MIEJSKI OŚRODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI w KONINIE ul. Sosnowa 6 62-510 Konin tel/fax 632433352 lub 632112756 sekretariat@modn.konin.pl www.modn.konin.pl CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI W KONINIE ul. Sosnowa 14 62-510 Konin tel/fax 632456195 lub 632422332 cdn@cdnkonin.pl www.cdnkonin.pl
PO CO? CO? JAK? I KTO? CZYLI O NAUCZANIU I WYCHOWANIU W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 Prowadzenie: Dorota Szewczyk-Bąkowska Barbara Jaworowicz
HARMONOGRAM SPOTKANIA 1. Część merytoryczno-metodyczna: planowanie pracy, cele, treści, metody i techniki pracy z uczniem, autoewaluacja 2. Kierunki polityki oświatowej 3. Jakie zmiany czekają nas w nowym roku szkolnym 2016/2017? 4. Oferta CDN w Koninie i MODN w Koninie
Planowanie pracy
Obudowa prawna warsztatu pracy nauczyciela Dokumentacja prawna przepisy prawa oświatowego : - Ustawa o systemie oświaty, - Ustawa Karta Nauczyciela, oraz wynikające z nich rozporządzenia publikowane w źródłach: Dziennik Ustaw, Monitor Polski, Dziennik Urzędowy Ministra Edukacji Narodowej.
Dla dobrego zaplanowania pracy dydaktycznej i wychowawczej szkoły niezbędna jest znajomość obowiązującej podstawy programowej danego etapu kształcenia. Przygotowanie dzieci/młodzieży do podjęcia nauki w szkole oraz zapewnienie ciągłości wychowania i kształcenia wymaga od nauczycieli znajomości podstawy programowej wcześniejszego, a także następnego etapu edukacyjnego, w tym również przedmiotów pokrewnych.
ROZPORZĄDZENIE Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych. 2. 1. Ramowy plan nauczania określa: 1) minimalny wymiar godzin na danym etapie edukacyjnym przeznaczonych na realizację poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych; 2) tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych dla uczniów poszczególnych klas na danym etapie edukacyjnym;
3) minimalny wymiar godzin zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych na danym etapie edukacyjnym; 4) tygodniowy wymiar godzin zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych na danym etapie edukacyjnym; 5) wymiar godzin do dyspozycji dyrektora szkoły przeznaczonych na: a) zwiększenie liczby godzin wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, b) zajęcia realizujące potrzeby i zainteresowania uczniów, ( od tego roku szkolnego nie dokumentujemy tzw. karcianek, czyli godzin realizowanych na podstawie art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy Karta Nauczyciela.
Forma zapisu podstawy programowej Efekty kształcenia zapisane są w języku wymagań na koniec każdego etapu kształcenia: cele kształcenia opisane są przez wymagania ogólne treści kształcenia opisane są przez wymagania szczegółowe treści ścieżek edukacyjnych zostały włączone w treści przedmiotów
Przyrost wiedzy w nauczaniu liniowym Poziom szkoły podstawowej 2) interpretuje prędkość jako drogę przebytą w jednostce czasu, wyznacza doświadczalnie prędkość swojego ruchu, np. marszu lub biegu; Poziom gimnazjalny 1) posługuje się pojęciem prędkości do opisu ruchu; przelicza jednostki prędkości; Wymagania doświadczalne. Uczeń: 2) wyznacza prędkość przemieszczania się (np. w czasie marszu, biegu, pływania, jazdy rowerem) za pośrednictwem pomiaru odległości i czasu; Poziom ponadgimnazjalny Zakres podstawowy Zakres rozszerzony
CELE Długoterminowe (konkretne, pozytywne, określone w czasie, mierzalne) Krótkoterminowe (tematyczne) i cele lekcji
Nauczyciel: Określa cele lekcji i formułuje je w języku zrozumiałym dla ucznia Ustala treści tematyczne Określa metody i formy pracy Wybiera pomoce dydaktyczne, które będą służyły realizacji celów Ustala wraz z uczniami kryteria oceniania, czyli to, co będzie brał pod uwagę przy ocenie pracy ucznia
Dokumentacja planistyczno organizacyjna (plan nauczania, konspekt, rozkład, plan wynikowy, zasady oceniania) Opis wszystkich decyzji nauczyciela, dotyczących działań jego oraz działań uczniów w czasie roku szkolnego: a/ program nauczania b/ roczny plan pracy dydaktycznej tzw. rozkład materiału nauczania c/ konspekty (scenariusze) lekcji d/ przedmiotowy system oceniania e/ plany pracy klasy, której nauczyciel jest wychowawcą f/ terminarz zadań i wydarzeń z planu pracy szkoły i kalendarza szkolnego j/ struktura organizacyjna uczniów w klasach, przydzielonych nauczycielowi w ramach obowiązków służbowych na dany rok szkolny k/ inne plany nauczyciela...
