Szkolny program wychowawczy XV Liceum Ogólnokształcącego im. prof. Wiktora Degi w Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 15 w Poznaniu Wrzesień 2015 1
I. Założenia ogólne II. Cele wychowawcze 1. Cel ogólny 2. Cele szczegółowe III. Zasoby szkoły w dziedzinie wychowania. Warunki sprzyjające rozwojowi wychowanka 1. Zasoby szkoły niezbędne w procesie wychowania 2. Warunki sprzyjające rozwojowi młodzieży IV. Osoby odpowiedzialne i zasady współpracy 1. Wychowawca 2. Nauczyciel przedmiotu 3. Pedagog i psycholog 4. Pracownicy administracji i obsługi 5. Zasady współpracy między szkołą a rodzicami 6. Współpraca ze środowiskiem lokalnym V. Zakresy oddziaływań wychowawczych (obszary wychowawcze) 1. Prawa i obowiązki ucznia 2. Szkolny System Oceniania 3. Tradycje szkolne 4. Wychowanie patriotyczne, obywatelskie i społeczne 5. Zasady funkcjonowania samorządności w szkole 6. Edukacja regionalna 7. Oddziaływania profilaktyczne 8. Pomoc w zakresie wyboru kierunku dalszego kształcenia i zawodu 9. Oddziaływanie kulturalne VI. Monitoring, weryfikowanie i doskonalenie 2
Okrucieństwem byłoby chronić człowieka przed śmiercią, chorobą, a nie dać mu nadziei na sprawność, powrót do normalnego świata prof. Wiktor Dega I. Założenia ogólne Program realizowany jest w oparciu o Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 nr 78 poz. 483), Ustawę z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 2014 poz. 191), Ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późniejszymi zmianami), Rozporządzenie MEN z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r. poz. 977) oraz Konwencję Praw Dziecka. Założeniem programu jest wspomaganie wychowawczej roli rodziny z uwzględnieniem prawa do przekonań religijnych, światopoglądowych oraz wolności sumienia. Szkoła ma obowiązek zapewnić wszystkim uczniom powszechny dostęp do nauki i wychowania, bezpieczeństwo, a także kierować się zawsze dobrem ucznia, troską o jego zdrowie, postawę moralną i obywatelską z zachowaniem poszanowania godności osobistej. II. Cele wychowawcze 1. Główny cel wychowania w szkole: Wszechstronny rozwój osobowy ucznia 2. Szczegółowe cele wychowawcze: 1) Celem wychowania jest osiąganie dojrzałości człowieka w czterech sferach: a) sferze fizycznej związanej z naturalnymi procesami rozwoju fizycznego a także z nabywaniem wiedzy i umiejętności umożliwiających prowadzenie zdrowego stylu życia, b) sferze psychicznej ukierunkowanej na osiąganie odpowiedzialności za siebie i swój stosunek do świata, 3
c) sferze społecznej polegającej na nabywaniu umiejętności prawidłowego wywiązywania się z pełnionych ról społecznych i systematycznego przygotowywania się do pełnienia nowych ról, związanych z cyklem życia, d) sferze duchowej obejmującej m. in. posiadanie właściwego systemu wartości a także poczucie sensu istnienia. 2) Szczegółowe cele wychowawcze: a) rozbudzanie ciekawości dla wszelkiej wiedzy b) kształtowanie w uczniach obowiązkowości c) kształtowanie w uczniach pozytywnej, konstruktywnej i rzetelnej samooceny d) rozwijanie twórczej postawy przy wykonywaniu zadań e) umożliwianie uczniom poznawania swoich możliwości i ograniczeń f) przygotowanie uczniów do świadomego planowania przyszłości g) kształtowanie postawy patriotycznej, społecznej oraz tożsamości kulturowej h) rozbudzanie postawy empatii, współodpowiedzialności za drugiego człowieka i) kładzenie nacisku na wartości, takie jak: uczciwość, szacunek dla drugiego człowieka, prawdomówność j) integrowanie zespołów klasowych k) rozwijanie zainteresowań i pasji uczniów l) kształtowanie odpowiedzialności za dobro wspólne m) wdrażanie do higieny, dbałości o zdrowie n) przygotowanie do życia w rodzinie i społeczeństwie o) przygotowanie do organizacji czasu i odpoczynku p) przygotowanie do pełnienia różnych ról społecznych III. Zasoby szkoły w dziedzinie wychowania. Warunki sprzyjające rozwojowi wychowanka. 1. Zasoby szkoły niezbędne w procesie wychowania: 1) wiedza i umiejętności wychowawcze nauczyciela 2) doświadczenie w pracy wychowawczej 3) istniejące żywe tradycje 4) wiedza i kompetencje przedmiotowe nauczyciela 5) sprawdzone wzory pracy, działań wychowawczych 4
