Opieka specjalistyczna w położnictwie Wiedza:



Podobne dokumenty
Opieka specjalistyczna w położnictwie Wiedza:

Sylabus na rok

dr n. med. Edyta Barnaś dr n. med. Edyta Barnaś

Dr n. med. Elżbieta Kraśnianin. Mgr Izabela Kowalska

Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Raba

Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Raba

Dr n. med. Tomasz Kluz

Dr Stanisław Szela. Dr Stanisław Szela

Mgr Katarzyna Hul. Mgr Katarzyna Hul

Dr n. med. Anna Lewandowska. Dr n. med. Anna Lewandowska

(1) Nazwa przedmiotu. Poradnictwo laktacyjne (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot

Dr n. med. Roman Kluza. Dr n. med. Roman Kluza

Dr A. Wołpiuk- Ochocińska. Dr A. Wołpiuk- Ochocińska

Dr n. med. Roman Kluza. Dr n. med. Roman Kluza

Mgr Paulina Żołnierczyk. Mgr Paulina Żołnierczyk

(11) Efekty kształcenia

SYLABUS na rok 2013/2014

Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Raba. Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Raba

Opieka nad noworodkiem z grupy wysokiego ryzyka Praktyka zawodowa: Wiedza: B_W20 B_W22 B_W23 B_W26 c

Sylabus na rok

Dr Krystyna Węgrzyn- Białogłowicz przedmiotu (8) Imię i nazwisko osoby prowadzącej ( osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu

dr Kazimierz Gelleta dr Kazimierz Gelleta

Dr n. med. Edyta Barnaś. Dr n. med. Jerzy Skoczylas

Dr n. med. Roman Kluza. Dr n. med. Roman Kluza

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (2015/ /2018) (skrajne daty)

Rok akademicki 2015/2016

Rok akademicki 2015/2016

Dr Aleksander Myszka. Dr Aleksander Myszka

Sylabus na rok

Sylabus na rok

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (2015/ /2017) (skrajne daty)

Rok akademicki 2015/2016. (1) Nazwa przedmiotu Opieka specjalistyczna w neonatologii (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot

Sylabus na rok 2014/2015

(8) Imię i nazwisko osoby prowadzącej ( osób prowadzących) zajęcia z. przedmiotu

Dr n. med. Anna Lewandowska. W/Ćw: Dr n. med. Anna Lewandowska

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (2017/ /2019) (skrajne daty) 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE

SYLABUS na rok 2013/2014

Dr Teresa Mazepa. Dr Teresa Mazepa

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (2016/ /2018) (skrajne daty)

(11) Efekty kształcenia

SYLABUS na rok 2013/2014

SYLABUS na rok 2014/2015

Sylabus na rok

Sylabus na rok 2013/2014

Dr Sztembis. Dr Sztembis. Rok akademicki 2015/2016. (1) Nazwa przedmiotu Psychologia kliniczna (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot

Mgr Bernadeta Kołodziej. Mgr Izabela Kowalska

Sylabus na rok 2013/2014

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (2016/ /2018) (skrajne daty)

Sylabus na rok

Prof. dr hab. n. med. Jerzy Jakowicki. Prof. dr hab. n. med. Jerzy Jakowicki

SYLABUS na rok 2013/2014

KARTA PRZEDMIOTU / SYLABUS. Zakład Położnictwa, Ginekologii i Opieki Położniczo-Ginekologicznej

Dr hab. n. o zdr. Edyta Barnaś

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (2016/ /2018) (skrajne daty)

(1) Nazwa przedmiotu Seminarium magisterskie (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot

Sylabus na rok

- podstawowych terminów stosowanych w seksuologii i mechanizmów regulujących. - aktywności seksualnej - problemów, zaburzeń i patologii seksualnych

SYLABUS na rok 2014/2015. (1) Nazwa przedmiotu Rehabilitacja w położnictwie, neonatologii i ginekologii

SYLABUS na rok 2013/1014

Dr n med. Edyta Barnaś. Dr n med. Edyta Barnaś

SYLABUS na rok 2014/2015

Sylabus na rok 2014/2015

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Podstawy diagnostyki laboratoryjnej dla położnych

SYLABUS na rok 2013/2014

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty)

KARTA PRZEDMIOTU / SYLABUS. Zakład Położnictwa, Ginekologii i Opieki Położniczo-Ginekologicznej

Dr hab. n. med. Prof.UR Bogumił Lewandowski

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (2016/ /2018) (skrajne daty)

