Hydraulika płukania złóż dwuwarstwowych

Transkrypt

1 ydraulka płukana złóż dwuwarstwowych dolnej, zgodne z warunkam (ndeksy 7 2 dotyczą odpowedno warstwy górnej dolnej): anna Majcherek, anna Labjak** Justyna Dłużak, Joanna Krzewńska**. Wstęp W technolog uzdatnana wody coraz wększą popularność zyskuje fltracja przez dwuwarstwowe z różnych materałów fltracyjnych. Stosowane złóż dwuwarstwowych jest uzasadnone w przypadku uzyskana na nch lepszych efektów nż na ch jednowarstwowych, np. zwększene długośc cyklu fltracyjnego, prędkośc fltracj lub skutecznośc uzdatnana wody. Przy projektowanu złóż dwuwarstwowych należy uwzględnć czynnk o charakterze technologcznym hydraulcznym, take jak rodzaj materałów fltracyjnych, uzarnene obu warstw oraz warunk płukana. Sposób ntensywność płukana pownny zapewnć efektywne usuwane zaneczyszczeń zachowane dwuwarstwowej struktury. Metody doboru złóż dwuwarstwowych operają sę na przyjęcu górnej warstwy z materału o mnejszej gęstośc wększym uzarnenu nż dolnej oraz oblczenu charakterystycznych średnc zaren obu warstw [3, 4, 5], przy założenach mających zapobec meszanu sę materałów fltracyjnych. Przyjmuje sę na przykład warunek, że prędkość opadana w wodze najmnejszych zaren dolnego będze wększa od prędkośc opadana najwększych zaren górnego [3,5] lub założene jednakowej ekspansj obu warstw podczas płukana, równej około 50% [3]. Badana dośwadczalne procesu płukana złóż dwuwarstwowych dotyczyły główne oceny skutecznośc usuwana zaneczyszczeń w różnych warunkach hydraulcznych [9]. Celem podjętej pracy jest określene zasad doboru uzarnena płukana złóż dwuwarstwowych, które zapewną zachowane ch jednoltej struktury przy płukanu wodą oraz umożlwą hydraulczną segregację warstw wymeszanych podczas płukana powetrzem. Zostane równeż sprawdzony wpływ czynnka prędkośc swobodnego opadana zaren welkośc ekspansj na zachowane sę złóż antracytowo-paskowych w czase płukana wodą. 2. Materały fltracyjne Dobór materałów fltracyjnych w ch dwuwarstwowych opera sę na kryterach technologcznych, zwązanych z procesem fltracj na kryterach hydraulcznych, dotyczących warunków płukana złóż. Materały fltracyjne pownny zapewnać założony efekt uzdatnana wody zachowane struktury warstw fltracyjnych po płukanu. Dlatego muszą one różnć sę gęstoścą p z średncą zaren d, przy czym materał górnej warstwy pownen meć mnejszą gęstość wększe uzarnene nż materał warstwy ** Dr hab. nż. anna Majcherek, prof. P.P., dr nż. anna Labjak - Poltechnka Poznańska, Instytut Inżyner Środowska, Poznań, ul. Potrowo 3a; **' mgr nż. Justyna Dłużak, mgr nż. Joanna Krzewńska -dyplomantk w Instytuce Inżyner Środowska Poltechnk Poznańskej. Pz2 (D (2) W górnej warstwe fltracyjnej zachodz proces fltracj wgłębnej, wykorzystujący dużą pojemność na gromadzene zaneczyszczeń usuwanych z wody oraz powodujący małe przyrosty strat cśnena. W dolnej warstwe o mnejszym uzarnenu może wówczas zachodzć skutecznejsze oczyszczane wody. W fltrach ze m dwuwarstwowym stosuje sę materały chemczne berne aktywne. W przypadku połączena dwóch warstw z materałów chemczne bernych (np. pasek kwarcowy, antracyt) uzyskuje sę zwększene zdolnośc kumulacyjnej złóż, a tym samym wydłużene cyklu fltracyjnego prędkośc fltracj. Fltry