Roczny plan dydaktyczny w celu sporządzenia rozkładu materiału należy przeprowadzić analizę: - programu swojego przedmiotu - planu nauczania czyli czasu, jakim realnie będziemy dysponowali - podręcznika uczniowskiego (jako źródła bazowej informacji ucznia) Program nauczania przedmiotu to pisemne określenie celów, treści oraz zakładanych wyników (wymagań) do osiągnięcia przez uczniów. Może zawierać wskazówki metodyczne np. orientacyjna liczbę godzin na realizacje poszczególnych działów (treści tematycznych). Treści tematyczne zwykle przedstawione są w postaci działów lub w formie listy haseł zakreślających ramy tematyczne jakiegoś obszaru z materii danej wiedzy. Wymagania programowe ujmowane są najczęściej w postaci spisu umiejętności (kompetencji) wymaganych od ucznia. Umiejętności uczniowskie są określane w sposób konkretny i operacyjny, co ułatwia kontrolę i ocenę postępów ucznia.
Rozkład materiału przedmiot: fizyka, klasa: I wariant I Tematy/ czynności /zdarzenia Liczba godzin data Podręcznik str. Środki dydaktyczne Uwagi metodyczne Dział:,,Jak opisujemy ruch? 11 Temat... itd..... Lekcja utrwalająca (ćwiczeniowa) Tematy od... do... Wycieczka przedmiotowa... Sprawdzian test - wypracowanie Konkurs klasowy... Dział... Temat...
Ramowy rozkład materiału nauczania Przedmiot: fizyka wariant II Klasa: I Lp. Wyszczególnienie Liczba godzin uwagi 1 2 3 4 5 6 Tematy lekcji realizujące treści programowe dział Lekcje ćwiczeniowe Lekcje utrwalające Wycieczki przedmiotowe Konkursy przedmiotowe Lekcje sprawdzające wiedzę
Rodzaje lekcji w koncepcji wielostronnego nauczania i uczenia się (wg.w.okonia) lekcje podające lekcje problemowe lekcje ćwiczeniowe lekcje eksponujące lekcje mieszane
Konspekt Konspekt to narzędzia kierowania pracą uczniów, wytyczoną drogą, po której zmierza się do celu. KONSPEKT LEKCJI zbiór treści nauczania odnoszących się do konkretnego tematu z odpowiednim przypisaniem elementów metodycznych dla poszczególnych fragmentów tych treści. Konspekt lekcji składa się z dwóch zasadniczych części: a/ wstępnej informująca o autorze, temat, cele, metody i formy pracy, pomoce dydaktyczne b/ zasadniczej - zawierającej szczegółowy przebieg lekcji z wyróżnieniem głównych etapów lekcji, planowanych problemów, zadań, pytań oraz uwag o realizacji z przykładowymi rozwiązaniami zadań.
