S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA

Transkrypt

1 Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Nazwa modułu I nforma cje ogólne FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny (WLS) Lekarsko-dentystyczny (KLD) Nie dotyczy Forma studiów Stacjonarne (s ) Rok studiów 1,2 Semestr studiów 02/03 Liczba przypisanych punktów ECTS 7 Formy prowadzenia zajęć Osoba odpowiedzialna za moduł Osoby prowadzące zajęcia (pracownicy Katedry i Zakładu Fizjologii PUM) Strona internetowa Język prowadzenia zajęć II stopień/jednolite magisterskie (S2J) Wykłady (20h) /ćwiczenia (70h) Prof. hab. n.med. Mariusz Z. Ratajczak kzfizjol@pum.edu.pl dr Stanisława Walat aawalat@yahoo.pl dr n. med. Ratajczyk-Drobna Emilia starszy wykładowca emilar@pum.edu.pl dr n. med. Walat Stanisława starszy wykładowca aawalat@yahoo.pl dr n. med. Słowik-Żyłka Dorota adiunkt dorota@pum.edu.pl dr n. med. Słuczanowska-Głąbowska Sylwia adiunkt sylwia@pum.edu.pl dr n. med. Staniszewska Marzena adiunkt stanma@pum.edu.pl dr n. med. Banach Bolesław asystent banbol@pum.edu.pl dr n. med. Sroczyński Tomasz asystent results.physiology@gmail.com dr n. med. Grymuła Katarzyna asystent katgrymula@tlen.pl polski, angielski

2 Informacje szczegółowe Cele modułu Wymagania wstępne w zakresie Wiedzy Umiejętności Kompetencji społecznych Cele dydaktyczne-student powinien: 1. znać zasady funkcjonowania narządów, układów, organizmu jako systemu zintegrowanego w stanie zdrowia oraz umieć wyjaśnić mechanizmy i sposoby regulacji funkcji fizjologicznych. 2. potrafić zdefiniować stan zdrowia, opisać uwarunkowania homeostazy i jej podstawowych parametrów, wyjaśnić mechanizmy regulacyjne oraz kompensujące chwilowe jej zaburzenia. 3. znać wartości referencyjne podstawowych parametrów fizykochemicznych środowiska wewnętrznego oraz wskaźników morfologicznych i zmiennych fizjologicznych. 4. potrafić odróżnić stan zdrowia od dysfunkcji i zaburzeń chorobowych; opanować wiedzę umożliwiającą zrozumienia procesów patofizjologicznych i objawów klinicznych co umożliwi racjonalne wnioskowanie kliniczne oraz ułatwi zrozumienie mechanizmów działania niektórych leków. 5. potrafić powiązać wiedzę o procesach fizjologicznych z zadaniami praktycznymi laboratoryjnymi oraz próbami o charakterze klinicznym, co ułatwi wdrożenie do badania klinicznego oraz kształtowanie relacji badający/badany w warunkach klinicznych. Znajomość budowy tkanek i narządów organizmu człowieka. Znajomość w podstawowym zakresie czynności komórek, funkcji struktur wewnątrzkomórkowych, sposobów interakcji międzykomórkowych oraz błonowych mechanizmów transdukcji sygnału. Znajomość podstawowych pojęć i reakcji biochemicznych wewnątrz i zewnątrzkomórkowych oraz przebiegu/ znaczenia szlaków metabolicznych. Obsługa mikroskopu optycznego. Nawyk samokształcenia. Umiejętność pracy w zespole. Poczucie odpowiedzialności za powierzone dobro. Akceptacja norm etycznych. Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) numer efektu kształcenia W01 Student, który zaliczył moduł (przedmiot) Wie/umie/potrafi: Zna mianownictwo i terminologię fizjologiczną. SYMBOL (odniesienie do) EKK K_B.W22 Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Dotyczy poniższych efektów kształcenia (W01-U06): 1. Ocenianie w sposób ciągły na ćwiczeniach w zakresie wskazanych wcześniej zagadnień Załącznik nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 Strona 2 z 8

