Program szkolenia z zakresu elementów ratownictwa przedmedycznego udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, w przypadku zagrożenia życia i zdrowia. Program przewidziany dla uczniów szkoły gimnazjalnej, na trzy lata edukacyjne. Program dopuszczony do użytku na posiedzeniu Rady Pedagogicznej i wpisany do Szkolnego Zestawu Programów Nauczania w Gimnazjum w Przysietnicy pod numerem GIM P-ca 2003/... Opracowała : mgr Ewa Wieczorek Gimnazjum w Przysietnicy
Spis treści Wstęp charakterystyka programu. A. Cele kształcenia. B. Zadania związane z realizacją programu. C. Treści nauczania. D. Przewidziane efekty - osiągnięcia. E. Sposób ewaluacji. F. Harmonogram zajęć. G. Metody, formy i zasady pracy. H. Środki dydaktyczne. I. Literatura.
Wstęp charakterystyka programu Program szkolenia z zakresu udzielania pierwszej pomocy opracowany został z myślą o młodzieży gimnazjalnej. Ta grupa wiekowa niebawem wkroczy w dorosłe życie, kiedy to napotkać może na sytuacje, w których potrzebna będzie znajomość podstaw w udzielaniu pomocy drugiemu. Niezmiernie ważne znaczenie w ratowaniu poszkodowanych mają właśnie osoby przygodne. Często o dalszych losach decydują pierwsze minuty pomocy. Warto wiec znać podstawowe zasady działania podczas wypadków, na które napotykamy w życiu codziennym tak, aby pomagać a nie szkodzić. Pierwsza pomoc przedmedyczna służy ratowaniu zagrożonego życia. Podstawę do działania stanowi niezbędna wiedza medyczna i ćwiczenia praktyczne. W celu dobrego przekazania wiedzy i podejmowania działań praktycznych należy wdrożyć już młodzież szkolną. Stopniowo poznawać ona będzie tajniki wiedzy przedmedycznej, zrozumie potrzebę pomocy potrzebującym, kształtować opanowanie w działaniu. Program ten ma za zadanie przygotować nastolatka do podejmowania właściwego sposobu pomocy potrzebującym, jak i rozbudzić zainteresowania podstawową wiedzą medyczną. Zadania i formy realizacji zostały tak dobrane, aby mogły stanowić uzupełnienie treści programowych z biologii. Zajęcia z tego programu mają uwrażliwić młodego człowieka na krzywdę ludzką i potrzebę niesienia pomocy. Mają również wyrobić umiejętność kontrolowania emocji, nie wpadania w panikę oraz unikania pochopnych działań, które mogłyby wpłynąć na pogorszenie stanu poszkodowanego oraz stanowić zagrożenie dla ratującego.
A. Cele kształcenia 1. Przyswojenie przez uczniów wiedzy w zakresie podstaw anatomii człowieka, najczęstszych chorobach i ich objawach. 2. Poznanie przykładów wielu nieprzewidzianych zdarzeń, w których konieczne są działania pierwszej pomocy. 3. Zaznajomienie uczniów z zasadami udzielania pierwszej pomocy w przypadku zagrożenia życia i zdrowia poszkodowanych. 4. Nauka zachowania się na miejscu wypadku i sposobu prowadzenia akcji ratunkowej. 5. Zrozumienie przez uczniów potrzeby nabywania umiejętności ratownictwa przedmedycznego, co wiąże się z możliwością niesienia pomocy innym. 6. Uczulenie młodego człowieka na krzywdę drugiego.
B. Zadania związane z realizacją programu 1. Przekazywanie wiedzy, która rozbudzi potrzebę systematycznego pogłębiania zagadnień biologiczno- medycznych w celu wykorzystania ich w wielu życiowych sytuacjach. 2. Wyeliminowanie stosunku zobojętnienia na krzywdę ludzką, wyrabianie dobrowolnej potrzeby i chęci pomocy innym. 3. Organizowanie zajęć teoretycznych, ćwiczebnych i praktycznych z wybranych dziedzin medycyny, z zakresu udzielania pierwszej pomocy. 4. Przygotowanie ratownika do udzielania pierwszej pomocy w razie potrzeby, umożliwiając mu zastosowanie właściwych czynności na podstawie nabytej wiedzy. 5. Propagowanie zasad udzielania pierwszej pomocy wśród społeczeństwa szkoły, zachęcanie do podnoszenia poziomu swoich umiejętności w tym zakresie.
