Szkolny Program Profilaktyki Rok szkolny 2014/2015 im. Stanisława Kostki Potockiego w Warszawie - 1 -
PODSTAWY PRAWNE DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH PODEJMOWANYCH W SZKOLE: 1. Konwencja o prawach dziecka Art. 33 (aneks). 2. Konstytucja Rzeczpospolitej Art. 72. 3. Kodeks postępowania karnego z dnia 6 kwietnia 1997 r. Art. 304. 4. Kodeks postępowania cywilnego, Art. 572 (Dział II, rozdział 2). 5. Ustawy i rozporządzenia: Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 19991 r. z późniejszymi zmianami (tekst jednolity Dz.U. Nr 256 z 2004 r., poz. 2572; obowiązuje od 17 grudnia 2004 r.). Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. nowelizacja z dnia 28 marca 2005 r. (Dz.U. Nr 80, poz. 719). Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 179, poz. 1485). Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity: Dz.U. Nr 11 z 2002 r., poz. 109 ze zm. Dz.U. z 2002 r. Nr 58, poz. 542; Dz.U. z 2003 r. Nr 137, poz. 1304; Dz.U. z 2003 r. Nr 223, poz. 2217). Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami Używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (- tekst jednolity Dz.U. Nr 10. z 1996 r., poz. 55 z późniejszymi zmianami: 1997r. Nr 88, poz. 4 554 i Nr 121, poz. 770; 1999 r. Nr 96, poz.1107; 2003 r. Nr 229, poz. 2274). Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz.U. Nr 111, poz. 535; z późniejszymi zmianami - Dz.U. Nr 113, poz. 731 z 1997 r., Dz.U. Nr 141, poz. 1183 z 2005 r.). Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 180, poz. 1493). Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 r., w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2002 r. Nr 51, poz. 458; zm. Dz.U. z 2003 r. Nr 210, poz. 2041). Rozporządzenie MENiS w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych (Dz.U. z 2003 r. Nr 5, poz. 46). - 2 -
Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r., Nr 11, poz. 114). Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz.U. Nr 26. z 2003 r., poz. 226). Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletniego w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych oraz młodzieżowych ośrodkach socjoterapii (Dz.U. Nr 178 z 2004 r., poz. 1833). Rozporządzenie MENiS z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 19 z 2005 r., poz. 167). ZAŁOŹENIA OGÓLNE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO Profilaktyka jest ochroną człowieka przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Obejmuje zarówno eliminację lub redukcję czynników ryzyka jak i wzmacnianie czynników chroniących. Profilaktyka szkolna jest więc procesem wspomagania młodego człowieka, w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu jego rozwojowi i zdrowemu życiu. Szkoła jest miejscem realizacji profilaktyki pierwszorzędowej, skierowanej do grupy niskiego ryzyka i polega na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. Zawiera przede wszystkim działania chroniące ale także elementy interwencyjne. Założeniem Szkolnego Programu Profilaktyki jest wyposażenie uczniów w niezbędną wiedzę na temat zdrowego rozwoju, stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły i monitorowanie skuteczności podjętych działań. Szkolny Program Profilaktyczny jest opracowany na podstawie obserwacji i diagnozy obszarów problemowych szkoły i dotyczy części aspektów szkolnego programu wychowawczego między innymi działań prozdrowotnych, współpracy z rodzicami i środowiskiem lokalnym. W związku z faktem, że działania szkoły mają na celu wspomaganie wychowawczej roli rodziny, przeprowadzenie zajęć z zakresu profilaktyki z udziałem organizacji pozarządowych lub innych organizacji i osób niepodlegających MEN, wymaga wcześniejszego poinformowania rodziców poprzez system dziennika elektronicznego. Informacja powinna być przekazana z wyprzedzeniem pozwalającym rodzicom na ewentualne podjęcie decyzji o nieuczestniczeniu dziecka w danych zajęciach. NAJWAŹNIEJSZE DZIAŁANIA SZKOŁY W ZAKRESIE PROFILAKTYKI PIERWSZORZĘDOWEJ Działania podejmowane przez szkołę obejmują: stwarzanie przyjaznego klimatu w szkole (dobra komunikacja, osobowe relacje między nauczycielami i uczniami, udzielanie - 3 -