Sylabus na rok 2013/2014

SYLABUS na rok 2013/2014

SYLABUS na rok 2013/2014

Rok akademicki 2015/2016. Dr hab. n. med. Prof.UR Bogumił Lewandowski

SYLABUS na rok 2013/2014

SYLABUS na rok 2014/2015

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (2017/ /2019) (skrajne daty)

SYLABUS na rok 2013/2014

Sylabus przedmiotu: WYBRANE ELEMENTY PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ. Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów

Sylabus na rok

Mgr Izabela Kowalska. Mgr Izabela Kowalska

Sylabus na rok 2013/2014

Katedra: Położnictwa. Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów. Położnictwo Studia II stopnia Stacjonarne

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (2015/ /2018) (skrajne daty)

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (2015/ ) (skrajne daty)

SYLABUS na rok 2014/1015

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA

I nf orm acje ogólne

Dr n. med. Barbara Zych. Dr n. med. Barbara Zych

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty)

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Podstawy fizjoterapii klinicznej w ginekologii i położnictwie

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (2015/ /2017) (skrajne daty)

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty)

KARTA PRZEDMIOTU OPIS

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Fizjoterapia kliniczna w psychiatrii

(1) Nazwa przedmiotu Intensywny nadzór położniczy (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016/2017 (skrajne daty)

SYLABUS na rok 2013/ 2014

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA

Sylabus na rok 2013/2014

SYLABUS na rok 2015/2016

Transkrypt:

(1) Nazwa przedmiotu Opieka specjalistyczna w położnictwie (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego Katedra: Położnictwa (3) Kod przedmiotu - (4) Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów Położnictwo Studia II stopnia Stacjonarne/ niestacjonarne (5) Rodzaj przedmiotu Nauki w zakresie opieki specjalistycznej (6) Rok i semestr studiów I rok, I, II sem. (7) Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Raba (8) Imię i nazwisko osoby prowadzącej ( osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Raba Dr n.med. Elżbieta Kraśnianin Dr n. biol. Agnieszka Banaś (9)Cele zajęć z przedmiotu Celem zajęć jest: A. Przygotowanie studenta do interpretowania i rozumienia wiedzy dotyczącej: - patofizjologii zaburzeń u kobiety w okresie rozrodczym - roli i zadań położnej w opiece nad kobietą okresie rozrodczym w zależności od występujących zaburzeń zdrowotnych. B. Przygotowanie studenta w zakresie umiejętności do: - sprawowania opieki nad kobietą ze współistniejącymi chorobami i zaburzeniami układowymi, - postępowania diagnostyczno-terapeutycznego i pielęgnacyjnego nad kobietą ciężarną, rodzącą i położnicą z zaburzeniami zdrowia w okresie okołoporodowym - przygotowywania chorej kobiety do samo opieki (techniki uwalniające stres, techniki oddechowe, techniki uwalniające negatywne emocje, techniki relaksacyjne), wspierania chorej i jego rodziny w zależności od potrzeb i oczekiwań; - Zrozumienie i właściwe interpretowanie przez studentów psychosomatycznych skutków stresu i sposobów przeciwdziałania. C. Kształtowanie postawy studenta do: - - pogłębiania wiedzy z zakresu opieki specjalistycznej w położnictwie. (10) Wymagania wstępne Student posiada wiedzę z zakresu programu kształcenia na studiach 1 stopnia, kierunek Położnictwo z przedmiotu Położnictwo i opieka położnicza. (11) Efekty kształcenia Wiedza: B_W02. zna sposoby przygotowania się do badań diagnostycznych w zależności od metody i rodzaju badania B_W09. charakteryzuje aktualne standardy postępowania w opiece nad ciężarną, rodzącą i położnicą z chorobami układowymi, z zaburzeniami metabolicznymi, endokrynologicznymi oraz psychicznymi B_W10. omawia zakres postępowania profilaktycznego i pielęgnacyjnego w odniesieniu do kobiety ciężarnej, rodzącej i położnicy z chorobami układowymi, z zaburzeniami metabolicznymi, endokrynologicznymi oraz psychicznymi B_W11. zna rekomendacje i algorytm postępowania diagnostycznego i profilaktyczno-leczniczego w ciąży powikłanej chorobami położniczymi i niepołożniczymi oraz zna

