PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. JANUSZA KUSOCIŃSKIEGO W LASKOWICACH WSTĘP W związku ze zwiększającą się potrzebą przeciwdziałania zjawiskom zagrażającym zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci i młodzieży istnieje konieczność kompleksowych działań profilaktycznych na terenie szkoły. Program profilaktyki w swoich założeniach ma na celu wspomóc wychowawczą rolę rodziców, dostarczać wiedzy i przykładów na temat przestrzegania norm współżycia społecznego oraz przygotować uczniów do życia w dorosłym świecie ludzi odpowiedzialnych za swoje zachowania. Główne założenia programu to: kreowanie zdrowego stylu życia, zapobieganie zachowaniom agresywnym, profilaktyka uzależnień oraz szeroko rozumiana edukacja niezbędna do wyrobienia właściwych postaw i zachowań uczniów. Program profilaktyki powstał w wyniku diagnozy środowiska szkolnego zgodnie z Programem Wychowawczym Szkoły i aktami prawa oświatowego. PODSTAWA PRAWNA Podstawą prawną programu profilaktyki są następujące dokumenty: Konstytucja RP Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności Konwencja o Prawach Dziecka Ustawa z 07 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256 poz. 2572 ze zm.) Karta Nauczyciela Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach Statut Szkoły Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. z 2003 r. Nr 26 poz. 226) 1
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tj. Dz.U. z 2011 r. Nr 231 poz. 1375 ze zm.) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz.U. z 2012 r. poz. 1356 ze zm.) Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz.U. z 2012 r. poz. 124) Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 10 poz. 55 ze zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015r. (Dz.U. z 2015r. poz 1249) Profilaktyka w szkole w kolejnych trzech latach będzie opierała się na następujących działaniach: a) wzmocnienie pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych, w tym także z uczniem zdolnym, b) stwarzanie uczniom warunków do rozwijania własnych zainteresowań i zagospodarowanie wolnego czasu uczniów zajęciami pozalekcyjnymi poprzez wzbogacenie oferty zajęć pozalekcyjnych - koła zainteresowań, zajęcia wyrównawcze i wychowawcze, w oparciu o rzeczywiste potrzeby uczniów, c) wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości i autorytetów), d) wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych. WSPÓŁPRACA Z INSTYTUCJAMI Szkoła będzie kontynuowała współpracę z następującymi instytucjami: a) placówki kulturalno-oświatowe (domy kultury, biblioteka publiczna, kino, teatr, muzea i inne): uczestnictwo w spektaklach teatralnych o charakterze profilaktycznym, udział w spotkaniach poświęconych problemom zdrowotnym, udział w konkursach organizowanych przez placówki kulturalnooświatowe. b) placówki oświatowo-opiekuńcze (poradnia psychologiczno-pedagogiczna, powiatowe centrum pomocy rodzinie, poradnia uzależnień): pomoc uczniom przejawiającym trudności w zachowaniu i nauce, pomoc dzieciom z rodzin uzależnionych i dysfunkcyjnych, udzielanie pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, udział w spotkaniach organizowanych przez psychologów, pedagogów, lekarzy specjalistów, udzielanie pomocy uczniom objętym pieczą zastępczą. c) wymiar sprawiedliwości (sąd, kuratorzy, policja): 2
współpraca z kuratorem, sądem rodzinnym, udział w zajęciach prowadzonych przez policjantów na temat przeciwdziałania agresji i przestępczości. 3
CELE 1. Rozpoznawanie wychowawczych problemów w szkole ZADANIA Rozpoznawanie: - występowania agresji i przemocy w szkole - relacji grupowych - sposobów spędzania czasu wolnego - relacji z rodzicami - rozpoznawanie problematyki uzależnień FORMY REALIZACJI - badania ankietowe - testy socjometryczne - obserwacje nauczycieli - pogadanki podczas zajęć wychowawczych OSOBY ODPOWIEDZIALNE - wychowawcy klas, pedagog szkolny KRYTERIA EFEKTYWNOŚCI DZIAŁAŃ - w szkole są rozpoznawane przypadki agresji i przemocy - na bieżąco diagnozuje się relacje klasowe - znane są sposoby spędzania czasu wolnego przez uczniów - znane są wzajemne relacje między rodzicami a uczniami - systematycznie rozpoznawana jest problematyka uzależnień PROGRAM PROFILAKTYKI 4
