Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie przedsiębiorstwa produkcyjnego z branz y maszyn go rniczych

Transkrypt

1 Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie przedsiębiorstwa produkcyjnego z branz y maszyn go rniczych Wojciech Król Wroclaw University of Economics

2 Streszczenie: Niniejsza praca dotyczy sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa produkcyjnego z branży maszyn górniczych i ma na celu dokonanie analizy kondycji finansowej tej spółki na przestrzeni lat Ocena ta przeprowadzana jest w oparciu o model zrównoważonego rozwoju zaproponowany przez Johna Zietlowa. Kondycja finansowa rozumiana jest tutaj jako połączenie piętnastu wskaźników dotyczących wypłacalności, płynności i elastyczności finansowej. i te są ponadto podzielone na cztery grupy zależne od rozpatrywanego horyzontu czasowego. Analiza wykonana jest za pośrednictwem obliczeń z wykorzystaniem danych zawartych w sprawozdaniach finansowych. Ostatecznym krokiem jest określenie Indeksu Kondycji Finansowej i opisanie wniosków wynikających z wielkości osiąganych przez tę miarę. Słowa kluczowe: wskaźnik FHI, kondycja finansowa, płynność, wypłacalność, elastyczność Financial analysis of economic health the mining machinery manufacturer case Summary: This paper refers to the economic situation of the mining machinery manufacturer and aims to analyze the financial health of the company over the period of 2006 to This assessment is carried out on the basis of the model of sustainable development proposed by John Zietlow. The financial health is understood here as the composite of fifteen indicators of solvency, liquidity and financial flexibility. Moreover, these indicators are divided into four groups based on considered time horizon. The analysis is made through a calculation which uses the data from the financial statements. The final step is to determine the Financial Health Index and describe the conclusions consequent to the results achieved by this measure. Keywords: FHI indicator, financial health, liquidity, solvency, flexibility Kod JEL: A10, C00, C81, G30 Recenzent 1: D. Olejarz Recenzent 2: A. Wysocka ndycji_na_przyk_adzie_przedsi_biorstwa_produkcyjnego_z_bran_y_maszyn_g_rniczych_aut orstwa_w_kr_la/888341

3 Wstęp We współczesnej gospodarce rynkowej osiągane wyniki finansowe muszą podlegać stałej kontroli i ocenie. Jak piszą Karmowska i Małecka 1, dzięki dostępowi do informacji analitycznych oraz ocenie bieżącej działalności przedsiębiorstwa mogą być sprawnie i skutecznie zarządzane. Umożliwia to ich efektywne działanie oraz rozwój jednostki gospodarczej w przyszłości. Siemińska 2 zauważa ponadto, że jedną z najważniejszych i najistotniejszych przesłanej nowoczesnego zarządzania jest umiejętność odpowiedniego przeprowadzenia oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Niniejszy artykuł ma na celu dokonanie analizy finansowej ekonomicznej kondycji jednostki gospodarczej przy zastosowaniu modelu zaproponowanego przez Zietlowa 3, który w swojej zwraca uwagę na trzy miary stanowiące części składowe kondycji przedsiębiorstwa, jakimi są wypłacalność, płynność i elastyczność finansowa. Uwzględnienie różnych aspektów działalności pozwala na pełne zobrazowanie kondycji finansowej, w jakiej znajduje się analizowana spółka. Zaproponowany model składa się z piętnastu wskaźników tworzących razem Indeks Kondycji Finansowej. Przedsiębiorstwo poddane analizie zajmuje się przede wszystkim produkcją maszyn górniczych. Jego wybór został podyktowany przez chęć dokładnego przyjrzenia się kondycji finansowej spółki notującej w ostatnich latach jeden z największych przyrostów wartości spośród przedsiębiorstw w swojej branży. 1 G. Karmowska, A. Małecka, Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa PGE, Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 76 (2009), Wydawnictwo SGGW, Warszawa, (2009). 2 E. Siemińska, Finansowa kondycja firmy. Metody pomiaru i oceny, POLTEX, Warszawa, (2003). 3 J. Zietlow, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (2012), (ostatni dostęp: 14 grudnia 2013).

