WYKORZYSTANIE OCENY ZDROWIA FINANSOWEGO PODMIOTU DO PLANOWANIA FINANSOWEGO

Transkrypt

1 M. Dąbrowska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu P. Maciejewska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu K. Walczyńska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu A. Zielonka, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Z. Pilarski, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu W. Skibiński, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu WYKORZYSTANIE OCENY ZDROWIA FINANSOWEGO PODMIOTU DO PLANOWANIA FINANSOWEGO Working Paper Słowa kluczowe: planowanie finansowe, planowanie, ocena zdrowia finansowego, analiza wskaźnikowa, wskaźnik PHI Streszczenie: Dokument ma na celu zaprezentowanie wskaźnika PHI Zieltowa jako użytecznej miary oceny kondycji i zdrowia finansowego jednostek funkcjonujących w różnych środowiskach. Do analizy zostały wybrane trzy podmioty o zróżnicowanych formach prawnych: organizacja non-profit, instytucja finansowa oraz spółka kapitałowa. Do dokonania niezbędnych obliczeń wykorzystane zostały dane finansowe pochodzące ze sprawozdań finansowych w latach S t r o n a

2 Use the financial health of an organization in financial planning Abstract: This document aims to present the ratio of PHI Zieltowa as a useful measure of assessing the state of health and financial entities operating in different environments. For the analysis were selected three companies with different legal forms: a non-profit financial institution and a limited liability company. To make the necessary calculations were used financial data extracted from the financial statements for the years 2009 to Keywords: planning, financial planning, financial health index, ratio analysis, ratio PHI JEL Classification: A10 Recenzent 1: A. Then Link do recenzji: Walczy_ska_A_Zielonka_Z_Pilarski_W_Skibi_ski/ Recenzent 2: K. Kluczniak Link do recenzji: 2 S t r o n a

3 Wstęp Planowanie to jedna z podstawowych funkcji zarządzania przedsiębiorstwem, której wypełnianie jest koniecznym warunkiem rozwoju jednostki i jej utrzymania na rynku 1. W danych warunkach rynkowych planowanie może być pomocne w poszukiwaniu optymalnych rozwiązań zgodnie z zasadą racjonalnego działania. Optymalizacja polega na przedstawieniu różnych potencjalnych rozwiązań oraz ich weryfikacji w pod względem finansowym 2. Podczas planowania należy uwzględnić wszystkie obszary działalności przedsiębiorstwa tj. produkcja, organizacja, logistyka, marketing itp., które składają się na ogólną kondycję finansową przedsiębiorstwa. Dobre zdrowie finansowe pozwala na maksymalizację wartości przedsiębiorstwa 3 Niniejsza praca ma na celu zaprezentowanie wskaźnika PHI Zieltowa jako użytecznej miary oceny kondycji i zdrowia finansowego jednostek funkcjonujących w różnych środowiskach. Do analizy zostały wybrane trzy podmioty o zróżnicowanych formach prawnych: organizacja non-profit, instytucja finansowa oraz spółka kapitałowa. Do dokonania niezbędnych obliczeń wykorzystane zostaną dane finansowe pochodzące ze sprawozdań finansowych w latach Część główna pracy Indeks kondycji finansowej PHI jest miernikiem określającym kondycję i zdrowie finansowe przedsiębiorstwa w okresie od jutra do trzech lat. Analiza miernika PHI obejmuje cztery kategorie, składające się z piętnastu wskaźników w podziale na: Trzy ogólne (General Subscore) o wadze 10, Cztery natychmiastowe (Immediate-Term Subscore) o wadze 40, Trzy krótkoterminowe (Short-Term Subscore) o wadze 30, Pięć średnioterminowych (Medium-Term Subscore) o wadze 20. Ogólną formułę miary kondycji finansowej PHI przedstawia wzór: 1 H. Buk, Nowoczesne zarządzanie finansami. Planowanie i kontrola, C.H. Beck, Warszawa 2006, str J. Komorowski, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, ODDK, Gdańsk 2001, str. 8 3 G. Michalski, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, C.H. Beck, Warszawa 2010, str. 8 3 S t r o n a