postępowanie profilaktyczno-terapeutyczne w połogu, w przypadku chorób indukowanych ciążą, chorób niepołożniczych, zaburzeń emocjonalnych i psychicznych B_W12. rozumie związek zdrowia jamy ustnej z ogólnym zdrowiem ciężarnej B_W13. zna różne metody wsparcia ciężarnej, rodzącej, położnicy, jej rodziny i bliskich w trudnych sytuacjach B_W14. zna cele i zasady diagnostyki, profilaktyki i leczenia chorób genetycznych oraz organizację opieki genetycznej w Polsce i na świecie B_W18. zna możliwości wykorzystania anestezjologii w opiece położniczej i analgezji porodowej oraz najnowsze osiągnięcia w zakresie psychoprofilaktyki położniczej B_W53. rozumie istotę przeszczepiania narządów B_W54. wymienia uregulowania prawne dotyczące transplantacji narządów w Polsce Umiejętności: B_U13. rozpoznaje rodzaj patologii w przebiegu ciąży, porodu i połogu na podstawie uzyskanych danych oraz ustala plan postępowania wobec podopiecznej i jej dziecka B_U14. ocenie stan zdrowia kobiety ciężarnej, rodzącej i położnicy z chorobami układowymi, z zaburzeniami metabolicznymi, endokrynologicznymi i psychicznymi, na podstawie badania przedmiotowego i podmiotowego B_U15. proponuje algorytm postępowania z ciężarną, rodzącą i położnicą z chorobami nie położniczymi B_U16. dobiera optymalny sposób udzielania pomocy położniczej pacjentkom z chorobami układowymi, z zaburzeniami metabolicznymi, endokrynologicznymi i psychicznymi B_U17. sprawuje w sposób zorganizowany opiekę nad kobietą ciężarną, rodzącą, położnicą z chorobami układowymi, z zaburzeniami metabolicznymi, endokrynologicznymi i psychicznymi, systematycznie gromadząc dane niezbędne do prawidłowej oceny ich stanu, planując działania uwzględniające ich indywidualne problemy, realizując opiekę zgodnie z planem i zmieniającym się stanem i sytuacją podopiecznych B_U18. prowadzi intensywny nadzór stanu ogólnego i położniczego w ciąży, podczas porodu i połogu, modyfikuje plan opieki pielęgniarsko-położniczej B_U19. udziela porad ciężarnej, rodzącej i położnicy z chorobami układowymi z zaburzeniami metabolicznymi, endokrynologicznymi i psychicznymi, w zakresie trybu życia, diety i postępowania oraz przygotowuje je do samoopieki B_U20. monitoruje przebieg ciąży, porodu i połogu przy współistnieniu chorób nie położniczych B_U21. rozpoznaje sytuację społeczną kobiety i jej rodziny i stosuje różne metody wsparcia ciężarnej, rodzącej, położnicy, jej rodziny i bliskich w sytuacji choroby przewlekłej,

niepełnosprawności, choroby o złym rokowaniu lub śmierci dziecka B_U25. rozpoznaje problemy psychologiczno-psychiatryczne w przebiegu ciąży, porodu i połogu(depresja, nerwica i zaburzenia nerwicowe, psychozy, zaburzenia osobowości) B_U27. rozwiązuje problemy wynikające z zaburzeń emocjonalnych okresu okołoporodowego B_U55. przygotowuje pacjentkę do badań endokrynologicznych, biochemicznych radiologicznych, USG i endoskopii oraz sprawuje opiekę po ich wykonaniu B_U58. wykonuje standardowe spoczynkowe badanie EKG oraz rozpoznaje cechy echokardiograficznych stanów zagrożenia zdrowia i życia B_U59. dokonuję pomiaru, oceny i monitorowania bólu oraz modyfikuje dawkę leczniczą leków przeciwbólowych i innych znoszących dokuczliwe objawy (duszność, nudności, wymioty, lęk) B_U72. posługuje się wiedzą z zakresu transplantologii B_U73. zna zasady przygotowania pacjenta do przeszczepu Kompetencje społeczne B_K01 przejawia odpowiedzialność za udział w podejmowaniu decyzji zawodowych B_K06 przestrzega -zasad etyki zawodowej w relacji z pacjentem, zespołem terapeutycznym i w pracy badawczej B_K08 wykorzystuje zdobytą wiedzę w praktyce zawodowej Kompetencje społeczne: B_K01 przejawia odpowiedzialność za udział w podejmowaniu decyzji zawodowych B_K06 przestrzega -zasad etyki zawodowej w relacji z pacjentem, zespołem terapeutycznym i w pracy badawczej B_K08 wykorzystuje zdobytą wiedzę w praktyce zawodowej Wykłady- 60godz. 20 godz. (12) Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin (13) Treści programowe Lp. Treści merytoryczne wykładów: Czas 1. Podstawy transplantologii. Opieka nad kobietą ciężarną, rodzącą i położnicą 5 po przeszczepie. 2. Opieka nad chorą z zaburzeniami metabolicznymi, 10 endokrynologicznymi w opiece nad ciężarną, rodzącą i położnicą. 3. Opieka nad chorą z chorobami układu krążenia i naczyń krwionośnych w 15 opiec nad ciężarną, rodzącą i położnicą. 4. Opieka nad chorą z chorobami układu nerwowego - diagnostyka, 15 terapia, pielęgnacja przygotowanie do samoopieki ciężarnej, rodzącej 5. Opieka nad chorą z zaburzeniami psychicznymi - diagnostyka, teapia, Pielęgnacja i przygotowanie do samoopieki ciężarnej, 15

