Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Józefa Nojego w Czarnkowie PROGRAM PROFILAKTYCZNY BEZPIECZEŃSTWO W SIECI

Transkrypt

1 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Józefa Nojego w Czarnkowie PROGRAM PROFILAKTYCZNY BEZPIECZEŃSTWO W SIECI

2 W wychowaniu nie tyle daje się ocenić korzyści dobrej edukacji, ile następstwa złej. A. Dygasiński 1. Wstęp Jednym z ważnych osiągnięć rozwoju cywilizacyjnego świata jest niewątpliwie powstanie Internetu. To dzięki niemu można obecnie uzyskać informacje na określony temat, kontaktować z innymi osobami, czy zawierać różnego rodzaju transakcje. Młodzież pobiera muzykę, korzysta z wiadomości błyskawicznych, poczty elektronicznej i gra w internetowe gry. Aktywnie korzysta z wyszukiwarek, aby odnaleźć w Internecie interesujące informacje. Większość nastolatków ma już za sobą wizyty w pokojach rozmów, wielu uczestniczyło w rozmowach dorosłych lub prywatnych. Chłopcy w tej grupie wiekowej prawdopodobnie przekraczają dozwolone granice poszukując grubiańskiego humoru, krwi, hazardu lub witryn przeznaczonych wyłącznie dla dorosłych. Dziewczęta raczej korzystają z pokojów rozmów, są więc bardziej narażone na molestowanie seksualne. Globalna sieć stwarza wiele nowych możliwości, szans i korzyści, jednak jego niewłaściwe i nieodpowiednie wykorzystanie może nieść ze sobą szereg zagrożeń. Młodzież narażona jest na szkodliwe treści, takie jak: wulgarność, nienawiść, przemoc, kradzieże, pornografia, hazard czy używki. W Internecie może stać się ofiarą przestępców, którzy wykorzystują jej naiwność, ufność i łatwowierność. Dzieci i młodzież narażone są również na oszustwa, wyłudzenia. Internet może stać się narzędziem wywiadu przestępców, miejscem obrotu danymi osobowymi. Największym chyba zagrożeniem, na jakie narażeni są młodzi użytkownicy Internetu jest pedofilia. Istotnym, a często niedostrzegalnym zagadnieniem jest uzależnienie od Internetu, problemy psychospołeczne (niektórzy młodzi użytkownicy Internetu czerpią przyjemność z nękania innych w sieci; wiąże się to z dostawaniem e- maili z wirusami lub obraźliwych listów czy wiadomości za pomocą komunikatorów), szkodliwość dla zdrowia, uszkodzenia sprzętu, wirusy czy koszty połączenia z Internetem. Należy również pamiętać, że długotrwałe 2

3 korzystanie z wirtualnego kontaktu utrudnia bezpośrednie relacje z drugim człowiekiem, a to w żaden sposób nie zastąpi spotkań twarzą w twarz. Dlatego też bardzo ważna jest profilaktyka, gdyż lepiej uniknąć sytuacji, w której dziecko zostaje narażone na niebezpieczeństwo, niż zmagać się ze skutkami. Rodzice i nauczyciele powinny podejmować takie działania, aby młodzi ludzie czuli się bezpieczni. Program Bezpieczny Internet został stworzony w celu uświadomienia uczniom, jak również ich rodzicom i nauczycielom, zagrożeń wynikających z surfowania w Internecie oraz wskazania im sposobów radzenia sobie z nimi. Zarówno młodzież, jak i osoby pracujące z nią, a także ich opiekunowie w obliczu dynamicznego postępu techniki powinni posiadać podstawową wiedzę na temat Internetu, jego możliwości oraz potencjalnych zagrożeń wynikających z korzystania z tego narzędzia. Powinni wiedzieć, gdzie szukać pomocy, czy też informacji w przypadku, gdy jakaś sytuacja budzi ich niepokój. 3

4 2. Podstawy prawne działalności profilaktycznej ZSP w Czarnkowie. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r. wraz z późniejszymi zmianami; Karta Nauczyciela z dnia 26 stycznia 1982 r. z późniejszymi zmianami; Konstytucja RP z dnia 17 października 1997 r.; Powszechna Deklaracja Praw Człowieka; Konwencja o Prawach Dziecka; Statut Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Józefa Nojego w Czarnkowie, Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. nr 35, poz. 230 z p. zm.), nowelizacja z dnia 12 września 1996 r. (Dz. U. nr 127, poz. 593); Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. nr 75, poz. 468); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, Uchwała Rady Ministrów Nr 186 z dnia 7 listopada 2006 r. w sprawie działań administracji rządowej przeciwko przemocy w szkołach i placówkach ze zmianami. Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach; Rządowy program na lata Bezpieczna i przyjazna szkoła. 4

