SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Gimnazjum Nr l w Raszynie I. PODSTAWA PRAWNA Szkolny Program Profilaktyki opracowano w oparciu o przepisy oświatowe zgodne ze Statutem Gimnazjum Nr 1 w Raszynie oraz o następujące akty prawne: 1. Konstytucja RP art. 72 2. Konwencja o Prawach Dziecka art. 3, art. 19, art. 33 3. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. nr 111 poz. 535 z późn. zm. opublikowanymi w Dz. U. nr 113, poz. 732) 4. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. nr 35 poz. 230 z póź. zm.) 5. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. nr 10 poz. 55, z 1997 r., Dz. U. nr 88 poz. 554, Dz. U. nr 121 poz. 770 oraz z 1999 r. Dz. U. nr 96 poz. 1107) 6. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. nr 75 poz. 468) 7. Ustawa z dnia 29 listopada 1998 r. o pomocy społecznej (Dz. U. 64, poz. 414 z póź. zm.) 8. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. zapis postulujący wprowadzanie programów profilaktycznych (Dz. U. nr 67 z póź. zm.) 9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. nr 26, poz. 226) 10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. nr 11, poz. 114) 11. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia 2003 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. nr 23, poz. 193) 12. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2002 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 r nr 61, poz. 624 z późn. zm.) 13. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 19 lipca 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życie w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. nr 121, poz. 1037) 14. Program Polityki Prorodzinnej z dnia 17 listopada 1998 r. opracowany przez Międzyresortowy Zespół do Spraw Polityki Prorodzinnej Państwa.
II. ZAŁOŻENIA PROGRAMU Profilaktyka rozumiana jako: 1. Ochrona ucznia przed zagrożeniami wpływającymi na jego prawidłowy rozwój, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących ten rozwój, określonych jako zachowania ryzykowne. 2. Proces, który wspiera zdrowie przez umożliwienie uczniom uzyskania pomocy potrzebnej do konfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia, 3.Działania profilaktyczne wspierają pracę nad harmonijnym rozwojem osobowości i zdrowym stylem życia. Tworzenie Szkolnego Programu Profilaktyki zostało poprzedzone obserwacją potrzeb naszych uczniów, pojawiających się problemów, możliwości oraz uwarunkowań otoczenia. Profilaktyka realizowana jest podczas działalności wychowawczej i edukacyjnej szkoły - wszystkie zadania z zakresu profilaktyki zawarte są w Planie Wychowawczym Gimnazjum. Działalność profilaktyczna szkoły pozostaje w ścisłym związku z działalnością profilaktyczną w środowisku lokalnym, gdyż środowisko odgrywa ważną rolę w kształtowaniu osobowości ucznia. Pomocne jest w kształtowaniu odpowiednich postaw moralnych i przygotowaniu wychowanków do właściwych wyborów życiowych. Aby profilaktyka odniosła właściwy skutek, szkoła współpracuje również z następującymi instytucjami: 1. Placówki kulturalno - oświatowe (GOK, Biblioteka Publiczna, teatry, kina i inne): - uczestnictwo w spektaklach teatralnych o charakterze profilaktycznym, - udział w konkursach organizowanych przez placówki kulturalno-oświatowe, - uczestnictwo w seansach filmowych o charakterze profilaktycznym. 2. Specjalistyczne organizacje zajmujące się problematyką uzależnień i innymi zjawiskami patologii społecznej: - uczestnictwo w różnorodnych zajęciach i warsztatach o charakterze profilaktycznym. 3. Placówki oświatowo - opiekuńcze (Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Poradnie Uzależnień, Pełnomocnik Wójta ds. Profilaktyki Uzależnień, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Ośrodki Interwencji Kryzysowej, Ośrodek Zdrowia): - pomoc uczniom przejawiającym trudności w zachowaniu i nauce, - pomoc dzieciom z rodzin uzależnionych i patologicznych, - udzielanie pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, -udział w prelekcjach organizowanych przez psychologów, pedagogów, lekarzy specjalistów; 4. Wymiar sprawiedliwości (sąd, kuratorzy, policja): - współpraca z kuratorami, - udział w zajęciach na temat odpowiedzialności prawnej nieletnich prowadzonych przez zapraszanych specjalistów.