2. Współdziałanie z rodzicami w rozwiązywaniu problemów dzieci i młodzieży - zapewnienie obiegu informacji pomiędzy pracownikami szkoły a rodzicami - wzrost kompetencji rodziców w zakresie rozwiązywania problemów dzieci i młodzieży - porady i konsultacje dla rodziców - dyżury wychowawcze - pedagogizacje rodziców na temat radzenia sobie z problemami wychowawczymi (w tym problematyka uzależnień) - informowanie rodziców o możliwościach pomocy specjalistycznej - wychowawcy klas, - pedagog szkolny - wychowawcy klas, - pedagog szkolny - we właściwy sposób zapewniany jest obieg informacji między pracownikami szkoły a rodzicami - rodzice biorą aktywny udział w pedagogizacjach PROGRAM PROFILAKTYKI 5
3. Udzielanie uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej - pomoc uczniom z problemami w nauce i zachowaniu - zapobieganie drugoroczności - rozbudzanie motywacji do nauki - uświadomienie konsekwencji ze zlekceważenia obowiązku szkolnego - przygotowanie oferty zajęć rozwijających uzdolnienia i zainteresowania uczniów - praca indywidualna na zajęciach w klasach 0-III - porady i terapia indywidualna - zajęcia na godzinach wychowawczych służące rozwijaniu umiejętności psychospołecznych: poczucie własnej wartości, motywowanie do aktywności - zajęcia specjalistyczne: logopedyczne, korekcyjnokompensacyjne, dydaktycznowyrównawcze i inne o charakterze terapeutycznym - pedagog szkolny - wychowawcy klas, - pedagog szkolny - prowadzący - nauczyciele - pedagog - wychowawcy klas - w szkole działa system zapewniania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom z trudnościami w nauce i zachowaniu poprzez zajęcia specjalistyczne, pomoc indywidualną, zajęcia na godzinach wychowawczych oraz porady i terapię indywidualną - zajęcia kółek zainteresowań i zajęć sportowych - prowadzący - nauczyciele - w szkole organizowane są zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów również zajęcia sportowe. PROGRAM PROFILAKTYKI 6
4. Przeciwdziałanie i zwalczanie agresji w szkole - podniesienie poziomu bezpieczeństwa - pełnienie dyżurów - nauczyciele - obserwuje się spadek przypadków - prowadzenie zajęć o tematyce bezpieczeństwa na godzinach wychowawczych i zajęciach edukacji wczesnoszkolnej - wychowawcy klas sytuacji zagrażają- cych zdrowiu uczniów - wzrost kompetencji nauczycieli i uczniów w zakresie radzenia sobie w sytuacjach agresji i przemocy - uczenie uczniów konstruktywnego rozwiązywania konfliktów i radzenia sobie z emocjami w sposób akceptowany społecznie, radzenia - doskonalenie nauczycieli - zajęcia na godzinach wychowawczych i w edukacji wczesnoszkolnej - zajęcia na godzinach wychowawczych - porady pedagoga szkolnego - dyrektor szkoły - nauczyciele uczestniczą w doskonaleniu zawodowym w zakresie radzenia sobie w sytuacjach agresji i przemocy - wychowawcy klas - uczniowie znają sposoby radzenia sobie w sytuacji agresji i przemocy - wychowawcy klas - uczniowie znają konstruktywne sposoby rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie z emocjami - pedagog szkolny w sposób akceptowany spo- PROGRAM PROFILAKTYKI 7
5. Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli w zakresie profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży oraz sposobu podejmowania wczesnej interwencji w sytuacji zagrożenia uzależnieniami sobie ze stresem oraz samokontroli. - wdrażanie do przestrzegania Statutu Szkoły - kształtowanie umiejętności właściwego zachowania się wobec pracowników szkoły - wzrost kompetencji nauczycieli w zakresie umiejętności rozwiązywania problemów dzieci i młodzieży - zajęcia z kształtowania umiejętności prospołecznych - pogadanki w klasach 0-VI - pogadanki w klasach 0-VI - wychowawcy klas, - pedagog szkolny łecznie i starają się je stosować w codziennym życiu, znają sposoby radzenia sobie ze stresem i samokontrolą. - wychowawcy klas - uczniowie przestrzegają zapisów umieszczonych w Statucie Szkoły - wychowawcy klas - uczniowie właściwie odnoszą się wobec pracowników szkoły - dzielenie się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami - indywidualne podnoszenie kwalifikacji pedagogicznych przez nauczycieli - nauczyciele - nauczyciele - rady szkoleniowe - dyrektor - nauczyciele uczestniczą aktywnie w posiedzeniach rad szkoleniowych, zespołów nauczycielskich oraz podnoszą swoje kompetencje w zakresie rozwiązywania problemów dzieci i młodzieży PROGRAM PROFILAKTYKI 8