CZĘŚĆ WSTĘPNA
Temat lekcji Formułujemy rzeczowo, krótko i jasno, ale tak, aby informować o treści lekcji, np.,,powtórzenie wiadomości i umiejętności z działu Jak opisujemy ruch?, a nie,,powtórzenie czy,,powtórzenie wiadomości
Cele kształcenia - cele ogólne, czyli umiejętności i postawy potrzebne współczesnemu człowiekowi niezależnie od dziedziny jego działalności z uwzględnieniem celów specyficznych dla przedmiotu - cele szczegółowe, czyli operacyjne (opisują wynik, jaki powinien być osiągnięty po odbyciu kształcenia, sprawności, jakie uczeń powinien osiągnąć), opisują co uczeń musi umieć, co uczeń powinien umieć, co uczeń może umieć, - cele wychowawcze
Cele wychowawcze Rozwijanie i kształtowanie umiejętności refleksyjnego obserwowania zjawisk zachodzą cych w otaczającym świecie. Kształcenie umiejętności oceniania prawdziwości stwierdzeń na temat zjawisk fizycznych i uzasadniania swojej oceny na podstawie poznanych praw. Kształcenie umiejętności wykorzystywania poznanych modeli do wyjaśnienia procesów fizycznych. Inspirowanie dociekliwości i postawy badawczej, wdrażanie do rzetelnej i odpowiedzialnej działalności intelektualnej. Inspirowanie do świadomego i aktywnego udziału w procesie nauczania. Rozwijanie samodzielności w podejmowaniu decyzji. Doskonalenie umiejętności pracy w zespole. M.Fiałkowska, B.Sagnowska, J.Salach,,Z fizyką w przyszłość
Treści
Realizacja treści nauczania nie musi się ograniczać tylko do tych, które są zapisane w podstawie programowej. Nauczyciel może poszerzać zakres treści programowych zgodnie z warunkami pracy (zdolna klasa, powiększona liczba godzin, małe zespoły uczniowskie itd.) Realizacja celów podstawy programowej może odbywać się również w trakcie realizacji projektów edukacyjnych, innowacji pedagogicznych, wycieczek dydaktycznych 24
Metody pracy
Metody mają informować o sposobach pracy na lekcji związanych z wprowadzaniem nowego materiału, utrwalaniem, kontrolą
Podział metod nauczania podające eksponujące programowe praktyczne problemowe F.Szlostek
Podział metod według Czesława Kupisiewicza oparte na słowie oparte na obserwacji i pomiarze oparte na działalności praktycznej
Podział metod według W.Okonia Metody asymilacji wiedzy (podająca) Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy (problemowa) Metody praktyczne Metody waloryzacyjne (eksponujące)
Najskuteczniejsze i najefektywniejsze w nauczaniu i uczeniu się są metody waloryzacyjne, a także problemowe, w tym również metody aktywizujące. Metody aktywizujące to grupa metod, która ma sprawić, że nauczanie i przyswajanie wiedzy odbywa się w sposób niekonwencjonalny. Zajęcia motywować powinny ucznia do działania, twórczego myślenia i kreatywnego rozwiązywania problemów. Metody aktywizujące sprawiają, że uczeń staje się osobą, która ma wpływ na to, co na lekcji będzie się działo, jest współtwórcą pracy dydaktycznej. Ta grupa metod opiera swój sens na uczeniu przez działanie, współpracę i co najważniejsze - przez przeżywanie.
Techniki pracy z uczniem
,,Forma nauczania [łac. forma - kształt, postać], termin oznaczający organizacyjną stronę nauczania w odróżnieniu od metody nauczania, która dotyczy sposobu pracy nauczycieli i uczniów. Forma nauczania obejmuje zewnętrzne warunki tego nauczania, a więc dobór uczniów i nauczycieli, połączenie ich w odpowiednie grupy, współpracę grup i jednostek ze sobą, rodzaj zajęć oraz warunki miejsca i czasu pracy dydaktycznej." Wincenty Okoń, Słownik pedagogiczny, wyd. 4 Warszawa 1987 PWN, s. 80.
Formy nauczania - indywidualna praca uczniów (ćwiczenia indywidualne) - praca uczniów w zespołach (praca w grupach) - praca całego zespołu (całej klasy, czyli wspólnym frontem)
Przykładowe kryteria podziału uczniów na grupy grupy jednorodne grupy o zróżnicowanym poziomie grupy koleżeńskie grupy doboru celowego grupy losowe
Formą organizacyjną nauczania są wycieczki, których celem jest realizowanie określonych celów dydaktycznych. Ważną formą organizacyjną uczenia się i nauczania stanowią zajęcia domowe uczniów, czyli prace domowe.
Wychowawcza rola pracy domowej Zmusza uczniów do samodzielnego podejmowania codziennych obowiązków, kształtuje ich wolę i charakter, rozwija systematyczność i dokładność, inicjatywę, pomysłowość, wzmacnia wiarę we własne siły, kształtuje właściwy stosunek do pracy.