4 Wzór 1. Wskaźnik PHI Zieltowa φ = (0,10 x General Subscore) + (0,40 x Immediate-Term Subscore) + (0,30 x Short-Term Subscore) + (0,20 x Medium-Term Subscore) Wskaźniki te mierzą płynność, elastyczność i wypłacalność jednostek gospodarczych. Płynność informuje o zdolności przedsiębiorstwa do regulowania bieżących zobowiązań 4. Elastyczność oznacza umiejętność dostosowania się jednostki do zmieniających się warunków rynnowych 5. Z kolei wypłacalność określa, czy podmiot jest w stanie spłacić swoje zobowiązania w terminie 6. Suma wag wynosząca 100 oznacza doskonałą kondycję finansową jednostki. Pierwsza kategoria wskaźników ogólnych służy do określania elastyczności. Zakres czasowy miernika to okres od 0 do 36 miesięcy. Dwa pierwsze wskaźniki (Natural Logarithm of Age, Natural Logarithm of Size) dotyczą reputacji przedsiębiorstwa i budowania pozytywnych relacji z inwestorami i klientami. Ostatni wskaźnik (Asset Instability Index) mówi o niestabilności aktywów, uważany jest za mało wiarygodną miarę ze względu na dużą podatność na wszelkie zmiany w strukturze aktywów. Do obliczenia wskaźników ogólnych służy poniższy wzór: Wzór 2. General subscore GENERAL SUBSCORE = (Weight1 x Age) + (Weight2 x Size) + (Weight3 x Asset Intensity Index) Do drugiej kategorii zaliczamy cztery wskaźniki: Cash Reserve Sufficiency Ratio, Modified Cash Ratio, Target Liquidity Lambda, Current Liquidity Index, obejmujące okres od 0 do 3 miesięcy. Informują one o przewidzianych i nieprzewidzianych wpływach gotówki 7. Warto zauważyć, że wskaźnik Lambda uwzględnia zmienność przepływów pieniężnych, będących wynikiem nieprzewidzianych wydatków. Poniżej zaprezentowano sposób ujęcia wskaźników natychmiastowych: 4 W. Gabrusewicz, Podstawy analizy finansowej, PWE, Warszawa 2002, s T. Waśniewski, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Fundacja rozwoju rachunkowości w Polsce, Warszawa 1997, s L. Bednarski, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 1991, s D. Wędzki, Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego, Tom 2. Wskaźniki finansowe, Oficyna, Warszawa 2009, s S t r o n a

5 Wzór 3. Immediate-term subscore IMMEDIATE-TERM SUBSCORE = (Weight4 Cash Reserve Sufficiency Ratio) + (Weight5 Modified Cash Ratio) + (Weight6 Target Liquidity Lambda) + (Weight7 Current Liquidity Index) Trzecia kategoria wskaźników dotyczy przedziału czasowego od 3 do 12 miesięcy, w jej skład wchodzą: Operating Cash Flow Ratio, Asset Ratio, Administrative Expense Ratio. Poszczególne mierniki dotyczą kolejno przepływów pieniężnych, aktywów oraz wydatków administracyjnych. Poniższy wzór prezentuje trzecią kategorię wskaźników: Wzór 4. Short-term subscore SHORT-TERM SUBSCORE = (Weight8 Operating Cash Flow Ratio) + (Weight9 Asset Ratio) + (Weight10 Administrative Expense Ratio) Ostatnia kategorią wskaźników przedstawia pięć mierników dotyczących okresu od 12 do 36 miesięcy. Jej elementami są zmiany w aktywach netto (Net Surplus), wkład własny (Contribution Ratio), zdolność do samofinansowania (Self-Financing Ratio), zadłużenie (Financial Debt Ratio) oraz koszty pozyskiwania funduszy (Fundraising Cost Ratio). We wzorze 5 zaprezentowano ostatnią kategorię wskaźników: Wzór 5. Medium-term subscore MEDIUM-TERM SUBSCORE = (Weight11 Net Surplus) + (Weight12 Contribution Ratio) + (Weight13 Self-Financing Ratio) + (Weight14 Financial Debt Ratio) + (Weight15 Fundraising Cost Ratio) Organizacja non- profit Poniżej przedstawiono tabele z poszczególnymi wskaźnikami w ramach określonych kategorii subscore dla organizacji non-profit. Tabela 1. General Subscore dla organizacji non- profit General Subscore Natural logarithm of age 0 0, , S t r o n a

