PL B1. Politechnika Poznańska,Poznań,PL BUP 02/08. Juliusz Pernak,Poznań,PL Andrzej Skrzypczak,Poznań,PL

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (51) Int.Cl. C07D 295/088 ( ) C07D 213/20 ( ) C07D 233/60 ( ) C07C 211/63 ( ) C07D 211/64 ( ) (54) Trichlorki propano-1,2,3-tris(oksymetyloamoniowe) oraz sposób otrzymywania trichlorków propano-1,2,3-tris(oksymetyloamoniowych) - prekursorów do syntez nowej generacji rozpuszczalników zielonej chemii: trójbliźniaczych cieczy jonowych (73) Uprawniony z patentu: Politechnika Poznańska,Poznań,PL (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 02/08 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 12/09 (72) Twórca(y) wynalazku: Juliusz Pernak,Poznań,PL Andrzej Skrzypczak,Poznań,PL (74) Pełnomocnik: Urbańska-Łuczak Barbara, Rzecznik Patentowy, Politechnika Poznańska PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku są nowe związki: trichlorki propano-1,2,3-tris(oksymetyloamoniowe) oraz sposób otrzymywania trichlorków propano-1,2,3-tris(oksymetyloamoniowych). Głównym zastosowaniem tych trichlorków jest synteza nowej generacji rozpuszczalników zielonej chemii jakimi są trójbliźniacze ciecze jonowe. Chlorki amoniowe to sole organiczne posiadające wiązanie jonowe. Znane są w literaturze od końca XIX wieku, kiedy to Menschutkin otrzymał je po raz pierwszy w reakcji pirydyny z halogenkiem alkilowym [N.Menschutkin: Z.Phys.Chem.; 5, 589 (1890)]. Czwartorzędowe chlorki amoniowe (m.in. alkilopirydyniowe, 1,3-dialkiloimidazoliowe, N,N,N,N-tetraalkilo-, i N,N,N,N-tetrafenyloamoniowe, 1,1-dialkilopirolidyniowe, 1,1-dialkilopiperydynowe, 4,4-dialkilomorfoliniowe), są rozpuszczalne w wodzie, a nie rozpuszczają się w heksanie. Ich właściwości bakteriobójcze zostały po raz pierwszy zauważone i opisane przez Jacobsa i współpracowników [W.A.Jacobs, M.Heidelberger, H.L.Amos: J.Exp.Med.23, 563 (1916)] już w 1916 roku. Dopiero jednak po opublikowaniu pracy przez Domagka [G.Domagk; Dtsch.Med.Wochenschr.,61, 829 (1935)] w 1935 roku, chlorki amoniowe znalazły praktyczne zastosowanie jako środki dezynfekcyjne. Znane i obecne dziś na rynku preparaty handlowe oparte o czwartorzędowe chlorki amoniowe zawierają najczęściej chlorki: benzalkoniowy, heksadecylopirydyniowy, dodecylopirydyniowy lub dimetylodialkiloamoniowy. I choć z praktyki wiadomo, że bakterie i grzyby nabywają odporność wobec stosowanych chlorków amoniowych to właśnie z tego powodu nieustannie poszukuje się nowych aktywnych struktur tej klasy związków. Odkrywane są w ten sposób nowe czwartorzędowe chlorki amoniowe i o ile wykazują dobrze rokujące właściwości stają się przedmiotem kolejnych zgłoszeń patentowych, jak na przykład polskie zgłoszenia patentowe nr P [B.Brycki, A.Skrzypczak, I.Mirska, J.Pernak.] i