dwuwarstwowe łączące warstwę materału aktywnego (np. węgel aktywny, braunsztyn) z warstwą materału chemczne bernego powodują ntensyfkację procesów uzdatnana wody. Na przykład w ch paskowo-braunsztynowych zachodz efektywnejsze usuwane manganu w dolnym złożu braunsztynowym po uprzednm usunęcu żelaza w górnym złożu paskowym. Charakterystyk materałów fltracyjnych stosowanych w ch dwuwarstwowych podano m.n. w pracy [9]. Złoża fltracyjne charakteryzowane są przez średncę zaren d, współczynnk kształtu zaren a oraz porowatość m. Uzarnene złóż nejednorodnych zawerających zarna o różnym kształce welkośc jest określane przez średncę zastępczą d z. Dla złóż o różnym kształce zaren średncę zastępczą można wyznaczyć ze wzoru: d,= (3) gdze: M - masa zaren, n lczba zaren. Dla złóż nejednorodnych o różnych welkoścach zaren wyznacza sę średncę zastępczą na podstawe analzy stowej, korzystając ze wzoru: J = I T ( 4 ) a z ; = «; gdze: d - średnca zaren frakcj (), równa średnej arytmetycznej wymarów oczek dwóch sąsednch st, p f wagowy udzał frakcj () w złożu, j - lczba frakcj. Współczynnk kształtu zaren defnowany jest jako stosunek powerzchn zarna do powerzchn kul o tej samej objętośc: A a = ł kul Porowatość wyraża udzał wolnych przestrzen mędzy zarnam materału fltracyjnego w całkowtej objętośc wyznacza sę z zależnośc: 3. Granczne prędkośc fludyzacj l V porów m = V (6) Płukane fltrów wodą powoduje ekspansję zaweszene go w strumenu wody, czyl fludyzację. Proces fludyzacj GAZ, WODA l TECNIKA SANITARNA 0/

2 zachodz w zakrese prędkośc przepływu wody ogranczonym dwema prędkoścam grancznym: prędkoścą krytyczną v kr, przy której złoże neruchome przechodz w stan fludalny maksymalną prędkoścą fludyzacj v max, której przekroczene powoduje transport hydraulczny wynoszene z fltru. Krytyczna prędkość fludyzacj występuje w momence, gdy spadek cśnena spowodowany oporam tarca zrównoważy sę z cśnenem statycznym, wyweranym przez złoże, zgodne z równanem: gdze: p gęstość wody, 2. - współczynnk oporu, L - wysokość, n - wykładnk potęgowy, którego wartość zależy od charakteru przepływu wody. Charakter przepływu wody przez złoże określa lczba Reynoldsa w postac: (7) Re = (8) gdze: v - knematyczny współczynnk lepkośc wody. Ruch lamnarny zachodz dla Re < 0, strefa przejścowa w zakrese 0 < Re < 00, natomast ruch burzlwy dla Re > 00. W warunkach przepływu lamnarnego współczynnk oporu można opsać wzorem Leva w postac: 200 oraz n = (9) Uwzględnając kolejno wzory (9) (8) w równanu (7) można wyznaczyć prędkość krytyczną: m : 200 pv«2 (l-m) (0) która zależy od parametrów charakteryzujących materał fltracyjny wodę, natomast ne zależy od wysokośc. Maksymalna prędkość fludyzacj odpowada prędkośc swobodnego opadana zaren w wodze v s : v ma =v s () Prędkość swobodnego opadana opsuje wzór w postac: gdze: 24 A=l 0,843 Ig 0,065 a 4,87 C = 5,3 - (6) (7) (8) Prędkość swobodnego opadana wyznacza sę metodą grafczną, opartą na zależnośc wyznaczonej z równana (2): (9) gdze wyrażene z lewej strony powyższego równana jest lczbą Archmedesa: (20) Na podstawe równana (20) należy sporządzć wykres funkcj Ar = f(re) dla danego współczynnka kształtu zaren a. Następne dla wartośc lczby Archmedesa oblczonej z wyrażena występującego po prawej strone równana (9): Ar= (p z -p)gd3 (2) odczytuje sę z wykresu wartość lczby Reynoldsa. Pozwala to na oblczene z równana (3) prędkośc swobodnego opadana v s, która jest maksymalną prędkoścą fludyzacj v max. Na podstawe przedstawonych zależnośc opracowano nomogram do wyznaczana prędkośc swobodnego opadana zaren w wodze (rys. ). 