Środki dydaktyczne To przedmioty materialne umożliwiające usprawnienie procesu nauczania uczenia się i uzyskanie optymalnych osiągnięć szkolnych. Dostarczają one uczniom bodźców oddziałujących na ich wzrok, słuch, dotyk, przez co ułatwiają im bezpośrednie oraz pośrednie poznanie rzeczywistości i praw nią rządzących, a także służą opanowywaniu różnego rodzaju umiejętności.
Podział środków dydaktycznych według J.Soczewki Materiały graficzne Sprzęt i materiały laboratoryjne Modele i materiały do modelowania Optyczne nośniki informacji Magnetyczne nośniki informacji
W zależności od treści nauczania nauczyciel powinien na każdej lekcji stosować różne metody. Świadome różnicowanie metod nauczania aktywizuje uczniów, uatrakcyjnia zajęcia i przyczynia się do zrozumienia i trwalszego zapamiętania opracowanego materiału. M.Śnieżyński, Dialog edukacyjny, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 2001
CZĘŚĆ ZASADNICZA
Etap przygotowawczy Etap podstawowy Etap końcowy
Ocenianie jako jedna ze strategii motywujących uczniów
Funkcje oceniania: dydaktyczna - ocena miernikiem wyników ucznia, jego osiągnięć, społeczna - wskazanie pozycji ucznia w klasie i czynnik kształtujący jego relacje z grupą, wychowawcza - oddziaływanie na uczucia i wolę ucznia. Kopaczyńska I.,,Ocenianie szkolne wspierające rozwój ucznia, Impuls, Kraków 2004.
Ocenianie nie jest tylko etapem kończącym pracę ucznia, ale powinno mieć postać procesu rozłożonego w czasie, przeplatanego autorefleksją i wykorzystywaniem informacji zwrotnych w dążeniu do celu.
Kryteria oceniania Jasne dają uczniowi poczucie bezpieczeństwa Odnoszą się bezpośrednio do celów lekcji, pracy domowej Informacja, co może pojawić się na sprawdzianie
Obszary aktywności ucznia, które będą podlegać ocenie 1. Wiedza 2. Umiejętności 3. Postawy
Motywowanie do nauki Motywowanie uczniów do nauki nie może ograniczać się wyłącznie do pobudzania przez nauczyciela zainteresowania nauką i pokazania jej wartości. Zadaniem nauczyciela ma być przede wszystkim wskazanie swoim uczniom, jak mają się uczyć!
Efektywna informacja zwrotna Powinna dotyczyć konkretnych cech zadania i zawierać sugestie, jak lepiej je wykonać. Powinna skupiać się na co, jak, dlaczego (związane z określonym zadaniem), a nie na prostych informacjach o dobrym lub złym wykonaniu. Powinna być przedstawiona w formie dostosowanej do percepcji odbiorcy. obraz: www.ceo.org.pl
Autoewaluacja pracy
Ewaluacja, to jest refleksja nad tym, co robimy, dlaczego to robimy i jaka jest wartość tego, co robimy.
Samooceny dokonujemy, aby wyeliminować z własnej dydaktyki nieefektywne metody nauczania, ciągle doskonalić proces kształcenia, podejmować skuteczne działania zapobiegające niepowodzeniom uczniów.
Samoocenę pojmować należy, jako prowadzony dla samego siebie indywidualny monitoring, rodzaj zawodowej autorefleksji nad wymiernymi efektami swojej pracy.
Na pełny obraz kompetencji nauczyciela składają się składowe: - kompetencje merytoryczne - kompetencje metodyczne - kompetencje wychowawcze
Rozpoczynając projekt samooceny nauczyciel powinien określić, z jakich źródeł może zdobyć informacje o swojej pracy i w jaki sposób je pozyska.
,,Nie zmuszaj dzieci do aktywności, lecz wyzwalaj ich aktywność. Nie każ myśleć, lecz twórz warunki do myślenia. Nie żądaj, lecz przekonuj. Pozwól dziecku pytać i powoli rozwijaj jego umysł tak, aby samo chciało wiedzieć Janusz Korczak Obraz: http://www.edupedia.pl/words/index/show/564733_leksykon_postacijanusz_korczak_wlasc_henryk_goldszmit.html (25.08.2016)
Kierunki realizacji polityki oświatowej państwa obraz: www.thecity.com.pl (24.08.2016)
Minister edukacji narodowej co roku, na podstawie przepisów ustawy o systemie oświaty (art. 35 ust. 2 pkt 1), ustala podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w danym roku szkolnym.