4 Treść pracy Badane przedsiębiorstwo prowadzi działalność w zakresie produkcji maszyn dla górnictwa i budownictwa, a także wykonuje zadania usługowe w tym zakresie. Spółka ta dysponuje znacznie mniejszą wielkością aktywów całkowitych w porównaniu z przedsiębiorstwami tego samego sektora. W przeprowadzonej ankiecie zaznaczono, że utrzymywanie w przedsiębiorstwie gotówki i jej ekwiwalentów ma relatywnie niewielkie znaczenie. Planowanie poziomu środków pieniężnych opiera się na przygotowywaniu budżetu środków pieniężnych. Cele takiego działania zdaniem Bienia 4 mogą dotyczyć zapewnienia utrzymania płynności finansowej przedsiębiorstwa przy racjonalnym kształtowaniu kosztów finansowych. Przy ocenie inwestycji realizowanych przez analizowaną spółkę stosowana jest przede wszystkim metoda wewnętrznej stopy zwrotu, którą Krzemińska 5 określa jako praktyczną ze względu na umożliwienie porównania za jej pomocą efektywności inwestycji ze średnim ważonym kosztem kapitału, czyli kosztem źródeł finansowania inwestycji. Podstawowym celem działania badanego przedsiębiorstwa jest natomiast maksymalizacja jego wartości. Przeprowadzona analiza dotyczy kondycji finansowej przedsiębiorstwa, która rozumiana jest przez Kopińskiego 6 jako stan finansowy podmiotu i jego sprawność w określonym zakresie czasu, co oznacza, że spółka jest wówczas w stanie powiększać swój majątek i kapitał własny równocześnie wywiązując się ze spłaty zadłużenia w zadanym terminie. Jak pisze Kowalak 7, w analizie kondycji finansowej kluczowe znaczenie ma dobór odpowiednich wskaźników finansowych. W podejściu do tego tematu, jakie zaproponował Zietlow 8, wyróżnić można cztery główne ideały Indeksu Kondycji Finansowej. Po pierwsze, wskaźnik ten jest spójnym połączeniem szeroko rozumianej siły finansowej. Po drugie, uwzględnione zostają różne horyzonty czasowe, a analiza bazuje na dynamicznie zmieniającym się środowisku. Po trzecie, kondycja finansowa postrzegana jest z różnych perspektyw, a stosowane mierniki integrują takie cechy jak reputacja, wielkość czy zaangażowanie ludzi. Po czwarte, opisywany wskaźnik oparty jest na pozytywnym przekazie informacji i zamiast zagrożeń pokazuje siły i szanse przedsiębiorstwa. 4 W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa, (2000). 5 D. Krzemińska, Finanse przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań, (2000). 6 A. Kopiński, Analiza finansowa banku, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, (2008). 7 R. Kowalak, Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa, ODDK, Gdańsk, (2003). 8 J. Zietlow, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (2012), (ostatni dostęp: 14 grudnia 2013).

5 Jak wspomniano we wstępie, Indeks Kondycji Finansowej jest syntezą piętnastu różnych wskaźników, które obrazują wypłacalność, płynność i elastyczność finansową. Przeprowadzanie analizy wskaźnikowa jest, jak piszą Sierpińska i Jachna 9, rozwinięciem wstępnej analizy sprawozdań finansowych, dzięki któremu można syntetycznie charakteryzować różne aspekty działalności przedsiębiorstwa. Autorzy ci definiują wypłacalność jako zdolność do pokrycia łącznych długów posiadanym majątkiem. Płynność, według Nowaka 10, to zdolność przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań krótkoterminowych w terminach ich płatności. Elastyczność finansową Krupiński 11 opisuje natomiast jako zdolność do dostosowania się jednostki do zmian występujących w niej samej oraz w jej otoczeniu. I. Kategoria ogólna Do wskaźników zaliczanych do tej klasy należą Logarytm Naturalny Wieku, Logarytm Naturalny Wielkości i Indeks Niestabilności Aktywów. Pierwszy z nich obrazuje trwałość i długość życia organizacji, z czym wiąże się wiarygodność jej reputacji. Kolejny wskaźnik przedstawia dostęp danej jednostki do rynków kapitałowych, skutkujący zmniejszeniem się poziomu ryzyka finansowego i wzrostem elastyczności. W badanym okresie (lata ) uległ on wzrostowi o niespełna 5%. O ryzyku wiele mówi nam także ostatni z wymienionych wskaźników, badający poziom niestabilności aktywów. Wykres 1. Wielkość aktywów ogółem przedsiębiorstwa w latach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ze sprawozdań finansowych. 9 M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, (2007). 10 E. Nowak, Analiza sprawozdań finansowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, (2005). 11 R. Krupiński, Elastyczność organizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław, (2008).