4. Dobór złóż dwuwarstwowych Intensywność płukana wodą złóż dwuwarstwowych pownna zapewnć ekspansję potrzebną do usunęca zaneczyszczeń pl (2) gdze współczynnk oporu X zależy od kształtu zaren lczby Reynoldsa zdefnowanej wzorem: Rę = - (3) W zależnośc od charakteru ruchu cząstk, współczynnk oporu opsują wzory [2, 3]: w zakrese ruchu lamnarnego dla 0 ~ 4 < Re < 0,4 A = - Re (4) w strefe przejścowej dla 0,4 < Re < 0 3 w zakrese ruchu burzlwego dla 0 3 <Re< Byś.. omogram do wyznaczana prędkośc swobodnego opadana zaren w wodze. GAZ, WODA l TECNIKA SANITARNA 0/2004

3 oraz spełnać warunk hydraulczne, zapobegające meszanu sę materałów fltracyjnych wynoszenu drobnych zaren z fltru. Skuteczność płukana zależy od welkośc sł tnących, występujących na powerzchn zaren, które są określane przez gradent prędkośc; m wyższy gradent, tym lepsze oczyszczene. Z defncj gradentu wynka, że jego wartość wzrasta ze wzrostem gęstośc zaren, co powoduje lepszą efektywność płukana dolnej warstwy z materału o wększej gęstośc. Można węc wnoskować, że ekspansja dolnej warstwy fltracyjnej może być mnejsza od ekspansj warstwy górnej. Intensywność płukana oblcza sę zazwyczaj na podstawe założonej ekspansj złóż fltracyjnych określonej wzorem: -L e = (22) gdze: L e - wysokość fludalnego. Zależność funkcyjną ntensywnośc płukana od ekspansj q = f (e) opsują m.n. wzory D.M. Mnca [7] G.M. Fare'a [2]. Analzę porównawczą tych wzorów z wynkam badań dośwadczalnych wykonano w pracy [6] wykazano, że wększą zbeżność z pomaram daje wzór D.M. Mnca w postac: = 69,82 J ' 3 F(e, m) [/sm 2 ] F(e, m) = (l-«)<>."(«.+d ' 77 (23) gdze wszystke parametry należy podstawć w układze jednostek cgs. Intensywność płukana q [l/s m 2 ] odpowada lczbowo prędkośc przepływu v [mm/s]. Podstawowym warunkem hydraulcznym jest utrzymane ntensywnośc płukana w zakrese grancznych prędkośc fludyzacj: v*, <q < v max (24) W przypadku złóż nejednorodnych, zawerających zarna o szerokm zakrese welkośc średnc, fludyzacja może spowodować segregację na frakcje o różnym uzarnenu gromadzene zaren o mnejszych wymarach w górnej częśc. Według C. V. eerdena [] złoże ulega segregacj, gdy prędkość przepływu jest mnejsza od prędkośc krytycznej jednego składnka. Aby zapobec segregacj złóż nejednorodnych należy węc spełnć warunek: q > O'*),, (25) gdze: (v kr ) dmax - prędkość krytyczna zaren o maksymalnej średncy. Algorytm doboru złóż dwuwarstwowych obejmuje następujące krok oblczenowe: Założena: - charakterystyka materałów fltracyjnych: złoże górne: p z, m ol, a ; złoże dolne: p z2, m o2, a 2, gdze: p zl <p z2 - charakterystyka uzarnena jednej warstwy (np. górnej) ekspansje obu warstw podczas płukana wodą: złoże górne: e l5 d zl, d lmn, d lmax, złoże dolne: e 2. - knematyczny współczynnk lepkośc wody: v dla temperatury T. Oblczene ntensywnośc płukana q - wg (23) dla parametrów górnego. Oblczene średncy zastępczej dolnego