6 Natural logarithm of size 11, , , Asse tinstability index , , ,66 Tabela 2. Immediate-Term Subscore dla organizacji non- profit Immediate-Term Subscore Cash Reserve Sufficiency Ratio 0, , , Modified Cash Ratio -9, , , Target Liquidity Lambda CurrentLiquidity Index Tabela 3. Short-term subscore dla organizacji non- profit Short-Term Subscore Operating Cash Flow Ratio Asset Ratio Administrative Expense Ratio 0, , , Tabela 4. Medium- term subscore dla organizacji non- profit Medium-Term Subscore Net Surplus -924, , ,57 Contribution Ratio -14, , , Self-Financing Ratio Financial Debt Ratio 0, , , FundraisingCost Ratio 5, , , Tabela 5. Wskaźniki według grup dla organizacji non- profit General Subscore 210, , , Immediate-Term Subscore 10, , , Short-Term Subscore 1, , , Medium-Term Subscore -4, , , Tabela 6. Wskaźnik PHI Zieltowa dla organizacji non- profit PHI ZIELTOWA 24, , , S t r o n a

7 Otrzymane wyniki przedstawione zostały na wykresie 1, w celu lepszego zobrazowania sytuacji organizacji non profit Wykres 1. Wskaźnik PHI dla organizacji non profit w latach Wskaźnik PHI Źródło: Opracowanie własne PHI Zietlowa dla organizacji non profit osiągnął największą wartość w 2010 roku i wynosił 46,37 pkt. z możliwych 100 do uzyskania. Jednak w 2011 spadł już do najniższej wartości z omawianych 3 lat, bowiem osiągnął zaledwie 15,15 pkt. Zatem można zauważyć duże wahania kondycji finansowej danej organizacji i brak określonej tendencji. Dla organizacji non-profit kluczowym wskaźnikiem jest Medium-Term Subscore. Jego niskie wartości, kształtowane na przestrzeni 3 lat, wskazują na opłacalność pozyskiwania środków z wybranego przez daną organizację źródła. Zaletą może być również fakt nieponoszenia kosztów związanych z pozyskiwaniem funduszy. Jednak przeważającą słabą stroną organizacji jest jej krótki okres istnienia, bowiem dopiero od 2009 roku, co przedstawia pierwszy wskaźnik General Subscore. Wiąże się to z wciąż słabą pozycją na rynku i niedostateczną kondycją finansową jak np. ujemne wyniki finansowe. Reasumując wyżej przedstawione interpretacje należy stwierdzić, iż dana organizacja potrzebuje większego stażu działalności i co za tym idzie strategii naprawczej sytuacji finansowej. Instytucja finansowa Poniżej zaprezentowano tabele z poszczególnymi wskaźnikami w ramach określonych kategorii subscore dla instytucji finansowej. Tabela 7. General subscore dla instytucji finansowej General Subscore Natural logarithm of age 2,89 2,94 3,00 Natural logarithm of size 18,78 19,40 19,64 Asse tinstability index , , ,48 7 S t r o n a

8 Tabela 8. Immediate- term subscore dla instytucji finansowej Immediate-Term Subscore Cash Reserve Sufficiency Ratio 2,59 5,15 1,79 Modified Cash Ratio -0, , , Target Liquidity Lambda 4,99 3,62 4,56 CurrentLiquidity Index 20,82 15,00 17,53 Tabela 9. Short- term subscore dla instytucji finansowej Short-Term Subscore Operating Cash Flow Ratio 0, , , Asset Ratio 0, , , Administrative Expense Ratio 3, , , Tabela 10. Medium-term subscore dla instytucji finansowej Medium-Term Subscore Net Surplus Contribution Ratio Self-Financing Ratio 45, , , Financial Debt Ratio 1, , , FundraisingCost Ratio Tabela 11. Wskaźniki według grup dla instytucji finansowej General Subscore 416, , , Immediate-Term Subscore 12, , , Short-Term Subscore 1, , , Medium-Term Subscore 46, , ,39603 Tabela 12. Wskaźnik PHI Zieltowa dla instytucji finansowej PHI ZIELTOVA 51, , , S t r o n a