nr P [J.Pernak, A.Skrzypczak, B.Brycki, B.Marciniec]. Ponadto ze względu na swoje unikalne wielofunkcyjne właściwości czwartorzędowe chlorki amoniowe są szeroko stosowane nie tylko jako związki biologicznie aktywne lecz również jako środki powierzchniowo czynne, antyelektrostatyczne, antyzbrylające, środki ochrony drewna, zmiękczacze tkanin czy środki pomocnicze do flotacji minerałów i ostatnio jako prekursory do otrzymywania cieczy jonowych. Czwartorzędowe chlorki amoniowe zawierające 8-10 i więcej grup metylenowych w cząsteczce zaliczane są także do kationowych związków powierzchniowo czynnych. Celem wynalazku jest synteza nowej generacji czwartorzędowych chlorków amoniowych, jakimi są trichlorki propano-1,2,3-tris(oksymetyloamoniowe) o wzorach 1-6, w których R 1 oznacza grupę metylową lub etylową; R 2 oznacza grupę metylową, etylową, propylową, butylową, wentylową, heksylowi, cykloheksylową, heptylową, ortylową, nonylową, decylową, undecylową, dodecylową, tetradecylową, heksadecylową, fenylową lub benzylową; R 3 R 4, R 5 oznaczają proton lub chlor, brom, grupę metylową etylową dimetyloaminową lub karbamoilową. Istotą wynalazku są trichlorki propano-1,2,3-tris(oksymetyloamoniowe) o ogólnych wzorach 1-6, w których R 1, R 2, R 3, R 4, R 5 mają wyżej podane znaczenie. Istotą wynalazku jest także sposób otrzymywania trichlorków propano-1,2,3-tris(oksymetyloamoniowych), o ogólnym wzorze 1-6, który polega na reakcji aminy, którą jest pirydyna lub jej pochodne, 1-alkiloimidazol lub jego pochodne, 1,2-dialkiloimidazol lub jego pochodne, trialkiloaminy, 1-alkilopirolidyna, 1-alkilopiperydyna lub 4-alkilomorfolina z 1,2,3-tris(chlorometoksy)propanem w dimetyloformamidzie, jako rozpuszczalniku reakcji, w temperaturze od 276 do 403K, a następnie wyizolowaniu poprzez ekstrakcję utworzonego trichlorku propano-1,2,3-tris(oksymetyloamoniowego). Dzięki zastosowaniu rozwiązania według wynalazku uzyskano następujące efekty technicznoekonomiczne: - otrzymano z wysoką wydajnością (86-95%) nowe indywidua chemiczne: trichlorki propano- 1,2,3-tris(oksymetyloamoniowe), które ze względu na ich specyficzną budowę (wzory 1-6), można nazwać chlorkami trójbliźniaczymi (trigemini), - sole te w zależności od rodzaju podstawników R 1, R 2, R 3, R 4, R 5 mogą być rozpuszczalne w wodzie lub w sposób ograniczony będą się mieszać z wodą co umożliwia otrzymywania związków o oczekiwanych właściwościach użytkowych. - będące przedmiotem wynalazku trichlorki propano-1,2,3-tris-(oksymetyloamoniowe) otrzymuje się w syntezie jednoetapowej, w środowisku bezwodnym, które całkowicie eliminuje możliwość hydrolizy tris(chlorometoksy)propanu. Wydajność reakcji czwartorzędowania przy zastosowaniu dimetyloformamidu jako rozpuszczalnika wynosi 86-95%.