z warunku cągłośc przepływu wody przez obydwe warstwy fltracyjne: skąd po uwzględnenu wzoru (23) otrzymujemy: f (e, m 0 ) (26) Dobór dolnego o uzarnenu najbardzej zblżonym do oblczonej średncy zastępczej określene:, d 2m, d 2max. Sprawdzene zakresu dopuszczalnej ntensywnośc płukana; uwzględnając warunk (24) (25) zakres ten ogranczony jest krytyczną prędkoścą fludyzacj najwększych zaren maksymalną prędkoścą fludyzacj najmnejszych zaren : ( V max)d (27) gdze: (v kr ) dl - prędkość krytyczna zaren o średncy d max lub d 2max ; przyjąć wartość wększą, (v max ) dmn - prędkość maksymalna zaren o średncy d lmn lub d 2m ; przyjąć wartość mnejszą. 5. Badana dośwadczalne Proces płukana dwuwarstwowych złóż antracytowo-paskowych badano na stanowsku dośwadczalnym w kolumne fltracyjnej o średncy wewnętrznej 80 mm wysokośc 2,0 m. Celem badań była ocena wpływu czynnka prędkośc swobodnego opadana zaren obu warstw fltracyjnych na strukturę przy różnych Tabela Charakterystyka badanych złóż antracytowo-paskowych Złoże antracytowe Złoże paskowe : ; v..?, : : '.. j -... j Jllp- K".'.: Średnca zastępcza 4, [mm],58,58,89,89 '.' ::::: :.':: ~~;:- :.:---. l l JS..: j : j :.,',. I j Wysokość L! [m] 0,40* '.'.. - ',. j : ' Średnca zastępcza d, 2 [mm] 0,96,39,8,59 j J j Wysokość L 2 [m] 0,50* * Wysokośc warstw zmenały sę po płukanu w grancach max 2 cm GAZ, WODA l TECNIKA SANITARNA 0/

4 Tabela 2 Granczne prędkośc fludyzacj złóż antracytowo-paskowych Złoże antracytowe Złoże paskowe Prędkość max dla d lmj Prędkość krytyczna dla d lm Prędkość max dla A 2mn Prędkość krytyczna dla d 2mox Vj2 v,l d lmn v * = v s jjjj j d lma V, l d 2ln V 2mox ~ V s2 d 2m "2, ;::..::. Płukane wodą Złoże zasypane Złoże fludalne Złoże po płukanu Byś. 2. Układ warstw w fltrze dośwadczalnym 3 -,4,6 6,96 65,63,6 :.f 2,0. :... 8,60 (U m 3,44 0,8,0 J 82,75 99,30 I :,0 j],25 Ij 6,87 : ; j l 0,73 j l,36 :..,5 ntensywnoścach płukana wodą oraz określene warunków hydraulcznej segregacj złóż meszanych. Badana wykonano dla czterech złóż o różnych kombnacjach uzarnena górnej dolnej warstwy fltracyjnej. Każdą warstwę stanowł materał jednorodny, wyselekcjonowany w analze stowej zgodne z PN-7/C Materałem wyjścowym był pasek kwarcowy o uzarnenu 0,8 2,0 mm oraz węgel antracytowy o uzarnenu,0-5,0 mm, z którego uzyskano cztery frakcje pasku: 0,8-,0 mm;,0-,25 mm;,25-,4 mm,4-,6 mm Pasek kwarcowy z frakcj 0,8-,0 mm oraz dwe frakcje antracytu:,4-,6 mm,6-2,0 mm. Dla każdej frakcj oznaczono średncę zastępczą wg (3) porowatość wg (6) -tab.. Na baze wydzelonych frakcj pasku antracytu dobrano do badań cztery antracytowo-paskowe, postępując zgodne z algorytmem. Założena: - Charakterystyka materałów fltracyjnych: górne złoże antracytowe: p zl = l,65 g/cm 3, m ol =0,5, «! =,5; dolne złoże paskowe: p z2 = 2,65 g/cm 3, m o2 = 0,43; a 2 = l,2. - Uzarnene antracytowego (tab. ) ekspansje obu warstw podczas płukana wodą: złoże : rf = l,4-l,6mm; ć/ zl = l,58mm; e =0,30; e 2 =0,30; Antracyt z trakcj,4-,6 mm Rys. 3. Obraz mkroskopowy pasku kwarcowego węgla antrycytowego 2 Tabela 3 Wynk badań procesu płukana wodą złóż antracytowo-paskowych Intensywność płukana q [l/sm 2 ] :.',«'/ ' g j ' j :;,:/.' Jj 6,02 8,22 20,7 23,9 25,40 e : l : 27,24 37,04 45,50 54,29 63,74 : I ,85 27,6 49,4j j 30, )* j 33, ,85 26,6 30,93 33, ,97 47,69 56,77 68,70 Ekspansja paskowego e 2 ^tsps Jjjjj j 3,8 8,54,69 5,97 9,2 _:/":: :,<,.: ^s, 3,6 9,42 2,9 27,42 antracytowego antracytowopaskowego e! :x,,3s gfjl Ba ::,:x- ;;;:,., - ;.::: 3,45 20,34 25,86 32,23 37,98 m ln ^s 23,38 3,39. 