Wykorzystanie oceny zdrowia finansowego podmiotu do planowania finansowego.

Transkrypt

1 Wykorzystanie oceny zdrowia finansowego podmiotu do planowania finansowego. M. Grad, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu M. Korzeniowska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu J. Rogowska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu D. Szukalska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Streszczenie: Niniejsza praca zawiera w sobie analizę kondycji finansowej trzech podmiotów gospodarczych (organizacji pożytku publicznego, instytucji finansowej i przedsiębiorstwa go). Wspomniane badanie opiera się na wyliczeniu wartości indeksu zdrowia finansowego, zwanego PHI bądź FHI Zietlowa, dla każdego z podmiotów. Do skalkulowania wyżej wspomnianego parametru ekonomicznego posłużyły cztery kategorie zatytułowane jako : ogólna, najbliższej przyszłości, krótkoterminowa, a także średnioterminowa. Wszystkie wymienione obszary składają się z piętnastu wskaźników pozwalających na obiektywną ocenę wypłacalności, płynności i elastyczności finansowej. Wszelkie dane wykorzystane w pracy pochodzą z lat Słowa kluczowe: PHI Zietlowa, kondycja finansowa, zdrowie finansowe Use the financial health of an organization in financial planning. Abstract: This work includes the analysis of the financial condition of the three entities (public benefit organizations, financial institutions and manufacturing company). The study is based on the calculation of the financial health index, called the PHI or FHI Zietlowa, for each of the entities. To calculate the above-mentioned economic parameters were used four categories of such things as: general, the near future, short-term as well as medium-term. All

2 of these areas are composed of fifteen indicators for objective assessment of solvency, liquidity and financial flexibility. All data used in the work from the years 2010 to Key words: PHI Zietlowa, financial condition, financial health JEL : D92, L29, L31, M21 Recenzent 1 D. Placek oceny_zdrowia_finansowego_podmiotu_do_planowania_finansowego_autorstwa_m_grad_ M_Korzeniowskiej_J_Rogowskiej_D_Szukalskiej/ Recenzent 2 Tomasz Tomczyk oceny_zdrowia_finansowego_podmiotu_do_planowania_finansowego_autorstwa_m_grad_ M_Korzeniowskiej_J_Rogowskiej_D_Szukalskiej/ Wstęp Obserwując poczynania firm działających w różnych branżach można dostrzec formowanie się globalnego trendu wzrostu świadomości finansowej podmiotów rynku gospodarczego, a co za tym idzie zwiększenia się świadomości przedsiębiorstw co do istotności poddawania się przez nie analizom kondycji finansowej, mającym bezpośredni wpływ na ich przyszłość. Analizy te są niezwykle ważnym elementem w zarządzaniu przedsiębiorstwem między innymi dlatego, że dostarczają one informacji o obecnym stanie rzeczy i pozwalają przedsięwziąć odpowiednie kroki na przyszłość tak aby firma rozwijała się w stałym tempie i

3 eliminowała swoje słabe punkty. Jedną z metod badania przedsiębiorstwa pod względem ekonomicznym jest indeks Johna T. Zietlowa obrazujący stan zdrowia finansowego jednostki gospodarczej nazywany powszechnie FHI lub PHI Zietlowa. W niniejszej pracy zostanie on użyty w stosunku do organizacji non profit, instytucji finansowej a także przedsiębiorstwa go. Indeks zdrowia finansowego bierze pod uwagę piętnaście wskaźników. Te z kolei dzieli się na cztery kategorie: ogólną, natychmiastową, krótkoterminową i średnioterminową. Pierwsza z nich zawiera w sobie wskaźnik logarytmu naturalnego wieku, logarytmu naturalnego rozmiaru a także indeks niestabilności aktywów. Kolejna kategoria powstaje przy użyciu współczynnika dostatecznej rezerwy gotówkowej, zmodyfikowanego wskaźnika gotówki, docelowej płynności Lambda oraz skorygowanego wskaźnika płynności. Trzeci obszar zwany krótkoterminowym łączy w sobie wskaźnik przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej, wskaźnik aktywów i administracyjny współczynnik wydatków. Ostatnia kategoria zawiera najwięcej elementów, w skład których wchodzi zmiana aktywów netto, wskaźnik wniesionego wkładu, współczynnik samofinansowania, wskaźnik zadłużenia finansowego a także wskaźnik kosztów pozyskiwania funduszy. Wskaźnik zdrowia finansowego jest obliczany na podstawie następującego wzoru : Równanie 1 Wskaźnik zdrowia finansowego ϕ= (0,10 x kategorie ogólne) + (0,40 x kategorie natychmiastowe) + (0,30 x kategorie krótkoterminowe) + (0,20 x kategorie średnioterminowe) źródło: Zietlow J., A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability gdzie: ϕ oznacza wartość indeksu zdrowia finansowego

