SZKOŁA PODSTAWOWA NR 2 im. Romualda Traugutta ul. Graniczna 26 05 410 Józefów PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 IM. ROMUALDA TRAUGUTTA W JÓZEFOWIE na lata szkolne 2012/2013 i 2013/2014 Opracowanie: Przedstawiciele Rady Rodziców p. J. Świerzewska Przedstawiciele Rady Pedagogicznej p. J. Kotlińska p. M. Stawińska p. K. Stemler-Pleskot p. J. Zdanowicz p. M. Cieślak p. R. Radzikowska p. D. Sobota
PODSTAWY PRAWNE PROFILAKTYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dn. 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. Nr 78 poz.483). 2. Konwencja o Prawach Dziecka ratyfikowana przez Polskę 30 września 1991r. (Dz. Ustaw Nr 120, poz 526) PRZEPISY OŚWIATOWE 1. Ustawa o systemie oświaty z dn. 7 września 1991 ( Dz. U. z 1996r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106 poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126 oraz z 2000 r. Nr 12 poz. 136) 2. Zarządzenie nr 15 Ministra Edukacji Narodowej z dn. 25 maja 1993 r. W sprawie zasad udzielania uczniom pomocy psychologicznej i pedagogicznej ( Dz. Urz. MEN Nr 6, poz. 19) 3. Rozporządzenie MENiS z dania 31 stycznia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. nr 10 z 2002r., poz. 96) 4. Rozporządzenie MENiS z dnia 19 lipca 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartościach rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. nr 121 z 2002 r., poz 1037) 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17), PRZEPISY POZA OŚWIATOWE 1. Ustawa z dn. 26 października 1982 o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( Dz. U. Nr 35, poz. 230, z 1984 r. Nr 34, poz. 184, z 1987 r. Nr 33, poz.180, z 1989r.Nr 35, poz. 192, z 1990 r. Nr 34, poz. 198,Nr 73, poz.431, z 1991 r. Nr 73, poz. 321, Nr 94, poz. 419, z 1993 r. Nr 40, poz.184, z 1996r. Nr 127, poz. 593, z 1997r. Nr 88, poz. 554, Nr 113, poz. 732 i Nr 121, poz. 770 oraz z 1998 r. Nr.106, poz. 668) 2. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. O ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, i z 1997 r. Nr 88, poz. 554 oraz Nr 113 poz. 731)
3. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. O ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych ( Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55) 4. Ustawa z dn. 24 kwietnia 1997 r. O przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 1997 r. Nr 75 poz. 468) 5. Wnioski z obserwacji oraz ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonych w szkole. I. DIAGNOZA ŚRODOWISKA SZKOLNEGO... Przeprowadzona diagnoza posłużyła do określenia domniemanych przyczyn zachowań niepożądanych: ROZPOZNANE ZACHOWANIA NIEPOŻĄDANE PRZYCZYNY Wulgaryzmy, brak kultury osobistej Brak zainteresowania nauką Palenie papierosów, picie alkoholu - Obyczaj środowiskowy, - wzorce wyniesione z domu, - chęć zaimponowania, - wyraz buntu, manifestowanie dorosłości, - wzorce w mediach, - złe relacje nauczyciel uczeń, - brak reakcji nauczyciela i innych dorosłych, - ubóstwo językowe. - Niedostosowanie wymagań do poziomu uczniów, - niejasne kryteria oceniania uczniów, - lenistwo, - nudne lekcje, - negatywny wpływ grupy rówieśniczej, - brak zainteresowania ze strony rodziców. - media - Ciekawość, - wpływ reklamy w mediach, - wzorowanie się na dorosłych, - sposób na odreagowanie, - moda, szpan, - nuda, przekora, bunt, - sytuacja domowa, - negatywny wpływ grupy rówieśniczej,
Zachowania agresywne - Negatywne wzorce w mediach, - sposób na odreagowanie stresu i załatwienie sprawy, - chęć dominowania, zaistnienia w grupie, - moda na agresję w grupie rówieśniczej, - nieumiejętność radzenia sobie z problemami i emocjami - odpowiedź na prowokację. -wzorce lub problemy wyniesione z domu II. CELE I ZAŁOŻENIA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Szkolny program profilaktyki uwzględnia treści kształcenia dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów naszego środowiska. Jest on zintegrowany ze Statutem Szkoły i Programem Wychowawczym i ma na celu: 1. Przeciwdziałanie zachowaniom niepożądanym: - wzmacnianie poczucia przynależności do grupy klasowej/szkolnej, - doskonalenie i kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów oraz radzenia sobie z przejawami przemocy eliminowanie zachowań agresywnych, - wdrażanie do prawidłowego pojmowania norm zachowania przyjętych przez społeczeństwo, w miejscach publicznych oraz w środowisku rodzinnym, - kształtowanie kultury bycia z innymi, - dążenie do stworzenia modelu człowieka szczęśliwego, - szerzenie edukacji w dziedzinie praw człowieka ze szczególnym uwzględnieniem praw drugiej osoby, poszanowania prawa, - zapobieganie nierówności i dyskryminacji, - rozwijanie tolerancji, w szczególności narodowościowej i religijnej, - wyrabianie świadomości bycia odpowiedzialnym za środowisko. 