emocjonalnego wsparcia dzieciom i młodzieży, szczególnie w trudnych dla nich sytuacjach); objęcie szczególną opieką i wsparciem dzieci z klas pierwszych (sześciolatki); wspieranie rozwoju uczniów młodszych (które przyszły jako sześciolatki) w kolejnych etapach edukacyjnych w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego; wdrażanie edukacji uczniów niepełnosprawnych (uczniów posiadających orzeczenia); wypracowanie wspólnej polityki szkoły wobec palenia, picia alkoholu i odurzania się środkami psychoaktywnymi, oraz konsekwentne jej wdrażanie; przeciwdziałanie agresji w szkole; budowanie dobrych relacji z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników w realizacji działań wychowawczych i profilaktycznych, prowadzonych przez nauczycieli; pomoc uczniom mającym trudności w nauce; wczesne rozpoznawanie uczniów z grup ryzyka i kierowanie ich do pedagoga w celu przeprowadzenie wstępnej diagnozy; kierowanie uczniów zagrożonych (w porozumieniu z rodzicami) do poradni psychologiczno- pedagogicznej lub innej instytucji udzielającej specjalistycznej pomocy; udzielanie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą; szkolenie się kadry pedagogicznej w zakresie profilaktyki zagrożeń oraz umiejętności wychowawczych. - 4 -
L.P. Cele Ogólne 1. Integracja w klasach Wspieranie 6 latków 2. Profilaktyka uzależnień, w tym uzależnienia od TV, gier komputerowych, Internet 3. Kształtowanie umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej i społecznej 4. Umożliwienie uczniom samopoznania Szkolny Program Profilaktyki na lata 2012-2015 Klasy I- III Adresac i I- III Cele szczegółowe Zapoznanie dzieci z nauczycielem. Sposoby realizacji Zajęcia integracyjne, realizatorzy Wychowawca, pedagog, wstępne poznanie się i integracja pogadanki psycholog, uczniów. Tworzenie atmosfery dyrektor zaufania i bezpieczeństwa. Stały monitoring funkcjonowania uczniów w klasach formułowanie wstępnych spostrzeżeń dot. uczniów. zapoznanie z regulaminem szkoły, oraz obowiązującymi w szkole zasadami I-III przedstawienie zagrożeń wynikających z nadmiaru korzystania ze środków masowego przekazu i gier komputerowych (konsolowych) psychiczne, fizyczne i społeczne skutki uzależnień kształtowanie umiejętności podejmowania samodzielnych wyborów dotyczących własnego zdrowia i życia I-III zrozumienie znaczenia prawidłowej komunikacji poszerzenie umiejętności k omunikacyjnych w kanale werbalnym i pozawerbalnym o nowe wzorce komunikacyjne podważanie nieefektywnych sposobów komunikacji, w tym barier komunikacyjnych. I-III poszerzenie samowiedzy, dostrzeganie własnych mocnych stron stron Wizyty gości/ specjalistów w szkole. Zajęcia warsztatowe pogadanki Cykliczne warsztaty tematyczne m.in. Biblioterapia, Straż Miejska Biblioterapia, Dogoterapii, warsztaty. Pedagog, psycholog, wychowawca, pracownicy Straży Miejskiej oraz z Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej. Pedagog, psycholog, zaproszeni specjaliści i goście prowadzący zajęcia Psycholog, pedagog, specjaliści, goście - 5 -
5. Wspieranie uczniów niepełnosprawnych 6. Zapobieganie agresji, w tym przemoc słowna, psychiczna i fizyczna 7. Inicjowanie działalności wolontarystycznejkształtowanie zachowań prospołecznych 8. Promocja zdrowia fizycznego i psychicznego- w tym profilaktyka chorób dorastania 9. Doskonalenie warsztatu pracy nauczyciela Szkolny Program Profilaktyki na lata 2012-2015 I-III objęcie pomocą psychologicznopedagogiczną wszystkich uczniow z dysfunkcjami I- III poznanie źródeł własnej agresywności oraz sposobów konstruktywnego jej wyrażania sposoby reagowania na agresję innych osób I- III rozwijanie empatii i uwrażliwienie na potrzeby innych I- III gotowość i umiejętność podejmowania odpowiedzialności za swoje zdrowie podnoszenie kwalifikacji pedagogicznych. spotkania informujące o sposobach udzielania pomocy psychologicznopedagogicznej 10. Udzielanie wsparcia rodzicom rodzice umożliwienie doskonalenia kompetencji wychowawczych dostarczenie wiedzy na temat uzależnień wsparcie w sytuacjach trudnych Zajęcia reedukacyjne, wyrównawcze Cykliczne warsztaty Spotkania z wolontariuszami, zaangażowanie w wolontariat szkolny. Zajęcia z wychowania fizycznego Cykl zajęć w ramach pedagogicznych rad szkoleniowych, zachęcanie do samodoskonalenia się Prelekcje, rozmowy, porady, trening umiejętności wychowawczych Pedagog, psycholog, reedukator, nauczyciele Zaproszeni goście, pedagog Nauczyciele wychowania fizycznego Dyrekcja, koordynator WDN Pedagog, specjaliści, Poradnia PP - 6 -
