PROGRAM WYCHOWAWCZY GIMNAZJUM SPECJALNEGO NR 69 W KRAKOWIE

PROGRAM WYCHOWAWCZY GIMNAZJUM SPECJALNEGO NR 69 W KRAKOWIE

Poetą jest człowiek, który się bardzo weseli i martwi, łatwo się rozgniewa i mocno kocha, który silnie czuje, wzrusza się i współczuje. I takie są dzieci. A filozofem jest człowiek, który się bardzo zastanawia i koniecznie chce wiedzieć, jak wszystko jest naprawdę. I znów takie są dzieci. Janusz Korczak Szkolny Program Wychowawczy Gimnazjum opracowano na podstawie : 1. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 2. Ustawy o Systemie Oświaty 3. Statutu Szkoły 4. Podstaw programowych 5. Opinii nauczycieli, rodziców i słuŝby zdrowia 6. Deklaracji Praw Człowieka i Konwencji Praw Dziecka Zawiera następujące rozdziały: Wstęp I. Wartości wychowawcze. II. Treści wychowawcze w pracy edukacyjnej. III. Sytuacje wychowawcze. IV. Formy pomocy wychowawczej dla ucznia. V. System motywacyjny Uwagi końcowe.

WSTĘP Program Wychowawczy Gimnazjum Specjalnego nr 69 w Krakowie został opracowany na podstawie dokumentów wymienionych powyŝej oraz opinii nauczycieli, rodziców i pracowników medycznych poszczególnych oddziałów szpitalnych, na których funkcjonuje gimnazjum. Gimnazjum jest placówką przyszpitalną stąd ogólne zadania szkoły zostały ściśle powiązane z procesem rewalidacyjnym dzieci przewlekle chorych i z zaburzeniami psychicznymi, pacjentami Szpitala Uniwersyteckiego CM UJ oraz Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięcego im. św. Ludwika w Krakowie. Gimnazjum prowadzi róŝnorodne formy działalności pedagogicznej. Oddziaływaniem pedagogicznym, w tym takŝe terapeutycznym, objęci są uczniowie hospitalizowani zarówno w trybie stacjonarnym jak i dziennym. Zajęcia dydaktyczne z uczniami oddziału dziennego Szpitala Uniwersyteckiego i Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięcego odbywają się w systemie klasowo lekcyjnym. Na oddziale stacjonarnym Kliniki Psychiatrii Dziecięcej i MłodzieŜowej oraz na oddziałach pediatrii nauczanie odbywa się w zespołach klasowych. W stosunku do uczniów bardziej zaburzonych psychicznie dopuszcza się większą indywidualizację, dostosowanie czasu trwania lekcji i treści programowych do moŝliwości ucznia. WaŜnym czynnikiem w planowaniu pracy wychowawczej jest czas pobytu uczniów w szpitalu ( od kilku tygodni do kilku miesięcy czy nawet kilku lat ), stan zdrowia i moŝliwości wynikające z sytuacji zdrowotnej ucznia pacjenta oraz wskazania lub przeciwwskazania medyczne i psychologiczne. Program Wychowawczy Gimnazjum uwzględnia potrzeby wychowanków i ich zainteresowania. Realizacja zadań wychowawczych umoŝliwia uczniowi odzyskanie zaufania do otoczenia i siebie, nauczenie się radzenia sobie z podstawowymi problemami szkolnymi. Rozdział I WARTOŚCI WYCHOWAWCZE. Nauczyciele i wychowawcy w swojej pracy, powinni tworzyć okazje do odkrywania i poznawania wartości przez wszystkich członków społeczności szkoły, aby stały się one bliskie, aby były przyjmowane, przeŝywane i realizowane. NaleŜą do nich: - akceptacja własnej osoby, - postawa akceptacji i tolerancji wobec zachowań innych, - troska o dobro drugiego człowieka, - poczucie własnej godności i szacunku do otoczenia, - odpowiedzialność za siebie i innych, - postawa dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia ich potrzeb.

