KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Biochemia KOD S/I/st/6 2. KIERUNEK: Sport 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I rok/i semestr 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 3 6. LICZBA GODZIN: 15/30 7. TYP PRZEDMIOTU 2 : obowiązkowy 8. JĘZYK WYKŁADOWY: polski/angielski 9. FORMA REALIZACJI PRZEDMIOTU 3 : / 10. WYMAGANIA WSTĘPNE I DODATKOWE (np. przedmioty poprzedzające): nie dotyczy 11. CEL PRZEDMIOTU: Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami biochemii poprzez: 1 Stacjonarny, niestacjonarny, e-learning 2 Obowiązkowy, fakultatywny. 3 Wykłady,, laboratoria, projekty, warsztaty, samodzielne prowadzenie zajęć przez studenta.
przedstawienie budowy, funkcji i właściwości cukrów, białek i tłuszczów; przedstawienie głównych szlaków metabolicznych ww. grup związków organicznych; kształtowanie umiejętności planowania, opisywania pracy własnej oraz wyciągania wniosków na podstawie otrzymanych wyników. 12. PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA 4 Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia (symbol). Wyjaśnia poznane pojęcia z zakresu podstaw K_W01 biochemii wchodzących w zakres treści zawartych w niniejszej karcie przedmiotu. P_W02. Zna poznane szlaki metaboliczne z zakresu podstaw biochemii wchodzących w zakres treści zawartych w niniejszej karcie przedmiotu. P_U01. Potrafi prowadzić laboratoryjny, tj. potrafi zaplanować pracę (wybrany eksperyment) oraz zapisać jej przeprowadzenie i obserwacje. P_U02. Potrafi przeprowadzić zaplanowaną i opisaną wcześniej pracę (wybrany eksperyment). P_U03. Potrafi wyciągać wnioski na podstawie otrzymanych danych (obserwacji) uzyskanych z pracy własnej. P_K01. Rozumie potrzebę posiadania i rozwijania wiedzy teoretycznej w celu wyciągnięcia poprawnych wniosków na podstawie uzyskanych danych. P_K02. Posiada umiejętność organizacji pracy zarówno własnej, jak i w grupie (rozdzielania zadań) i zarządzania czasem w trakcie podejmowanej pracy.. Posiada umiejętność rozpoznawania niebezpieczeństwa i odpowiedniego na nie reagowania z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. K_W01 K_W08 K_U07, K_U11 K_U01 K_U01 K_K01 K_K07 K_K10 K_K04 K_K07, K_U12 Odniesienie do obszarowych efektów kształcenia (symbol) M1_W01 M1_W02 M1_W01 M1_W02 M1_W06 M1_W07 M1_U02 M1_U08 M1_U10 M1_U12 M1_U03 M1_U10 M1_U03 M1_U10 M1_K01 M1_K02 M1_K04 M1_K05 M1_K06 M1_K08 M1_K02 M1_K05 M1_K06 M1_K01 M1_U04 4 Efekty kształcenia w zakresie wiedzy (P_W), umiejętności (P_U) i kompetencji społecznych (P_K).
