PRZEDSIĘWZIĘCIE EDUKACYJNE BEZPIECZEŃSTWO W SZKOLE, W DOMU DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU UMIARKOWANYM OPRACOWAŁY: ELŻBIETA KRAUSE, BOŻENA KRAWCZYK
1. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Bezpieczeństwo odgrywa istotną rolę w życiu dziecka, w jego stopniowym dochodzeniu do coraz to większej samodzielności i w uniezależnianiu się od osób dorosłych. Musi nauczyć się dostrzegania niebezpieczeństw i odpowiednio na nie reagować. Powinno rozumieć konieczność wprowadzania i stosowania określonych zasad bezpieczeństwa w otaczającym je świecie. Pozostawiając dziecku możliwie dużo swobody, powinniśmy uświadomić mu różne zagrożenia, które mogą wystąpić w jego otoczeniu. Przedsięwzięcie edukacyjne jest przeznaczone dla uczniów szkoły podstawowej. W tym okresie dziecko ma wyjątkową możliwość wyrobienia określonych postaw i umiejętności w kontaktach z innymi ludźmi. Naturalna aktywność, ciekawość, łatwość czerpania wiedzy z otoczenia, a także wrażliwość emocjonalna charakteryzująca dzieci w tym wieku stwarza korzystne warunki do osiągania zamierzonych celów wychowawczych. Aby jednak dziecko przyswoiło sobie określone normy zachowań i stosowało się do nich, trzeba poddawać je zaplanowanym i systematycznym działaniom wykorzystując każdą nadarzającą się okazję. Proponowane przedsięwzięcie edukacyjne jest propozycją uporządkowania cykli zajęć wychowawczo-profilaktycznych poświęconych kształtowaniu bezpiecznych zachowań w szkole, domu i w najbliższym otoczeniu. Przedsięwzięcie edukacyjne zostało opracowane w oparciu o Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 13 stycznia 2005 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół dla uczniów z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym. Przedsięwzięcie edukacyjne będzie realizowane na różnych zajęciach edukacyjnych, jak również w czasie zajęć pozalekcyjnych. 2. CELE PROGRAMU wyrabianie umiejętności dbania o swoje zdrowie i bezpieczeństwo kształtowanie zdrowego trybu życia kształtowanie pozytywnej samooceny wyrabianie szacunku wobec siebie i innych rozwijanie postawy życzliwości, koleżeństwa, empatii i tolerancji wobec innych osób uświadamianie potrzeby bezpiecznego i kulturalnego funkcjonowania w środowisku szkolnym, rodzinnym i społecznym uświadomienie dzieciom konieczności istnienia przepisów ruchu drogowego kształtowanie umiejętności poruszania się po drodze kształtowanie zachowania asertywnego sztuka mówienia nie wdrażanie do bezpiecznego i kulturalnego zachowania się w środkach komunikacji i na przystankach zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa przeciwpożarowego rozwijanie prawidłowych zachowań, zapoznanie z podstawowymi zasadami udzielania pomocy przygotowanie do praktycznego posługiwania się numerami telefonów alarmowych w przypadku zagrożeń
3.UMIEJĘTNOŚCI zna zasady bezpiecznego i kulturalnego funkcjonowania w szkole, w środowisku rodzinnym i społecznym zna i docenia wartość zdrowia rozumie, że jest odpowiedzialny za zdrowie swoje i innych zna zasady życia społecznego klasy, szkoły, najbliższego środowiska doskonali swoje umiejętności interpersonalne umie we właściwy sposób rozwiązywać problemy i trudne sytuacje zna rodzaje zagrożeń zdrowia człowieka oraz możliwości ich eliminowanie lub minimalizowania umie właściwie zachować się w kontaktach z obcymi wie, że obcy może mieć złe zamiary umie bezpiecznie i kulturalnie poruszać się po drodze umie właściwie się zachować w środkach komunikacji miejskiej umie wsiadać i wysiadać z pojazdów umie korzystać z urządzeń sanitarnych i elektrycznych potrafi zadzwonić pod właściwy numer w sytuacji zagrożenia 4.OCENA PRACY UCZNIA Zakres opanowanych wiadomości i nabytych umiejętności formułowany będzie w następujący sposób: bezpośrednia obserwacja zastosowanie umiejętności w praktyce samodzielność i dokładność w wykonywaniu ćwiczeń zgodności działań z poleceniami nauczyciela Ocenę wykonujemy na początku pracy, na bieżąco i na koniec roku szkolnego. 