Przetwarzanie sygnałów biomedycznych
|
|
- Henryk Czarnecki
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 7--3 Przewarzanie sygnałów biomedycznych Człowie- nalepsza inwesyca Proe współfinansowany przez Unię Europesą w ramach Europesiego Funduszu Społecznego Wyład I Przewarzanie sygnałów biomedycznych prof. dr hab. inż. Krzyszof Kałużyńsi
2 7--3 Cel Przeazanie wiedzy n. podsawowych i zaawansowanych meod przewarzania sygnałów biomedycznych analiza widmowa, filrace, meody orelacyne, ransformaca falowa, meody specalne oraz umieęności ich wyorzysania. Zares Właściwości wybranych sygnałów biomedycznych. Szereg Fouriera, przeszałcenie Fouriera w przewarzaniu sygnałów. Widmo gęsości ampliudy, energii i mocy. wierdzenie o próbowaniu. Podsawy esymaci paramerów procesów losowych. Funca i współczynni orelaci i auoorelaci. wierdzenie Wienera-Chinczyna. Esymaca widmowe gęsości mocy sygnałów losowych. ransformaca Hilbera. Sygnał analiyczny. Dososowanie przeszałcenia Fouriera do porzeb prayczne analizy sygnałów. Dysrena ransformaa i szereg Fouriera. Funce granic. Analiza czasowo-częsoliwościowa sygnałów. Sperogram. Prezenace czasowoczęsoliwościowe. ransformaca falowa. Filry cyfrowe w zasosowaniach biomedycznych. Wybrane ułady cyfrowe. Bani filrów. Filrace specalne. Meoda deompozyci empiryczne EMD. Przyłady zasosowań do analizy sygnałów biomedycznych.
3 7--3 Zares Laboraorium Wydobywanie sygnałów z szumu z wyorzysaniem uśredniania. Analiza sygnału świergoowego. ransformaca Hilbera. Rozład sygnału na mody wewnęrzne EMD. Analiza sygnału EKG z wyorzysaniem ransformaci falowe. Analiza sygnału o nieznane sruurze. Zaęcia prowadzi mgr inż. Iryna Gorbeno Uzysiwane ompeence Wiedza: Znaomość meod analizy sygnałów niesaconarnych Znaomość uwarunowań i meod filraci sygnałów biomedycznych Znaomość części zasosowań i ograniczeń przewarzania sygnałów biomedycznych Umieęności: - uzysiwania i inerpreaci reprezenaci czasowo-częsoliwościowe sygnałów biomedycznych - idenyfiaci sruury nieznanego sygnału - analizy wyniów esperymenu 3
4 7--3 Zaliczenie przedmiou:. Egzamin - 7% oceny ońcowe 7p. Laboraorium - 3% oceny ońcowe Wymagania:. Zaliczenie laboraorium >5% punów arówi, oceny za wyonanie ćwiczenia w racie ćwiczenia; edno sprawozdanie.. Egzamin suden ma prawo do 3 egzaminów w cylu zaliczeniowym. 3. Uzysanie >5% punów oznacza pozyywny wyni egzaminu. 4. Zaliczenie przedmiou wymaga uzysania w sumie >5% punów z laboraorium i egzaminu. 5. Wyład arówi, órych wynii będą dodawane do wyniu egzaminu max. liczba punów do uzysania z arówe wynosi p. Laboraorium zaęcia organizacyne sala 45/6 Informace, maeriały wyład i laboraorium hp://zib.mchr.pw.edu.pl/?dydaya Konsulace po. 39, pon 3-4, w. - 4
5 7--3 Osoby zaęe elefonami/ableami/ompuerami będą raowane ao przeszadzaące w prowadzeniu wyładu i proszone o zaniechanie w/w zaęć bądź opuszczenie sali. 5
6 7--3 Lieraura. Zielińsi.P. Cyfrowe przewarzanie sygnałów, WKiŁ 5. Ozime E. Podsawy eoreyczne analizy widmowe sygnałów, PWN, Lyons R.G. Wprowadzenie do cyfrowego przewarzania sygnałów, WKiŁ 4. Oppenheim A.V., Schafer R.W. Cyfrowe przewarzanie sygnałów, WKiŁ, Benda J., Piersol A.: Meody analizy i pomiaru sygnałów losowych, PWN, Ruowsi L. Filry adapacyne i adapacyne przewarzanie sygnałów, WN, Moczo J., Kramer L. Cyfrowe meody przewarzania sygnałów biomedycznych, Wyd. Nau. UAM, Pozyce podsawowe Sygnały Sygnał naczęście funca czasu przedsawiaąca przebieg parameru pewnego zawisa, wielości fizyczne, choć może o być np. przebieg echa w funci odległości od sondy sanera ulradźwięowego. Przyład sygnału biomedycznego 6
7 7--3 Klasyfiaca sygnałów Sygnały: deerminisyczne oresowe losowe sochasyczne niesaconarne nieoresowe saconarne ergodyczne Sygnały mogą być ciągłe lub dysrene, co es onsewencą sposobu ich reesraci, np. dane doyczące populaci pewnego gaunu zwierzą są dysrene, dane giełdowe są dysrene, reesrowany w sposób analogowy sygnał eleryczny es sygnałem ciągłym. Uwaga - sygnały przewarzane cyfrowo są poddawane operaci próbowania, przez co saą się sygnałami dysrenymi!! Przyłady sygnałów I sygnały deerminisyczne Sygnał świergoowy - liniowy wzros częsoliwości w funci czasu 7
8 7--3 Przyłady sygnałów II sygnały deerminisyczne Ciąg impulsów/pacze gaussowsich fala sin. z obwiednią gaussowsą sygnał sosowany w obrazowaniu ulradźwięowym Procesy losowe sochasyczne {x } proces sochasyczny - rodzina funci zmienne losowe i czasu x -a realizaca procesu - funca czasu dla pewne warości zmienne losowe X i warości procesu dla usalonego czasu są warościami zmienne losowe Zmienna losowa funca oreślona na zbiorze zdarzeń i przymuąca warości rzeczywise z oreślonym prawdopodobieńswem 8
9 7--3 Przewarzanie sygnałów Dziedzina czasu: filraca - liniowa sygnały addyywne - specalna - homomorficzna sygnały połączone w wyniu inne operaci, np. mnożenia, splou - adapaywna meody orelacyne orelaca wzaemna, auoorelaca, współczynni orelaci i auoorelaci inne hisogram przeszałcenie Hilbera meody specalne EMD Empirical Mode Decomposiion Przewarzanie sygnałów Dziedzina częsoliwości analiza widmowa: - lasyczna przeszałcenie Fouriera, w. Wienera-Chinczyna - zasosowanie modeli wymierne funci przenoszenia - inne meody analizy widmowe 9
10 7--3 Przewarzanie sygnałów prezenace czasowo- Połączone dziedziny czasu i częsoliwości - częsoliwościowe - sperogram - prezenaca Wigner-Ville - ransformaca falowa Inne - ompresa, odowanie... Przewarzanie sygnałów zasosowania
11 7--3 Zasosowania przewarzania sygnałów I eleomuniaca echnia miliarna Auomaya przemysłowa echnia samochodowa, AGD Analiza danych rynowych i giełdowych Rozrywa/mulimedia Idenyfiaca osób Geologia Badania osmiczne Rozpoznawanie i generaca mowy Medycyna i biologia Zasosowania przewarzania sygnałów II Medycyna obrazowanie, analiza sygnałów biomedycznych, wspomaganie słuchu, ineligenne proezy ończyn, urządzenia do wspomagania funci narządów Idenyfiaca obieów osób Rozpoznawanie i generaca mowy Biologia, eologia analiza zmian populaci zwierzą, analiza aywności organizmów
12 7--3 Zasosowania przewarzania sygnałów w medycynie Esymaca opóźnienia esymaca rymu serca, obrazowanie przepływu rwi, elasografia ulradźwięowa Analiza widmowa analiza zmienności rymu serca, analiza sygnałów dopplerowsich przepływu rwi, Uśrednianie poencały wywołane, wydobywanie sygnałów z szumu/deeca słabych sygnałów meody orelacyne i inne miary podobieńswa w synchronizaci uśredniania Serowanie proezami analiza widmowa sygnałów EMG Kompresa sygnałów analiza falowa, modelowanie Filraca liniowa lasyczna Filrace specalne eliminaca sygnałów załócaących Sygnały biomedyczne Zróżnicowana budowa i funca organów i ane będących źródłem sygnałów biomedycznych pozwala przypuszczać, właściwości ych sygnałów mogą być bardzo zróżnicowane. Nieóre z ych sygnałów maą charaer quasi deerminisyczny, zn. przymuąc pewne uproszczenia, a bra różnic w olenych cylach, można byłoby e opisać analiycznie. Jes a w przypadu EKG, sygnału ęna lub ciśnienia, czy sygnału impedanci ani. Między olenymi cylami ych sygnałów mogą wysąpić różnice spowodowane przez czynność oddechową i funconowanie uładów regulaci w organizmie, obecne są w nich aże szumy o charaerze losowym.