6 Dane przedstawione na powyższym wykresie pokazują, że wielkość aktywów przedsiębiorstwa ma tendencję rosnącą, jednak przez lata notowany był ich spadek. Niestabilność aktywów zmniejszyła się i utrzymuje się na równym poziomie, co można zinterpretować jako spadek ryzyka finansowego. Tabela 1. Wartości wskaźników kategorii ogólnej Logarytm Naturalny Wieku Logarytm Naturalny Wielkości Indeks Niestabilności Aktywów ,56 11, , ,64 11, , ,71 11, , ,77 11, , ,83 11, , ,89 12, ,15 Waga wskaźnika 1,25 0,38-0,0001 Na podstawie wykonanych obliczeń można stwierdzić, że przedsiębiorstwo odnotowało stabilny wzrost podwyniku ogólnego, osiągając w 2011 roku rezultat o 13% lepszy niż sześć lat wcześniej. Tabela 2. Podwynik ogólny ,25 6,43 6,74 6,77 6,98 7,07 II. Kategoria natychmiastowa Wystarczalności Rezerw Gotówki ukazuje relację posiadanych środków pieniężnych do wydatków. Jak pisze Barr 12, uwzględnić należy tutaj wypływy gotówki, więc koszty ogółem należy pomniejszyć o koszty bezwydatkowe. Wartości tego wskaźnika w przedsiębiorstwie ulegają nieznacznym wahaniom, a ich niski poziom jest dowodem przedstawionej w ankiecie polityki utrzymywania środków pieniężnych. Zmodyfikowany Płynności przestawia relację gotówki netto do aktywów ogółem i przyjmuje wartości ujemne, co może sygnalizować 12 K. Barr, Analyzing Financial Information Using Ratios, Minneapolis: Nonprofits Assistance Fund (2008), (ostatni dostęp: 14 grudnia 2013).

7 problemy z wypłacalnością przedsiębiorstwa. Płynności Lambda, opisywany przez Zietlowa i Seidnera 13, porównuje płynne zasoby uwzględniające również operacyjne przepływy pieniężne ze stopniem zmienności tych przepływów. Także tutaj daje o sobie znać niski poziom utrzymywanych środków pieniężnych w przedsiębiorstwie, jednak warty zauważenia jest 27- procentowy wzrost wartości tego wskaźnika na przestrzeni badanych lat. Odmienny wynik uzyskany został natomiast w przypadku a Płynności Bieżącej, który według Zietlowa, Hankin i Seidnera 14 ukazuje adekwatność pokrycia stałych finansowych wypływów przez środki pieniężne i inwestycje krótkoterminowe. Tabela 3. Wartości wskaźników kategorii natychmiastowej Wystarczalności Rezerw Gotówki Zmodyfikowany Płynności Płynności Lambda Płynności Bieżącej ,79-0,21 0,60 0, ,75-0,28 0,17-0, ,75-0,24 0,33 0, ,76-0,20 0,49 0, ,79-0,20 0,93 0, ,77-0,22 0,76 0,31 Waga wskaźnika 1,25 0,85 8 0,5 Pomimo niewielkich wartości wskaźników płynności i wypłacalności należących do klasy natychmiastowej, warto zauważyć, że analizowane przedsiębiorstwo po odnotowanym spadku tych miar zdołało poprawić osiągane wyniki, najlepsze rezultaty osiągając w 2010 roku. Tabela 4. Podwynik natychmiastowy ,96 1,96 3,72 4,74 8,41 7,03 13 J. Zietlow, A. Seidner, Cash & investment management for nonprofit organizations, John Wiley & Sons, Hoboken, (2007). 14 J. Zietlow, J. A. Hankin, A. Seidner, Financial management for nonprofit organizations: policies and practices, John Wiley & Sons, Hoboken, (2007).