6) wola podejmowania zadań wychowawczych 7) środowisko wspierające wychowanie: rodzice, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna 8) baza: sale lekcyjne, gabinety przedmiotowe, dwie sale gimnastyczne, biblioteka, aula, pokój pedagoga i psychologa, gabinet pielęgniarski i gabinet stomatologiczny 2. Warunki sprzyjające rozwojowi młodzieży: 1) otwartość we wzajemnych relacjach 2) wzajemny szacunek wychowawcy i wychowanka 3) świadomość granic w postępowaniu, odpowiedzialna kontrola własnego zachowania 4) dzielenie się odpowiedzialnością za osiąganie zmian w procesie wychowania IV. Osoby odpowiedzialne i zasady współpracy 1. Wychowawca to każdy pracownik szkoły 1) jest oddany życiu młodzieży 2) jest sprzymierzeńcem młodych 3) jest wymagający 4) jest współtwórcą rodzinnej atmosfery w szkole 5) w sytuacjach trudnych jest wyrozumiały 6) w razie potrzeby okazuje pomoc 7) troszczy się o solidne przygotowanie do życia młodego człowieka 8) dba o własny wizerunek 2. Wychowawca klasy jest bezpośrednio odpowiedzialny za proces wychowawczy powierzonych mu wychowanków: 1) prowadzi narady klasowe według programu, korelującego z założeniami Szkolnego Programu Wychowawczego; 2) na bieżąco obserwuje i kontroluje postęp wychowawczy, dydaktyczny oraz frekwencję na zajęciach lekcyjnych, w razie niepokoju wchodzi natychmiast w bezpośredni kontakt z rodzicami; 3) rozmawia indywidualnie z poszczególnymi wychowankami; 5
4) na początku każdego roku szkolnego przedstawia uczniom zasady BHP szkoły oraz zapoznaje wychowanków z prawami i obowiązkami zawartymi w Statucie Szkoły; 5) na początku każdego roku szkolnego przeprowadza wybór Samorządu Klasowego; 6) współpracuje z pedagogiem i psychologiem szkolnym 7) współdziała z rodzicami ucznia oraz z pozostałymi nauczycielami, aby zapewnić odpowiednie warunki nauki i rozwoju wychowanków; 8) wraz z uczniami swojej klasy dba o estetykę, czystość oraz wygląd sali, którą się opiekują; 9) podejmuje współpracę z różnymi instytucjami; 10) organizuje wycieczki klasowe, imprezy okolicznościowe i wyjścia o charakterze kulturalnym. 3. Nauczyciel przedmiotu: 1) realizując podstawy programowe, mobilizuje uczniów do wysiłku intelektualnego, rozbudza ich ciekawość i zachęca do samorozwoju; 2) swoje spostrzeżenia dotyczące zachowania uczniów przekazuje wychowawcy, pedagogowi lub psychologowi szkolnemu; 3) włącza się aktywnie w realizację poszczególnych obszarów wychowawczych szkoły. 4. Pedagog i psycholog swoją kompetencją i warsztatem wspierają wychowanków w dobrym samorozwoju oraz wychowawców i rodziców w wychowaniu: 1) rozpoznają indywidualne potrzeby uczniów, analizują przyczyny niepowodzeń szkolnych; 2) prowadzą działania diagnostyczne dotyczące wychowanków oraz sytuacji wychowawczych, w celu wspierania rozwoju ucznia; 3) podejmują działania interwencyjne i mediacyjne; 4) prowadzą różne formy pomocy psychologiczno- pedagogicznej dla uczniów, nauczycieli i rodziców; 5) wspierają koordynatorów i zespoły nauczycieli w organizowaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej; 6
6) podejmują działania wychowawcze i profilaktyczne w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli; 7) zapewniają uczniom pomoc w wyborze kierunku kształcenia i zawodu. 5. Pracownicy administracji i obsługi poprzez życzliwy kontakt z młodzieżą i reagowanie na niewłaściwe jej zachowanie, uczestniczą w procesie wychowawczym szkoły. 