III. CELE: 1. Promocja zdrowego stylu życia. 2. Wzmacnianie czynników chroniących: - wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości i autorytetów), - wychowanie uczniów do podejmowania odpowiedzialnych decyzji, - wspieranie rozwoju emocjonalnego uczniów: rozwijanie umiejętności komunikacji, asertywności, rozwiązywania konfliktów, umiejętności funkcjonowania w grupie rówieśniczej oraz przeciwstawiania się presji tej grupy, - stwarzanie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych: kół zainteresowań, zespołów sportowych, muzycznych, itp., - wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych. 2. Zapobieganie pojawianiu się problemów związanych z zachowaniami dysfunkcyjnymi ze szczególnym uwzględnieniem wpływu trudności w nauce na te zachowania. 3. Kształtowanie właściwego zachowania uczniów (przestrzegania norm społecznych i przepisów prawa). 4 Wspomaganie uczniów w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, budowanie i rozwijanie różnorodnych umiejętności w tym zakresie. 5. Zapobieganie i przeciwdziałanie problemom agresji i przemocy w szkole. 6. Zapobieganie poprzez odpowiednią działalność profilaktyczną uzależnieniom oraz opóźnianie wieku inicjacji: alkoholowej, narkotykowej, nikotynowej i seksualnej; informowanie o zagrożeniach m.in. HIV i AIDS. 7. Przeciwdziałanie przemocy internetowej, dziecięcej pornografii i prostytucji. IV. ZADANIA: Profilaktyka pierwszorzędowa adresowana do ogółu uczniów, rodziców, nauczycieli. A. Dotyczące wszystkich uczniów. l. Stwarzanie uczniom możliwości uczestnictwa w różnorodnych zajęciach pozalekcyjnych w ciągu tygodnia (zwłaszcza sportowych i turystycznych: SKS, koło turystyczne, koło teatralne, koło plastyczne, wolontariat,) oraz sportowych również w soboty. - odpowiedzialni: nauczyciele przedmiotowi, pedagog szkolny, - sposób ewaluacji: dzienniki zajęć pozalekcyjnych, karty wycieczek. 2. Integracja klas (wycieczki i imprezy klasowe, zajęcia integracyjne podczas godzin wychowawczych), otoczenie szczególną opieką uczniów klas pierwszych -
tworzenie atmosfery bezpieczeństwa (wstępne zajęcia integracyjne z wychowawcą, spotkanie każdej klasy z pedagogiem szkolnym i psychologiem, wyjazdy integracyjne). - odpowiedzialni: pedagog, psycholog, wychowawcy, wszyscy nauczyciele - terminy: cały rok, wycieczki i zajęcia integracyjne początek roku szkolnego, - sposób ewaluacji: karty wycieczek, badania ankietowe, dzienniki zajęć. 3. Nauka komunikacji i asertywności - odpowiedzialni: psycholog, pedagog, wychowawcy, wszyscy nauczyciele, - sposób ewaluacji: dzienniki zajęć psychologa, pedagoga, dzienniki zajęć, 4. Pobudzanie uczniów do aktywności: brania odpowiedzialności za siebie, podejmowania działań na rzecz innych, zachęcanie do idei wolontariatu i podejmowania innych zadań społecznych (np. wspólne z uczniami organizowanie imprez). - odpowiedzialni: wszyscy pracownicy szkoły, - sposób ewaluacji: dokumentacja imprez, dzienniki klasowe, 5. Przekazywanie uczniom wiedzy o środkach uzależniających, mechanizmach uzależnienia, płynących z nich zagrożeń oraz o sposobach i instytucjach udzielających pomocy. - odpowiedzialni: pedagog, psycholog, nauczyciele, zapraszani specjaliści, - sposób ewaluacji: badania ankietowe, dzienniki zajęć. 6. Edukacja prawna i informowanie uczniów o pomocy, jaką mogą uzyskać na terenie szkoły i poza nią. - odpowiedzialni: pedagog, wychowawcy, nauczyciele przedmiotowi, pielęgniarka, zapraszani specjaliści, - sposób ewaluacji: dzienniki zajęć, dyżury wszystkich nauczycieli przedmiotów. B. Dotyczące wychowawców: 1. Spotkania nauczycieli uczących w danych klasach z wychowawcą i zespołem pedagogiczno-psychologicznym mające na celu wspólne rozwiązywanie problemów wychowawczych. - odpowiedzialni: wychowawca, pedagog, psycholog, wszyscy nauczyciele, - sposób ewaluacji: dzienniki zajęć, wnioski ze spotkań 2. Udział wychowawców w szkoleniach Rady Pedagogicznej oraz kursach dla wychowawców klas organizowanych przez placówki doskonalenia nauczycieli. - odpowiedzialni: dyrektor,