4 Pierwszą badaną kategorią jest kategoria ogólna, na którą to wpływają między innymi wiek i rozmiar badanej jednostki. Im podmiot jest starszy i większy, tym wskaźnik jest lepszy. Sytuację tą można umotywować tym, iż wraz z upływem czasu i rozrastaniem się organizacji następuje wzrost jej reputacji, polepszenie się jej rynkowej pozycji i zmniejszenie ryzyka finansowego. Ważnym elementem mającym wpływ na omawianą kategorie jest również indeks niestabilności kapitału odzwierciedlający finansową elastyczność przedsiębiorstwa. Wskaźniki kategorii ogólnych analizowanych podmiotów gospodarczych kształtowały się następująco: Tabela 1 Wartości wskaźników kategorii ogólnych Podmiot Wskaźnik Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Organizacja non profit Logarytm naturalny wieku 1,79 1,95 2,08 Instytucja finansowa Logarytm naturalny wieku 3,04 3,09 3,14 Logarytm naturalny wieku 3,00 3,04 3,09 Organizacja non profit Logarytm naturalny 13,92 15,01 14,25 rozmiaru Instytucja finansowa Logarytm naturalny 15,38 15,87 15,74 rozmiaru Logarytm naturalny 16,98 16,90 16,96 rozmiaru Organizacja non profit Indeks niestabilności 379,4 250,4 27,9 aktywów Instytucja finansowa Indeks niestabilności 598,1 869,9 456,9

5 aktywów Indeks niestabilności 3,5 40,6 37,3 aktywów Na podstawie wyżej zaprezentowanych wskaźników, a także odpowiednich mnożników zostały oszacowane wartości kategorii ogólnych dla wybranych do niniejszej pracy podmiotów gospodarczych. Wysokie wartości tychże kategorii są charakterystyczne dla dużych i dojrzałych jednostek. Podsumowując kategorie ogólne dla poszczególnych organizacji, kształtowały się one następująco: Tabela 2 Wartości kategorii ogólnych Podmiot Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Organizacja non profit 6,83 7,38 7,30 Instytucja finansowa 8,82 9,09 7,79 9,35 9,38 9,46 Jak widać na podstawie powyższej tabeli największe wartości uzyskuje przedsiębiorstwo a najmniejsze organizacja non profit. Do obliczenia wartości kategorii natychmiastowych posłużyły cztery rodzaje wskaźników, spośród których pierwszym jest wskaźnik odzwierciedlający stosunek gotówki analizowanego przedsiębiorstwa do jego rezerw. Drugim wskaźnikiem jest zmodyfikowany wskaźnik gotówki będący ilorazem gotówki netto i wartości kapitału. Kolejny ze wskaźników to

6 docelowa płynność Lambda 1 w przypadku której im wyższe są jej wartości tym lepszą płynnością finansową odznacza się jednostka gospodarcza. Natomiast ostatnim wskaźnikiem tejże kategorii jest wskaźnik płynności bieżącej 2. Wskaźniki kategorii natychmiastowej dla wybranych do niniejszej pracy podmiotów gospodarczych prezentują się następująco: Tabela 3 Wartości wskaźników kategorii najbliższej przyszłości Podmiot Wskaźnik Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Organizacja non profit Dostatecznej rezerwy 3,21 7,03 3,40 gotówkowej Instytucja finansowa Dostatecznej rezerwy 1,79 1,83 1,85 gotówkowej Dostatecznej rezerwy 2,01 1,94 2,00 gotówkowej Organizacja non profit Zmodyfikowany wskaźnik 0,37 0,08 0,10 gotówki Instytucja finansowa Zmodyfikowany wskaźnik 0,10 0,07 0,09 gotówki Zmodyfikowany wskaźnik 0,16 0,25 0,31 gotówki Organizacja non profit Docelowa płynność Lambda 2,16 1,63 1,78 Instytucja finansowa Docelowa płynność Lambda 2,59 2,19 2,73 Docelowa płynność Lambda 1,53 2,24 2,30 1 Grzegorz Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach,strona 82 2 Grzegorz Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach,strona 80

