PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH LOGOPEDIA OGÓLNA Cel studiów: Celem studiów jest przygotowanie słuchaczy do zawodu logopedy terapeuty z zakresu diagnozy, terapii mowy i wymowy pracującego z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi z różnego rodzaju zaburzeniami w komunikacji. Program studiów podyplomowych na kierunku logopedia ogólna obejmuje: I. Przedmioty teoretyczne: BLOK NAUK MEDYCZNYCH: Anatomia, fizjologia i patologia narządów mowy, głosu i słuchu Wybrane zagadnienia z ortodoncji Wybrane zagadnienia z foniatrii i laryngologii Audiofonologia z elementami audiologii Neurologiczne podstawy logopedii Wybrane zagadnienia z psychiatrii Podstawy rehabilitacji głosu Poznanie budowy organizmu człowieka w celu stworzenia podstaw dla zrozumienia procesów fizjologicznych i patologicznych, zachodzących w obrębie narządu głosu i mowy. Zapoznanie z rozpoznawaniem, leczeniem i profilaktyką wad zgryzu zarówno morfologicznych jak i czynnościowych. Nabycie umiejętności prawidłowego kojarzenia rodzaju wady zgryzu z wadą wymowy. Zapoznanie z elementami diagnostyki i terapii z zakresu foniatrii i laryngologii. Nabycie wiedzy z zakresu patologii i higieny głosu. Prezentacja wiedzy z zakresu fizjologii i patologii słuchu. Nabycie umiejętności oceny i stymulacji percepcji słuchowej dźwięków mowy. Omówienie metod i urządzeń wspomagających terapię osób z zaburzeniami percepcji słuchowej. Zapoznanie z budową układu nerwowego człowieka, podstawowymi chorobami układu nerwowego występującymi u dzieci, młodzieży i dorosłych. Omówienie wybranych schorzeń, w przebiegu których występują zaburzenia mowy i języka. Zdobycie wiedzy z zakresu charakterystyki podstawowych zaburzeń psychicznych oraz ich znaczenia dla procesu rozwoju mowy. Poznanie rodzajów rehabilitacji głosu. Omówienie rodzajów mowy zastępczej. Nabycie podstawowych umiejętności z zakresu terapii głosu. 1
BLOK NAUK LINGWISTYCZNYCH Nauka o języku Fonetyka i fonologia Kultura żywego słowa Zdobycie wiedzy z zakresu gramatyki języka polskiego. Nabycie umiejętności wykorzystywania zdobytych wiadomości w praktyce. Zapoznanie z obszarem zainteresowania fonetyki i fonologii, nabycie umiejętności wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce logopedycznej - pismo fonetyczne, system fonologiczny języka polskiego. Zapoznanie studentów z normą i tendencjami rozwojowymi języka polskiego. Przygotowanie studentów do samodzielnej oceny innowacji językowych i analizy semantycznej wyrazów oraz kształtowanie umiejętności korzystania ze słowników, wydawnictw poprawnościowych i innych źródeł. BLOK NAUK PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNYCH Elementy psychologii rozwojowej i klinicznej Wybrane zagadnienia z psycholingwistyki Wybrane zagadnienia z neuropsychologii Podstawy kontaktu terapeutycznego i elementy terapii rodzin Pedagogika specjalna Zapoznanie studentów z psychologicznymi aspektami rozwoju dziecka od urodzenia do późnego dzieciństwa ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju mowy oraz z wiedzą dotyczącą zaburzeń rozwoju psychoruchowego dziecka. Przedstawienie patomechanizmów powstawania wybranych zaburzeń oraz prezentacja podstawowych metod stosowanych w terapii psychologicznej Poznanie wybranych zagadnień z pogranicza psychologii i językoznawstwa. Omówienie procesów zachodzących w mózgu człowieka podczas mówienia - przetwarzanie pojęć i myśli na słowa lub zdania, przetwarzanie słów lub zdań na pojęcia lub myśli. Przedstawienie problemu biologicznych i społecznych warunków przyswajania (języka) mowy przez dzieci. Charakterystyka przygotowania i przebiegu procesu psychoterapii, szczególnie aspektu nawiązania kontaktu z pacjentem oraz zawarcia kontraktu psychoterapeutycznego. Przyswojenie wiedzy z zakresu problematyki pracy terapeutycznej z rodzinami dziećmi o zaburzonym rozwoju, zapoznanie ze sposobami wspierania rodziców w ich pracy opiekuńczo pielęgnacyjnej, pedagogicznej i rehabilitacyjnej. Przedstawienie głównych założeń podejścia systemowego w terapii rodziny. Zapoznanie studentów z głównymi zagadnieniami neuropsychologii, procesem diagnozy i terapii osoby z uszkodzeniem mózgu oraz zależnością między uszkodzeniem mózgu a funkcjonowaniem wyższych czynności psychicznych. Omówienie psychospołecznych konsekwencji uszkodzeń OUN. Nabycie umiejętności współpracy neuropsychologiem. Zapoznanie z obszarem zainteresowań pedagogiki specjalnej. Omówienie paradygmatu niepełnosprawności, jej konsekwencji oraz psychospołecznych aspektów funkcjonowania osoby niepełnosprawnej. 2
Wskazanie kierunków i zasad pracy z osobami niepełnosprawnymi sensorycznie, fizycznie, z całościowymi zaburzeniami rozwoju (wybrane zagadnienia) i przewlekle chorymi oraz zwrócenie uwagi na interpersonalny wymiar oddziaływań rehabilitacyjnych. BLOK LOGOPEDYCZNY - OBEJMUJĄCY PRZEDMIOTY SPECJALISTYCZNE Wprowadzenie do logopedii i organizacja pracy logopedycznej Wprowadzenie do zaburzeń mowy Dyslalii i oligofazja Niedokształcenie mowy pochodzenia korowego Jąkanie Diagnoza i terapia surdologopedyczna Wczesna interwencja logopedyczna Zaburzenia mowy w autyzmie, mutyzmie i innych zaburzeniach psychogennych Afazja i dyzartria Diagnoza trudności w czytaniu i pisaniu Komunikacja wspomagająca i alternatywna z teorią komunikacji Emisja głosu z dykcją Integracja sensoryczna w terapii logopedycznej Wprowadzenie do metody Tomatisa Ćwiczenia muzyczno-ruchowe w terapii logopedycznej Elementy dramy Przedstawienie przedmiotu i zakresu zainteresowań logopedii jako dziedziny badań naukowych oraz dziedziny wiedzy praktycznej. Omówienie podstawowych zasad i standardów pracy logopedy. Zapoznanie z procesem prawidłowego rozwoju mowy. Zwrócenie uwagi na kształtowanie się różnorodnych umiejętności komunikacyjnych. Omówienie przyczyn i patomechanizmów zaburzeń komunikacji językowej. Klasyfikacje zaburzeń mowy. Zapoznanie z narzędziami i metodami pracy stosowanymi w diagnozie i terapii dyslalii. Przygotowanie studentów do samodzielnego prowadzenia logopedycznych badań diagnostycznych. Zapoznanie z zasadami i formami prowadzenia terapii logopedycznej w różnych przypadkach zaburzeń artykulacyjnych u dzieci z normą intelektualną i upośledzeniem umysłowym. Zapoznanie z przyczynami i objawami niedokształcenia mowy pochodzenia korowego. Prezentacja zagadnień diagnostyki różnicowej. Omówienie etapów terapii. Zapoznanie z wiedzą dotyczącą teorii zaburzeń płynności mowy (etiologii, symptomów, definicji podstawowych pojęć) oraz wykształcenie praktycznych umiejętności w zakresie diagnozy różnicowej jąkania, giełkotu, a także podstaw terapii osób, u których występują zaburzenia płynności mowy. Zapoznanie ze specyfiką procesu kształtowania się mowy u dzieci z zaburzeniami słuchu. Poznanie kolejnych etapów diagnozy i terapii surdologopedycznej. Poznanie trudności adaptacyjnych dziecka głuchego. 3