5 3. Cele ogólne. Światowa sieć komputerowa Internet niesie ze sobą wspaniałe możliwości zdobywania informacji, kontaktów z innymi ludźmi, wymiany poglądów, przesyłania danych, zamawiana towarów konsumpcyjnych, dokonywania zakupu książek oraz innych publikacji, jak również wykonywania wielu innych czynności bez potrzeby zbędnego marnowania czasu. Jednak Internet to niestety nie tylko same korzyści. Niezbędne jest uzmysłowienie sobie drugiej strony, pełnej zagrożeń czyhających na jej użytkowników. Dotyczy to głównie osób o nie wyrobionym jeszcze światopoglądzie a więc młodzieży kształtującej swój obraz świata w oparciu o zdobywaną ciągle wiedzę, również za pośrednictwem Internetu. 4. Cele szczegółowe. Przedstawienie uczniom rodzajów zagrożeń, jakie niesie ze sobą korzystanie z Internetu (uzależnienie od Internetu i gier komputerowych, kontakt z osobami niebezpiecznymi, dostęp do treści sprzecznych z normami wychowania, nieumiejętność odróżniania rzeczywistości wirtualnej od świata realnego, przestępczość, nieuczciwość). Upowszechnianie zasad bezpiecznego i właściwego zachowywania się w Internecie, głównie poprzez promowanie internetowej etykiety. Wyrobienie postawy dystansu wobec przekazów elektronicznych i krytycyzmu wobec treści informacji. Wyrabianie umiejętności klasyfikowania i wartościowania wiadomości zdobytych w Internecie. Uświadomienie uczniom faktu, że anonimowość w Sieci jest tylko pozorna. Pokazanie korzyści wypływających z właściwego korzystania z Sieci. Zapoznanie rodziców ze sposobami kontrolowania dostępu młodzieży do niepożądanych treści. Promowanie wśród uczniów, rodziców i nauczycieli akcji i programów o różnym zasięgu na rzecz bezpiecznego Internetu. Uczulenie nauczycieli na problem bezpieczeństwa w Sieci. 5

6 5. Formy realizacji. Ograniczanie i kontrola dostępu do Internetu. Kontrola dostępu do stron www oparta została o program o nazwie Dansguardian. Jest to program filtrujący, działający na innej zasadzie niż większość tego typu programów. Wykorzystuje on algorytm punktowania zawartości strony. Strony zawierające przemoc, erotykę czy inne niepożądane treści są odpowiednio oceniane. Jeżeli ocena przekroczy pewien ustalony przez administratora poziom, strona nie zostaje wyświetlona na komputerze klienta. Dodatkowo strony testowane są pod kątem występowania na tzw. Blacklistach, czyli listach stron zawierających treści niepożądane. Ograniczenie dostępu polega przede wszystkim na wykorzystaniu oprogramowania firewall jest to program Shorewall Firewall. Pozwala on na zablokowanie portów, które nie muszą być wykorzystywane przez komputery klienckie. Pozwala to na unieszkodliwienie większości programów typu Peer2Peer, które uczniowie mogliby wykorzystać do pobieranie nielegalnej muzyki, filmów czy oprogramowania. Dodatkowo firewall wykorzystywany jest do utworzenia tzw. Transparent Proxy, czyli programu, który automatycznie kieruje wszystkie żądania otworzenia strony www do programu DansGuardian. Dzięki temu nie ma możliwości ominięcia programu filtrującego. Bezpieczne korzystanie z Internetu. Na lekcjach informatyki prowadzone są zajęcia na temat bezpiecznego korzystania z Internetu. Poruszane są zagadnienia związane z odpowiedzialnością za bezpieczeństwo w sieci, ochroną przed wirusami, robakami itp. ochroną przed przejęciem danych. Na każdej lekcji odbywającej się w pracowni komputerowej z dostępem do Internetu nauczyciele nadzorują pracę uczniów. Szkolenie Rady Pedagogicznej. Zapoznanie nauczycieli z zadaniami szkolnego programu profilaktycznego Bezpieczny Internet oraz przedstawienie korzyści i zagrożeń wynikających z korzystania z sieci Internet, sposobów ich zapobiegania podczas szkolenia: Bezpieczny Internet, bezpieczna młodzież. Apel dla uczniów. Apel przeprowadzony w ramach Dnia Bezpiecznego Internetu- inicjatywa Komisji Europejskiej; w Polsce współorganizatorem tej akcji jest Fundacja Dzieci Niczyje. Celem jest 6