2. Promowanie zdrowego stylu życia: - kształtowanie poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie i zdrowie innych, - zachęcanie do aktywnego spędzania czasu wolnego, - wspomaganie zdrowia fizycznego i psychicznego poprzez kształcenie umiejętności i nawyków ruchowych, - stwarzanie możliwości udziału w zajęciach sportowo-rekreacyjnych, - organizacji czasu wolnego, - wyrabianie nawyków zdrowego żywienia, - uczenie prawidłowej postawy ciała, - wdrażanie nawyku częstego mycia rąk, - zapobieganie uzależnieniom (narkotyki, alkohol, papierosy, dopalacze, napoje energetyczne, komputer, Internet). 3. Wspieranie rozwoju społeczno-emocjonalnego dziecka: - rozwijanie wiedzy na temat samego siebie (rozpoznawanie uczuć, emocji), - rozwijanie umiejętności interpersonalnych, - kształcenie umiejętności zachowywania się w różnych sytuacjach,
- doskonalenie technik asertywnych, - budowanie pozytywnego obrazu własnej osoby, - rozwijanie umiejętności współpracy w grupie, - rozwijanie prawidłowych relacji rówieśniczych, - wiedza na temat konstruktywnych sposobów rozwiązywania konfliktów. 4. Wzmacnianie poczucia własnej wartości i tożsamości: - praca na pozytywnych zasobach ucznia, koncentracja na mocnych stronach, - wydobywanie potencjału ucznia, - uczenie świadomego decydowania o sobie i ponoszenia konsekwencji własnych decyzji, - wyrabianie poczucia tożsamości i własnej wartości oraz wiary w siebie, - kształtowanie poczucia autonomii, nie ulegania presji rówieśników. 5. Motywowanie do nauki: - rozwijanie twórczego myślenia, - rozwijanie zainteresowań, - pokazywanie alternatywnych metod uczenia się, - wzbudzanie poczucia obowiązku. 6. Wspieranie czynników chroniących: - silna więź z rodzicami, - zainteresowanie nauką i własnych rozwojem, - praktyki religijne, propagowanie wartości etycznych, - podtrzymywanie tradycji i kształcenie szacunku dla jej norm, - konstruktywna grupa rówieśnicza, autorytety. III. SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU Realizacja programu odbywać się będzie w ramach: 1. Zajęć dydaktyczno wychowawczych i opiekuńczych prowadzonych przez wychowawców i nauczycieli przedmiotu, realizacji ścieżek edukacyjnych, a także podczas wycieczek, spotkań oraz imprez okolicznościowych. 2. Zajęć pozalekcyjnych z dziećmi mających na celu: - możliwość rozwijania przez uczniów własnych zainteresowań, - rozwiązywanie problemów oraz radzenie sobie z przejawami przemocy, - umiejętność otwartego wyrażania myśli, uczuć i przekonań, - zagospodarowanie czasu wolnego, pokazanie dziecku ciekawych sposobów na spędzanie czasu wolnego. 3. Poświęcania szczególnej uwagi wychowawcy na wzmocnienie poczucia własnej wartości wychowanka poprzez: - okazanie zainteresowania każdemu wychowankowi, - badanie środowiska domowego oraz indywidualne rozmowy z rodzicami lub opiekunami, - udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów osobistych poruszanych przez wychowanków, - wspólne opracowywanie metod postępowania w sytuacjach konfliktowych,
- dzielenie się z rodzicami pozytywnymi uwagami o dziecku. 4. Pedagogizacja rodziców w ramach: - zebrań ogólnych, - tematycznych spotkań, - spotkań z wychowawcami, - korespondencji z rodzicami oraz różnymi członkami społeczności szkolnej i pozaszkolnej. IV. METODY REALIZACJI PROGRAMU 1.Metody aktywizujące jednostkę i środowisko: quizy, konkursy plastyczne, muzyczne, literackie, apele, teatrzyki, działalność kół zainteresowań pomoc koleżeńska, szkolenia rodziców, nauczycieli, dni otwarte, zawody sportowe, wycieczki, kuligi. 2. Metody eksponujące: - impresyjne polegające na wywołaniu u uczniów określonych zachowań i zmian w postawach moralnych, przeżywanie głębokich emocji. - ekspresyjne stwarzanie sytuacji, w których uczeń nie tylko przeżywa, ale i tworzy np. drama, odgrywanie ról, inscenizacje, wystawy prac. 3. Metody podające: mini wykład, pogadanka, rozmowa kierowana, dyskusja. 