Rozdział II TREŚCI WYCHOWAWCZE W PROGRAMACH ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH Edukacja w gimnazjum ma na celu wspomaganie rozwoju osobowości wychowanków oraz przygotowanie ich do udziału w Ŝyciu społecznym i rodzinnym. Poszczególne programy nauczania zawierają następujące treści wychowawcze: wprowadzenie w świat wiedzy, kultury, sztuki i uczuć, uświadomienie godności ludzkiej własnej i innych, zachęta do myślenia według wartości, do poszukiwania prawdy najwyŝszej, kształtowanie emocjonalnego stosunku do przeszłości ojczyzny, kształtowanie postaw patriotycznych, kształtowanie poczucia odpowiedzialności za rozwój i trwanie dziedzictwa kulturowego, kształtowanie szacunku dla innych narodów, tolerancji wobec odmiennych kultur, poglądów, zwyczajów, religii, kształtowanie wraŝliwości moralnej, rozwijanie osobowości, indywidualnych zainteresowań i budzenie motywacji do działania, rozwijanie aktywności społecznej i obywatelskiej zwłaszcza wobec przejawów patologii społecznej kształtowanie poczucia odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego i jego ochrona. WaŜnym zadaniem pracy wychowawczej jest: wspomaganie procesu leczenia i powrotu do zdrowia, wdraŝanie do podejmowania trafnych decyzji, dokonywanie właściwych wyborów moralnych, sprzyjanie rozwojowi osobowości, wzmacnianie mocnych stron, kształtowanie realistycznej samooceny, rozwijanie odpowiedzialności, kształtowanie zamiłowania do kultury, wiedzy i nauki jako dziedzictwa narodowego, uczenie szacunku do siebie i innych, tolerancji i pomocy dla innych. Rozdział III SYTUACJE WYCHOWAWCZE. Uczniowie - pacjenci Kliniki Psychiatrii Dziecięcej i MłodzieŜowej oraz Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięcego stanowią grupę terapeutyczną, której problemy wychowawcze są róŝnorodne i muszą być rozwiązywane na bieŝąco w grupie klasowej, w indywidualnych kontaktach uczeń nauczyciel, a takŝe podczas wspólnych zebrań społeczności. Społeczność funkcjonuje w oparciu o następujące zasady: demokratyczności, konsensusu, permisywności, wspólnoty i realizmu.