6. Zasady współpracy między szkołą a rodzicami W związku z pierwszoplanową rolą rodziny w wychowaniu, szkoła odpowiada na oczekiwania rodziców, wzmacniając i utrwalając uznawane przez nich wartości. Spośród grona rodziców na pierwszym zebraniu w danym roku szkolnym wybierani są klasowi przedstawiciele Rady Rodziców, którzy stanowią skład Rady Rodziców Szkoły. Ważne dokumenty związane z funkcjonowaniem szkoły są opiniowane przez Radę Rodziców. Rolą Dyrekcji i nauczycieli jest zachęcanie rodziców i opiekunów młodzieży do aktywnego zaangażowania się i stwarzania sprzyjających warunków potrzebnych do realizacji przyjętych zadań. W przypadku pojawienia się problemów wychowawczych powinna obowiązywać zasada wzajemnego wspierania się szkoły i domu rodzinnego w podejmowanych działaniach. Formy kontaktów z rodzicami: 1) kontakt bezpośredni, który pozwala na wzajemne poznanie się oraz zrozumienie potrzeb, problemów i oczekiwań wobec siebie nawzajem: a) w szkole odbywają się zebrania z rodzicami (ogólnoszkolne i klasowe) b) indywidualne konsultacje rodziców z nauczycielami i wychowawcami, 2) dziennik elektroniczny, który jest narzędziem codziennej komunikacji całej szkolnej społeczności i podstawową formą przekazywania rodzicom/prawnym opiekunom i uczniom informacji o wynikach nauczania, frekwencji oraz zachowaniu, 3) strona internetowa szkoły 4) korespondencja tradycyjna listy, 7
5) informacja telefoniczna (rozmowa, SMS) lub elektroniczna (wiadomości e-mail) 6) posiedzenia Rady Rodziców 7) dyżury dyrektora szkoły, pedagoga i psychologa 7. Współpraca ze środowiskiem lokalnym Nasza szkoła jest placówką edukacyjną usytuowaną na dużym osiedlu mieszkaniowym, w związku z tym współpracujemy z Zarządem Poznańskiej Spółdzielni Mieszkaniowej i jednostką pomocniczą miasta Poznania Radą Osiedla Piątkowo- Zachód oraz innymi placówkami oświatowymi osiedla w ramach tzw. Miasteczka Oświatowego W nagłych sytuacjach możemy liczyć na pomoc Straży Pożarnej, a w ramach zapewnienia bezpieczeństwa naszym uczniom współdziałamy ze Strażą Miejską i Policją. Nasza młodzież uczestniczy w imprezach, które odbywają się na Piątkowie, o charakterze masowym m.in. Bieg Chrobrego. Ze środowiskiem lokalnym bardzo aktywnie współpracuje również szkolny Wolontariat. V. Zakresy oddziaływań wychowawczych (obszary wychowawcze) 1. Prawa i obowiązki ucznia Nasz uczeń ma zagwarantowane respektowanie jego praw (m. in. prawa do edukacji, ochrony godności osobistej, jawnej oceny postępów w nauce, swobody wyrażania swojej opinii, życzliwego, podmiotowego traktowania w procesie dydaktyczno - wychowawczym). Jednocześnie wychowanek ma obowiązek stosować się do ustaleń Statutu XV Liceum Ogólnokształcącego, do zarządzeń dyrektora szkoły, poleceń wychowawców, nauczycieli i pracowników szkoły oraz przestrzegania przepisów BHP i ppoż. 2. Szkolny System Oceniania Ocenianie osiągnięć uczniów jest nieodłącznym elementem procesu dydaktyczno - wychowawczego. Ocena powinna informować ucznia o poziomie opanowania wiedzy i umiejętności szkolnych. Jednocześnie, poprzez swoją jawność i sprawiedliwość, stanowi ważny czynnik motywujący go do pracy. Szczegółowe zasady oceniania wyników w nauce oraz zachowania zawarte są w Statucie szkoły - Rozdział 7 Wewnątrzszkolny system oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów. 8
3. Tradycje szkolne Nasza szkoła wypracowała wiele form działalności, które stały się już tradycją, na stałe weszły do kalendarza imprez i zawarte są w Planie pracy szkoły. Należą do nich: 1) uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego 2) obóz integracyjny dla uczniów klas pierwszych 3) Święto Edukacji Narodowej Koziołki i Matołki 4) obchodzenie rocznicy urodzin patrona szkoły prof. Wiktora Degi 5) spotkania opłatkowe społeczności szkolnej 6) udział w Poznańskim Międzyszkolnym Przeglądzie Obcojęzycznej Kolędy i Piosenki Świątecznej 7) Dni Niemieckie 8) Dni Kultury Bliskiego Wschodu 9) studniówka 10) Targi Edukacyjne 11) Drzwi Otwarte 12) pielgrzymka maturzystów do Częstochowy 13) pożegnanie absolwentów 14) bal absolwentów 15) uroczyste zakończenie roku szkolnego 16) wycieczki dydaktyczne 17) koncerty 18) przedstawienia teatralne 4. Wychowanie patriotyczne, obywatelskie i społeczne Wychowanie patriotyczne wiąże się z kształtowaniem u wychowanków postawy szczególnego umiłowania tego, co stanowi naszą Ojczyznę, Polskę. Zależy nam na rozwoju tożsamości narodowej wychowanków i jak najlepszej znajomości historii naszego kraju. Dlatego akcentujemy ważne rocznice i święta narodowe: rocznicę wybuchu II wojny światowej, Narodowe Święto Niepodległości, rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja, rocznicę Powstania Wielkopolskiego, rocznicę Powstania Czerwca 56, rocznicę urodzin patrona Wiktora Degi, rocznicę wprowadzenia w Polsce stanu wojennego oraz rocznice związane z życiem i działalnością Jana Pawła II. W te dni nadawane są przez radiowęzeł audycje tematyczne, przygotowywane są okolicznościowe gazetki oraz konkursy. Ważną rolę w wychowaniu patriotycznym 9