36,60 44,86 Wysokość strefy wymeszanych złóż na grancy warstw w czase płukana L [cm] ; :',4C-,:: : m 0,57 0,70 0,53 0,60!! j 0,60 0,63 >o płukanu L [cm] S 0,60 0,57 0,50 0,40 f j 0,43 0, GAZ, WODA l TECNIKA SANITARNA 0/2004

5 warstwa antracytowa warstwa paskowa złoże dwuwarstwowe antracytowo-paskowe Rys. 4. Zależność ekspansj od ntensywnośc płukana złoże2: ^ = l,4-l,6mm; d zl =,58mm; ^=0,40; e 2 =0,5; dożę 3: ^ =,6-2,0 mm; ^ =,89 mm; ^=0,50; e 2 =0,40; złoże 4: ^ =,6-2,0 mm; rf zl = l,89mm; ^=0,50; e 2 =0,20; - Knematyczny współczynnk lepkośc wody: v =,44 m 2 /s dlar=5 C. Oblczene ntensywnośc płukana dla parametrów antracytowego e t, p zl, d zl, m al, tx. - wynk podano w tab. 4. Oblczene średncy zastępczej paskowego: złoże l: złoże 2: złoże 3: złoże 4: = 0,93 mm =,32 mm =,20 mm =,58 mm Dobór frakcj pasku o uzarnenu najbardzej zblżonym do oblczonej średncy zastępczej - charakterystykę dobranego podano w tab. l. Oblczene grancznych prędkośc fludyzacj dla mnmalnej maksymalnej średncy zaren każdej warstwy (tab. 2) Czas hydraulcznej segregacj t [ 2500 cn O tn o g n_ ń Intensywność płukana q [l/s m 2 ] Rys. 5. Zależność czasu hydraulczne] segregacj warstw wymeszanego antracytowo-paskowego nr 2 od ntensywnośc płukana wodą sprawdzene warunku (27), określającego zakres ntensywnośc płukana: złoże : 8,60 < 6,69 < 6,96 [/sm 2 ] złoże 2: złoże 3: złoże 4: 3,46 < 9,6 < 6,96 3,44 < 27,28 < 65,63 7,58 < 27,28 < 65,63 [/sm 2 ] [/sm 2 ] [/sm 2 ] dopuszczalny Ułożene w kolumne fltracyjnej w różnych fazach cyklu przedstawono na rys. 2. Przyjęto początkową wysokość górnej warstwy antracytowej L = 0,40 m dolnej warstwy paskowej L 2 = 0,50 m. Wysokość złóż fludalnych w czase płukana fltrów wodą oznaczono symbolam L el - dla warstwy górnej L e2 - dla warstwy dolnej, natomast wysokość strefy wymeszanych materałów fltracyjnych na grancy warstw oznaczono symbolam L em - w czase płukana L m - po płukanu. Kształt zaren materałów fltracyjnych ocenono na podstawe analzy mkroskopowej pasku kwarcowego antracytu. Pasek mał barwę szaro-żółtą z pojedynczym zarnam o barwe pomarańczowej, bałej czarnej, kształt zaren był zaokrąglony neregularny, powerzchna matowa. Antracyt mał barwę czarną z szarym odcenem o slnym połysku metalcznym, kształt zaren był neregularny, wydłużony o ostrych krawędzach. Obraz mkroskopowy zaren pasku z frakcj 0,8-,0 mm antracytu z frakcj,4-,6 mm przedstawono na rys. 3. Perwszy etap badań mał na celu wyznaczene hydraulcznych charakterystyk złóż antracytowo-paskowych sprawdzene zgodnośc założeń z wynkam pomarów. W tym celu wykonano płukane fltrów wodą, zmenając ntensywność płukana w zakrese q = 3,8-33, 69/sm 2. Równocześne merzono wysokość złóż prowadzono obserwacje struktury obu warstw fltracyjnych. Na podstawe pomarów określono ekspansje górnej warstwy antracytowej e l5 dolnej warstwy paskowej e 2 oraz całego antracytowo-paskowego e. Wynk badań zestawono w tab. 