13 7--3 Sygnały biomedyczne W sygnałach biomedycznych obecne są aże szumy o charaerze losowym. Ma o znaczenie w przypadu wydobywania sygnałów z szumu, np. późnych poencałów EKG, iedy o uśredniane cyle powinny być do siebie a nabardzie zbliżone i różnice między nimi powoduą odrzucanie nieórych cyli przez algorym wyorzysuący współczynni orelaci wzaemne. Sygnały biomedyczne Wiele sygnałów ma charaer losowy są procesami sochasycznymi. Jes a w przypadu EMG, EHG czy EEG. Sygnałem losowym w przypadu róich czasów obserwaci es ulradźwięowy sygnał dopplerowsi prędości przepływu rwi, naomias przy dłuższych czasach obserwaci wyazue cechy quasipowarzalności, wyniaące z pracy serca. Szczególnym rodzaem sygnału biomedycznego es sygnał mowy, órego przewarzanie sanowi odrębną dziedzinę naui i echnii, ze względu na ogromne znaczenie aich zasosowań, a np. omuniaca człowie-maszyna czy idenyfiaca osób na podsawie właściwości ich mowy. 3
14 7--3 Sygnały biomedyczne - przyłady Sygnał dopplerowsi prędości przepływu rwi - nieco ponad cyl pracy serca i fragmen o. ms 5 x 4-5 x Obrazy i sygnały biomedyczne Ulrasonografia Wizualizaca sruur oraz rozładów prędości przepływu rwi na podsawie analizy ech ulradźwięowych 4
15 7--3 Przewarzanie sygnałów - przyłady Sperogram oresowego sygnału z piłoszałną modulacą częsoliwości Przewarzanie sygnałów - przyłady częsoliwość Czas 5
16 7--3 Zapis nuowy - prezenaca czasowo-częsoliwościowa muzyi sygnału - począi zapisu nuowego XVI wie c z ę s o l i w o ś ć czas Zasosowania przewarzania sygnałów - przyłady Sygnał ECG oraz ciąg inerwałów R-R pozbawionych części sładowe średnie 6
17 7--3 Zasosowania przewarzania sygnałów - przyłady ciąg inerwałów R-R pozbawionych części sładowe średnie Widmo ciągu inerwałów R-R po usunięciu sładowe średnie Zasosowania przewarzania sygnałów - przyłady Późne poencały EKG 7
18 7--3 Zasosowania przewarzania sygnałów przyłady Procedura: Późne poencały EKG - awizyca sygnału z rzech odprowadzeń z wysoą częsoliwością próbowania Hz - uśrednianie - synchronizaca uśredniania: wybór wzorca QRS z danych wyznaczanie współczynnia orelaci wzaemne między wzorcem i olenymi cylami sygnału EKG w przypadu uzysania odpowiednio wysoie warości współczynnia orelaci dodaemy do siebie zsynchronizowane z wzorcem sygnały Zasosowania przewarzania sygnałów przyłady Późne poencały EKG Procedura cd.: - uśrednianie - uwzględnianie czynniów aich a zmienna długość cylu EKG zmienny poziom szumów w sygnale - szacowanie mocy szumów w płasim odcinu sygnału poza QRS - seleca cyli EKG na podsawie w/w analizy 8
19 7--3 Zasosowania przewarzania sygnałów - przyłady Analiza falowa sygnałów dopplerowsich aywności ruchowe płodu - D 5 5 D3 5-5 D 5 5 D A4 x 4 signal Podział sygnału na podpasma zaresy częsoliwościowe w celu uzysania informaci ruchach różnych sruur płodu. Zares -fs/ Podpasma odpowiadaące sygnałom Podsawy eoreyczne przewarzania sygnałów 9
20 7--3 Splo i dysrybuca dela Diraca Splo dwóch funci * f f τ f f τ dτ Właściwości splou Przemienność f * f f * f Rozdzielność względem dodawania f *[ f + f ] f * f + f * f 3 3 Łączność f *[ f * f ] [ f * f ]* f 3 3
21 7--3 Dysrybuca dela Diraca Właściwości dysrybuci δ dla δ f δ f f δ f Definica graniczna dysrybuci przez ciąg funci sinx/xsincx: δ lim sinc π Oresowy ciąg dysrybuci : δ δ Splo funci z ciągiem dysrybuci dela Diraca δ δ f f * δ τ δ τ dτ f f δ f f * δ f * δ f Splo sygnału o ograniczonym czasie rwania z oresowym ciągiem dysrybuci pozwala uzysać sygnał oresowy.
22 7--3 Orogonalność Weory orogonalne Weory a sygnały Aprosymaca Baza orogonalna Przyłady funci orogonalnych Orogonalność - weory Wyrażenie błędu Ve weora V przy pomocy weora V oraz weora V C V + V e C miara podobieńswa weorów V i V Jeśli C, weory są prosopadłe orogonalne, niezależne
23 7--3 Orogonalność - weory Iloczyn salarny weorów A B ABcosθ Sładowa weora A wzdłuż weora B oraz weora B wzdłuż A A B A B Acosθ B Dla weorów V i V B A A B Bcosθ A V C V + V e czyli V V V V C V V C V V V V V V V Jeśli V i V orogonalne, ich iloczyn salarny es równy Orogonalność - sygnały f i f sygnały, chcemy aprosymować f przez f w pewnym przedziale, f C f f e f C f f e - funca błędu e aprosymaci: f e należy zminimalizować, np. w sensieśredniowadraowym ε f C f d [ ] dε dc po zamianie oleności operaci całowania i różniczowania orzymuemy C f f d f d 3
24 7--3 Orogonalność - sygnały f i f sygnały, chcemy aprosymować f przez f w pewnym przedziale, f C f C f f d f d C V V V V V V V Przez analogię do weorów f ma sładową f o warości C. Jeśli sładowa a znia, sygnały f i f są orogonalne. Oznacza o,że f f d Orogonalność - sygnały Przyłady sygnałów orogonalnych funce sinn o i sinm o w przedziale,+, π/ o : sin n o sin m o d Inne przyłady sygnałów orogonalnych cosn o i cosm o w przedziale,+, π/ o, zespolone funce wyładnicze, wielomiany Legendre a. 4
25 7--3 Orogonalność - baza Przesrzeń liniowa nad ciałem liczb rzeczywisych lub zespolonych zbiór weorów, zbiór funci sygnałów. Przesrzeń es zupełna, eśli pewien podzbiór e przesrzeni generue ę przesrzeń, np. dowolny weor należący do przesrzeni można wyrazić w e przesrzeni ao ombinacę liniową elemenów ego podzbioru. Np. weor w 3D es ombinacą liniową wersorów osi, óre sanowią ai właśnie podzbiór. Weory orogonalne np. zbiór wersorów osi oroarezańsiego uładu współrzędnych 3D. Baza zbiór sygnałów wzaemnie parami orogonalnych w pewnym przedziale, np. {cosn o }, nεn. Dowolny sygnał można wyrazić ao ombinacę liniową elemenów ego zbioru sładowych orogonalnych. Orogonalność - sygnały Aprosymaca funci f przez zbiór sygnałów wzaemnie orogonalnych {f } f n C f f f Minimalizaca błędu średniowadraowego: e n C f ε [ f n C f ] d δε δε δε δε... δc δc δc δ 3 C n 5
26 d f C f n ] [ ε Minimalizaca błędu średniowadraowego:... 3 C n C C C δ δε δ δε δ δε δ δε d f d f f C...]... [... ] [ + + d f C f f C f C f f C C d f C f C C n δ δ δ δ δ δε Dla, po zamianie oleności operaci całowania i różniczowania, ze względu na orogonalność f oraz zerowanie się pochodnych wyrazów niezawieraących C dosaemy: Orogonalność - sygnały n f C f d f d f f C Baza {f } umożliwia aprosymacę funci f w posaci gdzie Jes o rozwinięcie f w szereg Fouriera!!! Błąd średniowadraowy aprosymaci es zminimalizowany. Ze względu na orogonalność funci bazy przedsawienie w posaci e sumy es wolne od redundaci. W worzeniu warości współczynnia C ma udział ylo edna funca bazy f. Orogonalność - sygnały
27 7--3 Rozwinięcie w szereg Fouriera i przeszałcenie Fouriera rygonomeryczny szereg Fouriera f oresowa, spełnia waruni Dirichlea n f a + [ an cos n + bn sin n] π/, n, ±, ±,... / a f d / / an f cos n d bn f sin n d / / / 7
28 7--3 Wyładniczy szereg Fouriera n Fn exp n n f Fn / / f exp n d F F e n n arg F n { F n } - widmo ampliudowe, {argf n } widmo fazowe { F n } widmo mocy sygnału f Związe między współczynniami rozwinięcia w szereg wyładniczy i w szereg rygonomeryczny F a b n n n Przyłady rozwinięć w SF: rec Ciąg impulsów prosoąnych o współczynniu wypełnienia τ/: π/ współczynnii rozwinięcia Fn dla i τ: F Aτ n τ sin c τ / exp n n d τ / współczynnii rozwinięcia Fn dla i τ: rozwinięcie dla i τ: Aτ n τ rec sin c exp n n
29 7--3 Przyłady rozwinięć w SF: Ciąg δ : π/ współczynnii: Fn / δ exp n d δ exp n d / / / rozwinięcie: δ Fn exp n exp n exp n n n π n Przeszałcenie Fouriera Prose i odwrone przeszałcenia Fouriera funci f FF{f} f F isnieą gdy f es bezwzględnie całowalna: f F exp d f F exp d π F argf - widmo gęsości ampliudy - widmo fazowe 9
30 7--3 Wybrane właściwości przeszałcenia Fouriera Liniowość: f F, f F Af +Bf AF +BF Podobieńswo F{ f a} F a a Symeria f F F πf- ransformaa pochodne f f F f n n F Wybrane właściwości przeszałcenia Fouriera Przesunięcie w czasie f F f- exp- F ransformaa iloczynu funci f F, f F F { f f } F * F π ransformaa splou funci f F, f F F f * f } F F { 3