3 W02 W03 W04 W05 W06 W07 W08 Definiuje homeostazę, wymienia parametry i uwarunkowania homeostazy. Opisuje funkcje narządów, układów, organizmu jako systemu zintegrowanego w stanie zdrowia oraz udział ośrodkowego układu nerwowego w kształtowaniu funkcji czuciowych, motorycznych i wyższych czynności nerwowych. Opisuje podstawy regulacji neuroendokrynnej funkcji fizjologicznych oraz znaczenie układu autonomicznego w warunkach spoczynkowych jak i w reakcji na działające zakłócenia ze strony środowiska zewnętrznego. Zna czynność elementów morfotycznych krwi oraz formy i zasady regulacji transportu gazów oddechowych we krwi. Opisuje mechanizmy regulacji równowagi kwasowo-zasadowej oraz udział nerek i układu oddechowego w buforowaniu jonów wodorowych. Zna zasady metabolizmu i zbilansowanego żywienia oraz kryteria oceny masy i proporcji ciała. Wymienia referencyjne wartości liczbowe podstawowych parametrów fizykochemicznych i morfologicznych krwi oraz zmiennych fizjologicznych. K_B.W22 K_B.W22 K_B.W22 teoretycznych oraz udziału w realizacji zadań praktycznych i ich interpretacji. 2. Okresowa ocena w obowiązującej skali ocen na kolokwiach kończących cykle ćwiczeń (IV zaliczenia -pytania testowe) (D, R) (D) (D) W09 U01 Opisuje rolę komórek macierzystych w procesach regeneracyjnych w organizmie człowieka oraz czynniki regulujące ich czynność i dystrybucję. Potrafi zinterpretować przebieg i znaczenie procesów fizjologicznych, precyzyjnie definiować czynności i stany organizmu, odróżniać stan zdrowia od zaburzeń chorobowych. Kolokwium Załącznik nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 Strona 3 z 8

4 Wykład Zajęcia seminaryjne Ćw. laborat. Ćw. Projektowe Ćwiczenia kliniczne Ćwiczenia Zajęcia praktyczne inne... U02 U03 U04 U05 U06 K01 K02 K03 K04 K05 Odróżnia stan zdrowia od zaburzeń homeostazy. Wykazuje na podstawie analizy konkretnej sytuacji, że zaburzenie homeostazy prowadzi do choroby, a nawet śmierci Różnicuje rolę poszczególnych narządów w utrzymaniu homeostazy i adaptacji do zmiennych warunków środowiska zewnętrznego; wskazuje czynniki środowiskowe stanowiące uwarunkowania zdrowia oraz przewiduje mechanizmy adaptacyjne zmierzające do kompensacji zaburzeń wynikających ze zmiennych warunków środowiska zewnętrznego. Potrafi zinterpretować wartości liczbowe podstawowych parametrów homeostatycznych, morfologicznych oraz zmiennych fizjologicznych. Opanował niektóre elementy badania klinicznego przedmiotowego oraz badań laboratoryjnych i dodatkowych (układu krążenia, oddechowego, narządów zmysłów i oun, testy wysiłkowe, ). Trafnie i precyzyjnie posługuje się mianownictwem i terminologią fizjologiczną. Akceptuje potrzebę standardów etycznych. Rozumie poczucie odpowiedzialności za powierzone dobro. Rozumie znaczenie relacji między badającym i badanym; rzetelnie realizuje zadania praktyczne oceniające funkcje fizjologiczne. Wykazuje nawyk samokształcenia, wykorzystuje źródła wiedzy fizjologicznej i nauk pokrewnych oraz dostępne bazy danych i publikacje krytycznie interpretując wyniki doniesień. Współpracuje z członkami zespołu. K_B.U04 K_B.U04 K_B.U04 K_B.U04 K_K02 K_K07 K_K08 K_K01 K_K03 Macierz efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) w odniesieniu do form zajęć numer efektu kształcenia Symbol modułu lub Student, który zaliczył moduł (przedmiot) wie/umie/potrafi: (D) E (egzamin końcowy teoretyczny: 50 pytań testowych) Forma zajęć dydaktycznych Załącznik nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 Strona 4 z 8

