PROGRAM PROFILAKTYKI w Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Rozogach 1
I. PODSTAWA PRAWNA Podstawę prawną do wprowadzenia działań profilaktycznych w ramach Szkolnego Programu Profilaktyki, stanowią: - Konstytucja Rzeczypospolitej -art. 72 - Konwencja o Prawach Dziecka art. 3, art. 19, art. 33 - Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz.329 z późniejszymi zmianami) - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r. poz. 977). - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Dziennik Ustaw 2014 r. poz. 803 - Rozporządzenie MENiS z dnia 19.07.2002 r. Zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny. Życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. Nr 121 z 2002 r. poz. 1037) - Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 sierpnia 2009 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. Nr 131, poz. 1079) - Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 lutego 2012 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. Poz. 300) 2
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. 2015 poz. 1249) - Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia z późniejszymi zmianami (Dz.U. z 2015 poz. 594) - Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19.08.1994 r. - Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26.10.1982 r. - Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 27.04.1997 r. - Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9.11.1995 r. - Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV - Aktualny Statut Szkoły. 3
II. CELE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI 1. Profilaktyka rozumiana, jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk, określanych, jako przejawy patologii życia społecznego; jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, pozytywne społecznie postawy uczniów w toku wychowania, realizowana jest podczas działalności edukacyjnej szkoły, tj. w ramach godzin wychowawczych i innych różnorodnych zajęć profilaktycznoedukacyjnych. 2. Tworzenie Szkolnego Programu Profilaktyki zostało poprzedzone diagnozą potrzeb naszych uczniów, ich problemów, możliwości oraz uwarunkowań otoczenia. 3. Profilaktyka w naszej szkole powinna koncentrować się na wzmacnianiu czynników chroniących: rozwijanie zainteresowań uczniów, ich własnym rozwojem, przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym (zainteresowanie nauką szkolną), wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości i autorytetów), stwarzanie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych (koła zainteresowań, zespoły sportowe, itp.), wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych (silna więź emocjonalna z rodzicami) praktyki religijne, promowanie zdrowia psychicznego wspieranie wszystkich uczniów i wychowanków w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia, podejmowanie działań, których celem jest ograniczenie zachowań ryzykownych związanych z używaniem przez uczniów i wychowanków środków oraz substancji odurzających i uzależniających, wspieranie uczniów i wychowanków, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskowa są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych, 4. Doskonalenie zawodowe nauczycieli i wychowawców w zakresie profilaktyki zachowań ryzykownych uczniów. 4
III. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE 1. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Rozogach 2. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rozogach 3. Sąd Rodzinny i Nieletnich w Szczytnie - współpraca kuratora zawodowego z rodziną i ze szkołą (zabezpieczenie interesów dziecka) - podejmowanie określonych decyzji dotyczących właściwego rozwoju dziecka w rodzinie dysfunkcyjnej 4. Komenda Powiatowa w Szczytnie 5. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna 6. Parafia Świętej Marii Magdaleny w Rozogach 7. Ochotnicza Straż Pożarna w Rozogach 8. Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Szczytnie 9. Ośrodki Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie, w Ostrołęce 5
IV. ZADANIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI 1. Zapobieganie zachowaniom ryzykownym; palenie tytoniu, picie alkoholu, używanie środków odurzających, substancji psychoaktywnych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych, zachowania agresywne, wczesna inicjacja seksualna. 2. Współpraca szkoły z rodzicami: - uświadomienie rodzicom roli współpracy ze szkołą (m. in. wywiadówki). 3. Współpraca z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną. 4. Współpraca z higienistką szkolną. 5. Współpraca z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej i Gminnym Ośrodkiem Kultury. 6. Współpraca z lekarzami rodzinnymi. 6
