Broszura Gruzińskie i ukraińskie potrawy bezglutenowe została wydana w ramach projektu EVS I change with volunteering I volunteer to change realizowanego przez Spółdzielnię Socjalną VARIA. Projekt został sfinansowany z funduszy Komisji Europejskiej programu ERASMUS+, Akcja 1. Wsparcie Komisji Europejskiej dla przygotowania niniejszej publikacji nie stanowi poparcia dla jej treści, która odzwierciedla jedynie stanowisko jej autorów, a Komisja nie ponosi odpowiedzialności za możliwe wykorzystanie zawartych tu informacji. Kwiecień 2016, Łódź, Polska
Autorki: Nino Mamaladze Snizhana Palazhchenko Redakcja: Aleksandra Bukowczyk-Stranz Veronica Munteanu Projekt graficzny: Alessandro Mignemi Tłumaczenie z angielskiego: Katarzyna Wewióra 1
CHAKHOKHBILI SKŁADNIKI: 2 łyżki masła 1 kurczak 4 średnie cebule 8 średnich pomidorów 3 ząbki czosnku Świeże zioła (nać pietruszki, kolendra, estragon, bazylia, koperek) ¼ łyżeczki płatków ostrej papryki Sól do smaku świeżo mielony czarny pieprz do smaku 1. Kurczaka myjemy i kroimy na 8 części 2. Rozpuszczamy masło na dużej patelni i dodajemy kawałki kurczaka, smażymy za złoty kolor ze wszystkich stron. 3. Cebulę obieramy i kroimy w piórka. Dodajemy do kurczaka. Smażymy 10 minut, od czasu do czasu mieszając. 4. Parzymy pomidory i obieramy ze skórki. Kroimy w grubą kostkę. Mieszamy je wraz z cebulą i kurczakiem. 5. Wszystko dusimy pod przykryciem około 30 minut. 6. Czosnek przeciskamy przez praskę, zioła (pietruszka, kolendra, estragon, bazylia, koperek) siekamy. Czosnek z ziołami dodajemy do kurczaka i dusimy jeszcze 5 minut. Na koniec próbujemy i przyprawiamy do smaku pieprzem i solą. 7. Zanim podamy, trzymamy jeszcze potrawę pod przykryciem 5 minut. 3
BIBER DOLMASI Potrawa ta oryginalnie pochodzi z Turcji, ale popularna jest na całym terenie byłego Imperium Osmańskiego. SKŁADNIKI 4 duże czerwone papryki 300g mielonego mięsa wołowego lub jagnięcego 100g ryżu 1 duża cebula 1 łyżka koncentratu pomidorowego 1 łyżeczka suszonej mięty 1 łyżeczka kolendry (zmielonej) Sól do smaku Pieprz do smaku 1 łyżka soku z cytryny 1. Z papryk ścinamy wierzchołki, usuwamy gniazda nasienne. 2. Kroimy cebulę w kostkę. 3. Mieszamy mięso z przyprawami, posiekaną cebulą i sokiem z cytryny. 4. Płuczemy i gotujemy ryż. 5. Dodajemy do mięsa i mieszamy. 6. Masą faszerujemy papryki i wstawiamy do piekarnika nagrzanego na 250 C. Pieczemy przez 30 minut. 4
GRUZIŃSKA SAŁATKA JAJECZNA - AZELILA SKŁADNIKI 4 duże jajka ugotowane na twardo 1 łyżka masła w temperaturze pokojowej ¼ kubka łuskanych orzechów włoskich 2 łyżki posiekanego koperku Sól do smaku 1 łyżka gorącej salsy meksykańskiej Liście ulubionej sałaty do podania 1. Z ugotowanych jajek oddzielamy ziółka i białka. Białka kroimy na małe kawałki. 2. Mielimy orzechy na gładką masę, możemy dodać wody dla uzyskania lepszej konsystencji. 3. Łączymy żółtka z miękkim masłem, ucierając na gładką pastę. 4. Do powstałej masy dodajemy zmiksowane orzechy i łączymy. 5. Przyprawiamy koperkiem, solą i salsą. 6. Podajemy umieszczając pastę na liściach sałaty, ozdobioną białkami jajek. 5