8 III. Kategoria krótkoterminowa Pierwszym ze wskaźników należących do tej grupy jest Przepływów Gotówki z Działalności Operacyjnej. Mills i Yamamura 15 zauważają, że pożądanym stanem jest możliwość generowania przez przedsiębiorstwo co najmniej przepływów pieniężnych będących w stanie regulować jego bieżące zobowiązania. Z takim stanem badane przedsiębiorstwo spotkało się jedynie w 2006 roku. Wyniki osiągane przez Aktywów są pozytywnym obrazem płynności spółki. Wysoki udział aktywów obrotowych w aktywach ogółem świadczy o możliwości szybszego zmniejszenia ryzyka niewypłacalności. Poziom tego wskaźnika ulegał wahaniom, jednak na przestrzeni badanego okresu utrzymał się na podobnym poziomie. Współczynnik Kosztów Administracyjnych odnotował nieznaczny wzrost, co oznacza, że poprawie uległa elastyczność finansowa przedsiębiorstwa. Stosunek kosztów administracyjnych do kosztów ogółem ukazuje bowiem możliwość zarządzania efektywnością finansową przez ich ograniczanie. Tabela 5. Wartości wskaźników kategorii krótkoterminowej Przepływów Gotówki z Działalności Operacyjnej Aktywów Współczynnik Kosztów Administracyjnych ,68 0,76 0, ,31 0,84 0, ,37 0,77 0, ,18 0,79 0, ,22 0,8 0, ,18 0,77 0,12 Waga wskaźnika 0,75 6,6 8,33 Wartość podwyniku krótkoterminowego najbardziej obniżyła się w 2007 roku, po czym ulegała nieznacznym wahaniom. Ostatecznie odnotowała spadek o 13,5%. Tabela 6. Podwynik krótkoterminowy ,17 6,21 6,12 6,39 6,45 6,20 15 J. R. Mills, J.H. Yamamura, The Power of Cash Flow Ratios, Journal of Accountancy (1998), (ostatni dostęp: 14 grudnia 2013).

9 IV. Kategoria średnioterminowa Nadwyżka Netto określana jest jako wielkość zmian aktywów netto. Jak pisze Patterson 16, większa wartość tego wskaźnika sygnalizuje lepszą kondycję finansową przedsiębiorstwa, a sam wynik bazuje zarówno na wielkości, jak i na znaku przedstawiającym nadwyżkę lub deficyt. W badanej spółce nadwyżka ta wzrosła ponad dwukrotnie. Samofinansowania umożliwia porównanie przepływów operacyjnych z występującymi przepływami inwestycyjnymi. Osiągane wyniki ukazują, że przedsiębiorstwo jest w stanie finansować inwestycje ze środków własnych. Zadaniem a Zadłużenia Finansowego jest przedstawienie stosunku długu finansowego do aktywów netto powiększonych o ten dług. Według Helferta i Sawickiego 17 większa wartość tego wskaźnika oznacza przyjmowanie przez spółkę większego ryzyka. W badanym przedsiębiorstwie zanotowano jego wzrost, jednak osiągany poziom nie zwiastuje ewentualnych problemów. Udziału oraz Kosztów Pozyskiwania Funduszy opisane przez Zietlowa 18 związane są bezpośrednio z organizacjami non-profit i uzyskiwanymi przez nie dotacjami. Ze względu na charakter działalności produkcyjnej prowadzonej przez przedsiębiorstwo są one nieistotne. Tabela 7. Wartości wskaźników kategorii średnioterminowej Nadwyżka Netto Udziału Samofinansowania Zadłużenia Finansowego Kosztów Pozyskiwania Funduszy , ,52 0, , ,81 0, ,08 0 4,23 0, ,24 0 1,46 0, ,54 0 2,29 0, ,08 0 1,36 0,47 0 Waga wskaźnika 0, ,5-1, R. Patterson, Compendium of finance in Polish & English, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków, (2011). 17 E. Helfert, J. Sawicki, Techniki analizy finansowej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, (2004). 18 J. Zietlow, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (2012), (ostatni dostęp: 14 grudnia 2013).

