KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Odnowa Biologiczna (nazwa specjalności) Nazwa Nazwa w j. ang. Pasożyty i choroby pasożytnicze człowieka Parasites and parasitic diseases of human Kod Punktacja ECTS* 3 Koordynator Dr Magdalena Nowak-Chmura Zespół dydaktyczny Dr Andrzej Górz Opis kursu (cele kształcenia) Poznanie pasożytnictwa na tle innych powiązań międzygatunkowych organizmów żywych, oraz klasyfikacji pasożytnictwa i układu pasożyt - żywiciel. Przegląd systematyczny pasożytów ze zwróceniem uwagi na pasożyty atakujące ludzi w Polsce, poznanie rodzajów szkodliwości pasożytniczej. Charakterystyka znaczenia medycznego pasożytów i umiejętny wybór metod zapobiegania inwazjom pasożytniczym. Doskonalenie umiejętności posługiwania się sprzętem optycznym, obserwacji, współpracy w zespole. Kurs jest prowadzony w języku polskim. Efekty kształcenia 1
Wiedza Efekt kształcenia dla kursu W01 Definiuje i rozpoznaje pasożytnictwo na tle innych powiązań międzygatunkowych organizmów żywych. W02 Potrafi prawidłowo zdefiniować i rozróżnić zadania parazytologii ogólnej i medycznej. W03 Rozróżnia gatunki pasożytów podczas pracy z mikroskopem stereoskopowym. W04 Rozróżnia klasyfikację pasożytów. W05 Prawidłowo wskazuje i objaśnia cechy przystosowujące organizmy bezkręgowe do pasożytniczego trybu życia w różnych środowiskach. W06 Objaśnia rodzaje szkodliwości pasożytów W07 Wymienia i objaśnia podstawowe choroby wywoływane przez pasożytnicze pierwotniaki, robaki i stawonogi w Polsce i na świecie. W08 Prawidłowo objaśnia etapy cykli rozwojowych pasożytów o szczególnym znaczeniu dla zdrowia człowieka. W09 Wymienia i charakteryzuje pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne atakujące ludzi w Polsce. Potrafi zaproponować podstawowe zasady profilaktyki i zapobiegania inwazjom pasożytniczym. W11 Zna polskie ośrodki diagnostyki parazytologicznej. Odniesienie do efektów dla specjalności (określonych w karcie programu studiów dla modułu specjalnościowego) Umiejętności Efekt kształcenia dla kursu Odniesienie do efektów dla specjalności (określonych w karcie programu studiów dla modułu specjalność) 2
U01 Odpowiednio interpretuje układ pasożyt żywiciel. U02 Potrafi teoretycznie oszacować szkody spowodowane przez pasożyty w Polsce. U03 Umiejętnie posługuje się nazwami łacińskimi i polskimi gatunków pasożytów w odniesieniu do systematycznego przeglądu pasożytów. U04 Umiejętnie posługuje się podstawowym nazewnictwem parazytologicznym. U05 Odpowiednio interpretuje podstawowe problemy diagnostyki parazytologicznej. U06 Umiejętnie wykonuje szkice rysunków gatunków pasożytów podczas obserwacji mikroskopowych. U07 Potrafi umiejętnie szerzyć oświatę zdrowotną jako profilaktykę inwazjom pasożytniczym. U08 Odpowiednio ocenia rolę pasożytów w epidemiologii chorób transmisyjnych. Wykorzystuje dostępne źródła informacji i techniki multimedialne do zaprezentowania wyników opracowywanego problemu. U10 Wykonuje samodzielnie lub w zespole zadania badawcze związane z obserwacją pasożytów. Kompetencje społeczne Efekt kształcenia dla kursu Odniesienie do efektów dla specjalności (określonych w karcie programu studiów dla modułu specjalnościowego) 3
Zorientowany w najnowszych trendach badań w parazytologii. K02 Świadomy znaczenia medycznego pasożytów i metod ich zwalczania. K03 Kompetentny do wyrażenia własnej oceny na temat szkodliwości pasożytów w życiu człowieka. K04 Postępuje zgodnie z podstawowymi zasadami zapobiegania inwazjom pasożytniczym w trakcie wycieczek terenowych oraz innych prywatnych wyjazdów. K05 Świadomie stosuje profilaktykę przeciwpasożytniczą w trakcie wyjazdów do krajów tropikalnych. K06 Wykazuje zdolność i zainteresowanie do pracy w zespole. K07 Zorientowany w ważniejszych polskich opracowaniach z zakresu parazytologii (podręczniki, czasopisma, monografie, klucze do oznaczania). K08 Wykazuje zainteresowanie chorobami pasożytniczymi, ich przebiegiem klinicznym, leczeniem i diagnostyką. K09 Świadomy szkodliwości pasożytów, uszkadzania, zatruwania, uczulania i wywoływania reakcji stresowych przez pasożyty u żywicieli. K10 Postępuje zgodnie z procedurami podczas pracy z materiałem pasożytniczym i podczas obserwacji mikroskopowej. K02, K04, K02, K04 K02, K04 K02, K04, K02, K03, K04 K02, K03, K04 Organizacja Forma zajęć Wykład (W) Ćwiczenia w grupach A K L S P E Liczba godzin 5 10 Opis metod prowadzenia zajęć 4