31 7--3 Przyłady ransforma Fouriera I Sygnał prosoąny o czasie rwania rec: F rec exp d A sin c Moduł F, oś rzędnych znormalizowana do A; Linia przerywana - wyni dla czasu rwania sygnału /. Położenia zer dla/π; olene zera dla π/±π/,±4π/,±6π/... Położenia pierwszych esremów lisów bocznych dla /±3π/; olene pulsace wynoszą m 3π/+mπ/ oraz m -3π/-mπ/ Poziom lisa głównego A po normalizaci Moduł pierwszego lisa bocznego - A/3π Asinc3π/; po normalizaci /3π Sosune modułów lisa pierwszego i głównego /3π. Przyłady ransforma Fouriera II Dysrybuca dela Diraca: F{ δ } δ exp d Funca sała F nie isniee w myśl definici funca nie es bezwględnie całowalna. w. o symerii: f F F πf- 3
32 7--3 Przyłady ransforma Fouriera III Funca róąna, dla </, dla pozosałych f A Można wyznaczać F z definici, można wyorzysać w. o ransformacie pochodne f F f F f n n F druga pochodna funci f ma posać: '' A f [ δ / δ + δ + / ] A 4A F F{ f '' } [exp / + exp / ] [ cos / ] 4A A sin / 4 sin c / 4 Przyłady ransforma Fouriera IV Funca róąna, dla </, dla pozosałych f A Inna możliwość splo dwóch oien prosoąnych oreślonych w przedziale -/4, /4, ażde o ransformacie: Wyorzysuąc w. o ransformacie splou mamy: F f * f } F F { F : [ F ] Π FΠ A / sin c 4 Należy uwzględnić fa, że w wyniu przeprowadzenia operaci splou poawia się dodaowy czynni A/ zmieniaący ampliudę róąa: A rec * rec wobec czego F A A 4 [ sin c ] A [sin c ] 4 A 3
33 7--3 Moduł F ona prosoąnego i ona róąnego ono prosoąne F{ rec } A sin c ono róąne Barlea A F sin c / 4 Różnice: Uwaga: wyresy znormalizowane do ednosowe warości max.! niższy względny poziom pierwszego lisa bocznego ona róąnego niż w przypadu ona prosoąnego wynosi sinc 3π/.44 więsza szeroość lisa głównego ona róąnego niż w przypadu ona prosoąnego na poziomie pierwszych prześć przez zero x więsza Przyłady ransforma Fouriera VI dla < Sygnał esponencalny f { F, a > a e dla a + a a+ a+ e e d e F d e a + a + e -a 33
34 7--3 Przyłady Fouriera F a + a Re F a + ransforma VII ReF ImF absf Im F a + abs F a + / argf Im F arg F arcan arcan Re F a Przyłady ransforma Fouriera VIII Sygnał cosinusoidalny o ograniczonym czasie rwania pacza i ednosowe ampliudzie F / / / / cos exp d [exp + exp + ] d + [sin c + sin c ] / / [exp + exp ]exp d Moduł F paczi funci cosinus o czasie wania, oś Y znormalizowana do / -pifo pifo 34
35 7--3 Przyłady ransforma Fouriera IX Sygnał cosinusoidalny F nie isniee w sensie definici, ponieważ funca cosinus nie es bezwzględnie całowalna. Można wyznaczyć warość główną F paczi fali cos przy ->, orzysaąc z definici dely Diraca: δ lim sinc π F{cos } lim / π[ sin c + sin c + ] π π π[ δ + δ + ] Przyłady ransforma Fouriera X Sygnał sinusoidalny F nie isniee w sensie definici, ponieważ funca sinus nie es bezwzględnie całowalna. Można wyznaczyć warość główną F paczi fali sin przy ->. F paczi fali sin: + F{sin } [ sin c + sin c ] + F{sin } lim π[ sin c + sin c ] π[ δ + δ + ] na rysunu poazano F!! 35
36 7--3 Przyłady ransforma Fouriera XI Zespolony sygnał wyładniczy exp cos + sin Sygnał cosinusoidalny Sygnał sinusoidalny - F{sin o } F{exp } F{cos } + F{sin } π[ δ + δ + ] + π[ δ + δ + ] πδ Jes o zw. sygnał analiyczny posiada niezerowe warości widma ylo po edne sronie począu uładu Przyłady ransforma Fouriera XII F dowolne funci oresowe nie isniee w sensie definici Można aą funcę rozwinąć w SF, poem przeprowadzić F szeregu Fn exp n n f π F n δ n n F Ciąg dysrybuci Diraca posiada nasępuące rozwinięcie w SF: δ Fn exp n exp n n n F ego ciągu es równa: π F { δ } δ n δ n n n 36
37 7--3 Przyłady ransforma Fouriera XIII Przebieg prosoąny rec ores,wypełnienie τ/, ampliuda A, π/: Aτ F{ rec } F{ πaτ πaτ n n n nτ sin c δ n nπτ sin c δ n nτ sin c exp n} Przyłady ransforma Fouriera XIV Pacza fali cosinusoidalne Pacza fali cosinusoidalne o pulsaci Ω ma ograniczony czas rwania do o >π/ω i rozpoczyna się w puncie,. es przesunięa o o / w prawo. Sygnał przymuący warości różne od zera dla czasów nieuemnych nazywa się sygnałem przyczynowym. Inerpreaca - przesunięcie o o / ona prosoąnego wycinaącego fragmen funci cosinus. Jego ransformaa może być wyznaczona nasępuąco: rec- / sinc /exp / 37
38 7--3 Przyłady ransforma Fouriera XV Inerpreaca - przesunięcie o o / ona prosoąnego wycinaącego fragmen funci cosinus. ransformaa: rec- / sinc /exp / Wypadowa ransformaa ma posać F iloczynu: f cos ½[F- + F+ ] rec- / cos /{sinc[- /] + sinc[+ /]} exp / F{ rec cos } a więc w ransformacie Fouriera przesunięego sygnału nie obserwuemy zmian modułu, edynie zmianę fazy. Przyłady ransforma Fouriera XVI Ciąg pacze funci cosinusoidalne o pulsaci Ω i pulsaci powarzania <<Ω. τ /Ω π/ Możliwości wygenerowania aiego sygnału i wyznaczenia widma:. Splo paczi fali cos z ciągiem dysrybuci Diraca iloczyn widm sygnałów. Iloczyn fali cos i przebiegu prosoąnego splo widm sygnałów 38
39 7--3 Przyłady ransforma Fouriera XVII Ciąg pacze funci cosinusoidalne o pulsaci Ω i pulsaci powarzania <<Ω iloczyn przebiegu prosoąnego o wypełnieniu τ/ i funci cosinus. ransformay obu przebiegów sładowych: F{cos Ω} π[ δ Ω + δ + Ω] πaτ nπτ F { rec } sin c δ n n π/ Przyłady ransforma Fouriera XVIII Ciąg pacze funci cosinusoidalne o pulsaci Ω i pulsaci powarzania <<Ω iloczyn przebiegu prosoąnego o wypełnieniu τ/ i funci cosinus. F ciągu pacze - splo ransforma obu przebiegów: F{ rec cos Ω} F{ rec }* F{cos Ω} F{ rec }*{ π[ δ Ω + δ + Ω]} π π + πτ nπτ nπτ sin c δ Ω n + sin c δ + Ω n n 39
40 7--3 Przyłady ransforma Fouriera XIX Sysem opisany w dziedzinie czasu przez odpowiedź impulsową h i w dziedzinie częsoliwości przez funcę przenoszenia H zasosowanie wierdzenia o ransformacie splou funci pobudzenie f F odpowiedź r R Opis w dziedzinie czasu Opis w dziedzinie częsoliwości f r τ h τ dτ R F H Przyłady ransforma Fouriera XX Funca sinusoidalna o pulsaci pomnożona przez sygnał wyładniczy o uemnym wyładniu i so ednosowy. Jes o eden z modeli sygnału emiowanego w aparaurze do obrazowania ulradźwięowego impuls ulradźwięowy. f sin exp F sin exp exp d [exp exp + ] d [exp exp ]exp exp d + 4
41 7--3 Przyłady ransforma Fouriera XXI Impuls ulradźwięowy można inerpreować ao odpowiedź impulsową przewornia ulradźwięowego. Sysem ai powinien posiadać nisą dobroć,. posiadać oscylacyną odpowiedź impulsową, óra es łumiona. Inacze es o sysem o nisie dobroci. Drganiom szybcie zaniaącym odpowiada sysem o więsze szeroości pasma,. więsze szeroości modułu F, czyli niższe dobroci. f sin exp F + + f sin exp. f sin exp.5 Przyłady F F funci gaussowsie XXII W dziedzinie czasu: x e β W dziedzinie częsoliwości: β + F{ x } F{ e } e e d e d β + F{ x } e e e d mnożymy całę przez e e + + / / F{ x } e e e d e e d e e d 4
42 Wyładni funci podcałowe należy doprowadzić do posaci wadrau różnicy: ] [ / / / / x + / / / d e e x F / / } { d e e d e e d e e x F / / / / } { Związe między i : Przyłady F XXIII F funci gaussowsie Należy wyazać, że warość całi es sałą - wiemy, że: dx e x π / / du d u du e e d e e x F u / } { π π ds du s u } { π π π s e ds e e x F β β β π π 4 / } { e e e F d e e x F / } { Podsawienie: Podsawienie: Przyłady F XXIV F funci gaussowsie
43 7--3 Przyłady F F funci gaussowsie XXV x e β F{ e β } e β π / 4β Przyłady F F paczi gaussowsie XXVI Pacza gaussowsa: x e β exp o W dziedzinie częsoliwości F: X π exp[ ] exp[ ] β 4β σ π 8π σ β π σ σ FWHM ln gdzie: pulsaca, pulsaca środowa paczi, β - współczynni oreślaący obwiednię sygnału, σ - współczynni oreślaący obwiednię widma, FWHM - szeroość modułu F na poziomie połowy masimum Full Widh a Half Maximum. Wyres obo - znormalizowany. 43
44 7--3 ransformaca Fouriera podsumowanie właściwości I Sygnał zespolony, ego sładowa parzysa i nieparzysa posiadaą część rzeczywisą i urooną f f + f Re f + Im f + Re f Im f n p n n p + p ransformaa aiego sygnału posiadać będzie szczególne właściwości, wyniaące z właściwości przeszałcenia Fouriera F f exp d f [cos sin d f cosd f sin d Części sygnału i odpowiadaące im części ransformay f f + f Re f + Im f + Re f Im f n p n n p + F F + F Im F + Re F + Re F + Im F n p n n p p p ransformaca Fouriera podsumowanie właściwości II Przyład sanowi sygnał złożony z dwóch zespolonych funci wyładniczych, z órych edna zosała pomnożona przez ednosę urooną: f f + f n p exp + exp cos sin + cos + sin cos sin + cos + sin Re f p Sładowe sygnału: f f + f Re f + Im f + Re f Im f n p n n p + cos Im f p cos Re f n sin Im f n sin p 44