- sposób ewaluacji: zaświadczenia z odbytych kursów. C. Dotyczące rodziców: 1. Przekazywanie wiedzy pedagogicznej podczas zebrań rodzicielskich. - odpowiedzialni: wychowawcy, pedagog, eksperci z zewnątrz, - sposób ewaluacji: dzienniki zajęć. 2. Informacja o sposobach kontaktów z organami wspomagającymi wychowanie. - odpowiedzialni: pedagog, wychowawcy, - sposób ewaluacji: notatki służbowe, dzienniki zajęć. 3. Mobilizowanie rodziców do uczestnictwa w życiu szkoły. - odpowiedziami: wychowawcy, wszyscy nauczyciele, - sposób ewaluacji: dokumentacja imprez. D. Profilaktyka drugorzędowa adresowana do uczniów z grupy ryzyka i do ich rodzin. 1. Pomoc dla uczniów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej (bezpłatne podręczniki, dofinansowywanie żywienia, dopłaty do wycieczek szkolnych, obniżanie kosztów wycieczek, zasiłki i stypendia). - odpowiedzialni: wychowawcy, pedagog, - termin: podręczniki - cały rok, - sposób ewaluacji: listy uczniów korzystających pomocy. 2. Współpraca nauczycieli z pedagogiem szkolnym i psychologiem, wymiana informacji dotyczących uczniów z grupy ryzyka. - odpowiedzialni: pedagog, psycholog, wychowawcy, nauczyciele przedmiotowi, - termin: cały rok. - sposób ewaluacji: dzienniki zajęć pedagoga i psychologa, notatki służbowe, teczki uczniów, dzienniki klasowe. 3. Pomoc dzieciom w radzeniu sobie z trudnymi emocjami. Rozwiązywanie problemów wychowawczych w miarę ich pojawiania się. - odpowiedzialni: pedagog, psycholog, wychowawcy, nauczyciele przedmiotowi, zapraszani specjaliści. - sposób ewaluacji: dzienniki zajęć pedagoga i psychologa, notatki służbowe, teczki uczniów, dzienniki klasowe, 4. Diagnoza uczniów mających trudności w nauce.
- odpowiedzialni: wychowawca, pedagog, psycholog, nauczyciele, - sposób ewaluacji: notatki służbowe, dziennik zajęć pedagoga i psychologa, wyniki badań psychologicznych, opinie. 5. Dostosowanie warunków edukacyjnych do potrzeb uczniów z dysfunkcjami rozwojowymi i specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. - odpowiedzialni: pedagog, psycholog, wychowawcy, nauczyciel reedukator, nauczyciele przedmiotowi, - sposób ewaluacji: szczegółowe programy nauczania i oceniania tych uczniów. 6. Spotkania indywidualne uczniów z grupy ryzyka i ich rodziców z pedagogiem szkolnym, psychologiem, diagnozowanie sytuacji rodzinnej uczniów z grup ryzyka, kierowanie uczniów z grupy ryzyka do placówek terapeutycznych. - odpowiedzialni: pedagog, psycholog, - sposób ewaluacji: dzienniki zajęć pedagoga i psychologa, teczki uczniów. E. Profilaktyka trzeciorzędowa adresowana do uczniów, u których wystąpiły zachowania ryzykowne. 1. Spotkania uczniów i rodziców z pedagogiem i psychologiem, przeciwdziałanie wagarom (spotkania z uczniami, rodzicami, wizyty domowe ). - odpowiedzialni: pedagog, psycholog, wychowawcy - sposób ewaluacji: dzienniki zajęć pedagoga i psychologa, teczki uczniów. 2. Współpraca szkoły z Wydziałem Rodzinnym i Nieletnich sądu rejonowego, kuratorami, policją, placówkami służby zdrowia, placówkami wychowawczoopiekuńczymi. - odpowiedzialni: pedagog, dyrektor, wychowawcy, nauczyciele, pielęgniarka, - sposób ewaluacji: dzienniki zajęć pedagoga, teczki uczniów, dzienniki zajęć 3. Kierowanie uczniów do placówek terapeutycznych. - odpowiedziami: pedagog, psycholog, - sposób ewaluacji: dzienniki zajęć pedagoga i psychologa, teczki uczniów, dzienniki zajęć.
Opracował zespół w składzie: 1. Bernadeta Kapyś pedagog szkolny 2. Monika Nickowska psycholog