E learning Gry dydaktyczne Ćwiczenia w szkole Zajęcia terenowe Praca laboratoryjna Projekt indywidualny Projekt grupowy Udział w dyskusji Referat Praca pisemna (esej) Egzamin ustny Egzamin pisemny Inne Wykłady. Podczas wykładów zapoznaje się studentów z szeregiem zagadnień z parazytologii ogólnej, medycznej i weterynaryjnej, rozpoczynając od podstawowych definicji i terminów, przedstawienia polskich ośrodków parazytologicznych, przechodząc systematycznie do pasożytnictwa na tle innych powiązań międzygatunkowych organizmów żywych, kończąc na szeroko pojętej szkodliwości pasożytniczej i wynikających z niej chorób pasożytniczych. Urozmaiceniem wykładów są barwne prezentacje fotograficzne pasożytów w formie slajdów i pokazów multimedialnych, ryciny ułatwiające zrozumienie cykli rozwojowych, oraz obrazujące objawy uboczne chorób pasożytniczych, mapy z zasięgiem gatunków pasożytniczych. Podczas wykładów praktykuje się tradycyjny wykład z elementami pogadanki i dyskusji. Ćwiczenia. Zajęcia są prowadzone w formie ćwiczeń laboratoryjnych, wykonywany jest systematyczny przegląd pasożytów ze zwróceniem uwagi na pasożyty atakujące ludzi w Polsce. Prowadzone są obserwacje preparatów mikroskopowych, w niektórych przypadkach praca z żywym materiałem. Studenci samodzielnie opracowują epidemiologię wybranych parazytoz, zagrożenia i profilaktykę inwazji pasożytniczych, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności ochrony dzieci i młodzieży przed atakami pasożytów. Samodzielne lub zespołowe prezentacje studentów są prowadzone przy pomocy technik multimedialnych, referatów. Na ćwiczeniach wykorzystuje się również elementy pogadanki i dyskusji. Formy sprawdzania efektów kształcenia W01 X X X W02 X X X W03 X X X W04 X X X W05 X X X W06 X X X W07 X X X W08 X X X W09 X X X X X X W11 X X X U01 X X X U02 X X X U03 X X X U04 X X X X U05 X X X U06 X X X U07 X X X U08 X X X X X X X U10 X X X X X X X K02 X X X X K03 X X X K04 X X X X K05 X X X X K06 X X X K07 X X X K08 X X X K09 X X X K10 X X X X 5
Kryteria oceny Wykłady: Test pisemny (ocena pozytywna 50%+ 1 poprawna odpowiedź). Ćwiczenia: Trzy prace pisemne (kolokwium, test wyboru) z poszczególnych grup pasożytniczych, wykazujące znajomość teoretyczną oraz praktyczną przeglądu pasożytów, w tym mikroskopowania. Ocena merytoryczna samodzielnej lub grupowej prezentacji multimedialnej, oraz referatu wygłoszonego na wybrany temat, ocena aktywności studentów w poruszanych na ćwiczeniach dyskusjach. Uwagi Treści merytoryczne (wykaz tematów) 1. Definicja parazytologii jako nauki. Polskie ośrodki parazytologiczne. Polscy, wybitni parazytolodzy. 2. Pasożytnictwo na tle innych związków wewnątrz-gatunkowych i miedzy-gatunkowych. 3. Klasyfikacja pasożytów i ich żywicieli. 4. Układ pasożyt - żywiciel. 5. Cykle rozwojowe pasożytów. 6. Inwazja pasożytnicza. 7. Szkodliwość pasożytów: choroby pasożytnicze na świecie. 8. Szkodliwość pasożytów: choroby wywoływane przez pasożytnicze pierwotniaki w Polsce. 9. Szkodliwość pasożytów: choroby pasożytnicze w Polsce wywoływane przez pasożytnicze robaki i stawonogi. 10. Szkodliwość pasożytów: uszkodzenia mechaniczne. 11. Szkodliwość pasożytów: uczulanie i zatruwanie ciała żywiciela. 12. Szkodliwość pasożytów: podkradania pokarmu, wywoływanie reakcji stresowych. 13. Szkodliwość pasożytów: udział stawonogów w epidemiologii chorób transmisyjnych. 14. Środowiskowe zagrożenia inwazjami pasożytniczymi. 15. Zapobieganie inwazjom pasożytniczym. Wykaz literatury podstawowej 1. Deryło A. (red.) Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Podręcznik dla studentów, nauczycieli akademickich, lekarzy praktyków i pracowników laboratoriów diagnostycznych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2002. 2. Niewiadomska K., Pojmańska T., Machnicka B., Czubaj A. Zarys parazytologii ogólnej. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2001. 3. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy. Lublin, 2005. 4. Zdzisław Dziubek (red.). Choroby zakaźne i pasożytnicze. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2000. Wykaz literatury uzupełniającej 1. Lonc E. (red.). Parazytologia w ochronie środowiska i zdrowia. Wydawnictwo VOLUMED, Wrocław, 2001. 2. Lonc E., Złotorzycka J. Zajęcia praktyczne z parazytologii dla studentów biologii. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 1994. 3. Lonc E., Złotorzycka J. Ćwiczenia z parazytologii dla studentów biologii. Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1995. 4. Combes C. Ekologia i ewolucja pasożytnictwa. Długotrwałe wzajemne oddziaływania. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 1999. 5. Złotorzycka J. (red.) Słownik parazytologiczny. Wydawnictwo PTP, Warszawa, 1998. Czasopisma naukowe: Wiadomości Parazytologiczne, Annals Agricultural Environmental Medicine 6
Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta) Ilość godzin w kontakcie z prowadzącymi Wykład 5 Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.) 10 Pozostałe godziny kontaktu studenta z prowadzącym 10 Lektura w ramach przygotowania do zajęć 5 Ilość godzin pracy studenta bez kontaktu z prowadzącymi Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat (praca w grupie) 5 5 Przygotowanie do egzaminu 10 Ogółem bilans czasu pracy 50 Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika 3 7