3 PL B1 3 Sposób ich otrzymywania ilustrują poniższe przykłady: P r z y k ł a d I Otrzymywanie trichlorku propano-1,2,3-tris(oksmetylo-1-pirydyniowego) 0,1 mola 1,2,3-tris(chlorometoksy)propanu rozpuszczono w 100 cm 3 bezwodnego dimetyloformamidu w kolbie dwuszyjnej zaopatrzonej w mieszadło chłodnicę zwrotną i wkraplacz a następnie dodano przez wkraplanie, w ciągu 1 godziny 0,33 mola świeżo przedestylowanej pirydyny w temperaturze 322K. Po 2 godzinach od zakończenia dozowania wydzielony osad odsączono na lejku Buchnera. Osad przemyto bezwodnym octanem etylu o temperaturze 246K (2 x 40 cm). Otrzymano silnie higroskopijny trichlorek propano-1,2,3-tris(oksymetylo-1-pirydyniowy), który suszono w suszarce próżniowej w temperaturze 326K przez 7 godzin. Wydajność reakcji osiągnęła 95%. Analiza elementarna CHN trichlorku propano-1,2,3-tris(oksmetylo-1-pirydyniowego)-c 21 H 26 O 3 N 3 CI 3 (474,81) wartości w % wyliczone C 53,12; H 5,52; N 8,85 i zmierzone C 52,85; H 5,15; N 8,97. P r z y k ł a d II Otrzymywanie trichlorku propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(3-chloropirydyniowego)] W kolbie reakcyjnej rozpuszczono 0,1 mola 1,2,3-tris(chlorometoksy)propanu w 100 cm 3 bezwodnego dimetyloformamidu a następnie dodano 0,31 mola bezwodnej, świeżo przedestylowanej 3-chloropirydyny. Całość mieszano intensywnie w temperaturze 356K przez 1 godzinę. Po ochłodzeniu powstały osad odsączono na lejku Buchnera. Osad przemyto bezwodnym octanem etylu o temperaturze 246K (2 x 40 cm 3 ). Otrzymany trichlorek propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(3-chloropirydyniowy)] z wydajnością 94,5%. Analiza elementarna CHN trichlorku propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(3-chloropirydyniowego)] - C 21 H 23 N 3 O 3 CI 6 (578,17) wartości w % wyliczone C 43,62; H 4,01; N 7,27 i zmierzone C 44,35; H 4,25; N 7,41. P r z y k ł a d III Otrzymywanie trichlorku propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(4-etylopirydyniowego)]. W naczyniu reakcyjnym umieszczono 0,01 mola 1,2,3-tris(chlorometoksy)propanu, 20 cm 3 bezwodnego dimetyloformamidu i 0,033 mola świeżo przedestylowanej 4-etylopirydyny. Całość mieszano intensywnie w temperaturze pokojowej przez 2 godziny. Dodano 20 cm 3 bezwodnego octanu etylu, powstały osad odsączono na lejku Buchnera, i następnie przemyto octanem etylu (2 x 20 cm 3 ). Otrzymany trichlorek propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(4-etylopirydynowy)] ekstrahowano octanem etylu). Po odparowaniu ekstrahenta trichlorek propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(4-etylopirydyniowy)] suszono w suszarce próżniowej w temp. 346K w ciągu 8 godzin. Otrzymano z wydajnością 90% higroskopijny trichlorek propano-1,2,3-tris [oksymetylo-1-(4-etylopirydyniowy)]. Analiza elementarna CHN trichlorku propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(4-etylopirydyniowego)]- C 27 H 38 N 3 O 3 Cl 3 (559,03)) wartości w % wyliczone C 58,01; H 6,87; N 7,52 i zmierzone C 57,68; H 6,75; N 7,38. P r z y k ł a d IV Otrzymywanie trichlorku propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(4-dimetyloaminopirydyniowego)] W kolbie reakcyjnej rozpuszczono 0,1 mola 1,2,3-tris(chlorometoksy)propanu w 100 cm 3 bezwodnego dimetyloformamidu a następnie dodano wkraplając 0,33 mola świeżo przekrystalizowanej 4-(dimetyloamino)pirydyny o temperaturze topnienia C rozpuszczonej w 50 cm 3 bezwodnego dimetyloformamidu. Całość mieszano intensywnie w temperaturze 403K przez 2 godziny. Z mieszaniny reakcyjnej wypadł trichlorek propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(4-dimetyloaminopirydynowy] w postaci białego osadu, który odsączono na lejku Buchnera. Osad przemyto bezwodnym octanem etylu. Otrzymany higroskopijny trichlorek propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(4-dimetyloamino)pirydyniowy] ekstrahowano bezwodnym octanem etylu i następnie suszono próżniowo w temperaturze 323K przez 3 godziny. Wydajność reakcji wymiany wyniosła 88,2%. Strukturę związku: trichlorku propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(4-dimetyloaminopirydyniowego)] potwierdzono wykonując widma protonowego i węglowego magnetycznego rezonansu jądrowego: 1 H NMR (CD 3 CN) 3,21 (s, 18H), 3,57 (m, 4H), 3,87 (m, 1H), 5,28 (s, 4H), 5,40 (s, 2H), 6,89 (m, 6H), 8,01 (m, 6H); 13 C NMR (CD 3 CN) 40,8; 69,8; 78,0; 86,0; 88,6; 108,1; 108,4; 118,1; 141,5; 141,7; 158,1. Analiza elementarna C 27 H 41 O 3 N 6 Cl 3 (604,09) wartości w % wyliczone C 53,68; H 6,85; N 13,91 i zmierzone C 53,23; H 6,24; N 14,07. P r z y k ł a d V Otrzymywanie trichlorku propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(3,5-dimetylopirydyniowego)]

4 4 PL B1 W kolbie reakcyjnej rozpuszczono 0,1 mola 1,2,3-tris(chlorometoksy)propanu w 80 cm 3 odwodnionego dimetyloformamidu a następnie dodano świeżo destylowanej 3,5-dimetylopirydyny z 20% w stosunku do ilości stechiometrycznej nadmiarem. Całość mieszano intensywnie w temperaturze 356K przez 1,5 godziny. Po ochłodzeniu powstały osad odsączono. Osad przemyto heksanem (2 x 30 cm 3 ). Otrzymany trichlorek propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(3,5-dimetylopirydyniowy)] ekstrahowano octanem etylu. Otrzymano produkt trichlorek propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(3,5-dimetylopirydyniowy)] z wydajnością 91%. Analiza elementarna CHN trichlorku propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(3,5-dimetylopirydyniowego)]: C 26 H 36 N 3 O 3 CI 3 (545,0) wartości w % wyliczone C 64,35; H 7,87; N 6,25 i zmierzone C 63,78; H 8,01; N 6,16. P r z y k ł a d VI Otrzymywanie trichlorku propano-1,2,3-tris[oksymetylo-3-(1,2-dimetyloimidazoliowego)] 0,1 mola 1,2,3-tris(chlorometoksy)propanu rozpuszczono w 100 cm bezwodnego dimetyloformamidu w kolbie dwuszyjnej zaopatrzonej w mieszadło chłodnicę zwrotną i wkraplacz a następnie dodano przez wkraplanie, w ciągu 1 godziny, w temperaturze 288K 0,33 mola świeżo przekrystalizowanego 1,2-dimetyloimidazolu rozpuszczonego w bezwodnym dimetyloformamidzie. Po 2 godzinach od zakończenia dozowania wydzielony osad odsączono na lejku Buchnera. Osad