SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM im. Henryka Sienkiewicza w Rui Na lata szkolne 2015-2018 1
SPIS TREŚCI 1. ZAŁOŻENIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI str.3 2. PODSTAWA PRAWNA A PROGRAM PROFILAKTYKI str. 4-6 3. IDENTYFIKACJA GRUPY ODNIESIENIA str.7 4. PROPONOWANE STRATEGIE str.8-9 5. ZASOBY SZKOŁY str.10 6. CELE PROGRAMOWE str.11-20 7. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA str.21 2
I. ZAŁOŻENIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI 1. Szkolny Program Profilaktyki został opracowany na potrzeby Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Rui po zdiagnozowaniu środowiska szkolnego. 2. Analiza wyników zachowania wskazała, że SPP powinien obejmować w szczególności działania i środki stosowane w celu zapobiegania takim zjawiskom jak: wagary, agresja, przemoc, narkomania, palenie papierosów, spożywanie alkoholu. 3. W SPP przedstawiono także działania mające na celu zapobieganie takim zachowaniom problemowym jak: brak kultury osobistej, wagary, kradzieże, brak zainteresowania nauką, wczesna inicjacja seksualna i znieczulica społeczna. 4. Działania realizowane w ramach SPP dotyczą także osób odpowiedzialnych za młodzież tj. dyrekcję szkoły, pedagoga szkolnego, rodziców, opiekunów, nauczycieli i innych pracowników szkoły. 5. Poszczególne elementy programu (np.: proponowany przez autorów sposób realizacji mogą ulegać modyfikacji. 3
II. PODSTAWA PRAWNA A PROGRAM PROFILAKTYKI Podstawę prawną do wprowadzenia działań profilaktycznych, w ramach szkolnego programu profilaktyki, stanowią: Konstytucja Rzeczypospolitej polskiej art. 72 Konwencja o Prawach Dziecka art.3, art.19, art. 33 Ustawa z dnia 7 września 1991r.o systemie oświaty ( Dz. U. z 1996r. Nr 67, poz. 329 z późn. zm.) Rozporządzenie MENiS z 26 lutego 2002r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. Nr 51/2002r., poz.458) Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez: 1. Szkolny zestaw programów nauczania, który obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego. 2. Program wychowawczy szkoły, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli. 3. Program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, rodziców. nauczycieli i innych pracowników szkoły. Szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy szkoły oraz program profilaktyki tworzą wspólną całość. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły, jak każdego nauczyciela. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół ( Dz. U. Nr 10 z 2002r., poz. 96) 4
Rozporządzenie MENiS z dnia 19 lipca 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego ( Dz. U. Nr 121 z 2002r., poz. 1037) Program Ochrony Zdrowia Psychicznego oraz Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego rozdz.1. art.1.1 Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciw działaniu alkoholizmowi rozdz.1, art.2.1 i art.5 Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii (2006 2010) oraz Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179 z 2005r.- rozdz. 2, art. 7.1, art. 7.2, art. 8.1, art. 9.4. Krajowy Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży (2003 2008) Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ( 2006 2010) Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie ( 2006 2016) Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. Ustawa z dnia 11kwietnia 2007r.o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw ( Dz. U. z dnia 9 maja 2007r. Nr. 80, poz.542) Rozporządzenie MEN z dnia 9 lutego 2007r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U.z dnia 27 lutego 2007r. Nr 35, poz. 222) Rozporządzenie MEN z dnia 23 sierpnia 2007r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.( Dz.U. z dnia 31 sierpnia 2007r. Nr.157, poz.1100) 5
Uchwała Nr 28/2007 Rady Ministrów z dnia 6 marca 2007r. w sprawie przyjęcia Rządowego programu poprawy bezpieczeństwa w szkołach i placówkach Zero tolerancji dla przemocy w szkole Statut Gimnazjum w Rui im. H, Sienkiewicza. 6