C. Treści nauczania 1. Zapoznanie uczniów z niezbędną podstawową wiedzą dotyczącą funkcjonowania organizmu ludzkiego, fizjologii człowieka i jego czynności życiowych. 2. Przeprowadzenie zajęć z zakresu higieny, zdrowia oraz schorzeń zagrażających życiu. 3. Zajęcia teoretyczne na temat stanów zagrożenia w nagłych wypadkach pożarze, porażeniu prądem, tonięciu itp. 4. Przygotowanie teoretyczno praktyczne w zakresie udzielania pierwszej pomocy. 5. Organizacja gazetki szkolnej Jak udzielić pomocy. 6. Obserwacja przeprowadzanych akcji ratowniczych. 7. Ćwiczenia na fantomie. 8. Test sprawdzający wiadomości teoretyczne. 9. Konkurs udzielania pierwszej pomocy w praktyce. 10. Przygotowanie uczniów do rywalizacji w Rejonowych Mistrzostwach Pierwszej pomocy PCK.
D. Przewidziane efekty osiągnięcia 1. Znajomość potrzebnej wiedzy medycznej. 2. Umiejętność rozpoznania urazu na podstawie oznak zewnętrznych. 3. Właściwie wykonana obserwacja czynności życiowych. Badanie przytomności. 4. Znajomość zasad postępowania przy złamaniu, zwichnięciu, skręceniu. 5. Wykonanie opatrunków ran, tamowanie krwotoków. 6. Umiejętność ułożenia poszkodowanego w pozycji bezpiecznej ( przeciwwstrząsowej, przetoczeniowej, półsiedzącej, półleżącej, bocznej ustalonej, bocznej na hallo ). 7. Znajomość zasad prowadzenia wentylacji płuc oraz reanimacji sercowo-płucnej. 8. Umiejętność zadbania o własne bezpieczeństwo ( samoochrona ), podczas udzielania pomocy poszkodowanemu. 9. Znajomość konsekwencji prawnych w udzielaniu pierwszej pomocy. 10. Nabycie umiejętności kierowania akcji ratowniczej. Umiejętność wzywania pogotowia ratunkowego.
E. Sposób ewaluacji Po realizacji programu z zakresu udzielania pierwszej pomocy przewidziano kontrolę zdobytych wiadomości i umiejętności. Sprawdzian rozłożony został co rocznie na dwa etapy : I etap test teoretyczny z zakresu wiedzy anatomicznej i wybranych elementów medycyny. II etap wewnątrzszkolny konkurs zastosowania wiedzy w praktyce prezentacja akcji ratowniczych podczas zdarzeń wypadkowych. Ocena poziomu przekazanej wiedzy i umiejętności jej zastosowania wyniknie z przebiegu I i II etapu kontroli. Będzie ona obrazem naszej pracy na poszczególnych szczeblach realizacji programu. W przeciągu trzech lat przewidziano trzy testy teoretyczne oraz trzy konkursy praktyczne czyli sześć etapów ewaluacyjnych. Ostatni z nich przeprowadzony w trzecim roku pracy (2005/2006r) da nam całościowy obraz poziomu wiedzy i zdobytych umiejętności, będzie wynikiem osiągnięć i realizacji zamierzonych celów.
F. Harmonogram zajęć L.p. Działy tematyczne do realizacji 1 Zapoznanie uczniów z niezbędną podstawową wiedzą na temat funkcjonowania organizmu ludzkiego, fizjologii człowieka, czynności życiowych 2 Poznanie zasad higieny i zdrowia, schorzeń, chorób, urazów zagrażających zdrowiu i życiu. 3 Walka z żywiołem. Postępowanie przy pożarze, porażeniu prądem, powodzi tonięciu. Odpowiedzialność prawna w udzielaniu pierwszej pomocy. 4 Baza teoretyczna do wykorzystania w udzielaniu pierwszej pomocy. Działania przedmedyczne. 5 Organizujemy gazetkę informacyjną jak postępować przy nieprzewidzianych zdarzeniach urazowych. 6 Obserwacja przeprowadzonych wzorcowo akcji ratowniczych. Forma realizacji Zajęcia przeprowadzone na lekcjach przez nauczyciela biologii, podczas zajęć programowych. Rozszerzenie działu przy okazji omawiania nauki o człowieku. Realizacja tematu na otartych zajęciach Szkolnego Koła PCK ( wszyscy chętni ). Wykład i pogadanka podczas lekcji wychowania fizycznego, na godzinie wychowawczej, lekcji biologii realizowany przez higienistkę szkolną i nauczyciela wychowania fizycznego. Wygłoszenie prelekcji przez panią doktor. Zajęcia teoretyczne przeprowadzone prze pedagoga szkolnego i opiekuna Szkolnego Koła PCK podczas akademii szkolnych, lekcji wychowawczych. Dyskusja z zaproszonymi gośćmi, przedstawicielami