BARSZCZ UKRAIŃSKI SKŁADNIKI 500g wołowiny z kością Główka kapusty 5 sztuk ziemniaków 1 duży burak 2 łyżki koncentratu pomidorowego 1 sztuka pietruszka 1 sztuka cebuli (średnia) 1 sztuka selera (nieduża) 3 ząbki czosnku 20g słoniny 150g śmietany 1 łyżka octu Liść laurowy (według uznania) Ziele angielskie (według uznania) Czarny pieprz (według uznania) Nać pietruszki 1 sztuka pęczku kopru Cukier (według uznania) 1. Ugotuj bulion wołowy. Podczas gotowania zbieraj tłuszcz do osobnej miski, przyda się później. 2. Po ugotowaniu bulionu, mięso wyjmij i pokrój. 3. Buraki umyj i obierz. Pokrój w cienkie paski. Jeżeli posiadasz w domu tarkę, możesz je zetrzeć na grubych oczkach. Pokrojone/starte buraki kładziemy na rozgrzaną patelnię, którą polewamy tłuszczem z wywaru. Dodajemy ocet, cukier oraz koncentrat pomidorowy. Dusimy do momentu aż buraczki będą lekko twardawe. Podczas duszenia buraczki możemy podlać bulionem. 4. Kroimy marchewkę, seler i pietruszkę w cienkie paseczki. Następnie siekamy cebulę w kostkę. Wszystkie warzywa smażymy na patelni do uzyskania lekko brązowego koloru. 5. Szatkujemy kapustę i kroimy ziemniaki w kostkę. 6. Ziemniaki wrzucamy do wcześniej ugotowanego wywaru, solimy. Doprowadzamy do wrzenia i dodajemy posiekaną kapustę, wcześniej przygotowane buraki i warzywa, liść laurowy, ziele angielskie oraz czarny pieprz. Gotujemy przez 15 minut. 7. Po zdjęciu zupy z ognia wkładamy zmieloną słoninę wraz z czosnkiem i pietruszką. Trzymamy zupę pod przykryciem przez 10-15 minut. 8. Do talerzy wkładamy wcześniej pokrojoną wołowinę, zalewamy zupą i przyozdabiamy kilkoma kleksami śmietany. Jeżeli chcemy, możemy posypać świeżo siekanym koperkiem i natką pietruszki. 7
SAŁATKA DNIESTR Sałatka współczesnej kuchni ukraińskiej. Podobno została stworzona w 1960 roku przez szefa kuchni restauracji Dniestr. Zdobyła uznanie i nagrody w całym ówczesnym ZSRR. SKŁADNIKI 400G BIAŁEJ KAPUSTY 300G WĘDZONEGO BOCZKU, PARZONEGO PUSZKA GROSZKU KONSERWOWEGO 200G MAJONEZU SÓL DLA SMAKU KOPEREK DO DEKORACJI 1. Siekamy drobno kapustę i solimy. Ugniatamy aż puści trochę soku. 2. Kroimy boczek w kostkę. Wylewamy wodę z groszku konserwowego. 3. Łączymy wszystkie składniki i mieszamy z majonezem. 4. Do dekoracji kroimy koperek, jeżeli mamy w domu świeży ogórek możemy go użyć zamiast koperku. 8
PLACUSZKI Z TWAROGU SKŁADNIKI 600G TWAROGU 5-9% 3 SZTUKI JAJEK 60G CUKRU SÓL DO SMAKU 50G RODZYNEK OLEJ 1. Zmielić twaróg, dodać jajka, sól i cukier, wymieszać. 2. Zalać rodzynki wodą, gdy już namiękną dodać twarogu i rozrobić. 3. Masę formować na placuszki wielkości kurzego jajka, nie mogą być za grube. 4. Placuszki smażyć na rozgrzanym oleju do zarumienienia. 9
BABKA ZIEMNIACZANA FASZEROWANA GRZYBAMI SKŁADNIKI 10 SZTUK ZIEMNIAKÓW 400G PIECZAREK 150G SERA 5 ŁYŻEK ŚMIETANY 2 ŁYŻKI MASŁA 3 SZTUKI CEBULI 2 ŁYŻKI OLEJU SÓL DLA SMAKU ZMIELONY CZARNY PIEPRZ DO SMAKU. Obieramy cebulę i siekamy na niedużą kostkę. Wrzucamy na patelnię z rozgrzanym olejem. Smażymy. Myjemy pieczarki i kroimy w plasterki. W międzyczasie mieszamy cebulę. Do cebuli dodajemy pokrojone pieczarki i smażymy razem, co jakiś czas mieszając. Dodajemy sól i pieprz. Po odparowaniu wody ściągamy z kuchenki. 2. Myjemy i obieramy ziemniaki. Ścieramy na tarce o drobnych oczkach. Doprawiamy solą i pieprzem. 3. Przygotowujemy brytfannę smarując ją masłem i wykładamy połową masy ziemniaczanej. 4. Ścieramy ser na tarce o grubych oczkach. 5. Na ziemniaki w brytfannie nakładamy usmażone pieczarki. Wszystko polewamy dwoma łyżkami śmietany i posypujemy połową startego sera. 6. Przykrywamy pozostałą masą ziemniaczaną, resztą sera i śmietany. 7. Pieczemy w piekarniku nagrzanym do 180 C 8. Gotową potrawę podajemy wraz ze śmietaną. 10
ŁÓDŹ BEZGLUTENOWO