45 7--3 ransformaca Fouriera podsumowanie właściwości III Przyład sanowi sygnał złożony z dwóch zespolonych funci wyładniczych, z órych edna zosała pomnożona przez ednosę urooną: f f n + f p cos sin + cos + sin Re f p cos Im f p cos Re f n sin Im f n sin Części sygnału i odpowiadaące im części ransformay F {Re f p } F {cos } π [δ + + δ ] rzeczywisa parzysa F {Im f p } F { cos } π [δ + + δ ] uroona parzysa F {Re f n } F {sin } π [δ + δ ] uroona nieparzysa F {Im f n } F{ sin } π [δ + δ ] rzeczywisa nieparzysa ransformaca Fouriera podsumowanie właściwości IV Oznaczenia Re, r rzeczywisa Im, im uroona p parzysa np - nieparzysa 45
46 7--3 wierdzenie o próbowaniu I Iloczyn funci f o widmie F ograniczonym do ± m oresie π/, >> m i ciągu del Diraca o δ δ π F δ F { } δ n n Splo widm funci f i ciągu del Diraca π F f δ } F{ f }* F{ δ } F *[ π π { n δ n ] Splo sygnału o ograniczonym czasie rwania z oresowym ciągiem dysrybuci dae sygnał oresowy!!! Splo funci z ciągiem dysrybuci dela Diraca δ δ f δ f f * δ f * δ f Splo sygnału o ograniczonym czasie rwania z oresowym ciągiem dysrybuci pozwala uzysać sygnał oresowy. Wobec ego splo widm F i ciągu del Diraca będzie oresowym powieleniem widma F, z oresem równym oresowi ransformay ciagu del, czyli : F { f f } F * F π π F f δ } F *[ π δ n ] { n n F n ] 46
47 7--3 wierdzenie o próbowaniu II Sygnał rzeczywisy widmo ampliudy sygnału rzeczywisego Wniose - sygnał należy próbować z częsoliwością próbowania minimum x wyższą niż częsoliwość naszybsze sładowe sygnału. Wniose widmo sygnału po operaci próbowania es oresowe z oresem równym częsoliwości próbowania!! f s >f m o > m wierdzenie o próbowaniu III Iloczyn funci cosinusoidalne o pulsaci Ω i ciągu del Diraca o oresie π/, >>Ω δ δ π F δ F{cos Ω} π[ δ Ω + δ + Ω] { } δ n n Splo widm funci cosinusoidalne i ciągu del Diraca π {cos } {cos }* { } {[ ]}*[ F Ω δ F Ω F δ π δ Ω + δ + Ω δ n] π π n π F {cos Ω δ } δ n ± Ω n 47
48 7--3 wierdzenie o próbowaniu IV Próbowanie funci cosinusoidalne o pulsaci Ω ciągiem del Diraca o oresie π/, >Ω π F {cos Ω δ } δ n ± Ω n Wniose - sygnał należy próbować z częsoliwością próbowania minimum x wyższą niż częsoliwość naszybsze sładowe sygnału. Wniose widmo sygnału po operaci próbowania es oresowe z oresem równym częsoliwości próbowania!! fo>fm o > m!!!!!! wierdzenie Nyquisa o próbowaniu wymaga, by f o >f m o > m w naszym przyładzie >Ω. Przewarzanie sygnałów - przyłady Przebieg prosoąny o dodanie sładowe sałe rec ores, wypełnienie τ/, ampliuda A, π/: F Aτ n τ sin c τ / exp n n d τ / Dla wypełnienia 5% i symerii mamy: Rozwinięcie w szereg Fouriera: F n dla n parzysych A nπ sin A nπ dla n nieparzysych nπ rec A 4 [ nπ A sin exp n] [sin + sin3 + sin5 +...] π n n π 3 5 przebieg prosoąny es więc sumą nieparzysych harmonicznych z maleącymi ampliudami 48
49 7--3 Przewarzanie sygnałów - przyłady Sperogram oresowego sygnału prosoąnego z piłoszałną modulacą częsoliwości bez sladowe sałe. Sygnał zawiera nieparzyse sładowe harmoniczne; wierdzenie Nyquisa nie es spełnione dla sładowych powyże 5. wierdzenie o próbowaniu V Sygnał rzeczywisy widmo ampliudy sygnału analiycznego uzysany np. w wyniu zasosowania przeszałcenia Hilbera bądź w inny sposób przyład funca zespolona wyladnicza o > m!!!!!! 49
50 7--3 Przewarzanie sygnałów - przyłady częsoliwość Sperogram sygnału dopplerowsiego prędości przepływu rwi z ęnic i żyły. Sygnał pochodzący z ęnic i sygnał pochodzący z żył sanowią dwa sygnały analiyczne uzysane w wyniu demodulaci wadraurowe. Pozwala o rozróżnić sygnały pochodzące od przeciwnych ierunów przepływu Czas Warość średnia, energia, moc, widmowa gęsość energii i mocy 5
51 7--3 Warość średnia, energia, moc Podsawowe paramery sygnałów o warość średnia, energia i moc, zdefiniowane poniższymi zależnościami: warośćśrednia sygnału w przedziale [, ]: w przypadu sygnału o niesończonym czasie rwania warość średnia es nasępuącą wielością graniczną: E[ x] x d E [ x] lim x d eśli sygnał es oresowy o oresie o, warość średnia es oreślona zależnością: o + E [ x] x d o o Energia, moc, widmowa gęsość energii i mocy Energia sygnału E x x d Moc sygnału P x lim x d co w przypadu sygnału oresowego przybiera posać: o + P x x d o o Warość sueczna sygnału równa es pierwiasowi wadraowemu z mocy sygnału. 5
52 7--3 Energia i moc - lasyfiaca sygnałów Sygnały ze względu na właściwości zdefiniowanych powyże wielości można podzielić na sygnały o ograniczone energii, eśli E x <, oraz sygnały o sończone mocy, eśli P x <. Moc sygnałów o ograniczone energii es równa, zaś energia sygnałów o sończone mocy es niesończona. a więc możemy mieć do czynienia z sygnałami o ograniczone energii i sończonym czasie rwania, sygnałami o ograniczone energii i niesończonym czasie rwania, sygnałami nieoresowymi o ograniczone mocy np. sygnał sały oraz z sygnałami oresowymi o ograniczone mocy. Uwaga - sygnały spróbowane - ao sończone zbiory próbe, możemy raować zarówno a sygnały o sończonym czasie rwania, a i sygnały oresowe, órych przedłużeniem oresowym es właśnie spróbowany sygnał. Energia, moc, widmowa gęsość energii i mocy Sygnały oresowe Rozwinięcie w szereg Fouriera, - ores sygnału F n - widmo ampliudy F n - widmo mocy moc sygnału P w. Parsevala energia racona w ednosce czasu w oporności Ω związi z eleroechnią F n P / -/ / -/ f exp-nd f d Fn 5
53 7--3 Energia, moc, widmowa gęsość energii i mocy Sygnały o sończonym czasie rwania i sończone energii w sończonym przedziale czasu sygnały nieoresowe, bezwzględna całowalność, moc średnia równa zero, energia sygnału E oreślona es przez zależność w. Rayleigh a : E f d π - - F d F - widmowa gęsość energii Ω Energia, moc, widmowa gęsość energii i mocy Sygnały o niesończonym czasie rwania i niesończone energii w niesończonym przedziale czasu Sygnały o niesończonym czasie rwania np. oresowe - energia niesończona w niesończonym przedziale, F z definici nie isniee funca nie es bezwzględnie całowalna, można oreślić moc średnią P uśrednienie za czas obserwaci, Ω: P lim / -/ f d - lim F d F Φ lim Φ - widmowa gęsość mocy; w prayce Φ F / 53
Analityczne reprezentacje sygnałów ciągłych
Analiyczne reprezenacje sygnałów ciągłych Przedsawienie sygnału w posaci analiycznej: umożliwia uproszczenie i unifiację meod analizy, pozwala na prosszą inerpreację nieórych jego cech fizycznych. W eorii
Bardziej szczegółowoPRZETWARZANIE SYGNAŁÓW
PRZEWARZANIE SYGNAŁÓW SEMESR V Człowiek- nalepsza inwestyca Proekt współfinansowany przez Unię Europeską w ramach Europeskiego Funduszu Społecznego Wykład II Wprowadzenie Podstawy teoretyczne przetwarzania
Bardziej szczegółowoTemat 6. ( ) ( ) ( ) k. Szeregi Fouriera. Własności szeregów Fouriera. θ możemy traktować jako funkcje ω, których dziedziną jest dyskretny zbiór
ema 6 Opracował: Lesław Dereń Kaedra eorii Sygnałów Insyu eleomuniacji, eleinformayi i Ausyi Poliechnia Wrocławsa Prawa auorsie zasrzeżone Szeregi ouriera Jeżeli f ( ) jes funcją oresową o oresie, czyli
Bardziej szczegółowoSzeregi Fouriera (6 rozwiązanych zadań +dodatek)
PWR I Załad eorii Obwodów Szeregi ouriera (6 rozwiązanych zadań +dodae) Opracował Dr Czesław Michali Zad Znaleźć ores nasępujących sygnałów: a) y 3cos(ω ) + 5cos(7ω ) + cos(5ω ), b) y cos(ω ) + 5cos(ω
Bardziej szczegółowo1. Rezonans w obwodach elektrycznych 2. Filtry częstotliwościowe 3. Sprzężenia magnetyczne 4. Sygnały odkształcone
Wyład 6 - wersja srócona. ezonans w obwodach elerycznych. Filry częsoliwościowe. Sprzężenia magneyczne 4. Sygnały odszałcone AMD ezonans w obwodach elerycznych Zależności impedancji dwójnia C od pulsacji
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM SYGNAŁÓW I SYSTEMÓW. Ćwiczenie 1
POLIECHNIKA WARSZAWSKA INSYU RADIOELEKRONIKI ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI LABORAORIUM SYGNAŁÓW I SYSEMÓW Ćwiczenie ema: MODELE CZĘSOLIWOŚCIOWE SYGNAŁÓW Opracowała: mgr inż. Kajeana Snope Warszawa Cel ćwiczenia
Bardziej szczegółowoKatedra Systemów Przetwarzania Sygnałów SZEREGI FOURIERA
Ćwiczenie Zmodyfiowano 7..5 Prawa auorsie zasrzeżone: Kaedra Sysemów Przewarzania Sygnałów PWr SZEREGI OURIERA Celem ćwiczenia jes zapoznanie się z analizą i synezą sygnałów oresowych w dziedzinie częsoliwości.
