SZKOŁA PODSTAWOWA IM. MJR. HENRYKA SUCHARSKIEGO W SOCHOCINIE SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SOCHOCIN 2015
1. WSTĘP Program profilaktyki przeznaczony jest dla uczniów klas I-VI Szkoły Podstawowej w Sochocinie. Program dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska. Tworzy spójną całość z Programem Wychowawczym Szkoły. Opracowany program sporządzony został w oparciu o aktualne przepisy prawa oświatowego i poddawany modyfikacji. 2. PODSTAWA PRAWNA A PROGRAM PROFILAKTYKI Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r.(tj. Dz.U. 1997r. nr 78 poz. 483 ze zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. 2012 poz. 977 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (tj. Dz. U. z 2011r. nr 231 poz. 1375 ze zm.) Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. 2013 poz. 1563 z późn. zm.) Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. 2011 nr 105 poz.614 z późn.zm.) Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (tj. Dz. U. 2003 nr 229 poz. 2274 ze zm.) Statut Szkoły Podstawowej im. mjr. H. Sucharskiego w Sochocinie 3. DIAGNOZA PROBLEMÓW WYSTĘPUJĄCYCH W SPOŁECZNOŚCI SZKOLNEJ A. Szkolny Program Profilaktyki został opracowany na potrzeby Szkoły Podstawowej im. mjr. H. Sucharskiego w Sochocinie po zdiagnozowaniu środowiska szkolnego. B. Analiza wyników badań i zachowania wskazała, że SPP powinien obejmować w szczególności działania i środki stosowane w celu zapobiegania takim zjawiskom jak: brak aktywności ruchowej, nadwaga spowodowana niewłaściwym odżywianiem, agresja, przemoc słowna i fizyczna, trudności w nauce, palenie papierosów, dyskryminacja. 2
C. W SPP przedstawiono różnorodne działania mające na celu zapobieganie wyżej wymienionym zachowaniom problemowym. D. Działania realizowane w ramach SPP dotyczą również osób odpowiedzialnych za młodzież tj. dyrekcję szkoły, rodziców, opiekunów, nauczycieli i innych pracowników szkoły. E. Poszczególne elementy programu (np.: proponowany przez autorów sposób realizacji) mogą ulegać modyfikacji. 4. ZAŁOŻENIA PROGRAMU a) Profilaktyka, rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk, określanych jako przejaw patologii życia społecznego, jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów w toku wychowania, realizowana jest podczas działalności edukacyjnej szkoły, tj. w ramach godzin wychowawczych i w postaci różnych odrębnych zajęć profilaktyczno-edukacyjnych. b) Profilaktyka w naszej szkole koncentruje się na wzmacnianiu czynników chroniących: Rozwijanie zainteresowań uczniów oraz przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym Wspomaganie rozwoju moralnego uczniów Stwarzanie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych: koła zainteresowań Wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych. c) Działalność profilaktyczna szkoły pozostaje w ścisłym związku z działalnością profilaktyczną w środowisku lokalnym. Wskazane jest współdziałanie w kształtowaniu odpowiednich postaw moralnych i przygotowaniu wychowanków do dokonywania właściwych i przemyślanych wyborów życiowych. Aby profilaktyka odnosiła właściwy skutek, szkoła współpracuje z różnymi instytucjami. Proponowani partnerzy: Placówki kulturalno-oświatowe: Gminny Ośrodek Kultury w Sochocinie, biblioteki, teatry, kina, muzea. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Płońsku Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Komenda Powiatowa Policji Sąd Rejonowy Wydział Rodzinny i Nieletnich 3
5. CELE GŁÓWNE: 1. Stwarzanie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły. 2. Poznanie i kształtowanie prawidłowych norm w dziedzinie zachowań społecznych. 3. Poznanie i przestrzeganie praw dziecka i praw człowieka. 4. Zaznajomienie z obowiązującym prawem i konsekwencjami jego łamania. 5. Promowanie zdrowego stylu życia. 6. Przeciwdziałanie uzależnieniom. 7. Zapobieganie przemocy w szkole. 8. Stwarzanie warunków powstania szkoły wolnej od zagrożeń. 9. Radzenie sobie z trudnościami wynikającymi z etapu rozwojowego. 10. Zachęcanie rodziców do współpracy oraz włączenie ich w realizację działań i programów profilaktycznych. 