V. DZIAŁALNOŚĆ PROFILAKTYCZNA SZKOŁY Przeciwdziałanie zachowaniom destrukcyjnym i agresywnym, zakłócającym prawidłowy rozwój Odbiorcy zadań Uczniowie Zadania i treści Działania Termin realizacji Realizatorzy 1. Wyposażenie uczniów w wiedzę na temat problemów okresu dorastania. 2. Poznawanie negatywnych skutków środków uzależniających, mechanizmy uzależnień. 3. Egzekwowanie przestrzegania Statutu Szkoły. Cykl zajęć w ramach godzin wychowawczych. Wychowanie do życia w rodzinie. Wykład pogadanka, zajęcia na godzinie wychowawczej, prezentacja, warsztaty, projekty, spektakle teatralne, udział w kampaniach społecznych. Zapoznawanie ze skutkami palenia papierosów, picia alkoholu, zażywania środków odurzających, substancji psychoaktywnych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych, Zapoznanie ze Statutem Szkoły oraz zasadami bezpieczeństwa, Cały cykl Cały rok Początek roku szkolnego, nauczyciel wychowania do życia w rodzinie, doraźnie policja, nauczyciel wychowania do życia w rodzinie 4. Zapoznanie uczniów z adresami instytucji udzielających pomocy w sytuacjach kryzysowych. 5. Uczenie asertywnej postawy. Rozmowy indywidualne z wychowawcą, rodzicami, nauczycielem na lekcjach wychowania do życia w rodzinie; informacje na tablicy (korytarz szkolny) Zajęcia na godzinach wychowawczych, nauczyciele przedmiotów 6. Budowanie poczucia odpowiedzialności za pomoce szkolne, wyposażenie szkoły jako wspólne dobro. Zajęcia na godzinach wychowawczych, reakcja wszystkich nauczycieli i pracowników szkoły na nieodpowiednie zachowanie uczniów, nauczyciele przedmiotów, pracownicy szkoły 7
Rodzice 7.Podejmowanie działań interwencyjnych w stosunku do uczniów wykazujących działania destrukcyjne. 8. Uwrażliwianie na odpowiedni dobór słownictwa; właściwe zwracanie się do osób starszych, unikane wulgaryzmów, obelżywych przezwisk wobec kolegów. 9. Udzielenie specjalistycznej pomocy uczniom z grup szczególnego ryzyka. 1. Uświadomienie roli aktywnego udziału rodziców / opiekunów w życiu szkoły oraz faktu, że szkoła jest (służy) wsparciem w procesie wychowania. 2.Udzielenie rodzicom pomocy w sytuacjach kryzysowych. 3. Zwrócenie uwagi rodziców na kulturę zachowania ich dzieci w domu, uświadomienie roli rodzica w procesie wpajania prawidłowych norm postępowań. Współpraca z pedagogiem szkolnym, podejmowanie działań ustalonych w zespole nauczycieli Zajęcia edukacyjne w ramach godzin wychowawczych i wychowania do życia w rodzinie. Rozmowy indywidualne z rodzicami, wychowawcą, nauczycielem na lekcjach. Współpraca z pedagogiem szkolnym. Współpraca z instytucjami: sąd. Policja, PP-P Rozmowy indywidualne, wywiadówki, prelekcje wygłaszane przez specjalistów z PP-P, w miarę potrzeb Dyrektor, wychowawcy, nauczyciele, pedagog, rodzice Dyrektor, wychowawcy, pedagog Dyrektor Rozmowy indywidualne z rodzicami Kierowanie do specjalistów Rozmowy 8
4. Udzielenie pomocy i wsparcia w nawiązywaniu kontaktu z instytucjami zajmującymi się pomocą dziecku i rodzinie. Nauczyciele 1. Rozwijanie umiejętności wychowawczych. 2. Przedstawienie literatury pomocnej nauczycielom. 3. Współpraca dyrektora z nauczycielami w celu zmniejszenia negatywnych zachowań uczniów. 4.Zdobywanie wiedzy na temat funkcjonowania dziecka z rodziny dysfunkcyjnej. 5. Kształcenie umiejętności identyfikacji problemów uczniów i grup o negatywnym wpływie Rozmowy indywidualne Kierowanie do specjalistów Udział w szkoleniach Nauczyciele Zbiory biblioteki szkolnej, Bibliotekarz pedagogicznej (w Olsztynie) Zebrania Rady Pedagogicznej Dyrektor Rozmowy indywidualne Doskonalenie (poszerzanie wiedzy, zdobywanie nowych umiejętności) nauczycieli Nauczyciele Praca nad samym sobą - samodoskonalenie Odbiorcy zadań Uczniowie Zadania i treści Działania Termin realizacji Realizator 1. Kształcenie umiejętności porozumiewania się, budowania zaufania, prawidłowych relacji. 2. Budowanie realnego poczucia własnej wartości, wzmacnianie adekwatnej Zajęcia w ramach lekcji wychowawczych Dostrzeganie i wzmacnianie pozytywnych stron uczniów, budowanie wiary w siebie, Wszyscy nauczyciele 9