5.EWALUACJA PROGRAMU Realizacja programu przewidziana jest na czas trwania pierwszego i drugiego etapu kształcenia. W trakcie realizacji program poddawany będzie ewaluacji: - etapowej- ( po każdym zrealizowanym bloku tematycznym), polegającej na modyfikowaniu i lepszym dostosowaniu go do możliwości dziecka; - końcowej- polegającej na przedstawieniu przebiegu realizacji programu z ewentualnymi modyfikacjami. Narzędzia służące ewaluacji: - prace dzieci - uczestnictwo w konkursach - rozmowy z rodzicami
TEMAT OGÓLNY Bezpieczny dom ZADANIA DO REALIZACJI 1. Więzi rodzinne rodzice, rodzeństwo, dalsi krewni 2. Przedmioty codziennego użytku- korzystanie ze sztućców i naczyń kuchennych FORMY REALIZACJI - prace plastyczne - uroczystości klasowe z udziałem bliskich, - wycieczki z rodzicami - historyjki obrazkowe - rozmowy - puzzle, rebusy, krzyżówki TERMIN REALIZACJI grudzień 3. Obsługa kuchenki elektrycznej i gazowej 4. Źródła oparzeń w domu sposoby zachowania się i udzielania pierwszej pomocy - nauka korzystania z kuchenki elektrycznej i gazowej - spotkanie z pielęgniarką: pogadanki, zabawy 5. Zasady prawidłowego odżywiania się 6. Przygotowywanie posiłków - praktyczna nauka nakrywania do stołu - wykonanie kanapek, sałatek - układanie jadłospisu 7. Urządzenia sanitarne skutki złego użytkowania 8. Urządzenia elektryczne (RTV i AGD) sposoby korzystania i zagrożenia z nimi związane - praktyczna nauka z korzystania z urządzeń sanitarnych i elektrycznych marzec 9. Komunikaty pozawerbalne odczytywanie informacji z piktogramów - wspólne zabawy: gry planszowe -omawianie znaczenia piktogramów marzec 10. Korzystanie z telefonu obsługa telefonu 11. Wezwanie o pomoc - numery alarmowe (policja, pogotowie, straż pożarna) - nauka korzystania z aparatu telefonicznego - zabawa dydaktyczna: telefon -pogadanki z pielęgniarką, policjantami
12. Higieniczny tryb życia higiena osobista, prawidłowa postawa, sen, formy wypoczynku 13. Produkty bezpieczne i niebezpieczne dla zdrowia (żywność, lekarstwa, środki czyszczące, chemiczne) 14. Domowa apteczka korzystanie ze środków opatrunkowych np. przy skaleczeniu 15. Substancje szkodliwe! zagrożeniem dla zdrowia nikotyna, alkohol, narkotyki 16. Sposoby spędzania wolnego czasu rozwijanie zainteresowań 17. Nieobecność rodziców w domu - zagrożenia z tym związane - zabawy dydaktyczne -propagowanie różnych form spędzania wolnego czasu -nauka prawidłowej postawy ciała - założenie Klubu Czystości -prezentacja i omawianie produktów -zabawa dydaktyczna: Najpierw pytamypóźniej wkładamy - zabawa: Co mam w domowej apteczce? - omawianie sposobu wykonywania czynności, zastosowanie w praktyce -wykonanie plakatu - wyjścia do kina, teatru, biblioteki - scenki dramowe: Mówię nie marzec/ styczeń/