przemyto bezwodnym heksanem o temperaturze 246K (2 x 40 cm 3 ). Otrzymano higroskopijny trichlorek propano-1,2,3- -tris(oksymetylo-3-(1,2-dimetyloimidazoliowy)], który suszono w suszarce próżniowej w temperaturze 326K przez 7 godzin. Wydajność reakcji wynosiła 92,6%. Analiza elementarna CHN trichlorku propano-1,2,3-tris(oksmetylo-3-(1,2-dimetyloimidazoliowego)] C 21 H 35 O 3 N 6 CI 3 (525,97) wartości w % wyliczone C 47,95; H 6,72; N 15,98 i zmierzone C 48,08; H 6,69; N 15,09. P r z y k ł a d VII Otrzymywanie trichlorku propano-1,2,3-tris(oksymetylotrimetyloamoniowego) 0,1 mola 1,2,3- -tris(chlorometoksy)propanu rozpuszczono w 100 cm 3 bezwodnego dimetyloformamidu w kolbie dwuszyjnej zaopatrzonej w mieszadło chłodnicę zwrotną i wkraplacz a następnie dodano przez wkraplanie, w ciągu 1 godziny w temperaturze 276K 0,33 mola świeżo rozpuszczonej w dimetyloformamidzie trimetyloaminy. Po 2 godzinach od zakończenia dozowania wydzielony osad odsączono się na lejku Buchnera. Osad przemyto bezwodnym heksanem o temperaturze 246K (2 x 40 cm). Otrzymano silnie higroskopijny trichlorek propano-1,2,3-tris(oksymetylotrimetyloamoniowy), który suszono w suszarce próżniowej w temperaturze 326K przez 7 godzin. Wydajność reakcji osiągnęła 86,7%. Analiza elementarna CHN trichlorku propano-1,2,3-tris(oksmetylotrimetyloamoniowego)- -C 15 H 38 O 3 N 3 Cl 3 (414,91) wartości w % wyliczone C 43,42; H 9,25; N 10,13 i zmierzone C 43,24; H 9,95; N 10,95. Strukturę propano-1,2,3-tris[oksymetylo] potwierdzono wykonując widma protonowego i węglowego magnetycznego rezonansu jądrowego: 1 H NMR (D 2 O) 3,97 (m, 4H), 4,39 (m, 1H), 5,97 (s, 4H), 6,17 (s, 2H), 8,31 (m, 4H), 9,07 (m, 4H), 9,09 (m, 2H); 9,36 (s, 2H), 9,54 (s, 1H); 13 C NMR (D 2 O) 33,1; 72,8; 81,8; 91,5; 92,1; 130,9; 131,2; 136,4; 136,7; 145,3; 145,8; 147,5; 147,8; 148,3; 148,4; 168,1. P r z y k ł a d VIII Otrzymywanie trichlorku propano-1,2,3-tris(oksymetylodimetylobutyloamoniowego) 0,1 mola 1,2,3-tris(chlorometoksy)propanu rozpuszczono w 100 cm 3 bezwodnego dimetyloformamidu w kolbie dwuszyjnej zaopatrzonej w mieszadło chłodnicę zwrotną i wkraplacz a następnie dodano przez wkraplanie, w ciągu 1 godziny w temperaturze 276K 0,33 mola świeżo przedestylowanej dimetylobutyloaminy. Po 3 godzinach od zakończenia dozowania wydzielony osad odsączono się na lejku Buchnera. Osad przemyto bezwodnym heksanem o temperaturze 246K (2 x 40 cm 3 ). Otrzymano silnie higroskopijny trichlorek propano-1,2,3-tris(oksymetylodimetylobutyloamoniowy), który suszono w suszarce próżniowej w temperaturze 326K przez 7 godzin. Wydajność reakcji wynosiła 91,3%. Analiza elementarna CHN trichlorku propano-1,2,3-tris(oksmetylodimetylobutyloamoniowego) C 24 H 56 O 3 N 3 Cl 3 (541,18) wartości w % wyliczone C 53,26; H 10,45; N 7,77 i zmierzone C 53,71; H 10,95; N 7,27. P r z y k ł a d IX Otrzymywanie trichlorku propano-1,2,3-tris(oksymetylodimetylocykloheksyloamoniowego) 0,1 mola 1,2,3-tris(chlorometoksy)propanu rozpuszczono w 100 cm 3 bezwodnego dimetyloformamidu w kolbie dwuszyjnej zaopatrzonej w mieszadło chłodnicę zwrotną i wkraplacz a następnie dodano