7 Organizacja non profit Skorygowany wskaźnik 0,09 0,18 0,64 płynności Instytucja finansowa Skorygowany wskaźnik 0,17 0,05 0,11 płynności Skorygowany wskaźnik 1,88 2,81 1,31 płynności Po zsumowaniu wymienionych wcześniej wskaźników i przemnożeniu ich przez odpowiednie wagi uzyskujemy następujące wartości kategorii natychmiastowych: Tabela 4 Wartości kategorii najbliższej przyszłości Podmiot Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Organizacja non profit 10,55 (czyli 10) 11,30 (czyli 10) 7,29 Instytucja finansowa 5,73 5,11 5,82 6,72 8,91 8,95 W kategorii natychmiastowej najlepsze wyniki osiąga organizacja non profit a najgorsze instytucja finansowa. Kategorie krótkoterminowe są determinowane przez trzy rodzaje wskaźników, spośród których pierwszy (zwany wskaźnikiem przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej) obrazuje zdolność przedsiębiorstwa do pokrywania krótkoterminowych zobowiązań rozumianych jako kapitały obce wymagane w ciągu 12 miesięcy 3. Drugim wskaźnikiem jest 3

8 wskaźnik aktywów będący ilorazem wartości aktywów trwałych i aktywów ogółem 4. Ostatnim współczynnikiem jest administracyjny współczynnik wydatków i odzwierciedla on możliwość obniżania przez przedsiębiorstwo wydatków administracyjnych. Zmniejszanie wydatków administracyjnych przynosi efekty w postaci wzrostu zdolności finansowych jednostki gospodarczej. Wskaźniki kategorii krótkoterminowej wynoszą : Tabela 5 Wartości wskaźników kategorii krótkoterminowych Podmiot Wskaźnik Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Organizacja non profit Instytucja finansowa Przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej Przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej Przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej 3,43 15,28 38,40 0,06-0,22 0, ,17 0,79-0,45 Organizacja non profit Aktywów 0,62 0,92 0,90 Instytucja finansowa Aktywów 0,14 0,13 0,11 Aktywów 0,50 0,45 0,39 Organizacja non profit Instytucja finansowa Administracyjny współczynnik wydatków Administracyjny współczynnik wydatków 0,23 0,24 0,24 0,52 0,45 0,40 Administracyjny 0,11 0,12 0,15 4

9 współczynnik wydatków Zawarte w powyższej tabeli wskaźniki mogą być pomocne przy podejmowaniu (przez osoby zarządzające analizowanymi jednostkami gospodarczymi) decyzji uwzględniających dalszą perspektywę czasową. Kategorie krótkoterminowe przedstawiają się w następujący sposób: Tabela 6 Wartości kategorii krótkoterminowych Podmiot Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Organizacja non profit 8,57 19,53 (czyli 10) 36,76 (czyli 10) Instytucja finansowa 5,28 4,41 4,05 5,09 4,62 3,44 W przypadku omawianej kategorii organizacja non profit charakteryzuje się najwyższymi wynikami a instytucja finansowa i przedsiębiorstwo podobnymi do siebie rezultatami. Kategorie średnioterminowe składają się z pięciu elementów, do których należy między innymi zmiana aktywów netto ukazująca w jaki sposób zmieniają się aktywa netto badanego przedsiębiorstwa 5. Według J. Zietlowa wspomniana zmiana powinna być stała i rosnąca, dzięki czemu stymulowałaby rozwój przedsiębiorstwa. Kolejną składową mającą wpływ na ostatnią z kategorii indeksu PHI jest wskaźnik wniesionego wkładu. Porównuje on uzyskany 5 _a_bilans.php