Zapoznanie słuchaczy ze specyfiką diagnozy i terapii logopedycznej małego dziecka (od 0 do 3 r.ż). Omówienie rodzajów zaburzeń komunikacji charakterystycznych dla tego okresu rozwoju, przedstawienie procedur oraz strategii postępowania logopedycznego wykorzystywanych w pracy z małym dzieckiem. Zapoznanie słuchaczy z symptomatologią autyzmu, mutyzmu i innych wybranych zaburzeń psychicznych wieku rozwojowego. Omówienie specyfiki postępowania terapeutycznego w w/w przypadkach ze szczególnym uwzględnieniem roli logopedy. Omówienie przyczyn, objawów zaburzeń afatycznych i dysartrycznych. Wskazanie różnic między afazją/dysartrią u dorosłych i dzieci. Omówienie metod diagnozy i terapii w/w zaburzeń. Omówienie przyczyn, etiologii i patomechanizmu dysleksji. Przedstawienie podstaw prawnych opieki psychologiczno-pedagogicznej w Polsce. Zdobycie umiejętności rozpoznawania zaburzeń w czytaniu i pisaniu u dzieci, określania symptomów ryzyka dysleksji i specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu, przeprowadzenia diagnozy dziecka z opóźnieniem rozwoju mowy (z tzw. ryzyka dysleksji), prowadzenia terapii logopedycznej z dzieckiem z trudnościami w nauce czytania i pisania. Poznanie wybranych metod diagnozy i terapii dzieci w wieku szkolnym. Kształtowanie umiejętności opracowywania strategii postępowania terapeutycznego oraz konspektu zajęć o charakterze korekcyjnokompensacyjnym. Przedstawienie wybranych zagadnień z zakresu komunikacji językowej (werbalnej, fonicznej) oraz wspomagającej i alternatywnej. Poszerzenie możliwości wokalnych, zwiększenie świadomości ciała, poprawienie techniki mowy i wyrazistości wypowiedzi, kształtowanie umiejętności w zakresie przezwyciężania złych nawyków emisyjnych oraz ochrony narządów służących jego wydawaniu. Prezentacja działań mających na celu kształcenie głosu, zapobieganie chorobom głosu. Zapoznanie studentów założeniami metody integracji sensorycznej, metody Tomatisa, logorytmiki i dramy oraz sposobami wykorzystania ich w diagnozie i terapii osób z zaburzeniami w rozwoju mowy. II. Praktyka kliniczna projektowanie i realizowanie działań profilaktycznych, diagnoza, terapia, opieka, poradnictwo, praca z pacjentem i na rzecz jego środowiska Celem praktyki logopedycznej jest: poznanie przez studentów organizacji pracy różnych typów placówek logopedycznych (szkolnych, pozaszkolnych, medycznych) nabycie umiejętności rozpoznawania zaburzeń mowy nabycie umiejętności prowadzenia procesu terapeutycznego w przypadku różnych zaburzeń mowy nabycie umiejętności planowania, prowadzenia i dokumentowania zajęć nabycie umiejętności analizowania własnej pracy i jej efektów zapoznanie studentów z dokumentacją logopedyczną 4
Sylwetka absolwenta: Absolwent studiów podyplomowych kierunek logopedia ogólna: posiada wiedzę i umiejętności w zakresie rozpoznawania i diagnozowania zaburzeń mowy i wymowy potrafi dokonywać charakterystyki tych zaburzeń i prowadzić terapię dostosowaną do potrzeb i możliwości pacjenta - tworzyć program terapeutyczny potrafi dokonywać oceny i ewaluacji programów terapii potrafi współpracować z rodziną pacjenta, a w szczególności z rodzicami dzieci z zaburzeniami mowy i wymowy potrafi projektować i realizować działania profilaktyczne z zakresu komunikacji dba o swój rozwój zawodowy 5