5 PL B1 5 przez wkraplanie, w ciągu 1 godziny w temperaturze 385K 0,33 mola świeżo przedestylowanej dimetylocykloheksyloaminy. Po 2 godzinach od zakończenia dozowania wydzielony osad odsączono się na lejku Buchnera. Osad przemyto bezwodnym heksanem o temperaturze 246K (2 x 40 cm 3 ). Otrzymano silnie higroskopijny trichlorek propano-1,2,3-tris(oksymetylodimetylocykloheksyloamoniowy), który suszono w suszarce próżniowej w temperaturze 326K przez 7 godzin. Wydajność reakcji wyniosła 87,8%. Analiza elementarna CHN trichlorku propano-1,2,3-tris(oksymetylodimetylocykloheksyloamoniowego) - C 30 H 62 O 3 N 3 Cl 3 (619,3) wartości w % wyliczone C 58,18; H 10,11; N 6,79 i zmierzone C 58,75; H 10,69; N 6,89. P r z y k ł a d X Otrzymywanie trichlorku propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(1-metylopirolidyniowego)] 0,1 mola 1,2,3-tris(chlorometoksy)propanu rozpuszczono w 100 cm 3 bezwodnego dimetyloformamidu w kolbie dwuszyjnej zaopatrzonej w mieszadło chłodnicę zwrotną i wkraplacz a następnie dodano przez wkraplanie, w ciągu 1 godziny 0,33 mola świeżo przedestylowanej 1-metylopirolidyny. Po 2 godzinach od zakończenia dozowania wydzielony osad odsączono się na lejku Buchnera. Osad przemyto bezwodnym heksanem o temperaturze 246K (2 x 40 cm 3 ). Otrzymano silnie higroskopijny trichlorek propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(1-metylopirolidynowy)], który suszono w suszarce próżniowej w temperaturze 326K przez 7 godzin. Wydajność reakcji osiągnęła 89,2%. Analiza elementarna CHN trichlorku propano-1,2,3-tris[oksmetylo-1-(1-metylopirolidyniowego)] - C 21 H 44 O 3 N 3 CI 3 (493,03) wartości w % wyliczone wartości w % wyliczone C 51,16; H 9,01; N 8,52 i zmierzone C 50,88; H 9,05; N 8,33. P r z y k ł a d XI Otrzymywanie trichlorku propano-1,2,3-tris[oksymetylo-1-(1-metylopiperydyniowego)] 0,1 mola 1,2,3-tris(chlorometoksy)propanu rozpuszczono w 100 cm bezwodnego dimetyloformamidu w kolbie dwuszyjnej zaopatrzonej w mieszadło chłodnicę zwrotną i wkraplacz a następnie dodano przez wkraplanie, w ciągu 1 godziny 0,33 mola świeżo przedestylowanej 1-metylopiperydyny w temperaturze 400K. Po 2 godzinach od zakończenia dozowania mieszaninę poreakcyjną schłodzono a wydzielony osad odsączono się na lejku Buchnera. Osad przemyto bezwodnym heksanem o temperaturze 246K (2 x 40 cm 3 ). Otrzymano silnie higroskopijny trichlorek propano-1,2,3-tris-[oksymetylo-1-(1-metylopiperydyniowy)], który suszono w suszarce próżniowej w temperaturze 326K przez 7 godzin. Wydajność reakcji wyniosła 85,7%. Analiza elementarna CHN trichlorku propano-1,2,3-tris[oksmetylo-1-(1-metylopiperydynowego)] - C 22 H 46 O 3 N 3 Cl 3 (507,06) wartości w % wyliczone C 52,11; H 9,16; N 8,29 i zmierzone C 51,75; H 9,01; N 8,56. P r z y k ł a d XII Otrzymywanie trichlorku propano-1,2,3-tris[oksymetylo-4-(4-metylomorfoliniowego)] 0,1 mola 1,2,3-tris(chlorometoksy)propanu rozpuszczono w 100 cm 3 bezwodnego dimetyloformamidu w kolbie dwuszyjnej zaopatrzonej w mieszadło chłodnicę