Bezpieczna szkoła, klasa 1. Pomieszczenia szkolne 2. Pracownicy szkoły zwracanie się o pomoc w sytuacjach trudnych - obserwacja budynku szkoły i klasy - spotkania z pracownikami szkoły 3. Rola pedagoga i psychologa szkolnego - zabawa: Kto może nam pomóc 4. Praca higienistki szkolnej -wywiad z higienistką 5. Grupa rówieśnicza więzi koleżeńskie 6. Praca dyżurnych 7.Posługiwanie się narzędziami i przyborami szkolnymi (nożyczki, dziurkacz itp.) - zabawa integrująca grupę: Jesteśmy grupą, klasą -wybór dyżurnych, wykonanie tablicy z piktogramami - nauka posługiwania się przyrządami i przyborami szkolnymi 8. Prawa i obowiązki ucznia - kontrakt klasowy i szkolny 9. Konflikty i nieporozumienia w środowisku szkolnym - pogadanki - zabawy: Nie biję na bieżąco 10. Praca strażaka 11. Ewakuacja przeciwpożarowa zachowanie się w sytuacji zagrożenia - wyjścia do Straży Pożarnej w Rybniku - praktyczna nauka korzystania z drogi przeciwpożarowej w budynku szkolnym 12. Wzajemna pomoc 13. Wspólne zajęcia i zabawy udział w uroczystościach szkolnych, klasowych, wycieczkach, konkursach - historyjki obrazkowe: np. Jak pomagamy - uczestnictwo w imprezach klasowych i szkolnych
Na drodze dziecko jako uczestnik ruchu drogowego 1. Zasady ruchu drogowego 2. Znaki drogowe 3. Sygnalizacja świetlna 4. Elementy drogi - historyjki obrazkowe - wycieczki - puzzle, rebusy, krzyżówki - zabawy ruchowe - scenki rodzajowe -wyjście na drogę 5. Rodzaje pojazdów na drodze -zagadki słuchowe, rysunkowe, ilustracje 6. Zachowanie się na drodze po zmroku - filmy edukacyjne - pogadanki listopad 7. Bądź widoczny na drodze (znaki odblaskowe) -rodzaje i rola znaków odblaskowych listopad 8. Policja praca policjanta na drodze i w innych sytuacjach - spotkania z policjantem 9.Wyposażenie roweru 10. Trasy rowerowe 11.Bezpieczna jazda na rowerze 12. Straż miejska rola pracowników służby miejskiej -pokaz elementów; demonstracja -zapoznanie z trasami i znakami rowerowymi - nauka i zasady korzystania z jazdy na rowerze - spotkania ze strażnikiem miejskim 13. Droga z domu do szkoły 14. Bezpieczne zabawy - w domu, w szkole, na podwórku 15. Pierwsza pomoc - ćwiczenia praktyczne w poruszaniu się po drogach -omawianie ilustracji -pogadanki - praktyczna nauka udzielania pierwszej pomocy
Bezpieczne i przyjazne środowisko społeczne i przyrodnicze 1.Środki komunikacji miejskiej sposoby korzystania z komunikacji miejskiej 2. Sytuacje niebezpieczne zwracanie się o pomoc (np. zgubienie się w sklepie, na ulicy, podczas wycieczki) 3. Kultura na co dzień w kontaktach z innymi osobami 4. Stop obcy niebezpieczne sytuacje (propozycje podwiezienia, prezenty od obcych itp.) 5. Formy spędzania wolnego czasu w moim mieście 6. Bezpieczne zabawy w czasie wolnym od zajęć - praktyczne zastosowanie wiedzy i umiejętności w czasie wyjść i wycieczek (przejazd autobusem, kupowanie biletu) - nauka adresu zamieszkania - wykonanie wizytówki z adresem - spotkania integracyjne z innymi dziećmi wspólne lekcje, zajęcia, zabawy - zabawa dydaktyczna Znam - stosowanie zwrotów grzecznościowych - rozmowy o sytuacjach trudnych dla dziecka - filmy edukacyjne - wyjścia do kina, teatru, na lodowisko - spacery po mieście styczeń marzec grudzień styczeń 7. Bezpieczne korzystanie z Internetu 8. Kontakty ze zwierzętami dzikimi i domowymi sytuacje zagrożenia dla zdrowia i życia 9. Sposoby postępowania ze zwierzętami 10. Obcowanie w środowisku przyrodniczym (las, park)- niebezpieczne zabawy, skutki niewłaściwego zachowania - przeglądanie stron internetowych dla dzieci - spotkania integracyjne -pogadanki -historyjki obrazkowe -plansze - spotkanie z psem policyjnym -wyjścia i wycieczki - omawianie ilustracji, -komunikaty w mediach 11. Zasady tolerancji i akceptacji wobec osób niepełnosprawnych, o innym wyznaniu, innej narodowości - udział w akcjach charytatywnych /