ZESPÓŁ SZKÓŁ W RYJEWIE PROGRAM PROFILAKTYKI 2016-2021
- 1 - WSTĘP W związku ze zwiększającą się potrzebą przeciwdziałania zjawiskom zagrażającym zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci i młodzieży istnieje konieczność kompleksowych działań profilaktycznych na terenie szkoły. W ostatnich latach ugruntowało się przekonanie, że profilaktyka przynosi znacznie lepsze efekty niż zwalczanie patologii. Zgodnie z tym założeniem w szkołach przywiązuje się dużą wagę do konstruowania programów profilaktycznych, spójnych z programami nauczania i wychowania. Prezentowany program skierowany jest do uczniów, rodziców i nauczycieli. Jego głównymi celami są: kreowanie zdrowego stylu życia, zapobieganie zachowaniom ryzykownym i agresywnym, profilaktyka uzależnień oraz szeroko rozumiana edukacja, niezbędna do wyrobienia właściwych postaw i zachowań. Program szczególną rolę przywiązuje do profilaktyki uniwersalnej, wspierającej wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju, profilaktyki selektywnej obejmującej uczniów zagrożonych zachowaniami ryzykownymi i profilaktyki wskazującej skierowanej do uczniów u których rozpoznano już wczesne objawy uzależnień. Treści przekazywane uczniom oraz sposoby realizacji są dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska wewnątrzszkolnego. W programie profilaktyki przewidziano ewaluację, która będzie sprawdzianem jego przydatności. Istotnym elementem programu jest współpraca uczniów, nauczycieli i rodziców oraz wielu instytucji wspierających szkołę. Uwzględnia on różnorodne formy i metody pracy. Pozwoli to na wielopłaszczyznową jego realizację oraz kształtowanie u uczniów świadomych i dojrzałych postaw wobec życia codziennego.
- 2 - PODSTAWY PRAWNE PROGRAMU Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej 22 lipca 2011r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa, higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego.
-3- PROCEDURA TWORZENIA PROGRAMU Program powstał na bazie : wyników ewaluacji Programu Profilaktycznego na lata 2010-2015, analizy aktów prawnych, analizy programu wychowawczego szkoły oraz w oparciu o diagnozę sytuacji szkolnej i rodzinnej uczniów. Diagnozę dokonano poprzez : - wywiady i rozmowy z uczniami, rodzicami, nauczycielami; - ankiety dla uczniów badające wystąpienie w środowisku szkolnym przemocy i zagrożeń typu: narkotyki, dopalacze, leki, papierosy, oraz zjawiska sieciomanii i cyberprzemocy - ankiety dla nauczycieli i rodziców obrazujące klimat szkoły: - obserwacje uczniów i wywiady środowiskowe; współpracę z sądem, kuratorami zawodowymi i społecznymi, policją, ośrodkami pomocy społecznej oraz wieloma instytucjami wspomagającymi działalność szkoły. W wyniku diagnozy sytuacji wychowawczej w szkole ustaliliśmy, że szczególna uwagę należy zwrócić na : - zaznajomienie uczniów z zagrożeniami bezpieczeństwa i zdrowia oraz uczenie prawidłowych reakcji na te zagrożenia; - zmniejszenie zjawiska palenia papierosów, picia alkoholu, używania dopalaczy, suplementów diet, leków psychotropowych i leków w celach inne niż medyczne; - zapobieganie problemowi narkomanii; - zapobieganie zachowaniom agresywnym; - zapobieganie cyberprzemocy i sieciomanii; - wdrażanie do życia w szkole i klasie; - zainteresowanie uczniów nauką poprzez wzbogacenie oferty zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych;
-4- - zmniejszenie zjawiska wagarów i spóźnień na lekcję; - wyeliminowanie wulgaryzmów szkolnych - eliminowanie wśród uczniów zachowań typu: wyszydzanie, wyśmiewanie, nieakceptowanie, inności ; - zapobieganie zjawisku wymuszeń i drobnych kradzieży; ZAŁOŻENIA PROGRAMU Program obejmuje cztery obszary oddziaływań profilaktycznych takich jak: promocja zdrowia i zdrowego stylu życia przystosowanie do życia społecznego profilaktyka uzależnień przeciwdziałanie demoralizacji nieletnich Zadania z poszczególnych obszarów będą realizowane w cyklu pięcioletnim w ramach godzin do dyspozycji wychowawcy, zajęć z określonych przedmiotów oraz różnych form działalności pozalekcyjnej szkoły. Uczniowie będą uczestniczyć w różnorodnych warsztatach, spektaklach, debatach, akcjach, festynach, konkursach zgodnie z tematyką programu. W trakcie jego realizacji zakłada się, że uczniowie: - poznają jak dbać o zdrowie i zdrowy styl życia ; - nauczą się budowania bliskich i autentycznych relacji z innymi ludźmi; - zdobędą umiejętności chroniące przed ryzykownymi zachowaniami; - naucza się postępować w chwilach zagrożenia, przeciwdziałać agresji i przemocy; - zdobędą wiedzę na temat wszelkich uzależnień; - poznają takie wartości jak szczęście, miłość, przyjaźń.