Bardziej szczegółowoSzeregi Fouriera. Powyższe współczynniki można wyznaczyć analitycznie z następujących zależności:
Trygonomeryczny szereg Fouriera Szeregi Fouriera Każdy okresowy sygnał x() o pulsacji podsawowej ω, spełniający warunki Dirichlea:. całkowalny w okresie: gdzie T jes okresem funkcji x(), 2. posiadający
Bardziej szczegółowoTEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM
EORI OBWODÓW I SYGNŁÓW LBORORIUM KDEMI MORSK Katedra eleomuniacji Morsiej Ćwiczenie nr 2: eoria obwodów i sygnałów laboratorium ĆWICZENIE 2 BDNIE WIDM SYGNŁÓW OKRESOWYCH. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoZaliczenie wykładu Technika Analogowa Przykładowe pytania (czas zaliczenia minut, liczba pytań 6 8)
Zaliczenie wyładu Technia Analogowa Przyładowe pytania (czas zaliczenia 3 4 minut, liczba pytań 6 8) Postulaty i podstawowe wzory teorii obowdów 1 Sformułuj pierwsze i drugie prawo Kirchhoffa Wyjaśnij
Bardziej szczegółowoWYBRANE DZIAŁY ANALIZY MATEMATYCZNEJ. Wykład VII Przekształcenie Fouriera.
7. Całka Fouriera w posaci rzeczywisej. Wykład VII Przekszałcenie Fouriera. Doychczas rozparywaliśmy szeregi Fouriera funkcji w ograniczonym przedziale [ l, l] lub [ ] Teraz pokażemy analogicznie przedsawienie
Bardziej szczegółowoψ przedstawia zależność
Ruch falowy 4-4 Ruch falowy Ruch falowy polega na rozchodzeniu się zaburzenia (odkszałcenia) w ośrodku sprężysym Wielkość zaburzenia jes, podobnie jak w przypadku drgań, funkcją czasu () Zaburzenie rozchodzi
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie sygnałów biomedycznych
Przetwarzanie sygnałów biomedycznych Wyład II Analiza widmowa Dostosowanie narzędzi teorii analizy widmowej do potrzeb pratycznej analizy sygnałów Rozważania analityczne przeształcenie Fouriera - w przedziale
Bardziej szczegółowo1. Sygnały i systemy dyskretne (LTI, SLS) (1w=2h)
Cyfrowe rzewarzanie sygnałów Jace Rezmer --. Sygnały i sysemy dysrene (LI, SLS (w=h.. Sysemy LI Pojęcie sysemy LI oznacza liniowe sysemy niezmienne w czasie (ang. Linear ime - Invarian. W lieraurze olsiej
Bardziej szczegółowo- Macierz handlu. - Modele grawitacji. Model Handlu Swiatowego LINK. - Model Link. Notatki do wykładu 1011
Noai do wyładu 0 Model Handlu Swiaowego LINK - Macierz handlu - Modele grawiaci - Model Lin W.Macieewsi (98) Eonomeryczne modele wymiany międzynarodowe, PWN L.R.Klein (982) Wyłady z eonomerii, PWE Macierz
Bardziej szczegółowoBADANIE DYNAMICZNYCH WŁAŚCIWOŚCI PRZETWORNIKÓW POMIAROWYCH
BADANIE DYNAMICZNYCH WŁAŚCIWOŚCI PRZETWORNIKÓW POMIAROWYCH. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jes: przybliżenie zagadnień doyczących pomiarów wielości zmiennych w czasie (pomiarów dynamicznych, poznanie sposobów
Bardziej szczegółowoANALIZA HARMONICZNA RZECZYWISTYCH PRZEBIEGÓW DRGAŃ
Ćwiczenie 8 ANALIZA HARMONICZNA RZECZYWISTYCH PRZEBIEGÓW DRGAŃ. Cel ćwiczenia Analiza złożonego przebiegu drgań maszyny i wyznaczenie częsoliwości składowych harmonicznych ego przebiegu.. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoPOMIAR PARAMETRÓW SYGNAŁOW NAPIĘCIOWYCH METODĄ PRÓKOWANIA I CYFROWEGO PRZETWARZANIA SYGNAŁU
Pomiar paramerów sygnałów napięciowych. POMIAR PARAMERÓW SYGNAŁOW NAPIĘCIOWYCH MEODĄ PRÓKOWANIA I CYFROWEGO PRZEWARZANIA SYGNAŁU Cel ćwiczenia Poznanie warunków prawidłowego wyznaczania elemenarnych paramerów
Bardziej szczegółowoZagadnienia współczesnej elektroniki Elektroakustyka
Zagadnienia współczesnej eleronii Eleroasya Andrzej Dobrci Kaedra Asyi Insy Teleomniacji,Teleinformayi i Asyi Poliechnia Wrocławsa Terminy 5.3 A. Dobrci (pomiary w eleroasyce z życiem współczesnych meod
Bardziej szczegółowoWYKŁAD FIZYKAIIIB 2000 Drgania tłumione
YKŁD FIZYKIIIB Drgania łumione (gasnące, zanikające). F siła łumienia; r F r b& b współczynnik łumienia [ Nm s] m & F m & && & k m b m F r k b& opis różnych zjawisk izycznych Niech Ce p p p p 4 ± Trzy
Bardziej szczegółowoRodzaje, przebiegi i widma sygnałów Zniekształcenia Szumy Poziomy logiczne Margines zakłóceń Zasady cyfryzacji sygnałów analogowych
Sygnały eleroniczne (decybele-bajy) Rodzaje, przebiegi i widma sygnałów Znieszałcenia Szumy Poziomy logiczne Margines załóceń Zasady cyfryzacji sygnałów analogowych Jednym z celów przewodnich realizowanych
Bardziej szczegółowo3. EKSPERYMENTALNE METODY WYZNACZANIA MODELI MATEMATYCZNYCH Sposób wyznaczania charakterystyki czasowej
3. Esperymenalne meody wyznaczania modeli maemaycznych 3. EKSPERYMENALNE MEODY WYZNACZANIA MODELI MAEMAYCZNYCH 3.. Sposób wyznaczania charaerysyi czasowej Charaerysyę czasową orzymuje się na wyjściu obieu,
Bardziej szczegółowoTeoria sygna³ów. Wstêp. Wydanie II poprawione i uzupe³nione
IDZ DO PRZYK ADOWY ROZDZIA KATALOG KSI EK ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG Wydawnicwo Helion ul Chopina 6 44- Gliwice el (32)23-98-63 e-mail: helion@helionpl TWÓJ KOSZYK CENNIK I INFORMACJE ZAMÓW INFORMACJE ONOWOŒCIACH
Bardziej szczegółowoPRZETWARZANIE SYGNAŁÓW
8--3 PRZEWARZAIE SYGAŁÓW SEMESR V Człowi- nalpsza inwsyca Pro współinansowany przz Unię Europsą w ramach Europsigo Funduszu Społczngo PRZEWARZAIE SYGAŁÓW Opiun przdmiou pro. nzw. dr hab. inż. Krzyszo Kałużyńsi
Bardziej szczegółowoWykład 21: Studnie i bariery cz.1.
