV I II Należności na początek kwartału - 75000 105000 Zrealizowana sprzedaż (wzrost należności) 250000 350000 450000 Spłata należności = wpływy w kwartale (zmniejszenie należności) 175000 320000 420000 Należności na koniec kwartału 75000 105000 135000 Budżet wydatków z tytułu zakupu towarów Bieżący Przyszły IV I II Zakupy towarów (wzrost zobowiązań) 150000 210000 246000 Wydatki z tytułu zakupów w kwartale bieżącym 90000 126000 196800 Wydatki z tytułu zakupów w kwartale poprzednim - 60000 37200 Wydatki z tytułu zakupu towarów razem 90000 186000 234000 12