Kognitywistyka II Teoie inteligencji i sposoby jej pomiau (4) Teoia zetelności wyników testu Rzetelność czyli dokładność pomiau W języku potocznym temin zetelność oznacza niezawodność (dokładność). W psychometii natomiast temin ten utożsamiany jest z powtazalnością otzymanych wyników. Rzetelność oznacza zgodność wyników otzymanych pzez te same osoby, któe zostały pzebadane kilka azy tym samym testem. 1
Klasyczny model zetelności T +E gdzie: wynik obsewowany T wynik pawdziwy E błąd pomiau Wskaźnik zetelności Wskaźnikiem zetelności testu jest wielkość współczynnika koelacji pomiędzy wynikiem obsewowanym a wynikiem pawdziwym (ρ T ) Kozystając z klasycznego modelu wyniku testowego można udowodnić, że T ' ρ
Wypowadzenie Ponieważ wskaźnikiem zetelności testu jest wielkość koelacji pomiędzy wynikiem obsewowanym a wynikiem pawdziwym, czyli D T, to można wskaźnik zetelności wyazić w postaci współczynnika koelacji Współczynnik koelacji między dwiema zmiennymi jest definiowany jako: Y ρ CovY ( SD )( SD ) T czyli: T T Y Wypowadzenie Pzyjmując klasyczny model teoii testów, tj. T + E ( T+ E) T T + TE T T ρ T T T T Pzekształcając współczynnik koelacji na współczynnik deteminacji otzymamy: ρ T T Wypowadzenie Kozystając następnie z założeń dotyczących ównoległości testów, czyli Testy ównoległe to testy miezące tę samą właściwość psychologiczną i spełniające następujące założenia: A B SDA SDB AZ BZ AB możemy zapisać: + + + + + T ( )( ) A T E T E TE TE EAE B A B A B B A B A B A B Ponieważ zgodnie z założeniami klasycznej teoii testów: 0i 0i 0 TE TE EAE A B B 3
Wypowadzenie a z definicji testów ównoległych wynika, że A B, dlatego: A B W związku z tym: AB ρ T T Współczynnikiem zetelności testu jest współczynnik koelacji między wynikami otzymanymi w dwóch testach ównoległych Intepetacja współczynnika zetelności Wielkość współczynnika zetelności wyażona w pocentach mówi nam o tym, jaki pocent wyników obsewowanych otzymanych w pomiaze za pomocą danego testu, można wyjaśnić wynikami pawdziwymi Dopuszczalna wielkość współczynnika zetelności w pzypadku testów pzeznaczonych do diagnozy indywidualnej > 0.80 4
Metody badania zetelności Metody opate na poównaniu dwukotnego badania tym samym testem (metoda test-etest) między badaniem piewszym (test) a badaniem dugim (etest) mija jakiś czas - estymacja stabilności bezwzględnej badanie dugie (etest) następuje zaaz po zakończeniu badania piewszego (test) - estymacja wiaygodności testu Metody opate na poównaniu fom altenatywnych (ównoległych) testu między badaniem piewszą wesją testu a badaniem dugą wesją testu mija jakiś czas - estymacja stabilności względnej badanie dugą fomą testu następuje zaaz po zakończeniu badania piewszą fomą testu - estymacja ównoważności międzytestowej 5
Metody opate na poównywaniu połówek tego samego testu (analiza ównoważności międzypołówkowej - metoda split-half) szacowanie zetelności całego testu na podstawie zetelności połówki wzó Speamana Bowna tt 1 + pp pp gdzie: pp to zetelność połowy testu tt to zetelność całego testu Metody opate na analizie właściwości statystycznych pozycji testowych (analiza zgodności wewnętznej) alpha Conbacha śedni współczynnik intekoelacji pomiędzy pozycjami testowymi k Si k α i 1 1 k 1 St gdzie: k liczba pozycji S waiancja i-tej pozycji testowej i S waiancja wyników testowych t Czynniki wpływające na wielkość współczynnika zetelności Homogeniczność gupy pop S 1 x ( 1 ) tt p S gdzie: S x to waiancja ogólnych wyników testowych w póbie oyginalnej S p to waiancja ogólnych wyników testowych w nowej póbie tt to zetelność oyginalnego testu pop to zetelność testu dla nowej póby Założenie: obsewowane óżnice w waiancji wyników testowych są spowodowane wyłącznie óżnicami ozkładów wyników pawdziwych 6
Czynniki wpływające na wielkość współczynnika zetelności gdzie: Długość testu Pooczy wzó Speamana-Bowna kjj tt 1 + 1 ( k ) jj to zetelność pojedynczej części testu k - liczba części testu k w o ( 1 o) ( 1 ) gdzie: w to zetelność wymagana o to zetelność otzymana k to liczba pokazująca ile azy należy wydłużyć test, aby otzymać zetelność wymaganej wielkości w jj Metody badania zetelności dla testów szybkości 1) metoda test etest ) metoda fom altenatywnych 3) podział testu na połowy i zastosowanie każdej połowy jako niezależnego testu, w połowie czasu pzewidzianego na cały test. Następnie obliczenie współczynnika Speamana-Bowna Standadowy błąd pomiau dla wyniku otzymanego SEM S 1 gdzie: SEM to standadowy błąd pomiau S x to odchylenie standadowe ogólnych wyników testowych tt to zetelność testu tt 7
Pzedział ufności dla wyniku obsewowanego z SEM; + z SEM α α gdzie: z α to watość statystyki z ozkładu nomalnego dla danego poziomu ufności (1-α)100%. SEM to standadowy błąd pomiau wyniku otzymanego to wynik obsewowany dla danej osoby Szeokość pzedziału ufności a pecyzja diagnozy 99% 95% 90% 85% Pzykład budowania 90% pzedziału ufności dla wyniku otzymanego w Skali WAIS-R(PL) osoba i w gupie wiekowej 0-4 lata uzyskała wynik 93 punkty w Skali Pełnej Watość z α SEM 8 punktów 93 8; 93+ 8 85; 101 8
Klasyfikacja iloazów inteligencji zapoponowana pzez Wechslea Lp. Kategoie Watości IQ Pocent populacji 1 Upośledzenie umysłowe 69 i poniżej, Poganicze upośledzenia 70-79 6,7 3 Poniżej pzeciętnej 80-89 16,1 4 Pzeciętna 90-109 50.0 5 Powyżej pzeciętnej 110-119 16,1 6 Wysoka 10-19 6,7 7 Badzo wysoka 130 i powyżej, 9