W tym roku szkolnym będą to: 1. Upowszechnianie czytelnictwa, rozwijanie kompetencji czytelniczych wśród dzieci i młodzieży. 2. Rozwijanie kompetencji informatycznych dzieci i młodzieży w szkołach i placówkach.
3. Kształtowanie postaw. Wychowanie do wartości. 4. Podniesienie jakości kształcenia zawodowego w szkołach ponadgimnazjalnych poprzez angażowanie pracodawców w proces dostosowania kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy.
ROK SZKOLNY 2016/2017 TO ROK WOLONTARIATU
Jakie zmiany czekają nas w nowym roku szkolnym? Obraz: http://www.pulshr.pl/edukacja/szkolnictwo-zawodowe-zmiany-koniec-zawodowki-zamiast-niej-powstanie-dwustopniowa-szkola-branzowaco-jeszcze,35335.html (25.08.2016)
17 czerwca 2016 roku minister Anna Zalewska podpisała rozporządzenie dotyczące podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego
Znowelizowane rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół w zakresie podstawy programowej wychowania przedszkolnego, jak również rozporządzenie zmieniające rozporządzenie zmieniające w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół wchodzą w życie z dniem 1 września 2016 r.
Natomiast rozporządzenie w zakresie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych zacznie obowiązywać od dnia 1 września 2017 r.
Nowa struktura zakłada 8-klasową szkołę podstawową, likwidację gimnazjów i 4-letnie liceum lub 5-letnie technikum Edukacja wczesnoszkolna zostanie wydłużona do IV klasy Zmianę najbardziej odczują dzieci, które we wrześniu 2016 roku pójdą do III i VI klasy Reforma zakłada także zmiany w programie nauczania
Wdrażanie nowego systemu ma rozpocząć się w 2017 roku, a zakończyć w 2022 roku.
Nauczanie wczesnoszkolne Nowym elementem w systemie będzie wydłużone do czterech klas nauczanie wczesnoszkolne. Przez ten czas dziecko będzie pracowało z jednym nauczycielem, a w ostatniej klasie, dzięki nowej lekcji propedeutyce, rozpocznie się etap stopniowego wdrażania przedmiotów takich jak matematyka czy historia.
Szkoły branżowe Zostaną także utworzone dwuetapowe, pięcioletnie szkoły branżowe, które zastąpią tak zwane zawodówki.
Główne kierunki działań z zakresu nadzoru pedagogicznego Obraz: www.thecity.com.pl (24.08.2016)
W zakresie kontroli: 1. w publicznych szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych Prawidłowość organizacji i funkcjonowania biblioteki szkolnej, 2. w publicznych technikach i zasadniczych szkołach zawodowych Realizacja kształcenia dualnego w ramach praktycznej nauki zawodu, 3. w publicznych przedszkolach, innych formach wychowania przedszkolnego i oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych Zgodność z przepisami prawa przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego do przedszkoli na rok szkolny 2017/2018.
W zakresie ewaluacji: Ewaluacje problemowe (60% wszystkich ewaluacji w roku szkolnym) w szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych, placówkach kształcenia ustawicznego oraz ośrodkach dokształcania i doskonalenia zawodowego w zakresie wymagań: 1. Kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne, 2. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji.
W zakresie ewaluacji: Ewaluacje problemowe w zakresie wybranym przez kuratora oświaty na podstawie wniosków z nadzoru pedagogicznego (40% wszystkich ewaluacji w roku szkolnym).
Kierunki realizacji zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego - ewaluacja Ewaluacje problemowe WKO szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne, placówki kształcenia ustawicznego oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego: wymaganie Rodzice są partnerami szkoły lub placówki,
Trzy obszary monitorowania w roku szkolnym 2016/2017 obejmują: Obraz: http://vsecure.pl/ (25.08.2016)
1. Sposób realizacji zadań z zakresu upowszechniania czytelnictwa, rozwijania kompetencji czytelniczych wśród dzieci i młodzieży w szkole podstawowej i gimnazjum 2. Liczbę uczniów technikum i zasadniczej szkoły zawodowej realizujących kształcenie dualne w ramach praktycznej nauki zawodu. 3. Organizację pracy świetlicy w szkołach podstawowych i gimnazjach, w tym specjalnych.