7 propagowanie działań na rzecz bezpiecznego dostępu dzieci i młodzieży do zasobów internetowych. Przeprowadzenie tematycznych zajęć warsztatowych dla rodziców czemu sprzyjają postawy współdziałania, akceptacji, rozumnej swobody i uznania praw dziecka w ramach programu: Bezpieczny Internet. Zajęcia dla uczniów z pedagogiem szkolnym. Tematami zajęć są poczucie własnej wartości, rozwiązywanie konfliktów, kształtowanie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji, pokonywanie bariery swojej nieśmiałości bez wspierania się internetowymi możliwościami komunikowania się. 6. Osiągnięcia. Ograniczanie i kontrola dostępu do Internetu. Uczeń wie, co to jest oprogramowanie filtrujące, antywirusowe. Rodzic zna i stosuje zasady ograniczenia dostępu do Internetu, zapewnia dziecku bezpieczny dostęp do Internetu. Nauczyciel dba o bezpieczny dostęp do sieci, dba o zainstalowanie odpowiedniego oprogramowania filtrującego. Bezpieczne korzystanie z Internetu. Uczeń zna prawidłowe zastosowanie Internetu, potrafi wyszukać i oddzielić interesujące go informacje od niepotrzebnych, ma świadomość, że nie wszystkie strony internetowe tworzone są przez profesjonalistów i zawierają prawdziwe dane. Nauczyciel uczy jak prawidłowo korzystać z sieci, zapoznaje z szerokimi możliwościami Internetu, zachęca ucznia do rozwijania zainteresowań za pośrednictwem Internetu, przestrzega zasad nadzoru nad uczniami i skutecznie zarządza klasą, przygotowuje ucznia do korzystania z nowych technologii, rozwija aktywność poznawczą i twórczą dziecka. Szkolenie nauczycieli. Nauczyciel uczy jak prawidłowo korzystać z sieci, zapoznaje z szerokimi możliwościami Internetu, zachęca ucznia do rozwijania zainteresowań za pośrednictwem Internetu, przestrzega zasad nadzoru nad uczniami i skutecznie zarządza klasą, przygotowuje ucznia do korzystania z nowych technologii, rozwija aktywność poznawczą i twórczą dziecka, przekazuje wiedzę na temat nielegalnych treści w sieci, przekazuje wiedzę na temat sposobu 7

8 zwalczania nielegalnych treści w sieci, podaje adresy witryn internetowych właściwych organizacji. Apel dla uczniów. Uczeń wie, do kogo zwrócić się z prośbą o pomoc w razie poczucia zagrożenia, zna Internetowe adresy fundacji i innych organizacji zajmujących się zwalczaniem nielegalnych treści w sieci, ma świadomość, jakie treści nie powinny znaleźć się w Internecie, sygnalizuje pojawiające się niebezpieczeństwo. Zagrożenia a bezpieczeństwo w sieci Uczeń wie, że komputery sterują wieloma procesami, które dzieją się wokół nas. My nimi sterujemy. Służą do rozrywki, poszukiwania informacji, utrzymywania kontaktów ze światem, poznawania nowych ludzi na całym świecie. Dzięki nim możemy rozszerzać swoje horyzonty, robić zakupy i sprzedawać przedmioty czy usługi bez wychodzenia z domu, oglądać filmy, słuchać muzyki, a także pracować i zarabiać pieniądze. Ale wśród tych wszystkich dobrodziejstw czyha na nas mnóstwo zagrożeń. Jakie są to zagrożenia oraz jak możemy chronić przed nimi siebie i swoich najbliższych? Wady i zalety Internetu Uczeń wie, że Internet jako sieć usług jest tak popularny, że używa sie go do wielu celów. Zna zalety jakie oferuje sieć internetowa : poczta elektroniczna,czaty, łatwe i szybkie wyszukiwanie wielu potrzebnych informacji, aukcje internetowe, konta internetowe, edukacja, rozrywka oraz wady: wirusy, spamy, hakerzy, anonimowość. Niebezpieczna sieć Uczeń wie, że Polska jest krajem wysokiego ryzyka dla dzieci i młodzieży korzystających z Internetu, wie jak chronić siebie i innych przed tymi zagrożeniami. Pedagogizacja rodziców. Rodzic zna prawidłowe zastosowanie Internetu, rozumie potrzebę korzystania z Internetu, zna i stosuje zasady ograniczenia dostępu do Internetu, zapewnia dziecku bezpieczny dostęp do Internetu, potrafi udzielić wsparcia swojemu dziecku w przypadku niepokojących sytuacji związanych z pracą w Internecie, wie, do kogo zwrócić się z prośbą o pomoc w razie poczucia zagrożenia, zna internetowe adresy fundacji i innych organizacji zajmujących się zwalczaniem nielegalnych treści w sieci, ma świadomość, jakie treści nie powinny znaleźć się w Internecie, sygnalizuje pojawiające się niebezpieczeństwo. 8