a) Zasada demokratyczności stwarza uczniowi moŝliwość udziału w decydowaniu o sprawach Ŝycia oddziału, dzielenia odpowiedzialności za siebie i innych. Zmniejsza to zaleŝność pacjenta, zwiększa jego szacunek dla siebie, wiarę we własne moŝliwości. b) Zasada konsensusu zawiera konieczność omówienia z członkami społeczności wszystkich wątpliwości i obaw, przedyskutowania stanowisk opozycyjnych, c) Zasada permisywności zawiera w sobie tolerancję wobec zachowań nie aprobowanych społecznie i dąŝenie do zrozumienia ich motywów. Oznacza to zastąpienie kontroli zewnętrznej przez rozbudowanie kontroli wewnętrznej. Sprzyja ekspresji uczuć i myśli, umoŝliwia wypróbowanie róŝnych wzorców zachowań. Sankcje stosowane są tylko wówczas, gdy zachowanie pacjenta stanowi realne zagroŝenie dla niego lub innych. d) Zasada realizmu stwarza moŝliwość porównywania własnych ocen i konfrontacji z poglądami innych osób. Konfrontacja własnego spojrzenia z oceną innych pozwala uczniowi na adekwatną ocenę. e) Zasada wspólnoty zawiera w sobie wzajemną pomoc i troskę o drugiego człowieka. Sprzyja kształtowaniu wzajemnych stosunków w oparciu o związki osobowe, a nie tylko formalne określone role. Kształtuje współodpowiedzialność za Ŝycie oddziału, jego wyposaŝenie, wspólne podejmowanie aktywności i funkcji w grupie, itp. W zebraniach biorą udział uczniowie, personel medyczny, psycholodzy, nauczyciele i wychowawcy. Przewodniczy im uczeń, który udziela głosu poszczególnym osobom uczestniczącym w zebraniu. Na zebraniu kaŝdy ma prawo wypowiedzieć swoje uwagi i spostrzeŝenia dotyczące funkcjonowania oddziału. Społeczność podejmuje decyzje i realizuje podjęte postanowienia. Zajęcia terapeutyczno wychowawcze i psychoterapia są obowiązkowe. Wszyscy uczniowie mają prawo do: - zachowania tajemnicy grupy terapeutycznej, - przerw między lekcjami, - wyraŝania własnych poglądów, - prywatności, - znajomości swoich praw. Społeczność szkolną obowiązują następujące zakazy: - zakaz palenia papierosów na terenie oddziału (szkoły), - zakaz spoŝywania alkoholu i innych środków odurzających, - zakaz stosowania przemocy fizycznej i psychicznej, - zakaz opuszczania szkoły bez zgody personelu medycznego. Obowiązkiem uczniów pacjentów jest: - usprawiedliwienie nieobecności na zajęciach szkolnych, - utrzymywanie porządku i czystości na terenie oddziału (szkoły). - przestrzeganie obowiązującego regulaminu oddziału (szkoły). Omawiane są sprawy bieŝące np. sposób spędzania wolnego czasu, osiągnięcia, niepowodzenia, rozwiązywane konflikty i problemy zaistniałe w klasie, w grupie, w kontaktach uczeń uczeń, uczeń - nauczyciel personel medyczny; planowane są imprezy szkolne, wycieczki, wyjścia do kina, muzeum itp. Zebrania społeczności stanowią stały rytuał pracy wychowawczej i terapeutycznej.

Rozdział IV FORMY POMOCY WYCHOWAWCZEJ DLA UCZNIA Cele i zasady funkcjonowania społeczności leczniczej są toŝsame z załoŝeniami pracy wychowawczej. Społeczność uczniowska placówki szpitalnej to dzieci i młodzieŝ w wysokim stopniu naraŝone na dysfunkcje i wynikające z nich szkody. Do najczęściej występujących nieprawidłowych zachowań uczniów naszej szkoły zaliczyć naleŝy: - alienację, - depresję, - minimalizm celów Ŝyciowych, - deficyt umiejętności społecznych, - porzucanie nauki szkolnej, - dysfunkcyjny tryb Ŝycia (diety), - agresję, - uŝywanie substancji psychoaktywnych. Głównym celem zajęć wychowawczych jest objęcie opieką pedagogiczną wszystkich uczniów pacjentów w czasie wolnym od zajęć lekcyjnych. Analiza środowisk rodzinno-społecznych, z których pochodzą nasi wychowankowie, prowadzi do stwierdzenia, Ŝe występuje w nich znaczne nagromadzenie czynników ryzyka. W tej sytuacji działania prewencyjne tylko na poziomie podstawowym nie mogą być skuteczne. Podejmuje się je w korelacji z terapią psychologiczną prowadzoną w szpitalu. Celem tych działań jest wzmacnianie efektów terapii zdiagnozowanych zaburzeń oraz zapobieganie podejmowaniu kolejnych zachowań ryzykownych u wychowanków. Zajęcia i przedsięwzięcia profilaktyczne: 1. Prowadzenie systematycznych zajęć pozalekcyjnych: - zajęcia muzyczno-ruchowe, - zajęcia relaksacyjne, - zespołowe gry sportowe, - zajęcia plastyczne, - redagowanie gazetki szkolnej, - zajęcia harcerskie..2. Imprezy integracyjne: - wieczór andrzejkowy, - Mikołajki oddziałowe - spotkanie wigilijne - konkurs plastyczny Szopki krakowskie - konkurs plastyczny Pisanki Wielkanocne - konkurs wiedzy o Krakowie

