OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

Transkrypt

1 Załącznik nr 9 do Zarządzenia Rektora ATH Nr 514/2011/2012z dnia 14 grudnia 2011 r. Druk DNiSS nr PK_IIIF OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA NAZWA PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA: Biochemia i biofizyka Kod przedmiotu: 5 Rodzaj przedmiotu: podstawowy, obowiązkowy Wydział: Wydział Nauk o Zdrowiu Kierunek: Pielęgniarstwo Specjalność (specjalizacja): Poziom studiów: pierwszego stopnia Profil studiów: praktyczny Forma studiów: stacjonarne Rok:1 Semestr: 2 Formy zajęć i liczba godzin: wykłady 30h; ćwiczenia 15h; samokształcenie 15h Język/i, w którym/ch realizowane są zajęcia: polski, możliwe konsultacje w języku angielskim i hiszpańskim Liczba punktów ECTS: 2 Osoby prowadzące: wykład: dr n. med. Rafał Bobiński 20h, dr Ryszard Kwiatkowski 10h ćwiczenia: dr n. med. Rafał Bobiński 15h 1. Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z podstawowymi procesami biochemicznymi i biofizycznymi zachodzącymi w komórkach oraz najważniejszymi biomolekułami biorącymi udział w wymienionych procesach. Po odbytym szkoleniu student: określa budowę i funkcję najważniejszych makromolekuł, takich jak aminokwasy, nukleozydy, monosacharydy oraz ich pochodne biorące udział w metabolizmie komórkowym oraz metabolizmie płynów ustrojowych i macierzy pozakomórkowej. Różnicuje witaminy oraz zna ich rolę w fizjologii oraz patologiach wynikłych z niedoborów lub nadmiaru tych związków. omawia podstawowe przemiany biochemiczne zachodzące w organizmie związane z biosyntezą i rozpadem związków służących do celów energetycznych i budulcowych. potrafi wymienić podstawowe drogi powstawania energii w organizmie oraz substraty z których energia powstaje. 1

2 zna zasady klasyfikacji enzymów, mechanizmy ich działania oraz rolę enzymów jako markerów wybranych chorób. określa przyczyny i skutki defektów enzymatycznych i potrafi omówić mechanizm wybranych chorób wywołanych defektami enzymu. wymienia podstawowe reakcje związków organicznych i nieorganicznych w roztworach wodnych określa fizyczne podstawy funkcjonowania organizmu 2. Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Student powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu biologii, chemii i fizyki realizowanych w szkole średniej. 3. Opis form zajęć a) y Treści programowe (tematyka zajęć): blok tematyczny 1 (5h) Budowa i funkcja głównych związków Budowa i funkcje ważniejszych związków chemicznych występujących w organizmie ludzkim. Struktura oraz funkcja białek, aminokwasów, sacharydów, tłuszczy, kwasów nukleinowych, koenzymów i witamin oraz ich rola w regulacji procesów biochemicznych zachodzących w poszczególnych strukturach komórkowych i tkankowych. blok tematyczny 2 (5h) Biosynteza i rozpad głównych związków Pojęcie biosyntezy i degradacji związków w kontekście kluczowych przemian biochemicznych takich jak powstawanie i rozpad kwasów tłuszczowych, białek oraz sacharydów. Wiązania chemiczne tworzące i stabilizujące białka i polisacharydy oraz enzymy uczestniczące w ich tworzeniu. Omówienie pełnego toru przemian na przykładzie biosyntezy i rozpadu hemu. blok tematyczny 3 (4h) Energia i jej powstawanie Substraty wykorzystywane do celów energetycznych, ich źródła i wzajemne przemiany. Rola rozpadu glukozy, utleniania kwasów tłuszczowych, cyklu Krebsa oraz łańcucha przenośników elektronowych w procesach energetycznych. Wpływ leków oraz ksenobiotyków na funkcjonowanie wymienionych procesów. Pojęcia glikolizy, glukoneogenezy, glikogenezy i glikogenolizy. Enzymatyczne zaburzenia metabolizmu cukrów glikogenozy. blok tematyczny 4 (3h) Enzymy i zaburzenia ich funkcjonowania Budowa i funkcja enzymów. Centrum aktywne i allosteryczne oraz koenzymy. Podstawowe informacje z zakresu kinetyki enzymatycznej. Wpływ czynników fizykochemicznych, substratu oraz innych związków na sprawność katalizy enzymatycznej. Podział i nazewnictwo enzymów. Proenzymy i izoenzymy. Enzymy pokarmowe i 2