6. Poszerzenie wiedzy wychowawców na temat prawidłowości rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, rozpoznawania wczesnych objawów używania środków uzależniających i postępowania w tego typu przypadkach, w tym również w wiedzę prawną. - wyposażenie nauczycieli i wychowawców w wiedzę na temat zaburzeń zdrowia psychicznego i rozpoznawania wczesnych objawów używania środków uzależniających, a także postępowania w tego typu przypadkach - wyposażenie nauczycieli i wychowawców w elementarną wiedzę prawną - wyposażenie rodziców w elementarną wiedzę prawną - doskonalenie nauczycieli - pedagogizacje rodziców - pedagogizacje rodziców na zebraniach z rodzicami - wicedyrektor szkoły - wychowawcy klas - rodzice, nauczyciele i wychowawcy posiadają wiedzę na temat zaburzeń zdrowia psychicznego i rozpoznawania wczesnych objawów używania środków uzależniających, wiedzą jak postępować w tego typu przypadkach - rodzice, nauczyciele i wychowawcy posiadają elementarną wiedzę prawną w zakresie problemów dzieci i młodzieży PROGRAM PROFILAKTYKI 9
7. Kształtowanie postaw promujących zdrowy styl życia - uczenie zdrowego stylu życia - Tydzień Prozdrowotny/Ekologiczny - zajęcia i turnieje sportowo-rekreacyjne - obchody Dnia Patrona Szkoły, festyn majowy - nauczyciel według planu rozwoju szkoły - nauczyciele wychowania fizycznego, wychowawcy klas - dyrektor szkoły - uczniowie aktywnie uczestniczą we wszystkich imprezach i konkursach promujących zdrowy styl życia - uczniowie biorą aktywny udział w zajęciach kształtujących postawy zgodne ze zdrowym modelem życia - ukazanie uczniom zgubnych skutków sięgania po papierosy, alkohol i narkotyki - zajęcia na godzinach wychowawczych i pogadanki w klasach 0-VI - wychowawcy klas - propagowanie treści związanych z higieną pracy umysłowej - zajęcia na godzinach wychowawczych i pogadanki w klasach 0-VI - wychowawcy klas - kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach - zajęcia w ramach przedmiotu Wychowanie do życia w rodzinie - nauczyciel uczący PROGRAM PROFILAKTYKI 10
- propagowanie aktywnego spędzania czasu wolnego (wolnego od używek i multimediów) - zajęcia na godzinach wychowawczych i pogadanki w klasach 0-VI - wychowawcy klas 8. Współdziałanie z poradniami specjalistycznymi działającymi na rzecz rozwijania zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży - integrowanie zespołów klasowych - podniesienie u nauczycieli poziomu wiedzy i umiejętności na temat problemów wychowawczych, profilaktyki uzależnień i sposobach podejmowania wczesnej interwencji - zajęcia integracyjne na godzinach wychowawczych i w klasach 0-VI - kontakty z poradniami specjalistycznymi, uczestniczenie w organizowanych spotkaniach i szkoleniach. - wychowawcy klas - wicedyrektor szkoły, pedagog szkolny - nauczyciele posiadają wiedzę na temat problemów wychowawczych, profilaktyki uzależnień i sposobów podejmowania wczesnej interwencji. PROGRAM PROFILAKTYKI 11
I. EWALUACJA PROGRAMU PROFILAKTYKI Ewaluacji programu profilaktyki dokonuje co 5 lat zespół w składzie: wicedyrektor szkoły, pedagog szkolny oraz 2 nauczycieli. Ewaluacji dokonuje się na podstawie: - zapisów w e-dzienniku, teczkach wychowawczych, - protokołów rad pedagogicznych, zebrań z rodzicami oraz zespołów nauczycielskich, - zapisów w kronice szkolnej, - obserwacji życia szkolnego, - kwestionariuszy ankiet skonstruowanych przez zespół. PROGRAM PROFILAKTYKI 12