-5- Program skierowany jest do uczniów, rodziców i nauczycieli do realizacji w szkole podstawowej i gimnazjum. Niektóre działania profilaktyczne wykraczają poza środowisko wewnątrzszkolne i swym oddziaływaniem terapeutycznym obejmują również społeczność lokalną. Zadania programu profilaktycznego są zgodne z misją szkoły, która promuje wychowanie ucznia potrafiącego, skutecznie eliminować negatywne wpływy środowiska, znającego swoje mocne strony i dbającego o własne zdrowie. GŁÓWNYM CELEM PROGRAMU JEST PROMOWANIE ZDROWEGO I AKTYWNEGO STYLU ŻYCIA. CELE OPERACYJNE Zapewnienie bezpieczeństwa w szkole; Pogłębianie wiedzy wśród uczniów, rodziców i nauczycieli na temat szkodliwości używania środków uzależniających i substancji psychoaktywnych; Przeciwdziałanie patologia społecznym; Rozbudzanie motywacji do uczenia się i rozwijania zainteresowań uczniów; Wzmacnianie postaw asertywności, samoakceptacji poznawania siebie i refleksji nad sobą; Wdrażanie do dbałości o własne prawa i do poszanowania prawa i do poszanowania praw innych; Zdobywanie wiedzy na temat konstruktywnego i stabilnego systemu wartości; Proponowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu; Pogłębianie współpracy szkoła- dom- środowisko; Stwarzanie warunków umożliwiających uczniom niepełnosprawnym pełna integracje z grupą; Kształtowanie umiejętności współistnienia i współdziałania w grupie klasowej i szkolnej; Wskazanie konstruktywnych sposobów w radzeniu sobie ze stresem i sytuacjami trudnymi; Wzmacnianie kompetencji wychowawczych; Rozwijanie i wspieranie działalności woluntarystycznej.
-6- EWALUACJA PROGRAMU PROFILAKTYKI W celu podniesienia efektywności i skuteczności działań profilaktycznych prowadzona będzie na bieżąco i na koniec każdego roku szkolnego ewaluacja programu profilaktycznego. Prowadzić ja będą wychowawcy klas na koniec cyklu zajęć oraz zespół nauczycieli powołanych przez Radę Pedagogiczna. Uzyskane wyniki będą analizowane i wykorzystywane do wprowadzenia zmian w programie. Ewaluacji będzie podlegała użyteczność programu, jego skuteczność oraz stosowane metody i środki realizacji. U uczniów sprawdzimy, co wiedzą na temat treści profilaktyczny omawianych w trakcie roku szkolnego, jakie zdobyli umiejętności w tym zakresie, na ile utrwalone są postawy, które chcieliśmy ukształtować. Równie ważnym elementem ewaluacji będzie bezpośrednia obserwacja zmian zachodzących w zachowaniu uczniów oraz efekty różnorodnych zaplanowanych przez nich działań typu: akcje, imprezy, zawody, konkursy, wystawy. Wyniki ewaluacji staną się dla nas podstawa do planowania działań na następne lata.