3 regulacja ich działania. Konsekwencje defektów enzymatycznych oraz aktywacji enzymów w niefizjologicznych kompartmentach na przykładach wybranych schorzeń. blok tematyczny 5 (3h) Witaminy, mikroelementy oraz inne składniki pokarmowe w metabolizmie ogólnoustrojowym Podział, budowa oraz działanie witamin na organizm człowieka z uwzględnieniem, wieku, płci, okresu ciąży itp. Rola mikroelementów w homeostazie. Metabolizm kwasów tłuszczowych w tym kwasów n-3, n-6 oraz kwasów średniołańcuchowych. blok tematyczny 6 (10h) Oddziaływania w roztworach wodnych Podstawy fizykochemiczne działania zmysłów wykorzystujących fizyczne nośniki informacji (fale dźwiękowe i elektromagnetyczne). Prawa fizyczne wpływające na przepływ cieczy, a także czynniki oddziałujące na opór naczyniowy przepływu krwi. b) Ćwiczenia laboratoryjne 1. Zajęcia organizacyjne 2h Omówienie zasad BHP, PPoŻ, pierwszej pomocy, zasad zaliczania ćwiczeń, ogólnych przepisów obowiązujących na pracowni biochemii. 2. Oznaczanie albumin 2h Oznaczenie albumin w surowicy krwi z zastosowaniem kolorymetrycznego testu manualnego. Interpretacja wyniku. 3. Oznaczanie bilirubiny bezpośredniej 2h Oznaczenie bilirubiny bezpośredniej w surowicy z zastosowaniem kolorymetrycznego testu manualnego. Interpretacja wyniku. 4. Oznaczanie fosfatazy zasadowej 2h Oznaczanie aktywności fosfatazy zasadowej w surowicy z zastosowaniem kolorymetrycznego testu manualnego. Interpretacja wyniku. 5. Oznaczanie hemoglobiny 2h Oznaczanie stężenia hemoglobiny we krwi obwodowej z zastosowaniem kolorymetrycznego testu manualnego. Interpretacja wyniku. 6. Oznaczanie podstawowych parametrów biochemicznych w krwi włośniczkowej 2h Analiza stężenia glukozy, cholesterolu, triacylogliceroli, HDL i LDL z zastosowaniem automatycznego analizatora biochemicznego, wykorzystującego paski diagnostyczne. Interpretacja wyniku. 7. Badanie ogólne moczu 2h Badanie podstawowych parametrów moczu przy zastosowaniu automatycznego analizatora do badania moczu wykorzystującego odpowiednie paski diagnostyczne. 8. Zajęcia odróbkowe 1h 3

4 Odrabianie niezaliczonych zajęć lub nieobecności. Zaliczanie niezdanych kolokwiów z zakresu ćwiczeń z biochemii. c) Samokształcenie. W ramach godzin przeznaczonych na samokształcenie student musi przygotować pracę z wybranego tematu w formie prezentacji multimedialnej. Praca będzie oceniana. Metody dydaktyczne: z prezentacją multimedialną. W trakcie wykładu przerwy na pytania zadawane przez studentów. Forma i warunki zaliczenia: Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnych ocen z kolokwiów zaliczeniowych z części teoretycznej oraz kolokwiów cząstkowych z zakresu materiału realizowanego podczas ćwiczeń. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Literatura podstawowa: 1. Lubert Stryer (red). Biochemia. Warszawa PWN 2003 lub nowsze. 2. Murray R (red). Biochemia Harpera. Warszawa PZWL 1994 lub nowsze. 3. Naskalski, Dębińska-Kieć (red). Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Volumed 1998 lub nowsze. 4. Bańkowski E (red). Biochemia. MedPharm Polska Wrocław 2000 lub nowsze 5. Kokot F. Choroby Wewnętrzne PZWL Warszawa 2004 lub nowsze Literatura uzupełniająca 1. Koolman J, Rohn K-H. Biochemia ilustrowany przewodnik. PZWL Warszawa Davidson VL, Sittman DB. Biochemia. Urban&Partner Wrocław 3. Szczeklik A. Choroby wewnętrzne. Stan wiedzy na 2011 rok. MP Opis sposobu wyznaczania punktów ECTS Bilans nakładu pracy przeciętnego studenta przedstawia się następująco: - udział w wykładach = 30 godzin - udział w zajęciach laboratoryjnych = 15 godzin (7 ćwiczeń po 2 godziny + 1 godzina odróbkowa) - przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych = 7 godzin (6x1 godzina, czyli wszystkie zajęcia poza ćwiczeniami wprowadzającymi i odróbkowymi) - udział w konsultacjach =1 godzina, przy założeniu, że student skorzysta z konsultacji raz na semestr a przeciętny czas poświęcony studentowi równy będzie 1 godzinie - przygotowanie do kolokwiów i obecność na kolokwiach = 15 godzin. 4