3. ydraulczne charakterystyk złóż, określające zależność ekspansj od ntensywnośc płukana przedstawono na rys. 4. Badana złóż antracytowo-paskowych wykazały, że założone ekspansje warstw były zblżone do wartośc wyznaczonych dośwadczalne przy płukanu z ntensywnoścą oblczoną dla parametrów antracytowego. Wększą zgodność wynków uzyskano dla warstwy antracytowej nż dla warstwy paskowej (tab. 4, rys. 4). ydraulczne właścwośc złóż zachowane sę obu materałów fltracyjnych badano w szerokm zakrese ntensywnośc płukana, uzyskując ekspansję warstwy antracytowej w zakrese e = 8, ,29%, ekspansję warstwy paskowej e 2 = 3,8-43,2% oraz ekspansję całego antracytowo-paskowego e = 3, ,32%. Płukane powodowało łagodne unoszene obu warstw w strumenu wody w sposób zwarty jednolty, bez tendencj do meszana sę materałów fltracyjnych. Cyrkulacja zaren Tabela 4 Porównane założonej ekspansj złóż antracytowo-paskowych z wynkam pomarów l Założona ekspansja jf \ paskowego e Oblczenowa ntensywność płukana dla zał. e j q» [l/s m 2 ] 6,69 9,6 27,28 27,28 Pomary ekspansj (dla ntensywnośc q t ) :.::- - ;-.- jjj '. n n l paskowego e GAZ, WODA l TECNIKA SANITARNA 0/

6 zachodzła jedyne w obrębe każdej warstwy w kerunku od środka do ścan bocznych fltru. Po zakończenu płukana złoże opadało w podobny sposób przyjmowało perwotne położene. Strefa materałów wymeszanych na grancy obu warstw ne przekraczała wysokośc,8 cm, zarówno w złożu fludalnym podczas płukana, jak równeż w złożu neruchomym po zakończenu płukana. Podczas płukana ne zaobserwowano równeż ndywdualnego unoszena opadana zaren. Stwerdzono, że czynnk prędkośc swobodnego opadana zaren dolnej górnej warstwy fltracyjnej ne wpływał na zachowane sę złóż dwuwarstwowych podczas płukana. W czterech badanych ch stosunek prędkośc swobodnego opadana mnmalnych zaren obu warstw wynosł v s2 /v sl = l,36;,92;,5;,94 (tab. 2) różnce te ne powodowały zman dwuwarstwowej struktury złóż mmo płukana z dużą ekspansją. Drug etap badań mał na celu określene warunków hydraulcznej segregacj wymeszanych złóż antracytowo-paskowych nr 2. Czas segregacj materałów fltracyjnych w strumenu wody zależał od ntensywnośc płukana zmenał sę od t = 20 mn dla 4=6,02 /sm 2 do t = 2 mn dla g = 25,40 /sm 2. Wynk badań przedstawono na rys. 5. B. Wnosk Badana wykonano dla czterech złóż dwuwarstwowych antracytowo-paskowych o różnych kombnacjach uzarnena łączonych warstw. Złoża dobrano na podstawe założonych ekspansj obu warstw podczas płukana wodą sprawdzono zgodność założeń z wynkam badań. Dla każdego wyznaczono hydraulczne charakterystyk, określające zależność ekspansj od ntensywnośc płukana. Badana te pozwolły określć zachowane sę materałów fltracyjnych podczas płukana strukturę warstw po jego zakończenu. Ponadto określono warunk segregacj meszanego antracytowo-paskowego w strumenu wody. Wynk badań pozwolły ustalć następujące wnosk: * Dobór złóż dwuwarstwowych pownen uwzględnać hydraulczne warunk płukana, w szczególnośc ekspansję obu warstw, granczne prędkośc fludyzacj oraz czas hydraulcznej segregacj złóż wymeszanych, np. w przypadku wcześnejszego płukana powetrzem. * Płukane wodą złóż antracytowo-paskowych powodowało ekspansje obu warstw bez tendencj do meszana sę materałów fltracyjnych