KLASY IV- VI L.P. Cele ogólne Adresaci Cele szczegółowe Sposoby realizacji realizatorzy 1. Profilaktyka uzależnień, w tym uzależnienia od TV, IV-VI 1. Wizyty gości/specjalistów gier komputerowych, w szkole. Internet, oraz środków 2. zajęcia warsztatowe psychoaktywnych na godzinie wychowawczej. rodzaje substancji i ich wpływ na psychikę psychiczne, fizyczne i społeczne skutki uzależnień kształtowanie umiejętności podejmowania samodzielnych wyborów dotyczących własnego zdrowia i życia formy pomocy dla osób uzależnionych i eksperymentujących mechanizm uzależnienia od Internetu oraz formy pomocy 2. Trening asertywności IV-VI kształtowanie kompetencji otwartego wyrażania swoich potrzeb w sytuacjach trudnych, w tym umiejętności odmawiania i reagowania w konstruktywny sposób na agresję 3. Kształtowanie umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej i społecznej IV-VI zrozumienie znaczenia prawidłowej komunikacji poszerzenie umiejętności komunikacyjnych w kanale werbalnym i pozawerbalnym o nowe wzorce komunikacyjne Warsztaty tematyczne Cykliczne warsztaty tematyczne 1.pedagog i psycholog szkolny. 2. pracownicy Straży Miejskiej oraz z Poradni psychologiczno- Pedagogicznej. Psycholog i pedagog szkolny, firmy zewnętrzne, Poradnia psychologiczno- Pedagogiczna Psycholog szkolny - 7 -
4. Umożliwienie uczniom samopoznania, kształtowanie obrazu swojej osoby 5. Nauka radzenia sobie z emocjami, w tym radzenie sobie ze stresem 5. Wspieranie uczniów niepełnosprawnych 6. Zapobieganie agresji, w tym przemoc słowna, psychiczna i fizyczna IV-VI IV-VI IV- VI IV-VI podważanie nieefektywnych sposobów komunikacji, w tym barier komunikacyjnych. poszerzenie samowiedzy, adekwatne kształtowanie obrazu siebie zaznajomienie się z niebezpieczeństwami związanymi z nieprawidłowym obrazem siebie; anoreksja, bulimia itp. dostrzeganie własnych mocnych stron zapoznanie się z subkulturami młodzieżowymi zrozumienie źródeł własnego stresu, opanowanie technik radzenia sobie z napięciem w sytuacjach stresujących. objęcie pomocą psychologicznopedagogiczną wszystkich uczniów z dysfunkcjami poznanie źródeł własnej agresywności oraz sposobów konstruktywnego jej wyrażania sposoby reagowania na agresję innych osób Cykliczne warsztaty tematyczne Warsztaty tematyczne, techniki relaksacyjne Zajęcia reedukacyjne, wyrównawcze Warsztaty tematyczne Psycholog szkolny Specjaliści z różnych placówek Pedagog, psycholog, reedukator, nauczyciele Pedagog, psycholog, Specjaliści z różnych placówek - 8 -
7. Edukacja seksualna VI omówienie następujących zagadnień: inicjacja, seks w kontekście relacji i wartości, znaczenie seksualności w życiu człowieka, antykoncepcja. budowanie dojrzałych postaw związanych z tą sferą życia oraz gotowości do odpowiedzialnego Spotkanie klasy ze specjalistami; spotkania indywidualne; zajęcia w ramach godzin Wychowania do życia w Rodzinie Specjaliści z różnych placówek, specjaliści z rejonowej PP, pedagog, nauczyciel WDŻ - 9 -
8. Doradztwo ścieżek edukacyjnych 9. Inicjowanie działalności woluntarystycznejkształtowanie zachowań prospołecznych 10. Promocja zdrowia fizycznego i psychicznegow tym profilaktyka chorób cywilizacyjnych i okresu dojrzewania 11. Udzielanie informacji nt. działalności sekt 12. Doskonalenie warsztatu pracy nauczyciela kierowania własną seksualnością. nabycie wiedzy o różnych orientacjach seksualnych. V-VI pomoc w podjęciu decyzji w sprawie dalszego kształcenia, w oparciu i wiedze nt. siebie. IV-VI rozwijanie empatii i uwrażliwienie na potrzeby innych IV-VI Gotowość i umiejętność podejmowania odpowiedzialności za swoje zdrowie: dostarczenie wiedzy nt. etiologii i charakterystyki wirusów, dróg zakażenia, grup zwiększonego ryzyka, działań bezpiecznych i ryzykownych, miejsc, gdzie można uzyskać pomoc VI dostarczenie wiedzy nt nieformalnych ruchów religijnych oraz zagrożeń z nimi związanych rodzaje sekt działających w Polsce sposoby manipulacji i ich skutki psychiczne podnoszenie kwalifikacji pedagogicznych. spotkania informujące o Absolwenci, rozmowy indywidualne -ogólnoszkolne akcje charytatywne Warsztaty, pogadanki prelekcje, pogadanki, mini wykłady, zajęcia w ramach godzin wychowawczych cykl zajęć w ramach pedagogicznych rad szkoleniowych Absolwenci, wychowawcy, pedagog Pedagog szkolny, psycholog, goście pedagog i pielęgniarka szkolna, specjaliści z poradni psychologicznych Źundacja Dominik - 10 -
13. Udzielanie wsparcia rodzicom sposobach udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej IV-VI umożliwienie doskonalenia kompetencji wychowawczych dostarczenie wiedzy na temat uzależnień wsparcie w sytuacjach trudnych Prelekcje, rozmowy, porady, trening umiejętności wychowawczych - 10 -