9 Jak pokazuje powyższa tabela wskaźnik kondycji finansowej dla badanej instytucji finansowej pogorszył się w stosunku do roku Najniższa wartość wskaźnik przyjął w roku 2010 i był to znaczący spadek świadczący o pogorszeniu się sytuacji finansowej. Jednak nie obserwujemy w tym przypadku żadnej tendencji, raz odnotowujemy wzrost miernika PHI, raz spadek. Atutami badanej instytucji jest niewątpliwie długość funkcjonowania na rynku, jej rozmiary mierzone wielkością dochodów całkowitych, czy też stosunkowo wysoki wskaźnik samofinansowania. Do słabych stron należy m.in. fakt, iż instytucja generuje ujemne przepływy pieniężne z działalności operacyjnej, a więc tej podstawowej, statutowej działalności. Sytuacja taka ma miejsce w latach 2010 i Podsumowując sytuację finansową badanej instytucji finansowej należy stwierdzić, iż nie była ona zadowalająca, zwłaszcza w roku Szczególnie dobrze widać to na wykresie 2. Wykres 2. Wskaźnik PHI dla instytucji finansowej w latach Wskaźnik PHI Źródło: Opracowanie własne Przedsiębiorstwo Y Poniżej widnieją tabele z poszczególnymi wskaźnikami liczonymi w ramach określonych podkategorii subscore. Obliczenia dokonano dla roku 2009, 2010 oraz 2011 dla przedsiębiorstwa Y. Tabela 13. General subscore dla przedsiębiorstwa Y. General Subscore Natural Logarithm of Age 2,89 2,94 3,00 Natural Logarithm of Size 20,59 20,63 20,74 Asse Tinstability Index 1,0244*10^12 9,71835*10^11 9,92506*10^11 9 S t r o n a

10 Tabela 14. Immediate- term subscore dla przedsiębiorstwa Y Immediate-Term Subscore Cash Reserve Sufficiency Ratio 0, , , Modified Cash Ratio 0, , ,25859 Target Liquidity Lambda 35, , , CurrentLiquidity Index 0, , , Tabela 15. Short- term subscore dla przedsiębiorstwa Y Short-Term Subscore Operating Cash Flow Ratio 0, , , Asset Ratio 0, , , Administrative Expense Ratio 0, , , Tabela 16.Medium- term subscore dla przedsiębiorstwa Y Medium-Term Subscore Net Surplus Contribution Ratio Self-Financing Ratio 3, , ,19026 Financial Debt Ratio -0, , , FundraisingCost Ratio Poniższa tabela stanowi zestawienie wyników wskaźników z czterech głównych kategorii wchodzących w skład indeksu PHI: Tabela 17. Wskaźniki według grup dla przedsiębiorstwa Y General Subscore 114, , , Immediate-Term Subscore 14, , , Short-Term Subscore 0, , , Medium-Term Subscore 23, , , Wartości wskaźnika kondycji finansowej PHI Zieltowa w poszczególnych latach kształtowały się następująco dla danego przedsiębiorstwa: 10 S t r o n a

11 Tabela 18. Wskaźnik PHI Zieltowa dla przedsiębiorstwa Y Spółka Y PHI ZIELTOWA 22, , ,74380 Na wykresie przedstawiono jak graficznie kształtował się wskaźnik PHI dla przedsiębiorstwa Y: Wykres 2. Wskaźnik PHI dla przedsiębiorstwa Y w latach Wskaźnik PHI Źródło: Opracowanie własne Spośród trzech analizowanych lat, wskaźnik kondycji finansowej Zietlowa przyjął najwyższą wartość w 2009 roku, kiedy to sięgnął poziomu 22,13. Nie świadczy to jednak o dobrej kondycji finansowej spółki, bowiem taką wysokość wskaźnika można zaliczyć zaledwie do średnioniskich pułapów. Najniższą wartość PHI odnotowano w roku 2010, kiedy to wskaźnik ukształtował się na poziomie 16,67. W kolejnym roku miara ta przyjęła podobną, nieco wyższą wartość. Dość znaczące spadki w wynikach z dwóch ostatnich lat wskazują na mało stabilną i pogorszoną sytuację finansową przedsiębiorstwa. Z drugiej strony, występujący brak tendencyjności zmian nie przekreśla szansy na polepszenie formy finansowej spółki. Do mocnych stron przedsiębiorstwa zaliczyć można względnie wysoki staż istnienia na rynku handlowym, jej rozmiary mierzone za pomocą stanu dochodów całkowitych, czy też brak problemów z płynnością, samofinansowaniem i elastycznością finansową. Dość poważny problem stanowi niekorzystna struktura długu w badanej instytucji. Podsumowując kondycję finansową badanej spółki można stwierdzić, iż w ostatnich 3 latach znajdowała się ona we względnie przeciętnej kondycji finansowej. 11 S t r o n a