5 - przygotowanie pracy samokształceniowej 10h Łączny nakład pracy studenta wynosi 76 godzin, co odpowiada 2 punktom ECTS. 5. Wskaźniki sumaryczne a) liczba godzin dydaktycznych (tzw. kontaktowych) i liczba punktów ECTS na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich, realizowanych w formie studiów stacjonarnych i niestacjonarnych, 31 godzin, co odpowiada 1 punktowi ECTS b) liczba godzin dydaktycznych (tzw. kontaktowych) i liczba punktów ECTS na zajęciach o charakterze praktycznym. 15 godzin, co odpowiada 1 punktowi ECTS 6. Zakładane efekty kształcenia Numer (Symbol) Efekty kształcenia dla przedmiotu WIEDZA P5_W01 Określa podstawowe reakcje związków nieorganicznych i organicznych w roztworach wodnych oraz prawa fizyczne wpływające na przepływ cieczy, a także czynniki oddziałujące na opór naczyniowy przepływu krwi P5_W02 Wyjaśnia podstawy fizykochemiczne działania zmysłów wykorzystujących fizyczne nośniki informacji (fale dźwiękowe i elektromagnetyczne) P5_W03 Różnicuje budowę aminokwasów, nukleozydów, monosacharydów, kwasów karboksylowych i ich pochodnych, wchodzących w skład makrocząsteczek obecnych w komórkach, macierzy zewnątrzkomórkowej i płynach ustrojowych, różnicuje witaminy P5_W04 Wylicza enzymy biorące udział w trawieniu i objaśnia podstawowe defekty enzymów trawiennych oraz określa skutki tych zaburzeń UMIEJĘTNOŚCI P5_U01 prognozuje kierunek procesów biochemicznych w poszczególnych stanach klinicznych P5_U02 wykorzystuje znajomość praw fizyki do opisu zagadnień z zakresu biologii komórek, tkanek oraz procesów fizjologicznych, w szczególności do wyjaśnienia wpływu 5 Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku PL1A_W05A PL1A_W06A PL1A_W09A PL1A_W13A PL1A_U03A PL1A_U07A Odniesienie do efektów kształcenia dla obszaru

6 czynników zewnętrznych, takich jak temperatura, grawitacja, ciśnienie, pole elektromagnetyczne oraz promieniowanie jonizujące na organizm ludzki P5_U03 wykonuje testy diagnostyczne dla oznaczenia ciał ketonowych i glukozy we krwi i w moczu oraz cholesterolu we krwi, a także inne testy PL1A_U3C paskowe P5_U04 oznacza glikemię za pomocą glukometru PL1A_U4C P5_U05 pobiera materiał do badań laboratoryjnych i bakteriologicznych PL1A_U30C P5_U06 analizuje, interpretuje wyniki dla potrzeb diagnozy pielęgniarskiej i jej PL1A_U49C dokumentowania KOMPETENCJE P5_K01 systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu PL1A_K2D Objaśnienia symbolu efektu dla przedmiotu (lewa kolumna w tabeli): P efekt kształcenia dla przedmiotu, pozostałe oznaczenia jak na druku DNiSS nr KP_IIA. 7. Odniesienie efektów kształcenia do form zajęć i sposób oceny osiągnięcia przez studenta efektów kształcenia Numer Efekty kształcenia dla przedmiotu (Symbol) WIEDZA P5_W01 Określa podstawowe reakcje związków nieorganicznych i organicznych w roztworach wodnych oraz prawa fizyczne wpływające na przepływ cieczy, a także czynniki oddziałujące na opór naczyniowy przepływu krwi P5_W02 Wyjaśnia podstawy fizykochemiczne działania zmysłów wykorzystujących fizyczne nośniki informacji (fale dźwiękowe i elektromagnetyczne) P5_W03 Różnicuje budowę aminokwasów, nukleozydów, monosacharydów, kwasów karboksylowych i ich pochodnych, wchodzących w skład makrocząsteczek obecnych w komórkach, macierzy zewnątrzkomórkowej i płynach ustrojowych, różnicuje witaminy P5_W04 Wylicza enzymy biorące udział w trawieniu i objaśnia podstawowe defekty enzymów trawiennych oraz określa skutki tych zaburzeń Odniesienie do form zajęć Sposób oceny Zaliczenie na UMIEJĘTNOŚCI P5_U01 prognozuje kierunek procesów biochemicznych w poszczególnych stanach klinicznych P5_U02 wykorzystuje znajomość praw fizyki do opisu 6

7 P5_U03 zagadnień z zakresu biologii komórek, tkanek oraz procesów fizjologicznych, w szczególności do wyjaśnienia wpływu czynników zewnętrznych, takich jak temperatura, grawitacja, ciśnienie, pole elektromagnetyczne oraz promieniowanie jonizujące na organizm ludzki wykonuje testy diagnostyczne dla oznaczenia ciał ketonowych i glukozy we krwi i w moczu oraz cholesterolu we krwi, a także inne testy paskowe Ćwiczenia Zaliczenie na P5_U04 oznacza glikemię za pomocą glukometru Ćwiczenia P5_U05 pobiera materiał do badań laboratoryjnych i Ćwiczenia bakteriologicznych P5_U06 analizuje, interpretuje wyniki dla potrzeb Ćwiczenia diagnozy pielęgniarskiej i jej dokumentowania P5_U07 P5_K01 systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu KOMPETENCJE SPOŁECZNE systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu część wykładu przeznaczona na konwersatorium brak Aktualizacja 19 styczeń