Razem 60 Lp. Treści merytoryczne ćwiczeń: Czas 1. Techniki oddechowe i relaksacyjne przygotowujące kobietę do porodu. 5 2. Profilaktyka nad kobietą ciężarną - stres management. 5+5 Techniki uwalniania negatywnych emocji (EFT) 3. Techniki rozwijania świadomości ciała. Psychoprofilaktyka (pozycje, ćwiczenia Przewidywanie ól k i profilaktyka d j stanów ) emocjonalnych w okresie okołoporodowym {coping with emothions). 5 Czym jest stres? Przyczyny stresu i sposoby przeciwdziałania. Poziomy (cielesny, energetyczny, psychiczny, emocjonalny) oraz jak stres (14) Metody dydaktyczne 1.Wykład: konwersatoryjny z prezentacją multimedialną 2. : praca w grupach, ćwiczenie z instruktażem, próba pracy, dyskusja dydaktyczna. (15) Sposób(y) i forma(y) zaliczenia 1.Wykład: student generuje/ rozpoznaje odpowiedź: krótkie strukturyzowane pytania, test jednokrotnego wyboru, test wielokrotnej odpowiedzi, test uzupełniania odpowiedzi 2.: realizacja zleconego zadania, praca w grupach, pytania zaliczeniowe sprawdzające umiejętności Numer efektu kształcenia Forma zajęć dydaktycznych - odniesienie do treści kształcenia Metody weryfikacji osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia Metody i narzędzia dydaktyczne B_W02 W 1 Jw. Wykład B_W09. W 2,3 Jw. Wykład, B_W10. W 2, 3, Jw. Wykład, B_W11 W 5 ĆW 3 Jw. Wykład, B_W12 W 2 Jw. Wykład, B_W13 W 5 ĆW3 Jw. Wykład, B_W14. W1 Jw. Wykład, B_U18 W 2,3,4 Jw. Wykład,

B_W53. W1 Jw. Wykład, B_W54 W 1, Jw. Wykład, B_U13. W 2 Jw. Wykład, B_U14. W2 Jw. Wykład B_U15 W2 Jw., Wykład B_U16. W2 Jw., Wykład B_U17 W2 Jw., Wykład B_U18 W2 Jw., Wykład B_U19 W2 Jw., Wykład B_U20. W3,4 Jw., Wykład B_U21. W5 ĆW 3 Jw., Wykład B_U25. W5 ĆW 3 Jw., Wykład, B_U27 W5 ĆW 3 Jw., Wykład, B_U55. W2 Jw., Wykład B_U58. W2 Jw., Wykład B_U59. ĆW2 Jw., B_U72. W1 Jw., Wykład B_U73. W1 Jw., Wykład B_K01 W1-5 Jw., Wykład B_K06 W1-5 Jw., Wykład (16) Metody i kryteria oceny Wykłady, : 1. pełne uczestnictwo i aktywność w wykładach, ćwiczeniach 2. zaliczenia pisemne cząstkowe Zakres ocen: 2,0 5,0 Wykłady, : 1. zaliczenie testowe oraz pytania otwarte: A: Pytania z zakresu wiadomości do zapamiętania;