Straży Pożarnej, Policji, Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Organizacja otwartych zajęć przez opiekuna szkolnego koła PCK, higienistkę szkolną i doktora. Przeprowadzenie zajęć teoretycznych z zakresu ścisłej wiedzy niezbędnej w udzielaniu pomocy przedmedycznej. Zajęcia ćwiczebne opatrywanie ran, udzielanie pierwszej pomocy. Forma zdobywania wiedzy przez twórczość i zabawę podczas wykonywania gazetki. Współpraca członków koła PCK wraz z opiekunem oraz pedagogiem szkolnym. Podczas apelu zorganizowanego dla całej społeczności szkolnej, przygotowani członkowie koła PCK prezentują pozorowane wypadki, stosując odpowiednią pomoc przedmedyczną. Koordynacja pracy przez opiekuna koła PCK i higienistkę szkolną. Termin realizacji IX, X XI, XII I, II podczas ferii zimowych II II, III Uwagi Szczególne zwrócenie uwagi na budowę i funkcję takich organów jak : serce, płuca, układ nerwowy, układ kostny. Załącznik Nr 1. Zwrócenie uwagi na choroby z którymi mamy często do czynienia i nie wiemy jak udzielić pomocy. Załącznik Nr 2. Akcent na właściwe wzywanie pomocy informacja do straży, pogotowia, policji. Załącznik Nr 3. Intensywne podejmowanie działań ćwiczebnych w celu oswojenia z postępowaniem przy wypadku. Załącznik Nr 4. Zaangażowanie jak największej grupy chętnych uczniów. Nauka przez obserwację. Załącznik Nr 6.
7 Ćwiczenie na fantomie. Zajęcia ćwiczebne z instruktorem ratownictwa przedmedycznego przedstawiciela Zarządu Rejonowego PCK w Brzozowie. 8 Test teoretyczny Sprawdzenie nabytych wiadomości za pomocą testu. Ewaluacja. 9 Konkurs praktyczny w udzielaniu pierwszej pomocy. 10 Przygotowanie do Rejonowych Mistrzostw Pierwszej Pomocy PCK Przeprowadzenie konkursu w formie zadaniowej, ścisłej. Uczniowie sprawdzają się w umiejętnościach udzielania pomocy poszkodowanym z różnymi urazami czy objawami chorobowymi. Ewaluacja. Forma zajęć ćwiczebnych na poszczególnych stanowiskach urazowych. Ćwiczenia prowadzone pod nadzorem opiekuna Koła PCK. III IV IV IV Szczególne nakłanianie do podejmowania ćwiczeń przez uczniów, wykorzystując sprzęt pomocniczy, którego nie posiadamy w szkole. Załącznik Nr 5. Test wiadomości skonstruowany przez opiekuna Koła PCK. Konkurs przeprowadzony na forum społeczności szkolnej. Stanowi on również formę nauki przez pokaz. Szczególne zwrócenie uwagi na umiejętność kierowania akcją ratowniczą.
G. Metody, formy i zasady pracy 1. Metody: a. mini wykład b. pogadanka c. pokaz d. prelekcja e. burza mózgów f. eksperymentowania praktycznego g. audiowizualna h. ćwiczebna 2. Formy : i. zbiorowa grupowa pod kierunkiem nauczyciela j. indywidualna 3. Zasady: k. świadomego i aktywnego udziału l. systematyczności m. stopniowania trudności
H. Środki dydaktyczne a. kaseta video b. podręczniki c. broszury d. plansze e. fantomy f. środki opatrunkowe g. materace h. aparat ciśnieniowy i. akcesoria służące do pozorowania wypadków
I. Literatura 1. Caroline Greene, Jemima Dunne, Cameron Moffat Pierwsza pomoc dziecku. ABC. Ilustrowany podręcznik dla rodziców i opiekunów, Oficyna Wydawnicza LOTOS s.c., Łódź 1996 r.. 2. M. Buchfelder, A. Buchfelder Podręcznik pierwszej pomocy Wydawnictwo Lekarskie PZWL, wyd. 4, Warszawa 2003 r.. 3. Praca zbiorowa Informator dla nauczycieli opiekunów szkolnych kół PCK i dla społecznych instruktorów młodzieżowych PCK, Zarząd Główny PCK 4. Praca zbiorowa pod redakcją dr n. med. Waldemara Machały ABC strażnika ochotnika. Pierwsza pomoc Zarząd Wojewódzki Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP, wyd. 2, Gdańsk 2002 r.. 5. Praca zbiorowa Prawie wszystko o ratownictwie wodnym WOPR, Warszawa 1993 r.. 6. Claude A. Vilee Biologia Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, wyd. 6, Warszawa 1976 r.. 7. Witold Sylwanowicz Mały atlas anatomiczny Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, wyd. 8, Warszawa 1984 r..