9 7. Realizacja programu. Program Bezpieczeństwo w sieci adresowany jest do nauczycieli, rodziców, uczniów wszystkich typów szkół wchodzących w skład Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Czarnkowie. Realizowany będzie na lekcjach informatyki oraz innych przedmiotów, godzinach do dyspozycji wychowawcy, posiedzeniach Rady Pedagogicznej, spotkaniach r rodzicami, podczas obchodów Dnia Bezpiecznego Internetu. 8. Plan Pracy. Korzystanie z oprogramowania filtrującego, umożliwiającego kontrolę dostępu do Internetu. 1. Organizacja Dnia Bezpiecznego Internetu. 2. Przygotowanie ulotek dla rodziców oraz umowy między rodzicem a młodym użytkownikiem komputera ( 3. Prowadzenie podczas zebrań z rodzicami zajęć na temat bezpieczeństwa młodzieży w Internecie. 4. Prowadzenie godzin wychowawczych ( 5. Wprowadzanie treści związanych z bezpieczeństwem w Internecie w ramach zajęć z informatyki, pozostałych przedmiotów informatycznych i zajęć pozalekcyjnych, na których wykorzystywana jest TI. 6. Zajęcia dla uczniów z pedagogiem szkolnym. 7. Przygotowanie tematycznych gazetek w pracowniach komputerowych i na korytarzach szkoły. 8. Prezentacje multimedialne, filmy dla uczniów oraz nauczycieli. 9. Nawiązanie współpracy z lokalnymi mediami. 10. Udział w konferencjach i szkoleniach dotyczących TI. 11. Umieszczenie na witrynie szkolnej informacji dotyczących bezpieczeństwa w Internecie w postaci relacji z działań szkolnych oraz adresów internetowych witryn związanych z tą tematyką. 9

10 12. Systematyczne odwiedzanie stron internetowych i gromadzenie nowości dotyczących bezpieczeństwa w Internecie. 13. Uczestnictwo w konkursach internetowych. 9. Ewaluacja Sprawdzenie, czy program osiągnął zamierzony cel opierać się będzie na obserwacji uzyskiwanych efektów. 10

11 10. Diagnoza i ewaluacja Wdrożony program oceniany będzie na bieżąco i okresowo. Informacje bieżące w formie zapytań, uwag, propozycji i skarg zbierane są w formie opinii wyrażanych przez uczniów, rodziców i nauczycieli. Ewaluacja programu nastąpi po upływie 2 lat. Dokona jej powołany do tego celu zespół oraz autorzy programu. Analiza wyników stanie się podstawą do modyfikacji form i metod zastosowanych w programie. 11. Zakończenie. Internet tak jak większość dobrodziejstw cywilizacji ma swoje wady i zalety, natomiast jak zostanie wykorzystany zależy od jego użytkowników. Bądźmy więc świadomymi gośćmi portali, a młodszym mniej doświadczonym wskażmy zasady internetowego savoir-vivre. Kontrolujmy przestrzeganie tych zasad, bądźmy czujni. Zapobiegajmy niebezpieczeństwu. Bibliografia

12 Spis Treści 1. Wstęp Podstawy prawne działalności profilaktycznej ZSP w Czarnkowie Cel programu Analiza wyników badań dotyczących internetowej aktywności młodzieży Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Józefa Nojego w Czarnkowie.... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki Organizacja, cel i przebieg badań.... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki Analiza wyników badań przeprowadzonych wśród uczniów... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki Częstotliwość i miejsce korzystania z sieci... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki Cele korzystania z Internetu... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki Zagrożenia w Internecie... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki Analiza wyników badań przeprowadzonych wśród rodziców.. Błąd! Nie zdefiniowano zakładki Orientacja dorosłych w internetowej aktywności dzieci... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki Zagrożenia w Internecie... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki Podsumowanie wyników badań... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 5. Zadania.... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 6. Formy realizacji Osiągnięcia Realizacja programu Plan Pracy Diagnoza i ewaluacja Zakończenie