5 . W01 Zna mianownictwo i terminologię fizjologiczną. W02 Potrafi zdefiniować homeostazę, wymienić parametry i uwarunkowania homeostazy, zna ich wpływ na stan zdrowia. W03 Opisuje funkcje narządów, układów, organizmu jako systemu zintegrowanego w stanie zdrowia oraz udział ośrodkowego układu nerwowego w kształtowaniu funkcji czuciowych, motorycznych i wyższych czynności nerwowych. W04 W05 Opisuje podstawy regulacji neuroendokrynnej funkcji fizjologicznych oraz znaczenie układu autonomicznego w warunkach spoczynkowych jak i w reakcji na działające zakłócenia ze strony środowiska zewnętrznego. Zna czynność elementów morfotycznych krwi oraz formy i zasady regulacji transportu gazów oddechowych we krwi. W06 Zna mechanizmy regulacji równowagi kwasowo-zasadowej oraz udział nerek i układu oddechowego w buforowaniu jonów wodorowych. W07 Zna zasady metabolizmu i zbilansowanego żywienia oraz kryteria oceny masy i proporcji ciała. W08 Wymienia referencyjne wartości liczbowe podstawowych parametrów fizykochemicznych i morfologicznych krwi oraz zmiennych fizjologicznych. W09 Opisuje rolę komórek macierzystych w procesach regeneracyjnych w organizmie człowieka oraz główne czynniki regulujące ich czynność i dystrybucję. U01 Potrafi zinterpretować przebieg i znaczenie procesów fizjologicznych, precyzyjnie definiować czynności i stany organizmu, odróżniać stan zdrowia od zaburzeń chorobowych. Załącznik nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 Strona 5 z 8

6 U02 Odróżnia stan zdrowia od zaburzeń homeostazy. Wykazuje na podstawie analizy konkretnej sytuacji, że zaburzenie homeostazy prowadzi do choroby, a nawet śmierci U03 Różnicuje rolę poszczególnych narządów w utrzymaniu homeostazy i adaptacji do zmiennych warunków środowiska zewnętrznego; wskazuje czynniki środowiskowe stanowiące uwarunkowania zdrowia oraz przewiduje mechanizmy adaptacyjne zmierzające do kompensacji zaburzeń wynikających ze zmiennych warunków środowiska zewnętrznego U04 Potrafi zinterpretować zmiany wartości liczbowych podstawowych parametrów homeostatycznych, morfologicznych oraz zmiennych fizjologicznych. U05 U06 Opanował niektóre elementy badania klinicznego przedmiotowego oraz badań laboratoryjnych i dodatkowych Trafnie i precyzyjnie posługuje się mianownictwem i terminologią fizjologiczną. K01 Akceptuje potrzebę standardów etycznych. K02 Rozumie poczucie odpowiedzialności za powierzone dobro. K03 K04 Rozumie znaczenie relacji między badającym i badanym; rzetelnie realizuje zadania oceniające funkcje fizjologiczne oraz stanowiące elementy badania klinicznego. Posiada nawyk samokształcenia, potrafi swobodnie korzystać ze wskazanych podręczników, monografii i publikacji fizjologicznych oraz z zakresu nauk pokrewnych; krytycznie analizuje treści zawarte w dostępnych bazach danych oraz źródłach wiedzy. K05 Współpracuje z członkami zespołu Treść modułu (przedmiotu) kształcenia Symbol treści kształcenia TK01 Opis treści kształcenia Środowisko wewnętrzne organizmu. Znaczenie interakcji międzykomórkowych, rola integracyjna Odniesienie do efektów kształcenia dla modułu W01,02,03, U01,02,05,06 Załącznik nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 Strona 6 z 8