Prezydent RP podpisał nowelizację ustawy o systemie oświaty
W roku szkolnym 2016/2017 zniesiony zostanie obowiązkowy sprawdzian szóstoklasisty. Od roku szkolnego 2017/2018 Centralna Komisja Egzaminacyjna będzie udostępniać szkołom testy diagnostyczne, z których będą one mogły korzystać w celu wstępnej oceny poziomu wiedzy i umiejętności uczniów rozpoczynających kolejny etap edukacji (gimnazjum).
Począwszy od 2017 r. zdający będą mogli odwołać się od wyników części pisemnej egzaminów: maturalnego i potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, do niezależnego Kolegium Arbitrażu Egzaminacyjnego, działającego przy Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.
Osoby zadające egzamin maturalny i potwierdzający kwalifikacje w zawodzie, a także osoby zdające egzamin gimnazjalny podczas wglądu do swoich prac egzaminacyjnych będą mogły je fotografować. Dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej do weryfikacji pracy będzie miał obowiązek wyznaczyć innego egzaminatora niż ten, który pracę sprawdzał i oceniał.
Od roku szkolnego 2016/2017 możliwe będzie dostosowanie form i metod kształcenia do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów mających trudności adaptacyjne i komunikacyjne związane z wcześniejszym kształceniem za granicą.
Likwidacja godzin karcianych Od 31 maja 2016 r. obowiązuje na nowych zasadach postępowanie dyscyplinarne (wymóg niekaralności dotyczy wszystkich nauczycieli, wprowadzenie rejestru nauczycieli ukaranych dyscyplinarnie od 1.01.2017 r.
Źródło: Strona internetowa Ministerstwa Edukacji Narodowej (www.men.gov.pl). Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 2156 ze zm.)- art. 35 ust. 2 pkt 1.
Bibliografia: Opracowanie zbiorowe pod redakcją Marii Jadczak Interaktywne metody nauczania, Toruń 2001 Wincenty Okoń Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, PWN Warszawa 1987 E. Goźlińska Słowniczek nowych terminów w praktyce szkolnej, CODN, Warszawa 1997 Burewicz A., Gulińska H. Dydaktyka chemii, Wyd. UAM, Poznań Burewicz A., Gulińska H. Walory programów komputerowomagnetowidowych w nauczaniu chemii, Komputer w Szkole, 7/8, 1990 Soczewka J. Metody kształcenia chemicznego, WSiP, Warszawa 1988 Black P., Harrison C., Lee C., Marshall B., Wiliam D., Jak oceniać, aby uczyć?, Civitas, Warszawa 2009.
Bibliografia: Brophy J., Motywowanie uczniów do nauki, PWN, Warszawa 2002. Niemierko B., Ocenianie szkolne bez tajemnic, WSiP, Warszawa 2004. Sterna D., Ocenianie kształtujące w praktyce, Civitas, Warszawa 2008. Sterna D., Uczę (się) w szkole, CEO, Warszawa 2014. Uczę w klasach młodszych, pod red. D. Sterny, CEO, Warszawa 2015. Autoewaluacja w szkole ; pod redakcją E.Tołwińskiej-Królikowskiej, Warszawa 2010; Jakość edukacji. Różnorodne perspektywy ; pod redakcją G.Mazurkiewicza; Kraków 2012; Ewaluacja w nadzorze pedagogicznym. Konteksty ; pod redakcją G.Mazurkiewicza; Kraków 2010;
Bibliografia: Ewaluacja w nadzorze pedagogicznym. Odpowiedzialność ; pod redakcją G.Mazurkiewicza; Kraków 2010; http://www.edurada.pl/artykuly/autoewaluacja-w-pracy-nauczyciela/ Maria Stawska [odsłona 2015.06.07.] bc.zcdn.edu.pl:8080/content/829/modul_iv.pps http://www.ceo.org.pl/pl/ok http://www.ceo.org.pl/pl/ok/news/do-pobrania
Dziękujemy za uwagę
Konferencję prowadziły: Dorota Szewczyk-Bąkowska doradca metodyczny w MODN w Koninie Barbara Jaworowicz konsultant CDN w Koninie