lub ndywdualnego ruchu pojedynczych zaren. Unoszene sę złóż mało charakter tłokowy w całym zakrese stosowanych ntensywnośc płukana (7 = 3,8-33,69 /sm 2. Po zakończenu płukana ne zmenały struktury zachowywały perwotny układ dwuwarstwowy. Strefa materałów wymeszanych na grancy warstw ne przekraczała wysokośc l,8 cm. * Zachowane jednoltej zwartej struktury złóż przy płukanu wodą ne było uwarunkowane prędkoścą swobodnego opadana zaren górnej dolnej warstwy. W badanych ch dwuwarstwowych stosunek prędkośc swobodnego opadana mnmalnych zaren obu warstw był w zakrese v s2 /v sl =,36-,94 nawet przy dużych ekspansjach osągających wartość e±= 69,29% dla antracytu e 2 = 43,2% dla pasku, ne stwerdzono różnc w strukturze płukanych złóż. Istotnym warunkem decydującym o zachowanu dwuwarstwowego układu złóż jest zatem różnca gęstośc obu materałów fltracyjnych, a ne prędkość swobodnego opadana zaren. * Różne ekspansje każdej warstwy fltracyjnej w ch dwuwarstwowych ne powodowały zakłóceń w procese płukana. * Wymeszane antracytowo-paskowe można rozdzelć w strumenu wody płuczącej fltr, przy czym czas hydraulcznej segregacj zależy od ntensywnośc płukana. Złoże meszane składające sę z antracytu o uzarnenu d =,4,6 mm pasku o uzarnenu d 2 =,25-,40 mm uległo rozwarstwenu po czase t = 20 mn przy q = 6,02 /sm 2 oraz po czase t = 2 mn przy q = 25,40 /sm 2. PIŚMIENNICTWO [t] Cborowsk J.: Fludyzacja. PWN, Warszawa 957. [2] Far G.M., Geyer J.Ch., Okun D.A.: Elements of Water Supply and Wastewater Dsposal. John Wley & Sons, INC, New York 97. [3] edrch Z.: Urządzena do uzdatnana wody. Arkady, Warszawa 987. [4] Kawamura S.: Integrated Desgn and Operaton of Water Treatment Facltes. John Wley & Sons, INC, New York [5] Kowal A. L,, Maćkewcz J., Swderska-Bróż M.: Podstawy projektowe systemów oczyszczana wód. Wyd. Poltechnk Wrocławskej, Wrocław 986. [6] Labjak., Majcherek.: Warunk płukana złóż fltracyjnych wodą. V Mędzynarodowa Konferencja Naukowo-Technczna Zaopatrzene w Wodę Jakość Wód". Poznań - Gdańsk [7] Mnc D.M., Szubert S.A.: Gdraylka zemstych materałów. Izd. Mn. Kom. Chaz. RSFGR, Moskwa 955. [8] Sweć T.: Eksperymentalne badana technologcznych hydraulcznych warunków płukana złóż welowarstwowych. XIII Mędzynarodowa Konferencja Naukowo-Technczna Zaopatrzene w wodę mast ws". Poznań 994. [9] Walsdorf W.: Fltracja welowarstwowa. V Mędzynarodowa Konferencja Naukowo-Technczna Zaopatrzene w Wodę Jakość Wód". Poznań - Gdańsk Zaproszene Mędzynarodowe Targ Ekologczne POLEKO 2004 r. (Poznań ) Motto targów POLEKO 2004: Polsk las elementem przyrody l kultury" Tematyka ekspozycj: Technologe, urządzena aparatura dla ochrony wód, gleby powetrza, Aparatura kontrolno-pomarowa do pomaru zaneczyszczeń, hałasu, wbracj, Zarządzane kontrola odpadam przemysłowym, mejskm chemcznym, Energa, Budownctwo przemysłowe energetyczne, Technka komunalna, Doradztwo nstytucje ochrony środowska, Wydawnctwa specjalstyczne, Inwestycje lokalnych samorządów w zakrese ochrony środowska. Ekspozycje specjalne: Salon Czystej Energ Salon Recyklngu Salon INYESTCITY-ŚRODOWISKO Partnerzy Patronat nad targam POLEKO: Mnster Środowska Mnster Gospodark Pracy Mnster Rolnctwa Rozwoju Ws Szczegółowe nformacje: GAZ, WODA l TECNIKA SANITARNA 0/2004