Wyład : Studnie i bariery cz.. Dr inż. Zbigniew Szlarsi Katedra Eletronii, paw. C-, po.3 szla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szlarsi/ 3.6.8 Wydział Informatyi, Eletronii i Równanie Schrödingera
Bardziej szczegółowo( ) + ( ) T ( ) + E IE E E. Obliczanie gradientu błędu metodą układu dołączonego
Obliczanie gradientu błędu metodą uładu dołączonego /9 Obliczanie gradientu błędu metodą uładu dołączonego Chodzi o wyznaczenie pochodnych cząstowych funcji błędu E względem parametrów elementów uładu
Bardziej szczegółowoRestauracja a poprawa jakości obrazów
Restauracja obrazów Zadaniem metod restauracji obrazu jest taie jego przeształcenie aby zmniejszyć (usunąć) znieształcenia obrazu powstające przy jego rejestracji. Suteczność metod restauracji obrazu zależy
Bardziej szczegółowoRys.1. Podstawowa klasyfikacja sygnałów
Kaedra Podsaw Sysemów echnicznych - Podsawy merologii - Ćwiczenie 1. Podsawowe rodzaje i ocena sygnałów Srona: 1 1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jes zapoznanie się z podsawowymi rodzajami sygnałów, ich
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania. Podstawy Automatyki
Poliechnika Gdańska Wydział Elekroechniki i Auomayki Kaedra Inżynierii Sysemów Serowania Podsawy Auomayki Repeyorium z Podsaw auomayki Zadania do ćwiczeń ermin T15 Opracowanie: Kazimierz Duzinkiewicz,
Bardziej szczegółowo2.1 Zagadnienie Cauchy ego dla równania jednorodnego. = f(x, t) dla x R, t > 0, (2.1)
Wykład 2 Sruna nieograniczona 2.1 Zagadnienie Cauchy ego dla równania jednorodnego Równanie gań sruny jednowymiarowej zapisać można w posaci 1 2 u c 2 2 u = f(x, ) dla x R, >, (2.1) 2 x2 gdzie u(x, ) oznacza
Bardziej szczegółowo2. P (E) = 1. β B. TSIM W3: Sygnały stochastyczne 1/27
SYGNAŁY STOCHASTYCZNE Przestrzeń probabilistyczna i zmienna losowa Definicja Przestrzenią probabilistyczną (doświadczeniem) nazywamy trójkę uporządkowaną (E, B, P ), gdzie: E przestrzeń zdarzeń elementarnych;
Bardziej szczegółowoPOMIAR MOCY OBIEKTÓW O EKSTREMALNIE MAŁYM WSPÓŁCZYNNIKU MOCY
Prace Nauowe Insyuu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elerycznych Nr 63 Poliechnii Wrocławsiej Nr 63 Sudia i Maeriały Nr 9 009 Grzegorz KOSOBUDZKI* pomiar mocy błąd pomiaru, współczynni mocy POMIAR MOCY OBIEKÓW
Bardziej szczegółowoPrzybliżenie elektronów prawie swobodnych; metoda pseudopotencjału
Przybliżenie eleronów prawie swobodnych; meoda pseudopoencjału Sieć pusa gdzie: Weor G gra uaj role indesu pasma. Warosci własne energii wyrażają się wzorem: Przybliżenie eleronów prawie swobodnych Ażeby
Bardziej szczegółowoPobieranie próby. Rozkład χ 2
Graficzne przedsawianie próby Hisogram Esymaory przykład Próby z rozkładów cząskowych Próby ze skończonej populacji Próby z rozkładu normalnego Rozkład χ Pobieranie próby. Rozkład χ Posać i własności Znaczenie
Bardziej szczegółowoTemat ćwiczenia: GENERATOR FUNKCYJNY i OSCYLOSKOP Układ z diodą prostowniczą, pomiary i obserwacje sygnałów elektrycznych Wprowadzenie AMD
Laboraoriu Eleroechnii i eleronii ea ćwiczenia: LABORAORIUM 6 GENERAOR UNKCYJNY i OSCYLOSKOP Uład z diodą prosowniczą, poiary i obserwacje sygnałów elerycznych Wprowadzenie Ćwiczenie a za zadanie zapoznanie
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 1 ZASADY ELEKTROMECHANICZNEGO PRZETWARZANIA ENERGII
WYKŁAD 1 ZASADY ELEKTROMECHANICZNEGO RZETWARZANIA ENERGII 1.1. Zasada zachowania energii. unem wyjściowym dla analizy przewarzania energii i mocy w pewnym przedziale czasu jes zasada zachowania energii
Bardziej szczegółowoCałka nieoznaczona Andrzej Musielak Str 1. Całka nieoznaczona
Całka nieoznaczona Andrzej Musielak Sr Całka nieoznaczona Całkowanie o operacja odwrona do liczenia pochodnych, zn.: f()d = F () F () = f() Z definicji oraz z abeli pochodnych funkcji elemenarnych od razu
Bardziej szczegółowoσ-ciało zdarzeń Niech Ω będzie niepustym zbiorem zdarzeń elementarnych, a zbiór F rodziną podzbiorów zbioru Ω spełniającą warunki: jeśli A F, to A F;
Zdarzenie losowe i zdarzenie elementarne Zdarzenie (zdarzenie losowe) - wyni pewnej obserwacji lub doświadczenia; może być ilościowy lub jaościowy. Zdarzenie elementarne - najprostszy wyni doświadczenia
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM SYGNAŁÓW I SYSTEMÓW. Ćwiczenie 1
POLIECHNIKA WARSZAWSKA INSYU RADIOELEKRONIKI ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI LABORAORIUM SYGNAŁÓW I SYSEMÓW Ćwiczenie ea: MODELE CZĘSOLIWOŚCIOWE SYGNAŁÓW Opracowała: gr inż. Kajeana Snope Warszawa Cel ćwiczenia
Bardziej szczegółowoMetody Lagrange a i Hamiltona w Mechanice
Meody Lagrange a i Hamilona w Mechanice Mariusz Przybycień Wydział Fizyki i Informayki Sosowanej Akademia Górniczo-Hunicza Wykład 7 M. Przybycień (WFiIS AGH) Meody Lagrange a i Hamilona... Wykład 7 1 /
Bardziej szczegółowoTeoria sterowania 1 Temat ćwiczenia nr 7a: Synteza parametryczna układów regulacji.
eoria serowania ema ćwiczenia nr 7a: Syneza parameryczna uładów regulacji. Celem ćwiczenia jes orecja zadanego uładu regulacji wyorzysując nasępujące meody: ryerium ampliudy rezonansowej, meodę ZiegleraNicholsa
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie analogowocyfrowe
Przewarzanie analogowocyfrowe Z. Serweciński 05-03-2011 Przewarzanie u analogowego na cyfrowy Proces przewarzania u analogowego (ciągłego) na cyfrowy składa się z rzech podsawowych operacji: 1. Próbkowanie
Bardziej szczegółowoWykład 5 Elementy teorii układów liniowych stacjonarnych odpowiedź na dowolne wymuszenie
Wykład 5 Elemeny eorii układów liniowych sacjonarnych odpowiedź na dowolne wymuszenie Prowadzący: dr inż. Tomasz Sikorski Insyu Podsaw Elekroechniki i Elekroechnologii Wydział Elekryczny Poliechnika Wrocławska
Bardziej szczegółowoTERAZ O SYGNAŁACH. Przebieg i widmo Zniekształcenia sygnałów okresowych Miary sygnałów Zasady cyfryzacji sygnałów analogowych
TERAZ O SYGNAŁACH Przebieg i widmo Zniekształcenia sygnałów okresowych Miary sygnałów Zasady cyfryzacji sygnałów analogowych Sygnał sinusoidalny Sygnał sinusoidalny (także cosinusoidalny) należy do podstawowych
Bardziej szczegółowoFunkcja generująca rozkład (p-two)
Fucja geerująca rozład (p-wo Defiicja: Fucją geerującą rozład (prawdopodobieńswo (FGP dla zmieej losowej przyjmującej warości całowie ieujeme, azywamy: [ ] g E P Twierdzeie: (o jedozaczości Jeśli i są
Bardziej szczegółowoEkonometryczne modele nieliniowe
Eonomeryczne modele nieliniowe Wyład Doromił Serwa Zajęcia Wyład Laoraorium ompuerowe Prezenacje Zaliczenie EGZAMI 50% a egzaminie oowiązują wszysie informacje przeazane w czasie wyładów np. slajdy. Aywność
Bardziej szczegółowoWykład 9. Fizyka 1 (Informatyka - EEIiA 2006/07)
Wyład 9 Fizya 1 (Informatya - EEIiA 006/07) 9 11 006 c Mariusz Krasińsi 006 Spis treści 1 Ruch drgający. Dlaczego właśnie harmoniczny? 1 Drgania harmoniczne proste 1.1 Zależność między wychyleniem, prędością
Bardziej szczegółowoVII. ZAGADNIENIA DYNAMIKI