4. Metoda projektów. 5. Metody alternatywne, np. Bajkowe spotkania. V. ADRESACI PROGRAMU I STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH Niniejszy program skierowany jest do: uczniów, nauczycieli i rodziców. Praca profilaktyczna w szkole została zaplanowana na trzech związanych ze sobą poziomach: 1. Profilaktyka wśród dzieci i dla dzieci. 2. Profilaktyka wśród nauczycieli. 3. Profilaktyka wśród rodziców. Rada Pedagogiczna: - określa zadania w zakresie profilaktyki, - określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych, - dokonuje analizy działalności profilaktycznej. Nauczyciele: - współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań profilaktycznych. - wykonują zalecenia zawarte w orzeczeniach wydanych przez PPP, - doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych. Wychowawca klasy: - integruje zespół klasowy, - dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie, - wyposaża uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, - realizuje zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami uczniów, - rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych, - określa formy i sposoby udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb.
- organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli. - podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające z Programu wychowawczego szkoły i Szkolnego programu profilaktyki w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli. - wspiera działania opiekuńczo-wychowawcze nauczycieli, wynikające z Programu profilaktyki szkolnej. Dyrektor: - monitoruje pracę wychowawców klas w zakresie profilaktyki, - diagnozuje oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki, - współpracuje z podmiotami szkoły oraz instytucjami wspomagającymi działania z zakresu profilaktyki, - inicjuje i organizuje przedsięwzięcia określone w Szkolnym programie profilaktyki. Rada Rodziców: - uchwala Szkolny program profilaktyki, - analizuje i diagnozuje opinie rodziców na temat profilaktyki, - współpracuje z Radą Pedagogiczną, dyrektorem, Samorządem Uczniowskim. Rodzice: - przedstawiają Radzie Rodziców opinie na temat profilaktyki, - korzystają z pomocy i wsparcia ze strony pedagoga i szkolnej służby zdrowia w zakresie profilaktyki, - wnioskują do odpowiednich organów i instytucji w sprawach kształcenia specjalnego, nauczania indywidualnego, zajęć rewalidacyjno-wychowawczych. Organ prowadzący Miasto Józefów: - decyduje o zatrudnianiu i wymiarze czasu pracy pedagoga, psychologa, logopedy. - współuczestniczy w wyposażaniu szkoły w pomoce dydaktyczne, środki niezbędne do realizacji Programu. VI. PRZEWIDYWANE EFEKTY PLANOWANYCH DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W wyniku zastosowania szkolnego programu profilaktyki: UCZNIOWIE: - rzadziej będą stosować agresję i przemoc, - posiądą wiedzę na temat uzależnień i ich negatywnych skutków, - będą dostrzegali swoje mocne strony, - chętnie i aktywnie będą uczestniczyć w promocji zdrowego stylu życia. RODZICE: - poszerzą swoją wiedzę na temat umiejętności wychowawczych - usystematyzują swoją wiedzę na temat uzależnień, mechanizmów agresji i przemocy, - zwiększy się świadomość konieczności higienicznego trybu życia, racjonalnego odżywiania, - będą umieli korzystać ze wsparcia instytucji specjalistycznych. NAUCZYCIELE/ WYCHOWAWCY: - podwyższą swoje kompetencje wychowawcze i profilaktyczne, - wychowawca na każdy rok szkolny opracuje na podstawie SPP plan działań profilaktycznych dla swojej klasy, w którym uwzględni zadania, sposoby realizacji, formy i metody pracy.
VII. EWALUACJA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Opracowany program będzie realizowany w ciągu dwóch lat. Szkolny program profilaktyczny będzie poddany ewaluacji na zakończenie każdego roku szkolnego poprzez diagnozę wybranych obszarów Podstawową formą ewaluacji będą: - ankiety skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców, - obserwacja, - wywiad, rozmowa, - hospitacje prowadzone przez dyrekcje szkoły, - metody socjometryczne, Wnioski z ewaluacji będą przedstawione Radzie Pedagogicznej i Radzie Rodziców a planowane zmiany uwzględniane podczas tworzenia kolejnego Programu Profilaktyki.