13. METODY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Symbol przedmiotowego efektu kształcenia Metody (sposoby) oceny 5 Typ oceny 6 Forma dokumentacji ocenianie ciągłe, zaliczenie pisemne praca pisemna P_W02 ocenianie ciągłe, egzamin pisemny podsumowująca praca pisemna P_U01 P_U02 P_U03 P_K01 P_K02 laboratoryjny laboratoryjny laboratoryjny prowadzącego prowadzącego prowadzącego 14. TREŚCI PROGRAMOWE Treść zajęć 1. Zapoznanie z celami, efektami kształcenia oraz treściami programowymi przedmiotu. Omówienie sposobu prowadzenia zajęć; przedstawienie zasad zaliczenia przedmiotu; tj. formy zaliczenia egzaminu; Podstawowe zagadnienia z chemii ogólnej. Część 1 substancje chemiczne i ich mieszaniny. 2. Podstawowe zagadnienia z chemii ogólnej i organicznej. Część 2 zjawiska fizyczne i przemiany chemiczne, rozpuszczalność i sposoby wyrażania stężeń. 3. Równowaga kwasowo zasadowa. Część 1 słabe i mocne elektrolity, skala ph, pojęcie kwasu i zasady. Forma zajęć 7 (liczba godz.) Symbol przedmiotowych efektów kształcenia 5 Ocenianie ciągłe (bieżące, śródsemestralne zaliczenie pisemne, śródsemestralne zaliczenie ustne, końcowe zaliczenia pisemne, końcowe zaliczenia ustne, egzamin pisemny, egzamin ustny, praca semestralna, ocena umiejętności ruchowych, praca dyplomowa, projekt, kontrola obecności 6 Formująca, podsumowująca. 7 Wykłady,, laboratoria, samodzielne prowadzenie zajęć przez studenta.
4. Równowaga kwasowo zasadowa. Część 2 parametry oceny równowagi kwasowo-zasadowej. 5. Podstawowe zagadnienia z chemii organicznej klasyfikacja związków organicznych, zjawisko izomerii 6. Kierunki metabolizmu oraz budowa i rola ATP w komórce. 7. Metabolizm aminokwasów. Część 1 - transaminacja, deaminacja oksydacyjna. 8. Metabolizm aminokwasów. Część 2 - rozpad szkieletów węglowych aminokwasy gluko- i ketogenne. 9. Przestrzenne struktury białek. Część 1 - struktura I-, II-, III- i IV-rzędowa; wpływ przestrzennej struktury na funkcje biologiczne białek (budowa hemoglobiny). 10. Przestrzenne struktury białek. Część 2 - wpływ przestrzennej struktury na funkcje biologiczne białek. 11. Tłuszcze. Część 1 trawienie oraz transport. 12. Tłuszcze. Część 2 metabolizm (proces -oksydacji kwasów tłuszczowych). 13. Enzymy jako biokatalizatory procesów biochemicznych. Część 1 - wykorzystanie markerów enzymatycznych w diagnostyce i praktyce sportowej. 14. Enzymy jako biokatalizatory procesów biochemicznych. Część 2 - wykorzystanie markerów enzymatycznych w diagnostyce i praktyce sportowej. 15. Podstawy bioenergetyki komórki (procesy tlenowe i beztlenowe syntezy ATP). 1. Zapoznanie z regulaminem pracowni biochemicznej. Zapoznanie z zasadami zaliczenia ćwiczeń/laboratorium z biochemii. Budowa, funkcje i klasyfikacje aminokwasów biogennych oraz innych biorących udział w metabolizmie organizmu człowieka. 2. Zapoznanie z podstawowym sprzętem laboratoryjnym używanym w pracowni biochemicznej, niezbędnym do przeprowadzenia przewidzianych programem doświadczeń studenckich; Zapoznanie z podstawowym czynnościami, P_W02, P_W02, P_W02, P_W02, P_W02, P_W02, P_W02 P_U01, P_U02, P_U03, P_K01, P_K02,