zwrotną i wkraplacz a następnie dodano przez wkraplanie, w ciągu 1 godziny 0,33 mola świeżo przedestylowanej 4-metylopiperydyny w temperaturze 403K. Po 2 godzinach od zakończenia dozowania mieszaninę poreakcyjną schłodzono a wydzielony osad odsączono się na lejku Buchnera. Osad przemyto bezwodnym heksanem o temperaturze 246K (2 x 40 cm 3 ). Otrzymano silnie higroskopijny trichlorek propano-1,2,3-tris- [oksymetylo-4-(4-metylomorfoliniowy)], który suszono w suszarce próżniowej w temperaturze 326K przez 7 godzin. Wydajność reakcji wynosiła 90,6%. Analiza elementarna CHN trichlorku propano-1,2,3-tris[oksmetylylo-4-(4-moetylomorfoliniowego)] - C 21 H 44 O 4 N 3 CI 3 wartości w % C, H, N wyliczone C 49,55; H 8,73; N 8,26 i zmierzone C 50,15; H 8,81; N 8,31. Zastrzeżenia patentowe 1. Trichlorki propano-1,2,3-tris(oksymetyloamoniowe) o wzorach 1-6, w których R 1 oznacza grupę metylową lub etylową; R 2 oznacza grupę metylową, etylową, propylową, butylową, wentylową, heksylowi, cykloheksylową, heptylową, ortylową, nonylową, decylową, undecylową, dodecylową, tetradecylową, heksadecylową, fenylową lub benzylową; R 3, R 4, R 5 oznaczają proton lub chlor, brom, grupę metylową etylową dimetyloaminową lub karbamoilową.

6 6 PL B1 2. Sposób wytwarzania trichlorków propano-1,2,3-tris-(oksymetyloamoniowych) o wzorach 1-6, w których R 1 oznacza grupę metylową lub etylową; R 2 oznacza grupę metylową, etylową, propylową, butylową, wentylową, heksylowi, cykloheksylową, heptylową, ortylową, nonylową, decylową, undecylową, dodecylową, tetradecylową, heksadecylową, fenylową lub benzylową; R 3, R 4, R 5 oznaczają proton lub chlor, brom, grupę metylową etylową dimetyloaminową lub karbamoilową, znamienny tym, że w środowisku rozpuszczalnika organicznego - dimetyloformamidu - w temperaturze w granicach K, jednoetapowej reakcji czwartorzędowania przy zastosowaniu 1,2,3-tris(chlorometoksy)-propanu, jako czynnika czwartorzędującego, poddaje się N,N-dimetyloalkiloaminy, N,N-dimetylobenzyloaminę, 1-metylopirolidynę, 1-etylopirolidynę, 1-metylopiperydynę, 1-etylopiperydynę, 4-metylomorfolinę, 4-etylomorfolinę, 1-alkilo-2-metyloimidazole, gdzie alkil oznacza grupę metylową, lub etylową, lub propylową, lub butylową lub pentylową lub heksylową lub cykloheksylową, lub heptylową lub oktylową lub nonylową, lub decylową lub undecylową, lub dodecylową, lub tetradecylową, lub heksadecylową lub fenylową lub benzylową; 1-alkilo-2-etyloimidazole, gdzie alkil oznacza grupę metylową, lub etylową, lub propylową, lub butylową, lub pentylową, lub heksylowi, lub cykloheksylową, lub heptylową, lub oktylową, lub nonylową, lub decylową, lub undecylową, lub dodecylową, lub tetradecylową, lub heksadecylową, lub fenylową, lub benzylową; pirydynę i jej pochodne, w których podstawniki R 3 R 4, R 5 oznaczają proton lub chlor, lub brom, lub grupę metylową lub grupę etylową lub grupę dimetyloaminową, lub grupę karbamoilową.

7 PL B1 7 Rysunki

8 8 PL B1

9 PL B1 9

10 10 PL B1

11 PL B1 11

12 12 PL B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 4,00 zł.