Rodzice samooceny. 3. Zapoznanie z uznanymi społecznie wartościami. 4. Funkcjonowanie systemu informowania o niepokojących zjawiskach mających miejsce na terenie szkoły. 1. Przekazywanie informacji o indywidualnej pracy z uczniem. 2. Nauka komunikowania się z dzieckiem. 3. Zapoznanie z potrzebami własnych dzieci, szczególnie bezpieczeństwa, akceptacji, miłości. 4. Wzmacnianie kontaktów nauczycieli z rodzicami Nauczyciele 1. Przekazywanie zasad prawidłowych relacji z uczniami opartych na wzajemnym szacunku i zrozumieniu. eksponowanie ich sukcesów w codziennej pracy, zwracanie uwagi na negatywne zachowania, Realizacja tematów lekcji wychowawczych dotyczących: autorytetów, celów życiowych, poznania siebie Organizowanie imprez szkolnych Organizowanie lekcji bibliotecznych Rozmowy wzajemne wspieranie się Określenie zasad wzajemnej współpracy Konsultacje indywidualne Według potrzeb, w miarę możliwości Wszyscy nauczyciele Katecheta Bibliotekarz klasy Rodzice Konsultacje indywidualne Rozmowy indywidualne Udział w festynach rodzinnych, oraz spotkaniach kierowanych do rodziców i dzieci- rozpoczęcie i zakończenie roku szkolnego Szkoleniowe rady pedagogiczne Rozmowy Dzielenie się doświadczeniem Literatura fachowa Nauczyciele 10
Rozwiązywanie problemu braku zainteresowania nauką Odbiorcy zadań Uczniowie Zadania i treści Działania Termin realizacji Realizator 1. Podniesienie efektywności nauki. Motywowanie na wszystkich lekcjach Nauczyciele 2. Zapoznanie z technikami efektywnego uczenia się 3. Zapoznawanie z zasadami PZO i WZO Zajęcia na godzinach wychowawczych Wszystkie lekcje Początek roku szkolnego Wszyscy nauczyciele Rodzice 4. Korzystanie z pomocy Indywidualne rozmowy, Nauczyciele Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. 5. Pomoc uczniom słabym. Spotkania uczniów w ramach Wychowawca 6.Tworzenie atmosfery w szkole motywującej do nauki. 1. Informowanie rodziców o sposobach i formach pomocy dziecku mającemu trudności w nauce. 2. Kierowanie do Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. 3. Uświadomienie roli rodzica w motywowaniu do nauki. pomocy koleżeńskiej. Stosowanie aktywnych metod pracy podczas zajęć dydaktycznych, docenianie wszystkich osiągnięć uczniów. Konsultacje indywidualne z rodzicami Wszyscy nauczyciele Rozmowy indywidualne Nauczyciele Przekonywanie do pomocy dziecku w nauce Cały rok 11
Nauczyciele 1. Dostosowanie wymagań do możliwości uczniów Przestrzeganie zasad WZO i PZO oraz zaleceń poradni. Wszyscy nauczyciele 2. Analiza postępów w nauce dziecka. Obserwacje, analizy, wywiady Wszyscy nauczyciele 3. Przekazywanie wiedzy na temat niepowodzeń szkolnych, wzmacnianie postawy akceptacji ucznia wraz z jego zaburzeniami i trudnościami. Literatura fachowa Konsultacje indywidualne Profilaktyka prozdrowotna Odbiorcy zadań Uczniowie Rodzice Zadania i treści Działania Termin realizacji Realizator 1. Przygotowanie uczniów do prowadzenia racjonalnego odpowiedzialnego trybu życia. 2. Promowanie zdrowia fizycznego i psychicznego. Wzbogacanie wiedzy na temat: - wpływu hałasu na samopoczucie, - niewłaściwego odżywiania się - chorób zakaźnych, społecznych i cywilizacyjnych, - konsekwencji zażywania substancji uzależniających. 1. Stały kontakt z rodzicami dzieci przewlekle chorujących Zajęcia edukacyjne w ramach godzin wychowawczych i wychowania do życia w rodzinie Organizowanie akcji promujących zdrowy styl życia, spotkania z higienistką szkolną, gazetki ścienne, lekcje tematyczne Zgodnie z programem nauczania Według terminu, Nauczyciele Nauczyciele Higienistka szkolna Konsultacje indywidualne Higienistka szkolna Pedagog szkolny 12
2. Uwrażliwianie na skutki nieprawidłowego trybu życia, konsekwencji zażywania substancji uzależniających Nauczyciele 1. Dostarczanie wiedzy na temat prawidłowego odżywiania się, zapobiegania chorobom zakaźnym, dbałości o higienę osobistą, negatywnych skutków zażywania substancji uzależniających i mechanizmów uzależnień. Rozmowy indywidualne z rodzicami, prelekcje wygłaszane przez specjalistów z PP-P Literatura fachowa, filmy, spotkania z pielęgniarką szkolną Higienistka szkolna Pedagog szkolny Higienistka szkolna Zaproszeni specjaliści Realizacja Programu Profilaktyki wymaga stałej współpracy nauczycieli, rodziców, uczniów i instytucji wspierających. Minitorowanie i ewaluacja odbywa się poprzez obserwacje zachowań uczniów w czasie różnorodnych zajęć, okresowe sprawdzenie przez wychowawców realizacji zagadnień zawartych w programie oraz ich funkcjonalności, konsultacje z rodzicami, przedstawicielami instytucji wspierających szkołę. Wyciąganie wniosków i zalecenia do dalszej pracy następują podczas spotkań zespołów klasowych, zespołu d/s profilaktyki i rady pedagogicznej. Program uchwalony przez Radę Pedagogiczną w porozumieniu z Radą Rodziców 18 stycznia 2016 r. 13