dr hab. Renata Karkowska 1
Czym jest ryzyko? Rodzaje ryzyka? Co oznacza zarządzanie? Dlaczego zarządzamy ryzykiem? 2
Przedmiot ryzyka Otoczenie bliższe/dalsze (czynniki ryzyka egzogeniczne vs endogeniczne) Wystąpienie zdarzenia niosące zagrożenie Konsekwencje spełnienia się ryzyka (strata/zysk) 3
PROCES ZARZĄDZANIA RYZYZKIEM Rozpoznawanie ryzyka Pomiar/wycena Dezagregacja/integracja ryzyka Kontrola 4
5
Prawdopodobieństwo Stopa zwrotu 0,1-25% 0,15-10% 0,15 5% 0,2 15% 0,2 25% 0,15 30% 0,05 50% Wartość oczekiwana = 11,75% Odchylenie standardowe = 19,31% 6
Każde ryzyko ma rozkład prawdopodobieństwa i jest traktowane jako zmienna losowa (random). Zgodnie z teorią efektywności rynków (wszystkie informacje są zdyskontowane w cenie) zmiany cen rynkowych może zależeć od nowych informacji (nieprzewidywalnych). Stąd ceny są nieprzewidywalne a więc losowe random walk. Funkcja gęstości ryzyka może być scharakteryzowana przez średnią, wariancję, kurtozę, czy skośność. 7
ROZKŁAD ZMIENNEJ LOSOWEJ X (HISTOGRAM) Funkcja gęstości prawdopodobieństwa; funkcja częstości f(x) PRAWDOPODOBIEŃSTWO Dystrybuanta, skumulowana funkcja dystrybucji F(x) (teoretyczna i empiryczna) 8
R t stopa zwrotu w okresie t, R t = P t+1 P t + D t P t P t+1 wartość końcowa (cena w okresie t+1), P t wartość początkowa(cena w okresie t), D t dywidenda wypłacona w okresie t-tym, P t+1 - P t - oznacza zysk kapitałowy, (bezwzględna/absolutna zmiana ceny) (P t +1 - P t )/ P t *100 - iloraz oznacza stopę zysku kapitałowego, D t / P t *100 - stopę dywidendy. 9
co wynika z: R t stopa zwrotu w okresie t, P t cena w okresie t, P t-1 cena w okresie t-1. 10
Granica efektywna mówi nam jak daleko na północny-zachód możemy się przesunąć, żeby uzyskać jak najbardziej optymalne rozwiązanie. Oczekiwany zwrot Nowa granica efektywna M Dotychczasowa granica efektywna Inwestycje F Odchylenie standardowe zwrotu 11
I Praca samodzielna na ocenę Cel pracy: Wyznacz mapę ryzyko-stopa zwrotu dla wybranych 10 spółek z indeksu: WIG20 mwig40 swig80. Metoda badania: narzędzie, miary statystyczne Wyniki: przedstaw w formie tabeli i wykresów. Interpretacja wyników Skorzystaj ze stron www.gpw.pl, www.stooq.pl. 12
dr hab. Renata Karkowska 13
Miary zmienności: obrazują zmiany cen, stóp zwrotu instrumentów finansowych, opierają się na rozproszeniu ich rozkładu, tym samym uśredniają ryzyko: wariancja stopy zwrotu, odchylenie standardowe stopy zwrotu, odchylenie przeciętne stopy zwrotu, Miary wrażliwości: pokazują jak determinanty ryzyka oddziaływają na ceny (stopy zwrotu). Ryzyko będzie tym większe, im większa jest wrażliwość cen (stóp zwrotu) na czynniki ryzyka. Miary zagrożenia: związane są z negatywnymi konsekwencjami występowania ryzyka takimi jak niekorzystne odchylenia cen, stóp zwrotu od oczekiwanych wartości: semiwariancja stopy zwrotu, semiodchylenie standardowe stopy zwrotu, semiodchylenie przeciętne stopy zwrotu, Value at Risk (VaR). 14
σ 2 wariancja stopy zwrotu z instrumentu, p i prawdopodobieństwo osiągnięcia i-tej możliwej stopy zwrotu, R i i-ta możliwa wartość stopy zwrotu, E(R i ) oczekiwana stopa zwrotu danego instrumentu σ - odchylenie standardowe stopy zwrotu instrumentu. 15
PO CO POZNAWAĆ ROZKŁAD STÓP ZWROTU Z INWESTYCJI? Źródło: Kane in. 2011 16
ROZKŁAD PRAWDOPODOBIEŃSTWA OSIĄGNIĘCIA STÓP ZWROTU Źródło: Kane in. 2011 17
ROZKŁAD PRAWDOPODOBIEŃSTWA OSIĄGNIĘCIA STÓP ZWROTU Źródło: Kane in. 2011 18
NORMALNY I SKOŚNY ROZKŁAD STÓP ZWROTU: E(R)=6% SD=17% Źródło: Kane in. 2011 Współczynnik skośności/asymetrii (skewness) mierzy odchylenie od symetryczności rozkładu tzw. moment centralny trzeciego rzędu. Ujemne wartości oznaczają rozbudowaną ujemną część ogona, tym samym o większym prawdopodobieństwie zdarzeń negatywnych. 19
NORMALNY I FAT-TAILED ROZKŁAD STÓP ZWROTU: E(R)=10% SD=20% Kuroza - miara spłaszczenia rozkładu, niezgodności z rozkładem normalnym. dla Ex=0 rozkład ma kształt normalny (rozkład mezokurtyczny), dla Ex>0 rozkład jest bardziej wysmukły niż normalny (rozkład leptokurtyczny), większe skupienie wartości wokół średniej, dla Ex<0 rozkład jest mniej wysmukły niż normalny (rozkład platokurtyczny), większe spłaszczenie rozkładu. 20
I Praca samodzielna na ocenę cd. Cel pracy: Oszacuj ryzyko inwestycji korzystając z miar statystycznych i histogramu dla wybranych 10 spółek z indeksu: WIG20 mwig40 swig80. Metoda badania: narzędzie, miary statystyczne Wyniki: przedstaw w formie tabeli i wykresów. Interpretacja wyników Skorzystaj ze stron www.gpw.pl, www.stooq.pl. 21