odgrywa uczenie szacunku dla symboli, utrwalanie znajomości ich znaczeń. Dumą szkoły jest sztandar, który chlubnie reprezentuje Poczet Sztandarowy. Jednocześnie zachęcamy młodzież do otwarcia się na Europę, problemy innych narodów, ich tradycje i kulturę. Kształtując postawę społeczną wychowanków, uczymy ich świadomego pełnienia społecznych ról i przygotowujemy do jak najlepszego wchodzenia w dorosłe życie. Uświadamiamy, że własne cele życiowe należy realizować z poszanowaniem praw innych ludzi. Kształtujemy umiejętności współdziałania i współpracy w relacjach z rówieśnikami i z dorosłymi. Uwrażliwiając na potrzeby innych ludzi, zachęcamy naszych uczniów do działalności charytatywnej. Młodzież bardzo chętnie działa w szkolnym Wolontariacie, uczestnicząc w różnych akcjach, np. Adopcji serca, Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy, różnorakich zbiórkach na rzecz potrzebujących. Postawę obywatelską kształtujemy np. przez zachęcanie do świadomego udziału w wyborach Samorządu Uczniowskiego. 5. Zasady funkcjonowania samorządności w szkole Samorząd Uczniowski inspiruje społeczność uczniowską do zaangażowania się w życie szkoły, współtworzy jej tradycję, współpracuje z dyrekcją. Jest współorganizatorem imprez szkolnych, dba o przestrzeganie regulaminu szkolnego. Reprezentuje szkołę na zewnątrz. Tryb wyboru członków Samorządu Szkolnego i zasady jego działania określa Regulamin Samorządu Uczniowskiego. 6. Edukacja regionalna Poprzez edukację regionalną rozwijamy wiedzę o naszym regionie. Kształtujemy poczucie tożsamości regionalnej w powiązaniu z tożsamością narodową. Wprowadzamy uczniów w historię, kulturę i tradycje regionu. Organizujemy wycieczki i rajdy, rozpowszechniamy kulturę regionu w Kole Miłośników Historii oraz Szkolnym Kole Turystycznym. 7. Oddziaływania profilaktyczne Działania z tego obszaru zawarte są w Szkolnym Programie Profilaktyki. Proponuje on rozwiązania w środowisku szkolnym, ukierunkowane na wspomaganie ucznia w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu 10
życiu, likwidowanie czynników ryzyka oraz wzmacnianie czynników chroniących sprzyjających rozwojowi ucznia. 8. Pomoc w zakresie wyboru dalszego kierunku kształcenia i zawodu Wybór dalszego kierunku kształcenia i zawodu jest ważną decyzją w życiu młodego człowieka, gdyż dotyczy jego przyszłości. Przemyślany, trafny wybór umożliwia samorealizację poprzez pełnienie podjętej roli zawodowej, jest źródłem zadowolenia i sukcesu. Szkoła stwarza możliwość poprzez różnorakie zajęcia rozpoznania przez ucznia predyspozycji zawodowych. Przedstawia również ofertę edukacyjną szkół wyższych i policealnych. Współpracujemy z Centrum Doradztwa Zawodowego dla Młodzieży oraz Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną. 9. Oddziaływanie kulturalne Organizujemy wyjścia do kina, teatru, opery, muzeum, na wystawy malarstwa i fotografii. W szkole prowadzimy zajęcia dla uczniów zainteresowanych działalnością artystyczną, rozwijając ich umiejętności i ucząc wrażliwości na sztukę. Oferta obejmuje koncerty zespołów wokalnych, zajęcia teatralne oraz koło dyskusyjne. VI. Monitoring, weryfikowanie i doskonalenie Cele realizowane są według przyjętego harmonogramu i podlegają monitoringowi. W związku z tym w szkole gromadzone są informacje o realizacji zadań. Plany pracy wychowawczej dla poszczególnych klas tworzone są w oparciu o Szkolny Program Wychowawczy. Monitorowanie to także dyskusja z odbiorcami naszych działań jak je widzą, co chcieliby zmienić i dlaczego. Jeżeli to jest konieczne, wprowadzamy poprawki, dokonujemy zmian, dostosowując do zmieniających się potrzeb środowiska szkolnego. 11