związanymi z używaniem sprzętu laboratoryjnego; Kształtowanie zachowań w trakcie przeprowadzania doświadczeń studenckich; Przeprowadzenie doświadczeń: reakcja ksantoproteinowa i reakcja Fola. 3. Budowa, funkcje, właściwości oraz wybrane klasyfikacje białek organizmu człowieka; Proces denaturacji białek; doświadczenia: reakcje strącania białek pod wpływem wybranych czynników i reakcja biuretowa. 4. Budowa, funkcje, właściwości oraz wybrane klasyfikacje cukrów; doświadczenia: wykrywanie skrobi i próba Seliwanowa. 5. Metabolizm glukozy i glikogenu w organizmie człowieka; regulacja hormonalna poziomu glukozy we krwi człowieka; doświadczenie: oznaczenie poziomu glukozy we krwi metodą paskową (pokaz). 6. Kolokwium I sprawdzające. 7. Budowa, funkcje i właściwości tłuszczów; doświadczenie: reakcja zmydlania tłuszczów. 8. Wybrane klasyfikacje tłuszczów; doświadczenie: oznaczanie triacylogliceroli (TG) i cholesterolu całkowitego we krwi metodą paskową. 9. Parametry biochemiczne krwi - hemoglobina i mioglobina jako białka, których przestrzenna budowa determinuje aktywność biologiczną cząsteczki (rodzaje hemoglobiny); albuminy i globuliny znaczenie w transporcie, krew jako źródło informacji diagnostycznych kwas mlekowy jako przykład markerów stosowanych w monitorowaniu procesu treningowego; doświadczenie: oznaczanie zmian poziomu kwasu mlekowego. 10. Wybrane parametry biochemiczne moczu; substancje niepożądane w moczu, wpływ wysiłku fizycznego na poziom wybranych parametrów; doświadczenie: oznaczenie wybranych parametrów w moczu metodą paskową. 11. Enzymy (część 1) budowa, funkcje, jednostki aktywności, wybrane klasyfikacje, czynniki wpływające na aktywność enzymów., P_U01, P_U02, P_U03, P_K01, P_K02,, P_U01, P_U02, P_U03, P_K01, P_K02,, P_W02, P_U01, P_U02, P_U03, P_K01, P_K02,, P_W02, P_U01, P_U03, P_K01, P_U01, P_U02, P_U03, P_K01, P_K02,, P_U01, P_U02, P_U03, P_K01, P_K02, ; P_U01; P_U02; P_U03; P_K01; P_K02; ; P_U01; P_U02; P_U03; P_K01; P_K02;
12. Enzymy (część 2) doświadczenia: hydroliza skrobi pod wpływem amylazy ślinowej, termolabilność enzymów na przykładzie amylazy ślinowej i Aktywatory i inhibitory enzymów na przykładzie amylazy ślinowej. 13. Witaminy budowa, klasyfikacja, skutki niedoborów i nadmiarów, udział witamin w energetyce komórki; witaminy z grupy B jako kofaktory enzymów; doświadczenie: wykrywanie witaminy PP. (2.) 14. Kolokwium II sprawdzające. 15. Zajęcie wyrównawcze. P_U01; P_U02; P_U03; P_K01; P_K02; ; P_W02; P_U01; P_U02; P_U03; P_K01; P_K02;, P_W02, P_U01, P_U03, P_K01, P_W02, P_U01, P_U03, P_K01 15. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE: 1. Foliogramy. 2. Rzutnik pisma. 3. Tablica, kreda. 4. Drobny sprzęt laboratoryjny (szkło i inne) odpowiedni do przeprowadzenia zaplanowanych eksperymentów. 5. Odczynniki chemiczne odpowiednie do przeprowadzenia zaplanowanych eksperymentów. 6. Zestawy odczynników do przeprowadzenia np. oznaczania glukozy, cholesterolu, czy wybranych parametrów w moczu. 7. Dostępna aparatura do zaprezentowania możliwości oznaczania wybranych parametrów krwi. 16. WARUNKI ZALICZENIA: 1. Ocena pozytywna z dwu kolokwiów cząstkowych. 2. Ocena aktywności/zaangażowania studenta na zajęciach. 3. Ocena prowadzonego przez studenta a laboratoryjnego. 17. PRZYKŁADOWE ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE (ZALICZENIOWE): 1. Omów na dowolnym przykładzie budowę cząsteczki ATP oraz jej funkcje w komórce organizmu żywego. 2. Omów procesy metabolizmu aminokwasów w organizmie człowieka.