10 Wielkość podwyniku średnioterminowego w badanym przedsiębiorstwie znacznie pogorszyła się, na co największy wpływ miał Samofinansowania. Podczas całej analizy osiągał on wartości prawidłowe, jednak w jej pierwszych latach dodatnie wartości przepływów inwestycyjnych przyniosły ogromne wartości tego wskaźnika, co w konsekwencji wpłynęło na osiągnięcie przez spółkę górnej granicy dziesięciu punktów w podwyniku średnioterminowym. Tabela 8. Podwynik średnioterminowy ,24 3,31 5,34 3,67 V. Indeks Kondycji Finansowej Przedstawione wyżej wskaźniki dają obraz kondycji finansowej w oparciu o zaproponowany przez Zietlowa 19 model zrównoważonego rozwoju. Dzięki odpowiedniemu doborowi wag dla poszczególnych podwyników możliwe jest obliczenie Indeksu Kondycji Finansowej analizowanego przedsiębiorstwa w latach Wyniki przedstawione zostały w poniższej tabeli. Tabela 9. Indeks Kondycji Finansowej ,61 52,91 58,45 51,52 70,66 61,13 Badanie ukazuje, że kondycja finansowa tej spółki ulegała znacznym wahaniom. Wyższe wartości indeksu przeplatają się z niższymi, jednak poziom wyników jest zadowalający, wobec czego przedsiębiorstwo nie wykazuje większych oznak braku kondycji finansowej. Średnia wartość Indeksu Kondycji Finansowej tej spółki zbliżona jest do wyniku z ostatniego roku analizy, co w połączeniu z odnotowywanym wzrostem wartości może w przyszłości przełożyć się na większą stabilność sytuacji ekonomicznej jednostki. 19 J. Zietlow, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (2012), (ostatni dostęp: 14 grudnia 2013).

11 Zakończenie Powyższa praca miała na celu przeprowadzenie analizy kondycji finansowej przedsiębiorstwa zajmującego się produkcją maszyn dla górnictwa i budownictwa oraz prowadzącego działalność usługową w tym zakresie. Badaniu zostały poddane takie aspekty jak wypłacalność, płynność i elastyczność finansowa rozpatrywane kolejno w kategoriach ogólnej, natychmiastowej, krótkoterminowej oraz średnioterminowej. Zastosowany został model zrównoważonego rozwoju finansowego zaproponowany przez Zietlowa, dzięki któremu piętnaście różnych wskaźników zostaje scalonych w jedną miarę Indeks Kondycji Finansowej. Cel ten został osiągnięty poprzez wykonanie analizy wskaźnikowej tego przedsiębiorstwa w oparciu o jego sprawozdania finansowe z lat Z badania wynika, że kondycja finansowa wspomnianej spółki różni się w zależności od rozpatrywanej grupy wskaźników, tworząc ostateczny obraz sytuacji ekonomicznej, która zmienia się w roku na rok, cały czas oscylując jednak wokół średniego poziomu. Wyniki badania pozwalają na dostrzeżenie związków pomiędzy danymi elementami kondycji finansowej a polityką i profilem działalności przedsiębiorstwa. Analiza ta może dostarczyć cennych informacji, które wzięte pod uwagę przez osoby zarządzające spółką mogłyby przyczynić się do poprawy konkurencyjności oraz efektywności jej działania.

12 Bibliografia 1. K. Barr, Analyzing Financial Information Using Ratios, Minneapolis: Nonprofits Assistance Fund (2008), (ostatni dostęp: 14 grudnia 2013). 2. W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa, (2000), ISBN E. Helfert, J. Sawicki, Techniki analizy finansowej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, (2004), ISBN G. Karmowska, A. Małecka, Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa PGE, Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 76 (2009), Wydawnictwo SGGW, Warszawa, (2009), ISBN A. Kopiński, Analiza finansowa banku, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, (2008), ISBN R. Kowalak, Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa, ODDK, Gdańsk, (2003), ISBN R. Krupiński, Elastyczność organizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław, (2008), ISBN D. Krzemińska, Finanse przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań, (2000), ISBN J. R. Mills, J.H. Yamamura, The Power of Cash Flow Ratios, Journal of Accountancy (1998), (ostatni dostęp: 14 grudnia 2013). 10. E. Nowak, Analiza sprawozdań finansowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, (2005), ISBN R. Patterson, Compendium of finance in Polish & English, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków, (2011), ISBN E. Siemińska, Finansowa kondycja firmy. Metody pomiaru i oceny, POLTEX, Warszawa, (2003), ISBN M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, (2007), ISBN J. Zietlow, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (2012), (ostatni dostęp: 14 grudnia 2013). 15. J. Zietlow, J. A. Hankin, A. Seidner, Financial management for nonprofit organizations: policies and practices, John Wiley & Sons, Hoboken, (2007), ISBN J. Zietlow, A. Seidner, Cash & investment management for nonprofit organizations, John Wiley & Sons, Hoboken, (2007), ISBN