10 przez organizację przychód i wsparcie do dochodu połączonego z przychodem i wsparciem. Trzecim wskaźnikiem jest współczynnik samofinansowania 6, który to przyjmuje wartości 1 bądź większe w przypadku jednostek dążących do samodzielnego sfinansowania wzrostu zakładu i sprzętu. Wyższe wyniki tego wskaźnika oznaczają coraz to większą ilość zapasu finansowego, który to mógłby być używany dla celów pracującego kapitału obrotowego. Czwartym składnikiem jest wskaźnik zadłużenia finansowego który to jest odzwierciedleniem zawartości zobowiązań finansowych przedsiębiorstwa w jego zobowiązaniach ogółem łącznie z jego aktywami netto. Coraz to mniejsze wartości tego wskaźnika są niezwykle pożądane gdyż świadczą o mniejszym zadłużeniu jednostki. Ostatnim elementem jest wskaźnik pozyskiwania funduszy porównujący koszty uzyskiwania środków finansowania do całkowitego dochodu i wsparcia. Wskaźniki kategorii średnioterminowych obliczone dla wybranych jednostek kształtują się następująco : Tabela 7 Wartości wskaźników kategorii średnioterminowych Podmiot Wskaźnik Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Organizacja non profit Zmiana aktywów netto , , ,61 Instytucja finansowa Zmiana aktywów netto Zmiana aktywów netto Organizacja non profit Wniesionego wkładu 0,96 0,99 0,99 Instytucja finansowa Wniesionego wkładu 0,60 0,61 0,62 Wniesionego wkładu 0,92 0,95 0,87 6

11 Organizacja non profit Instytucja finansowa Organizacja non profit Instytucja finansowa Organizacja non profit Instytucja finansowa Współczynnik samofinansowania Współczynnik samofinansowania Współczynnik samofinansowania Zadłużenia finansowego Zadłużenia finansowego Zadłużenia finansowego Kosztów pozyskiwania funduszy Kosztów pozyskiwania funduszy Kosztów pozyskiwania funduszy 3,34 3,08 3,13 2,16 0,51 0,001 1,45 3,01 0,38 0,059 0,003 0,004 0,459 0,461 0,458 0,35 0,29 0,21 0,04 0,16 0, ,011 0,006 0,013 Kategorie średnioterminowe dla wybranych podmiotów gospodarczych wynoszą: Tabela 8 Wartości kategorii średnioterminowych Podmiot Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Organizacja non profit 11,33 (czyli 10) 19,43 (czyli 10) 13,16 (czyli 10)

12 Instytucja finansowa 27,72 (czyli 10) 27,14 (czyli 10) 27,22 (czyli 10) 0,37 3,55-1,40 Kategorie średnioterminowe pozwalają oszacować kondycję finansową jednostki w odniesieniu do okresu od roku do trzech lat, a co za tym idzie perspektywy odzwierciedlającej w znacznym stopniu wymagania finansowe wynikające z nakładów inwestycyjnych. Jak pokazuje powyżej zamieszczona tabela najwyższe wartości przyjmuje instytucja finansowa a najmniejsze przedsiębiorstwo. Wskaźnik zdrowia finansowego prezentuje się następująco: Tabela 9 Wartości indeksu zdrowia finansowego Podmiot Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Organizacja non profit 92,54 97,38 86,47 Instytucja finansowa 67,60 62,75 63,21 52,25 65,33 52,77 Jak łatwo zauważyć najlepsze wyniki osiągnęła organizacja non profit a najgorsze przedsiębiorstwo. Jednak wart podkreślenia jest fakt, iż największe wahania wskaźnika PHI odnotowało przedsiębiorstwo. Osoby zarządzające organizacją non profit jak i przedsiębiorstwem produkcyjnym powinny podjąć kroki zmierzające do poprawy sytuacji finansowej swych jednostek z uwagi na to, iż ich wskaźnik FHI Zietlowa zmalał w porównaniu do roku 2011.