Konderla P. Meoda Elemenów Skończonych, eoria i zasosowania 47 VII. ZAGADNIENIA DYNAMIKI. Równanie ruchu dla zagadnienia dynamicznego Q, (7.) gdzie M NxN macierz mas, C NxN macierz łumienia, K NxN macierz
Bardziej szczegółowoimei 1. Cel ćwiczenia 2. Zagadnienia do przygotowania 3. Program ćwiczenia
CYFROWE PRZEWARZANIE SYGNAŁÓW Laboraorium Inżynieria Biomedyczna sudia sacjonarne pierwszego sopnia ema: Wyznaczanie podsawowych paramerów okresowych sygnałów deerminisycznych imei Insyu Merologii Elekroniki
Bardziej szczegółowoPODSTAWY AUTOMATYKI 7. Typowe obiekty i regulatory
Poliechnia Warszawsa Insy Aomayi i Roboyi Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSAWY AUOMAYKI 7. yowe obiey i reglaory Obie reglacji 2 Dwojai sens: - roces o oreślonych własnościach saycznych i dynamicznych,
Bardziej szczegółowoPodstawy rachunku prawdopodobieństwa (przypomnienie)
. Zdarzenia odstawy rachunu prawdopodobieństwa (przypomnienie). rawdopodobieństwo 3. Zmienne losowe 4. rzyład rozładu zmiennej losowej. Zdarzenia (events( events) Zdarzenia elementarne Ω - zbiór zdarzeń
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE WZMACNIACZY OPERACYJNYCH DO LINIOWEGO PRZEKSZTAŁCANIA SYGNAŁÓW. Politechnika Wrocławska
Poliechnika Wrocławska Insyu elekomunikacji, eleinformayki i Akusyki Zakład kładów Elekronicznych Insrukcja do ćwiczenia laboraoryjnego ZASOSOWANIE WZMACNIACZY OPEACYJNYCH DO LINIOWEGO PZEKSZAŁCANIA SYGNAŁÓW
Bardziej szczegółowodla małych natężeń polaryzacja podatność elektryczna natężenie pola elektrycznego
OPTYKA NILINIOWA W zaresie opyi liniowej naężenia promieniowania emiowane z onwencjonalnych źródeł świała są niewielie (0-0 3 V/cm) i oddziałując z maerią nie zmieniają jej własności miro- i marosopowych,
Bardziej szczegółowoModelowanie i obliczenia techniczne. Równania różniczkowe Numeryczne rozwiązywanie równań różniczkowych zwyczajnych
Moelowanie i obliczenia echniczne Równania różniczowe Numeryczne rozwiązywanie równań różniczowych zwyczajnych Przyła ułau ynamicznego E Uła ynamiczny R 0 Zachozi porzeba wyznaczenia: C u C () i() ur ir
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 4 Badanie stanów nieustalonych w obwodach RL, RC i RLC przy wymuszeniu stałym
ĆWIZENIE 4 Badanie sanów nieusalonych w obwodach, i przy wymuszeniu sałym. el ćwiczenia Zapoznanie się z rozpływem prądów, rozkładem w sanach nieusalonych w obwodach szeregowych, i Zapoznanie się ze sposobami
Bardziej szczegółowoDYNAMIKA KONSTRUKCJI
10. DYNAMIKA KONSTRUKCJI 1 10. 10. DYNAMIKA KONSTRUKCJI 10.1. Wprowadzenie Ogólne równanie dynamiki zapisujemy w posaci: M d C d Kd =P (10.1) Zapis powyższy oznacza, że równanie musi być spełnione w każdej
Bardziej szczegółowoPomiary napięć przemiennych
LABORAORIUM Z MEROLOGII Ćwiczenie 7 Pomiary napięć przemiennych . Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie sposobów pomiarów wielości charaterystycznych i współczynniów, stosowanych do opisu oresowych
Bardziej szczegółowo( ) ( ) ( τ) ( t) = 0
Obliczanie wraŝliwości w dziedzinie czasu... 1 OBLICZANIE WRAśLIWOŚCI W DZIEDZINIE CZASU Meoda układu dołączonego do obliczenia wraŝliwości układu dynamicznego w dziedzinie czasu. Wyznaczane będą zmiany
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
DODATEK A POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA AUTOMATYKI I ELEKTRONIKI ĆWICZENIE NR 1 CHARAKTERYSTYKI CZASOWE I CZĘSTOTLIWOŚCIOWE PROSTYCH UKŁADÓW DYNAMICZNYCH PRACOWNIA SPECJALISTYCZNA
Bardziej szczegółowoAndrzej Leśnicki Laboratorium CPS Ćwiczenie 7 1/7 ĆWICZENIE 7. Splot liniowy i kołowy sygnałów
Andrzej Leśnicki Laboratorium CPS Ćwiczenie 7 1/7 ĆWICZEIE 7 Splot liniowy i kołowy sygnałów 1. Cel ćwiczenia Operacja splotu jest jedną z najczęściej wykonywanych operacji na sygnale. Każde przejście
Bardziej szczegółowoZapomniane twierdzenie Nyquista
Zapomniane wierdzenie Nyquisa Bogdan Cichocki, IFT UW KMMF 01.03.1 A A Flukuacje od łac. flucuaio drgania, falowanie, nazwa wprowadzona przez Mariana Smoluchowskiego Harry Nyquis (1889-1976) inżynier elekryk,
Bardziej szczegółowoDrgania i fale II rok Fizyk BC
00--07 5:34 00\FIN00\Drgzlo00.doc Drgania złożone Zasada superpozycji: wychylenie jest sumą wychyleń wywołanych przez poszczególne czynniki osobno. Zasada wynika z liniowości związku między wychyleniem
Bardziej szczegółowoStanowisko laboratoryjne do badań przesuwników fazowych
Polichnika Śląska Wydział Elkryczny Insyu Mrologii i Auomayki Elkrochniczn Tma pracy: Sanowisko laboraoryn do badań przsuwników fazowych Promoor: Dr inż. Adam Cichy Dyploman: Adam Duna Srukura rfrau. Wsęp.
Bardziej szczegółowoSygnały stochastyczne
Sygnały stochastyczne Zmienne losowe E zbiór zdarzeń elementarnych (zbiór możliwych wyniów esperymentu) e E zdarzenie elementarne (wyni esperymentu) B zbiór wybranych podzbiorów zbioru E β B zdarzenie
Bardziej szczegółowow diagnostyce medycznej III
Technika ultradźwiękowa w diagnostyce medycznej SEMESTR VI Człowiek- najlepsza inwestycja Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Technika ultradźwiękowa
Bardziej szczegółowoPodstawowe człony dynamiczne
Podsawowe człony dynamiczne charakerysyki czasowe. Człon proporcjonalny = 2. Człony całkujący idealny 3. Człon inercyjny = = + 4. Człony całkujący rzeczywisy () = + 5. Człon różniczkujący rzeczywisy ()
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI KATEDRA METROLOGII I SYSTEMÓW INFORMACYJNYCH ROZPRAWA DOKTORSKA METODA DIAGNOSTYKI ŁOŻYSK NA PODSTAWIE
POLITECNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ ELEKTROTECNIKI I AUTOMATYKI KATEDRA METROLOGII I SYSTEMÓW INFORMACYJNYC ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Ariel Dzwonowsi METODA DIAGNOSTYKI ŁOŻYSK NA PODSTAWIE ANALIZY PRZEBIEGÓW
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 7 WYZNACZANIE LOGARYTMICZNEGO DEKREMENTU TŁUMIENIA ORAZ WSPÓŁCZYNNIKA OPORU OŚRODKA. Wprowadzenie
ĆWICZENIE 7 WYZNACZIE LOGARYTMICZNEGO DEKREMENTU TŁUMIENIA ORAZ WSPÓŁCZYNNIKA OPORU OŚRODKA Wprowadzenie Ciało drgające w rzeczywisym ośrodku z upływem czasu zmniejsza ampliudę drgań maleje energia mechaniczna
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA Z WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE DLA KLASY 3g. zakres rozszerzony
WYMAGANIA Z WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE DLA KLASY 3g zares rozszerzony 1. Wielomiany bardzo zna pojęcie jednomianu jednej zmiennej; potrafi wsazać jednomiany podobne; potrafi
Bardziej szczegółowoWykład 6. Badanie dynamiki zjawisk
Wykład 6 Badanie dynamiki zjawisk Krzywa wieża w Pizie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 y 4,9642 4,9644 4,9656 4,9667 4,9673 4,9688 4,9696 4,9698 4,9713 4,9717 4,9725 4,9742 4,9757 Szeregiem czasowym nazywamy
Bardziej szczegółowoZad Sprawdzić, czy dana funkcja jest funkcją własną danego operatora. Jeśli tak, znaleźć wartość własną funkcji.