7 TK02 TK03 TK04 TK05 TK06 TK07 TK08 TK09 TK10 TK11 TK12 TK13 TK14 TK15 i selekcyjna błony komórkowej,ligandy zewnątrz i wewnątrzkomórkowe, transdukcja sygnału. Układ autonomiczny: receptory, mediatory, efekty fizjologiczne pobudzenia. Fizjologia krwi. Elementy morfotyczne krwi obwodowej: wartości referencyjne i funkcja. Skład i rola osocza. Grupy krwi. Przebieg i regulacja hematopoezy. Udział hormonów w regulacji czynności narządów, procesach metabolicznych oraz wzrastaniu i różnicowaniu tkanek. Tkanki pobudliwe, czynność neuronów, mięśni szkieletowych, gładkich i mięśnia sercowego. Sposoby badania czynności tkanek pobudliwych. Fizjologia narządów zmysłów; badanie funkcji analizatorów czuciowych. Ośrodkowy układ nerwowy: funkcje czuciowe, motoryczne oraz wyższe czynności nerwowe. Ból i jego modulacja. Wybrane elementy badania neurologicznego. Fizjologia krążenia. Regulacja ciśnienia tętniczego krwi: pojemności minutowej serca oraz oporu naczyniowego. Układ tętniczy i żylny. Badanie przedmiotowe układu krążenia. Testy wysiłkowe. Podstawy zapisu i oceny EKG. Fizjologia układu oddechowego. Czynność oraz podstawy badania przedmiotowego i spirometrycznego układu oddechowego Funkcje nerek, wskaźniki oceny funkcji miąższu nerkowego; obliczanie GFR, Tm, RBF Hormonalna regulacja gospodarki wodnoelektrolitowej, udział nerek w kształtowaniu TBW Metabolizm i podstawy racjonalnego żywienia, ocena masy ciała i proporcji ciała. Czynność wydzielnicza i motoryczna przewodu pokarmowego, funkcja wątroby i trzustki. Rola hormonów żołądkowojelitowych. Termoregulacja-odpowiedź organizmu na zmienne warunki środowiska zewnętrznego Procesy regeneracyjne w organizmie człowiekarola komórek macierzystych. W01,02,03,04, U03,04,05,06 W01,02,05,06,09, U01,02,04,06 K01,02 W01,02,03, U01,03,04,06 W01,02,03, U01,06 W01,03, U05,06, K03,05 W01,02,03, U01,02,03,06, K03,04,05 W01,02,03,08, U01,02,03,04,06 K01,02,03,05 W01,02,03,05,06, U01,02,06, K01,02,03,05 W01,02,03,04, 06, U01,02,06 W01,02,03,04, U01,02,06 W02,03,07, U01,02,03,06 W01,02,07, U01,02,03,06 W02,03,04, U06 W01,02,09, U06, K04 Piśmiennictwo i pomoce naukowe 1. Stanisław J. Konturek (red.). Fizjologia człowieka. Elsevier Urban & Partner, Wrocław William F. Ganong: Fizjologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, J.T Hansen, B.M. Koeppen, ilustracje F.H.Netter. Atlas fizjologii człowieka Nettera. Urban&Partner; wyd.i pl pod redakcją S.J.Konturka. Załącznik nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 Strona 7 z 8

8 4. D.L. Felten, R. Józefowicz, ilustracje F.H. Netter. Atlas aneuroanatomii i neurofizjologii Nettera. Urban&Partner; wyd.pl pod red. A. Szczudlika 5. Dee U. Silverthorn. Human Physiology. Pearson, Benjamin Cummings 6. B.M.Koeppen, B.A. Stanton. Berne & Levy Physiology. Mosby Elservier Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie studenta [h] N S Średnia Godziny kontaktowe z nauczycielem 90 Przygotowanie do ćwiczeń 55 Czytanie wskazanej literatury 7 Napisanie raportu z laboratorium/przygotowanie projektu Przygotowanie do egzaminu 40 Inne 3 Uwagi: Sumaryczne obciążenie pracą studenta 195 Punkty ECTS za moduł 7 1. Nauczanie fizjologii musi być poprzedzone opanowaniem wiedzy o budowie organizmu człowieka, strukturze narządów, czynności komórek i tkanek, sposobach interakcji międzykomórkowej, transdukcji sygnałów oraz przebiegu i znaczeniu reakcji biochemicznych. Znajomość w/w treści jest niezbędna dla racjonalnej realizacji zadań wynikających z obowiązku nauczania fizjologii człowieka, nauki stanowiącej ważny element przygotowania do zajęć klinicznych i myślenia lekarskiego. Tylko tak zorganizowany proces dydaktyczny stworzy optymalne warunki dla osiągnięcia wyznaczonych celów dydaktycznych. 2. Zagadnienia z zakresu metabolizmu i równowagi kwasowo-zasadowej winny znaleźć się w szerokim zakresie w programie chemii/biochemii; w nauczaniu fizjologii podkreślić należałoby raczej udział narządów w regulacji metabolizmu oraz równowagi kwasowo-zasadowej. Załącznik nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 Strona 8 z 8