3. Scharakteryzuj strukturę I-rzędową białka i omów jej wpływ na funkcje biologiczne białek. 4. Omów znaczenie adrenaliny w mechanizmach regulacji poziomu glukozy w organizmie człowieka. 5. Omów znaczenie łańcucha przekaźników elektronów w łańcuchu oddechowych dla procesów fosforylacji oksydacyjnej. 18. LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA 8 : 1. Jeremy M. Berg, John L. Tymoczko, Lubert Stryer (2009). Biochemia; - Wyd. 4 zm.; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 2. Robert K. Murray [i in.]; red. nauk. tłumaczenia Franciszek Kokot (2003). Biochemia Harpera - Wyd. 5; Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. 3. B. D. Hames, N. M. Hooper; red. tł. Lilla Hryniewiecka, Kazimierz Ziemnicki (2005). Biochemia - Wyd. 2 popr. i uzup.; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 4. John McMurry; tł. Władysław Boczoń, Henryk Koroniak, Jan Milecki (2005). Chemia organiczna. - Wyd. 3; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 5. Edward Bańkowski (2006). Biochemia - podręcznik dla studentów studiów licencjackich i magisterskich; Wrocław : MedPharm; 6. Jan Koolman, Klaus Henrich Rohm ; red. nauk. tł. Ludmiła Węglarz, Tadeusz Wilczok (2005); Biochemia : ilustrowany przewodnik; Warszawa : Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 7. Krzysztof Andrzej Sobiech (1990). Biochemia : przemiana lipidów, gospodarka wodna i mineralna; Wrocław : Akademia Wychowania Fizycznego; 8. Jacek Borkowski (2003). Bioenergetyka i biochemia tlenowego wysiłku fizycznego : dla studentów i trenerów oraz wszystkich tych, którzy są ciekawi, skąd bierze się energia do pracy mięśni; Wrocław : Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu. 9. Reginald H. Garrett, Charles M. Grisham (1999). Biochemistry. Ed.2 Pacific Grove: Brooks/Cole - Thomson Learning. 10. Atko Viru, Mehis Viru (2001). Biochemical monitoring of sport training. Champaign : Human Kinetics. 8 Dostępna w czytelni, bibliotece, Internecie.
Zajęcia wymagające udziału prowadzącego Samokształcenie 19. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności a) Realizacja przedmiotu: Liczba godzin na zrealizowanie aktywności w semestrze 15 b) Realizacja przedmiotu: 18 c) Realizacja przedmiotu: laboratoria 12 d) Egzamin 2 e) Inne godziny kontaktowe z nauczycielem 10 Łączna liczba godzin zajęć realizowanych z udziałem prowadzącego (pkt. a +b + c + d + e) f) Przygotowanie się do zajęć 57 3 g) Przygotowanie się do zaliczeń/kolokwiów 5 h) Przygotowanie się do egzaminu/zaliczenia 10 końcowego i) Wykonanie zadań poza uczelnią 0 Łączna liczba godzin zajęć realizowanych we własnym zakresie (pkt. f + g +h + i) Razem godzin (zajęcia z udziałem prowadzącego + samokształcenie) Liczba punktów ECTS 3 18 75 20. PROWADZĄCY PRZEDMIOT (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL, KATEDRA, ZAKŁAD, NR POKOJU) 1. dr Ewa Jówko, ewa.jowko@awf-bp.edu.pl; Katedra Nauk Przyrodniczych, Zakład Fizjologii i Biochemii, Pokój nr 8, tel. 83 342 87 27 2. dr Małgorzata Charmas, malgorzata.charmas@awf-bp.edu.pl; Katedra Nauk Przyrodniczych, Zakład Fizjologii i Biochemii, Pokój nr 21, tel. 83 342 87 67 3. dr Paweł Płocharz, pawel.plocharz@awf-bp.edu.pl; Zakład Kosmetologii, Pracownia Chemii Kosmetycznej, Pokój nr 136, ROBiR