Zad. 1.1. Sprawdzić, czy dana funkcja jest funkcją własną danego operatora. Jeśli tak, znaleźć wartość własną funkcji. Zad. 1.1.a. Funkcja: ϕ = sin2x Zad. 1.1.b. Funkcja: ϕ = e x 2 2 Operator: f = d2 dx
Bardziej szczegółowoZbigniew Starczewski. Drgania mechaniczne
Zbigniew Sarczewsi Drgania mechaniczne Warszawa Poliechnia Warszawsa Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Kierune "Eduacja echniczno informayczna" -5 Warszawa, ul. Narbua 8, el () 89 7, () 8 8 ipbmvr.simr.pw.edu.pl/spin/,
Bardziej szczegółowoWpływ niedokładności w torze pomiarowym na jakość regulacji
Urzędniczo H., Subis T. Insyu Merologii, Eleronii i Auomayi Poliechnia Śląsa, Gliwice, ul. Aademica Wpływ niedoładności w orze pomiarowym na jaość regulacji. Wprowadzenie Podsawowe sruury sosunowo prosych,
Bardziej szczegółowoWykład 6: Reprezentacja informacji w układzie optycznym; układy liniowe w optyce; podstawy teorii dyfrakcji
Fotonika Wykład 6: Reprezentacja informacji w układzie optycznym; układy liniowe w optyce; podstawy teorii dyfrakcji Plan: pojęcie sygnału w optyce układy liniowe filtry liniowe, transformata Fouriera,
Bardziej szczegółowoWSTĘP DO ELEKTRONIKI
WSTĘP DO ELEKTRONIKI Część I Napięcie, naężenie i moc prądu elekrycznego Sygnały elekryczne i ich klasyfikacja Rodzaje układów elekronicznych Janusz Brzychczyk IF UJ Elekronika Dziedzina nauki i echniki
Bardziej szczegółowoWłaściwości sygnałów i splot. Krzysztof Patan
Właściwości sygnałów i splot Krzysztof Patan Właściwości sygnałów Dla sygnału ciągłego x(t) można zdefiniować wielkości liczbowe charakteryzujące ten sygnał wartość średnia energia sygnału x sr = lim τ
Bardziej szczegółowoZwiązek między ruchem harmonicznym a ruchem jednostajnym po okręgu
Związek międz ruchem harmonicznm a ruchem jednosajnm po okręgu Rozważm rzu Q i R punku P na osie i : Q cos v r R sin R Q P δ Q cos ( δ ) R sin ( δ ) Jeżeli punk P porusza się ruchem jednosajnm po okręgu,
Bardziej szczegółowoFunkcje analityczne. Wykład 2. Płaszczyzna zespolona. Paweł Mleczko. Funkcje analityczne (rok akademicki 2017/2018)
Funkcje analityczne Wykład 2. Płaszczyzna zespolona Paweł Mleczko Funkcje analityczne (rok akademicki 2017/2018) Plan wykładu W czasie wykładu omawiać będziemy różne reprezentacje płaszczyzny zespolonej
Bardziej szczegółowoUkład regulacji ze sprzężeniem od stanu
Uład reglacji ze sprzężeniem od san 1. WSĘP Jednym z celów sosowania ład reglacji owarego, zamnięego jes szałowanie dynamii obie serowania. Jeżeli obie opisany jes równaniami san, o dynamia obie jes jednoznacznie
Bardziej szczegółowoy 1 y 2 = f 2 (t, y 1, y 2,..., y n )... y n = f n (t, y 1, y 2,..., y n ) f 1 (t, y 1, y 2,..., y n ) y = f(t, y),, f(t, y) =
Uk lady równań różniczkowych Pojȩcia wsȩpne Uk ladem równań różniczkowych nazywamy uk lad posaci y = f (, y, y 2,, y n ) y 2 = f 2 (, y, y 2,, y n ) y n = f n (, y, y 2,, y n ) () funkcje f j, j =, 2,,
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WROCŁAWSKA, WYDZIAŁ PPT I-21 LABORATORIUM Z PODSTAW ELEKTROTECHNIKI I ELEKTRONIKI 2 Ćwiczenie nr 8. Generatory przebiegów elektrycznych
Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jes zapoznanie sudenów z podsawowymi właściwościami ów przebiegów elekrycznych o jes źródeł małej mocy generujących przebiegi elekryczne. Przewidywane jes również (w miarę
Bardziej szczegółowouzyskany w wyniku próbkowania okresowego przebiegu czasowego x(t) ze stałym czasem próbkowania t takim, że T = t N 1 t
4. 1 3. " P r ze c ie k " w idm ow y 1 0 2 4.13. "PRZECIEK" WIDMOWY Rozważmy szereg czasowy {x r } dla r = 0, 1,..., N 1 uzyskany w wyniku próbkowania okresowego przebiegu czasowego x(t) ze stałym czasem
Bardziej szczegółowoPrzetworniki analogowo-cyfrowe.
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIEII ŚODOWISKA I ENEGETYKI INSTYTUT MASZYN I UZĄDZEŃ ENEGETYCZNYCH LABOATOIUM ELEKTYCZNE Przeworniki analogowo-cyfrowe. (E 11) Opracował: Dr inż. Włodzimierz OGULEWICZ
Bardziej szczegółowoSZACOWANIE WSPÓŁCZYNNIKA FILTRACJI W KOLUMNIE FILTRACYJNEJ
ROCZNIKI INŻYNIERII BUDOWLANEJ ZESZYT 7/007 Komisja Inżynierii Budowlanej Oddział Polsiej Aademii Nau w Kaowicac SZACOWANIE WSPÓŁCZYNNIKA FILTRACJI W KOLUMNIE FILTRACYJNEJ Jadwiga ŚWIRSKA Poliecnia Opolsa,
Bardziej szczegółowoROCZNIKI INŻYNIERII BUDOWLANEJ ZESZYT 7/2007 Komisja Inżynierii Budowlanej Oddział Polskiej Akademii Nauk w Katowicach
ROZNIKI INŻYNIERII BUDOWLANEJ ZESZYT 7/007 Komisja Inżynierii Budowlanej Oddział Polskiej Akademii Nauk w Kaowicach WYZNAZANIE PARAMETRÓW FUNKJI PEŁZANIA DREWNA W UJĘIU LOSOWYM * Kamil PAWLIK Poliechnika
Bardziej szczegółowoAndrzej Leśnicki Uogólniony szereg Fouriera 1/1 SZEREGI FOURIERA. Uogólniony szereg Fouriera. x, gdy ich iloczyn x, y 0. całkowalnego z kwadratem
ndrzj Lśnici Uoólniony szr Fourira / SZEREGI FOURIER Iloczyn salarny, y b a Uoólniony szr Fourira, y dwóch synałów zspolonych y d, Dla iloczynu salarno zachodzi symria hrmiowsa Dwa synały, y są oroonaln
Bardziej szczegółowoPODSTAWY RACHUNKU WEKTOROWEGO
Transport, studia niestacjonarne I stopnia, semestr I Instytut L-5, Wydział Inżynierii Lądowej, Politechnika Krakowska Adam Wosatko Ewa Pabisek Skalar Definicja Skalar wielkość fizyczna (lub geometryczna)
Bardziej szczegółowoWykład 4 Metoda Klasyczna część III
Teoria Obwodów Wykład 4 Meoda Klasyczna część III Prowadzący: dr inż. Tomasz Sikorski Insyu Podsaw Elekroechniki i Elekroechnologii Wydział Elekryczny Poliechnika Wrocławska D-, 5/8 el: (7) 3 6 fax: (7)
Bardziej szczegółowoWAHADŁO SPRĘŻYNOWE. POMIAR POLA ELIPSY ENERGII.
ĆWICZENIE 3. WAHADŁO SPRĘŻYNOWE. POMIAR POLA ELIPSY ENERGII. 1. Oscylator harmoniczny. Wprowadzenie Oscylatorem harmonicznym nazywamy punt materialny, na tóry,działa siła sierowana do pewnego centrum,
Bardziej szczegółowoLepkosprężystość. Metody pomiarów właściwości lepkosprężystych materii
Metody pomiarów właściwości lepkosprężystych materii Pomiarów dokonuje się w dwóch dziedzinach: czasowej lub częstotliwościowej i nie zależy to od rodzaju przyłożonych naprężeń (normalnych lub stycznych).
Bardziej szczegółowo2. Wprowadzenie. Obiekt
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Insyu Elekroenergeyki, Zakład Elekrowni i Gospodarki Elekroenergeycznej Bezpieczeńswo elekroenergeyczne i niezawodność zasilania laoraorium opracował: prof. dr ha. inż. Józef Paska,
Bardziej szczegółowoRegulacja ciągła i dyskretna
Regulacja ciągła i dysrena Andrzej URBANIAK Regulacja ciągła i dysrena () W olejnym wyładzie z zaresu serowania i regulacji zajmiemy się sroną funcjonalno-sprzęową. Analizę odniesiemy do uładów regulacji
Bardziej szczegółowoEgzamin / zaliczenie na ocenę*
WYDZIAŁ PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW TECHNIKI Zał. nr 4 do ZW 33/01 KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW Nazwa w języku angielskim DIGITAL SIGNAL PROCESSING Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoKatedra Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łódzkiego. Ćwiczenie 2 Badanie funkcji korelacji w przebiegach elektrycznych.
Katedra Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łódzkiego Ćwiczenie Badanie unkcji korelacji w przebiegach elektrycznych. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zbadanie unkcji korelacji w okresowych sygnałach
Bardziej szczegółowoTeoria systemów i sygnałów Kierunek AiR, sem. 5 2wE + 1l
Teoria systemów i sygnałów Kierunek AiR, sem. 5 2wE + 1l Prof. dr hab. Wojciech Moczulski Politechnika Ślaska, Wydział Mechaniczny Technologiczny Katedra Podstaw Konstrukcji Maszyn 19 października 2008
Bardziej szczegółowoTemat VIII. Drgania harmoniczne
Tema VIII Drgania harmoniczne Równanie ruchu F k Siła k m Równanie ruchu sin cos Położenie równowagi w ruchu drgającym Położenie równowagi o akie położenie, w kórym siły wymuszające ruch równoważą się
Bardziej szczegółowoZadania egzaminacyjne
Rozdział 13 Zadania egzaminacyjne Egzamin z algebry liniowej AiR termin I 03022011 Zadanie 1 Wyznacz sumę rozwiązań równania: (8z + 1 i 2 2 7 iz 4 = 0 Zadanie 2 Niech u 0 = (1, 2, 1 Rozważmy odwzorowanie
Bardziej szczegółowoLiczby zespolone. x + 2 = 0.
Liczby zespolone 1 Wiadomości wstępne Rozważmy równanie wielomianowe postaci x + 2 = 0. Współczynniki wielomianu stojącego po lewej stronie są liczbami całkowitymi i jedyny pierwiastek x = 2 jest liczbą
Bardziej szczegółowoRównanie Fresnela. napisał Michał Wierzbicki
napisał Michał Wierzbici Równanie Fresnela W anizotropowych ryształach optycznych zależność między wetorami inducji i natężenia pola eletrycznego (równanie materiałowe) jest następująca = ϵ 0 ˆϵ E (1)
Bardziej szczegółowoSygnały, ich klasyfikacja, parametry, widma
ndrz Lśnici Synały, ich lasyfiaca, paramry, widma / Synały, ich lasyfiaca, paramry, widma ndrz Lśnici, PG Kadra Sysmów Mulimdialnych, Gdańs. Poęci synału W współczsnych społczńswach w obiu znadu się oromna
Bardziej szczegółowo