6. CELE SZCZEGÓŁOWE: Adresaci działań profilaktycznych zdobędą należytą wiedzę i umiejętności w trakcie realizacji programu. a) Uczniowie - cała społeczność szkoły podstawowej Nabywają praktyczne umiejętności umożliwiające obronę własnych praw, ze szczególnym uwzględnieniem asertywności Posiadają umiejętność podejmowania i realizacji własnych pomysłów oraz trenowania samodzielności Zdobywają umiejętność efektywnej komunikacji, podejmowania decyzji oraz radzenia sobie ze stresem Potrafią budować pozytywny obraz własnej osoby Pogłębiają i wzmacniają naturalne systemy wsparcia, tj. koleżeństwo, przyjaźń, zaufanie i uczciwość Wykazują się empatią wobec osób niepełnosprawnych, potrafią z nimi współpracować, włączać ich do podejmowanych przez siebie działań Zdobywają wiedzę i nabywają umiejętności dotyczące zdrowia fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego. Rozwijają takie umiejętności interpersonalne jak: asertywność, empatia, otwartość, tolerancja i antydyskryminacja, budowanie udanych relacji z ludźmi Potrafią rozwiązywać problemy- określają różnicę zdań, akceptują różnice, poszukują rozwiązań Przygotowują się do radzenia sobie z trudnościami młodszego wieku szkolnego Szkoła podnosi świadomość uczniów i ukazuje skutki używania środków psychoaktywnych, uczy podejmowania racjonalnych decyzji Uczniowie uczą się umiejętności radzenia sobie z własnymi negatywnymi emocjami b) Rodzice: Aktywnie uczestniczą w procesie wychowawczym i dydaktycznym swoich dzieci Poznają motywy sięgania młodzieży po środki uzależniające 4
Uzyskują rzetelne informacje i zdobywają wiedzę na temat niewłaściwych nawyków, patologicznych zachowań, i ich wpływie na funkcjonowanie organizmu dziecka Są wspomagani przez pedagoga szkolnego, wychowawców i nauczycieli w procesie wychowania dzieci Otrzymują wsparcie w rozpoznawaniu i zaspakajaniu potrzeb psychofizycznych swoich niepełnosprawnych dzieci. Wzmacniają własne dzieci w pokonywaniu trudności w nauce, w zachowaniu c) Nauczyciele i pedagog szkolny: Integrują społeczność szkolną oraz stwarzają system wsparcia dla uczniów, który promowałby działania związane ze zdrowym stylem życia Organizują spotkania ze specjalistami, współpracują z instytucjami zajmującymi się udzielaniem pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom i ich rodzinom Potrafią postępować w kontaktach z uczniami w taki sposób aby nie wyzwalać w nich złości, przekory i bezradności. 7. TREŚCI PROGRAMU a) Uczniowie: Urzeczywistnianie wartości i przestrzeganie norm społecznych Uczenie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych Rozwijanie umiejętności prowadzenia zdrowego trybu życia Uczenie akceptowanych społecznie sposobów spędzania wolnego czasu Przekazanie rzetelnej i adekwatnej wiedzy o konsekwencjach zachowań ryzykownych b) Rodzice: Podnoszenie wiedzy i umiejętności wychowawczych rodziców Współudział rodziców w określaniu kierunków działań profilaktycznych Współudział rodziców przy rozwiązywaniu konfliktów pomiędzy uczniami Pomoc rodzicom w rozwiązywaniu problemów dziecka c) Nauczyciele: Podnoszenie wiedzy i doskonalenie kompetencji wychowawczych nauczycieli Rozwijanie umiejętności dobrej współpracy na linii nauczycielerodzice Wyciąganie odpowiednich konsekwencji przez nauczycieli i pracowników szkoły wobec nieprawidłowych zachowań uczniów 5
8. STRATEGIE I METODY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI a) Strategie informacyjne (metody): Pogadanka Spotkanie ze specjalistą Prezentacja filmu, prezentacja multimedialna Wycieczka tematyczna Praca w oparciu o tekst przewodni (książkę) Spektakl profilaktyczny b) Strategie edukacyjne (metody): Krąg uczuć Rysunki Dramy Przedstawienia Burza mózgów Dyskusja Symulacja różnych sytuacji życiowych, np. rozwiązywanie wyimaginowanego konfliktu Technika uzupełniania zdań Gry i zabawy dydaktyczne Praca w małych grupach Metody pedagogiki zabawy Happeningi Uroczystości c) Strategie działań alternatywnych (metody): Koła zainteresowań Spotkania hobbystów Wycieczki Festyny Zajęcia i zawody sportowe d) Strategie interwencyjne (metody): Interwencja w środowisku domowym ucznia prowadzona przez upoważnione osoby lub instytucje Interwencja w środowisku szkolnym ucznia Interwencja w sytuacji kryzysu rozwojowego prowadzona przez specjalistę Pomoc psychologiczna i pedagogiczna Terapia specjalistyczna indywidualna i grupowa 9. OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ PROGRAMU Dyrektor i wicedyrektor szkoły Wychowawcy klas Nauczyciele przedmiotów Pedagog szkolny Rodzice Pielęgniarka szkolna 6