12 Podsumowanie Wskaźnik PHI Zieltowa jest miarą, która na podstawie danych zawartych w sprawozdaniach finansowych pozwala sprawdzić jaka jest kondycja finansowa podmiotów gospodarczych uczestniczących w różnych segmentach rynku. Zaletą miernika PHI jest możliwość porównania ze sobą czynników o różnych horyzontach czasowych. Podobna analiza może być wykorzystania do planowania przyszłych działań każdej jednostki gospodarczej, organizacji oraz instytucji. 12 S t r o n a

13 Bibliografia: 1. H. Buk, Nowoczesne zarządzanie finansami. Planowanie i kontrola, C.H. Beck, Warszawa 2006, 2. J. Komorowski, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, ODDK, Gdańsk G. Michalski, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, C.H. Beck, Warszawa 2010, 4. W. Gabrusewicz, Podstawy analizy finansowej, PWE, Warszawa T. Waśniewski, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Fundacja rozwoju rachunkowości w Polsce, Warszawa 1997, 6. L. Bednarski, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa D. Wędzki, Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego, Tom 2. Wskaźniki finansowe, Oficyna, Warszawa 2009, 8. John Zietlow, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability, (September 26, 2012), SSRN,.: (ostatni dostęp: 13 marca 2014), 9. Zietlow J.T., Hankin J.A., Seidner A.G., Financial Management for nonprofit organizations, Wiley& Sons, 2007, 10. Maness T.S., Zietlow J.T., Short-term financial management, West Publishing Company, 1993, 11. Bąk M., Kobryń-Król M., Zaskórska A., Financial analysis of economic health - Polish entities case. (December 1, 2013). Available at SSRN: [ostatni dostęp: 13 marca 2014]. 12. Zietlow, J. & Michalski, G. (2012), Nonprofit Solvency Measures: Polish Evidence. Paper presented at the annual meeting of the ARNOVA Annual Conference, Indianapolis, Unpublished Manuscript. 13. W. Pluta, G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?, C.H. Beck, Warszawa, Eugene F. Brigham, Louis C. Gapenski, Michael C. Ehrhardt, Financial Management,Theory and Practice, The Dryden Press, Fort Worth 1999, s Richard A. Brealey, Stewart C. Myers, Princiiples of Corporate Finance,McGraw=Hill, New York, 2000, 13 S t r o n a

14 Spis wzorów: 1. Wzór 1. Wskaźnik PHI Zieltowa 2. Wzór 2. General subscore 3. Wzór 3. Immediate-term subscore 4. Wzór 4. Short-term subscore 5. Wzór 5. Medium-term subscore Spis tabel: 1. Tabela 1. General Subscore dla organizacji non- profit 2. Tabela 2. Immediate-Term Subscore dla organizacji non- profit 3. Tabela 3. Short-term subscore dla organizacji non- profit 4. Tabela 4. Medium- term subscore dla organizacji non- profit 5. Tabela 5. Wskaźniki według grup dla organizacji non- profit 6. Tabela 6. Wskaźnik PHI Zieltowa dla organizacji non- profit 7. Tabela 7. General subscore dla instytucji finansowej 8. Tabela 8. Immediate- term subscore dla instytucji finansowej 9. Tabela 9. Short- term subscore dla instytucji finansowej 10. Tabela 10. Medium-term subscore dla instytucji finansowej 11. Tabela 11. Wskaźniki według grup dla instytucji finansowej 12. Tabela 12. Wskaźnik PHI Zieltowa dla instytucji finansowej 13. Tabela 13. General subscore dla przedsiębiorstwa Y. 14. Tabela 14. Immediate- term subscore dla przedsiębiorstwa Y 15. Tabela 15. Short- term subscore dla przedsiębiorstwa Y 16. Tabela 16.Medium- term subscore dla przedsiębiorstwa Y 17. Tabela 17. Wskaźniki według grup dla przedsiębiorstwa Y 18. Tabela 18. Wskaźnik PHI Zieltowa dla przedsiębiorstwa Y Spis wykresów: 1. Wykres 1. Wskaźnik PHI dla organizacji non profit w latach Wykres 2. Wskaźnik PHI dla instytucji finansowej w latach Wykres 3. Wskaźnik PHI dla przedsiębiorstwa Y w latach S t r o n a