13 Zakończenie Wszystkie zaprezentowane wyżej wskaźniki dostarczają informacji pozwalających na obiektywną ocenę kondycji finansowej analizowanych jednostek gospodarczych. Każda z kategorii ekonomicznych pozwala wyodrębnić obszary wymagające ulepszenia i nadzoru. W konkluzji zawartych w pracy danych można stwierdzić, iż organizacja non profit charakteryzuje się najlepszą płynnością, wypłacalnością i elastycznością. Pozwala to przewidywać, iż wspomniany podmiot w dalszym ciągu będzie się rozwijał. Wyniki przeprowadzonej analizy powinny być jednakże sygnałem do zmian dla przedsiębiorstwa go, gdyż jego wyniki ulegały znacznym wahaniom a w ostatnim roku znacznie zmalały. Instytucja finansowa będąca bankiem odznacza się mniej więcej zrównoważonym stanem ekonomicznym w ciągu trzech analizowanych lat. Wart podkreślenia jest fakt, że bez względu na poziom wyników indeksu PHI Zietlowa wszystkie jednostki powinny dążyć do ciągłego rozwoju i ulepszania, ponieważ nigdy nie jest tak dobrze, żeby nie mogło być lepiej. Spis tabel: Tabela 1 Wartości wskaźników kategorii ogólnych... 4 Tabela 2 Wartości kategorii ogólnych... 5 Tabela 3 Wartości wskaźników kategorii najbliższej przyszłości... 6 Tabela 4 Wartości kategorii najbliższej przyszłości... 7 Tabela 5 Wartości wskaźników kategorii krótkoterminowych... 8 Tabela 6 Wartości kategorii krótkoterminowych... 9 Tabela 7 Wartości wskaźników kategorii średnioterminowych Tabela 8 Wartości kategorii średnioterminowych Tabela 9 Wartości indeksu zdrowia finansowego Spis równań:

14 Równanie 1 Wskaźnik zdrowia finansowego... 3 Bibliografia: 1) Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (September 26, 2012). Available at SSRN: (ostatni dostęp: 28 lutego 2014) 2) (ostatni dostęp: 25 lutego 2014) 3) (ostatni dostęp: 25 lutego 2014) 4) Strona internetowa badanej instytucji finansowej (ostatni dostęp: 25 luty 2014) 5) Storna internetowa badanego przedsiębiorstwa go (ostatni dostęp: 25 luty 2014) 6) Michalski Grzegorz, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, 2013, ISBN: ) (ostatni dostęp: 28 lutego) 8) (ostatni dostęp: 25 luty 2014) 9) i_strat/wynik_finansowy_a_bilans.php, (ostatni dostęp: 25 luty 2014) 10) Tomasz Batko, Indeks zdrowia finansowego dla osiągnięcia stabilności finansowej, (10 grudnia 2013), dostępny pod adresem:

15 _finansowej/872614, (ostatni dostęp : 25 luty 2014) 11) I. Teppel, Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie polskiej instytucji finanosowej, (30 grudnia 2013), dostępne pod adresem: =8&ved=0CC4QFjAC&url=http%3A%2F%2Fhal.archivesouvertes.fr%2Fdocs%2F00%2F92%2F27%2F09%2FPDF%2FAnalizaFinansowaIzab elateppelzadanief_ pdf&ei=x0uau7ykdogj7aby0odgaq&usg=afqjcn FNGYKN7hYnLR4l6uWu-o79Jb_w0A&bvm=bv ,d.bGE, (ostatni dostęp: 25 luty 2014) 12) (ostatni dostęp: 25 luty 2014) 13) M. Bułka, Analiza ryzyka przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstwa z branży usługowej związanej ze sprzedażą detaliczną mebli i umeblowania, ( 9 grudnia 2013), dostępne pod adresem SSRN: (ostatni dostęp: 25 luty 2014) 14) Z.Chrzan, A.Cłapka, J.Czech, S.Gajęcki, Indeks zdrowia finansowego dla osiągnięcia stabilności finansowej, (21 grudnia 2013) dostępny pod adresem : =8&ved=0CCcQFjAA&url=http%3A%2F%2Ffiles.figshare.com%2F %2FZR P_Z.Chrzan_A.C_apka_J.Czech_S.Gaj_cki.pdf&ei=1UYaU6XrMJOy7AbkkYDgCg &usg=afqjcngykptywes6solmdbvn8kynacueqw&bvm=bv ,d.bge, (ostatni dostęp: 25 luty 2014) 15) (ostatni dostęp : 25 luty 2014)

16