- konkurs wiedzy o J. Korczaku - Dzień Dziecka i Dzień Sportu - wycieczki. 3. Organizowanie wywiadówek profilaktycznych dla rodziców przez wychowawców poszczególnych klas. Rozdział V SYSTEM MOTYWACYJNY Z uwagi na specyfikę szkoły prowadzącej działalność dydaktyczno-wychowawczą wśród młodzieŝy na oddziałach psychiatrii wychowawcy i nauczyciele realizują następujące zadania: - budowanie wzajemnego zrozumienia i troski o dobro drugiego człowieka, -aktywizowanie do wspólnych działań, - rozwijanie zainteresowań i pobudzanie motywacji do działania, - rozwijanie zaufania do siebie samego i grupy, - wyrabianie nawyku czynnego wypoczynku, - kształtowanie szacunku i Ŝyczliwości do innych, - eliminowanie i rozładowywanie nadmiernego napięcia psychicznego, - wyposaŝenie wychowanków w podstawowe umiejętności interpersonalne. Nauczyciel i wychowawca wymienione powyŝej zadania realizuje w trakcie zebrań społeczności leczniczej, zajęć dydaktycznych i wychowawczych (np. wycieczki, zajęcia klubowe, plastyczne, socjoterapeutyczne). Stosując zachętę, określając zadania i oceniając zachowanie wychowanka stosuje równieŝ nagrody i kary. Uczeń moŝe otrzymać nagrodę za rzetelną naukę, systematyczne uczęszczanie na zajęcia, koleŝeńską postawę, kulturalne zachowanie. Nagrodą moŝe być: pochwała wychowawcy wobec klasy, pochwała dyrektora wobec klasy lub społeczności leczniczej, dyplom uznania lub list pochwalny, nagroda rzeczowa, wpis do Księgi Primus Inter Pares za szczególne osiągnięcia w nauce i zachowaniu. Uczeń moŝe zostać ukarany za niewywiązywanie się ze swoich obowiązków. Kary stosuje się tylko w porozumieniu z lekarzem i psychologiem prowadzącym. Karą moŝe być: upomnienie wychowawcy wobec klasy, upomnienie przez dyrektora wobec klasy lub społeczności leczniczej, zawieszenie prawa do udziału w zajęciach wychowawczych i imprezach szkolnych. Ocenę zachowania ustala wychowawca klasy wyraŝając tym samym opinię szkoły o wypełnianiu przez ucznia obowiązków szkolnych, respektowaniu zasad współŝycia społecznego i ogólnie przyjętych norm etycznych. Ocenę zachowania ustala się zgodnie z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania.

UWAGI KOŃCOWE Nauczyciel, wychowawca, terapeuta w szkole szpitalnej jest symbolem zdrowia; jest łącznikiem pomiędzy światem ludzi zdrowych i chorych. Jego obecność pozwala uczniowipacjentowi zapomnieć o trudnej rzeczywistości szpitalnej, przybliŝyć pobyt w szpitalu do normalnego Ŝycia ( przed hospitalizacją ) Praca nauczyciela pomaga w pomyślnym rozwiązywaniu problemów szkolnych. Celestyn Frenet powiedział, Ŝe naszym dzieciom potrzebne są chleb i róŝe. Chleb,który utrzymuje jednostkę w zdrowiu fizycznym i chleb dla umysłu, którym jest oświata. Potrzebne są im takŝe róŝe, i to nie jako zbytek, ale jako zaspokojenie potrzeb psychicznych. Te słowa są przesłaniem naszej codziennej pracy, w której najwaŝniejsze jest dziecko, które naleŝy karmić chlebem i róŝami.