B: Pytania z zakresu wiadomości do rozumienia; C: Rozwiązywanie zadania pisemnego typowego; D: Rozwiązywanie zadania pisemnego nietypowego; - za niewystarczające rozwiązanie zadań tylko z obszaru A i B = ocena 2,0 - za rozwiązanie zadań tylko z obszaru A i B możliwość uzyskania max. oceny 3,0 - za rozwiązanie zadań z obszaru A + B + C możliwość uzyskania max. oceny 4,0 - za rozwiązanie zadań z obszaru A + B + C + D możliwość uzyskania oceny 5,0 Ocena wiedzy: Kolokwium pisemne i/lub ustne 5.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 90%-100% 4.5 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 80%-89% 4.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 70%-79% 3.5 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 60%-69% 3.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 50%-59% 2.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia poniżej 50% Ocena umiejętności: 5.0 student aktywnie uczestniczy w zajęciach, jest dobrze przygotowany, potrafi umiejętnie wykorzystać wiedzę z zakresu opieki rozwojowej i podejmowania czynności związanych z rozpoznawaniem zagrożeń życia i wykonywaniem czynności ratujących życie 4.5 student aktywnie uczestniczy w zajęciach, z niewielką pomocą prowadzącego, w dobrym stopniu potrafi operować wiedzą z zakresu opieki rozwojowej i podejmować czynności związane z rozpoznawaniem zagrożeń życia i wykonywaniem czynności ratujących życie 4.0 student aktywnie uczestniczy w zajęciach, z większą pomocą prowadzącego, jest poprawiany, w dobrym stopniu potrafi operować wiedzą z zakresu opieki rozwojowej i podejmowania czynności związanych z rozpoznawaniem zagrożeń życia i wykonywaniem czynności ratujących życie 3.5 student uczestniczy w zajęciach, jego zakres przygotowania nie pozwala na ocenę opieki rozwojowej i podejmowanie czynności związanych z rozpoznawaniem zagrożeń życia i wykonywaniem czynności ratujących życie 3.0 student uczestniczy w zajęciach, na poziomie dostatecznym wykształcił umiejętność z zakresu opieki rozwojowej i podejmowania czynności związanych z rozpoznawaniem

zagrożeń życia i wykonywaniem czynności ratujących życie 2.0 student biernie uczestniczy w zajęciach, wypowiedzi są niepoprawne merytorycznie, nie potrafi wykorzystać wiedzy z zakresu opieki rozwojowej i podejmowania czynności związanych z rozpoznawaniem zagrożeń życia i wykonywaniem czynności ratujących życie (17) Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych Aktywność Liczba godzin/ nakład efektów w godzinach oraz punktach pracy studenta ECTS wykład 60 godz. ćwiczenia 20 godz. przygotowanie do 20 godz. ćwiczeń udział w konsultacjach 8 godz. przygotowanie do 25 godz./ćwiczenia/ egzaminu / zaliczenia 70 godz. /wykład/ udział w egzaminie 2 godz. SUMA GODZIN 205 godz. LICZBA PUNKTÓW ECTS 7 (18) Język wykładowy Polski (19) Praktyki zawodowe w ramach --- przedmiotu (20) Literatura Literatura podstawowa: 1. Bręborowicz Grzegorz H. (red.): Położnictwo i ginekologia: repetytorium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 1. Morrow C.B.; tł. z ang. Rowiński W.: Badania laboratoryjne i obrazowe dla pielęgniarek. Wydaw. Lekarskie PZWL, Warszawa 2006. 2. Szczapa J. [aut.] Bokiniec R. [i in. ; przedm. J. Szczapa]: Podstawy neonatologii Wydaw. Lekarskie PZWL, Warszawa. 2008. Literatura uzupełniająca: 1. Czasopisma: Pediatria po Dyplomie; Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia; 2. Słomko Z. Drews K. Niemiec T.(red): Profilaktyka w położnictwie, ginekologii i neonatologii. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne. Poznań, 2005 3. Banaś A.(monografia Indywidualny model opieki nad matka i dzieckiem ) Techniki relaksacyjne w profilaktyce i leczeniu psychosomatycznych skutków stresu 4. Grymowicz M., Kłosińska I., Kuran J.. Bliźnięta... i więcej, czyli O wieloraczkach podczas ciąży i po porodzie - Warszawa : Wydawnictwo Lekarskie PZWL, cop. 2012. 5. pod red.: Dłużniewskiego M., Grzywanowskiej-

Łaniewskiej I., Wielgosia M. ; [aut.:andziak P.et al.].ciąża : problemy internisty i kardiologa - Lublin : Wydawnictwo Czelej, 2012. 6. red. nauk. t. 4. Bręborowicz G. H., Wielgoś M. ; [aut. Bartkowiak R.et al.].położnictwo. T. 4, Diagnostyka biofizyczna i biochemiczna w medycynie perinatalnej - Warszawa : Wydawnictwo Lekarskie PZWL, cop. 2012. 7. red. nauk wyd. ang. Heazell A., Clift J. ; red. nauk. tł. Grzegorz H. Bręborowicz ; tł. z ang Szpera- Goździewicz A., Goździewicz T.. - Położnictwo dla anestezjologów Warszawa : Wydawnictwo Lekarskie PZWL, cop. 2011. Podpis koordynatora przedmiotu Podpis kierownika jednostki