10. EWALUACJA Ankieta ewaluacyjna skierowana do uczniów Obserwacje Wywiad środowiskowy Rozmowy wychowawcze Opinie uczniów i rodziców Analiza dokumentów szkoły 11. SPODZIEWANE EFEKTY W wyniku działań profilaktycznych uczeń : Potrafi radzić sobie w sytuacji przemocy, stresu i zagrożenia, Prawidłowo reaguje w sytuacji zagrożenia, Pracuje nad sobą w celu wyeliminowania zachowań niepożądanych, Nie stosuje przemocy w żadnej formie, Zna konsekwencje zażywania środków psychoaktywnych na własne zdrowie, Dba o bezpieczeństwo własne i innych, Potrafi być asertywnym, potrafi odmawiać, Prowadzi zdrowy i aktywny styl życia, Przestrzega ogólnie przyjętych norm społecznych, Nie ulega negatywnym wpływom rówieśników. Ponadto przewiduje się: Zmniejszenie liczby zachowań agresywnych w szkole, Wzrost wiedzy uczniów oraz rodziców na temat niewłaściwych nawyków, zachowań patologicznych i przeciwdziałania im, Wzrost liczby sukcesów uczniów REALIZACJA ZAGADNIEŃ NA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTACH L.p. Treści Przedmiot 1. Higiena osobista i otoczenia: Zasady pielęgnowania skóry Hałas przyroda, WDŻ, Nadmierne nasłonecznienie Dbałość o wygląd zewnętrzny i stosowny strój 2. Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc: Przepisy bezpieczeństwa ruchu drogowego, przepisy przeciwpożarowe w domu, szkole i miejscu publicznym, Pierwsza pomoc w najczęstszych sytuacjach zagrożenia życia 3. Żywność i żywienie: Skład żywności Układanie jadłospisów, ich różnice ze względu na stan zdrowia, wiek, rodzaj wykonywanej pracy Higiena produkcji i przechowywania żywności Prawa konsumenta Reklama żywności 7 wychowanie fizyczne przyroda, wychowanie fizyczne, matematyka, j. polski, zajęcia komputerowe, WDŻ
4. Aktywność ruchowa i umysłowa: Aktywność fizyczna w różnych okresach życia i stanach zdrowia w szczególności udział w wycieczkach rowerowych, spacerach, pływaniu itp., Wypoczynek bierny i czynny wykorzystanie naturalnych warunków środowiskowych i pogodowych w celu uprawiania różnych sportów, Jak się uczyć, sposoby, metody efektywnego uczenia się Higiena pracy umysłowej i snu Zapobieganie trudnościom w uczeniu się Spędzanie i organizacja czasu wolnego Osoby niepełnosprawne i ich potrzeby dostosowanie warunków, metod i form pracy, angażowanie osób z dysfunkcjami do różnych przedsięwzięć organizowanych na terenie szkoły zgodnie z zaleceniami zawartymi w orzeczeniach PPP. 5. Zachowanie sprzyjające i zagrażające zdrowiu- podejmowanie odpowiedzialnych wyborów, korzystanie z pomocy służby zdrowia 6. Promowanie wizerunku zdrowego, aktywnego człowieka podczas realizacji programów o charakterze profilaktycznym 7. Przyczyny i skutki używania substancji psychoaktywnych: Nałóg tytoniowy Alkohol Narkotyki, dopalacze, napoje energetyzujące Leki 8. Formy zapobiegania nadmiernemu korzystaniu z Internetu, komputera i innych urządzeń multimedialnych. Sposoby radzenia w sytuacjach trudnych. 9. Przeciwdziałanie agresji: Kształtowanie postaw prospołecznych uczniów Zapewnienie bezpieczeństwa w szkole Integracja zespołów klasowych Nauka rozwiązywania konfliktów Zapobieganie sytuacjom stresowym 10. Kultura osobista: Podejmowanie działań antydyskryminacyjnych ze względu na wyznanie, pochodzenie, chorobę, wygląd, płciowość, status społeczny Propagowanie kulturalnych sposobów komunikowania się Walka z wulgaryzmami 11. Absencja szkolna: Procedury dotyczące obowiązku szkolnego Konsekwencje absencji szkolnej Przyroda, wych. fizyczne, muzyka, plastyka, godziny WDŻ Zespół pomocy psych.- pedagogicznej j. polski, wych. fizyczne przyroda, WDŻ, muzyka, plastyka, wychowanie fizyczne Przyroda, wych. fizyczne, WDŻ, godziny zajęcia artystyczne zajęcia komputerowe Wszystkie przedmioty Wszystkie przedmioty Wszystkie przedmioty 8
Szkolny Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej im. mjr. Henryka Sucharskiego w Sochocinie zatwierdzony przez Radę Rodziców w dniu 9 września 2015 r., przedstawiony Radzie Pedagogicznej w dniu 15 września 2015 r. i przyjęty do realizacji Uchwałą Nr 24/2015. 9