III. IDENTYFIKACJA GRUPY ODNIESIENIA Populacja młodzieży, która uczy się w gimnazjum to wiek 13-16 lat. Uczniowie znajdują się w okresie dorastania. Do szkoły przyjechali z różnych wiosek całej gminy. Przyjmuje się, że okres dorastania to czas niezwykłych zmian sięgających psychiki młodego człowieka. Przemoc i agresja w szkole są zjawiskiem niebezpiecznym i przybierają różne formy, charakterystyczne dla tego środowiska. Młodzież nasza pochodzi z środowiska wiejskiego. Sytuacja socjalno-bytowa uczniów jest przeciętna lub poniżej przeciętnej, część uczniów pochodzi z rodzin o niskim statusie materialnym, korzystających z różnego rodzaju pomocy socjalnej. Rodzice posiadają wykształcenie przeważnie zawodowe. Niektórzy wywodzą się z rodzin dysfunkcyjnych i niewydolnych wychowawczo. Zachowania młodzieży, które są charakterystyczne dla interesującej nas grupy odniesienia, będące przejawami min. przemocy, braku motywacji do podejmowania wysiłku intelektualnego, problemy z nauką wynikające z zaległości z klas programowo niższych. 7
IV. PROPONOWANE STRATEGIE 1. Oddziaływanie profilaktyczne uzależnione od stopnia i rodzaju zaburzenia występującego u ucznia. Do niego też dostosowana będzie profilaktyka: profilaktyka pierwszorzędowa (uprzedzająca), której celem jest promocja zdrowego stylu życia oraz opóźnianie wieku inicjacji, a przez to zmniejszanie zasięgu zachowań ryzykownych, profilaktyka drugorzędowa (wczesna identyfikacja), która ma na celu ujawnienie osób z grupy podwyższonego ryzyka (tych, którzy podjęli przynajmniej jedno zachowanie ryzykowne) oraz ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji, profilaktyka trzeciorzędowa (interwencja), której celem jest przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu chorobowego oraz umożliwienie osobie leczącej się powrotu do społeczeństwa (skierowana jest do osób z grup najwyższego ryzyka). 2. Prowadzenie zajęć profilaktyczno- wychowawczych i dydaktycznych w sposób aktywny wykorzystując atrakcyjne, a zarazem skuteczne metody i formy pracy. tworzenie planów działania, kontraktów klasowych, psychodramy, rozmowy, pogadanki, dyskusje, rozmowy kierowane, prelekcje, pokazy, dzielenie się doświadczeniami, konkursy, metody aktywizujące- gazetki, drama, rysunek, warsztaty, filmy, inscenizacje, 8
ankiety, kwestionariusze, praca z tekstem i jego przetwarzanie, praca z komputerem, biblioterapia w psychologii, praca w parach, małych grupkach, krąg uczuć, 3. Konsekwentne przestrzeganie dokumentów prawnych szkoły, regulujących jej funkcjonowanie i co za tym idzie przestrzeganie norm społecznych. 4. Rozwijanie osobowości młodego człowieka, umożliwienie mu ( poprzez sytuacje wychowawcze) rozwijania inteligencji emocjonalnej. 5. Promowanie uczniów zdolnych. 6. Wychowywanie w duchu patriotyzmu, poszanowania praw dziecka. 7. Promowanie zainteresowań uczniów i zachęcanie do pozytywnych wzorców zachowań. 9
V. ZASOBY SZKOŁY A. BAZA MATERIALNA B. ZASOBY LUDZKIE 1. Dyrektor szkoły/ nauczyciele/pedagog szkolny motywacja do podjęcia pracy profilaktycznej, chęć zdobywania wiedzy i umiejętności dydaktycznych, wychowawczych, komunikacja interpersonalna, wiedza z zakresu profilaktyki 2. Uczniowie otwarci na propozycje 3. Rodzice gotowi do współpracy 4. Pracownicy administracji i obsługi. C. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE 1. Policyjna Izba Dziecka w Legnicy 2. Posterunek Policji w Prochowicach 3. Sąd Rejonowy w Legnicy 4. GOPS w Rui 5. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przy UG Ruja 6. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Chojnowie 7. Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży w Legnicy 8. MONAR Legnica 9. TPD Legnica 10. DODN 10
VI. CELE PROGRAMOWE Biorąc pod uwagę wyniki obecnych doświadczeń pedagogicznych w naszej szkole, proponujemy realizację następujących celów: CEL NR I : Nasz uczeń czuje się bezpiecznie w szkole i potrafi dokonać wyboru pozytywnych wartości i zachowań społecznych CEL NR II : Nasz uczeń zna zasady zdrowego stylu życia i jest świadomy zagrożeń wynikających z uzależnień CEL NR III: Nasz uczeń ma pozytywną motywację do rozwijania swoich zainteresowań i dąży do wszechstronnego rozwoju swoich możliwości CEL NR IV: Nasz uczeń jest przygotowany do podejmowania decyzji w aspekcie wyboru dalszego kształcenia i drogi zawodowej Cel szczegółowy: 1. Poznawanie się wzajemne uczniów oraz budowanie zaufania miedzy uczniami a nauczycielami. 2. Ograniczenie zachowań agresywnych i przemocy w szkole. 3. Uczenie zachowań dotyczących kultury życia codziennego. 4. Nauka i ćwiczenie zachowań asertywnych. 5. Ćwiczenie umiejętności radzenia sobie z własnym stresem. 6. Nauka umiejętności radzenia sobie z sytuacjami problemowymi i rozwiązanie konfliktów. 7. Pogłębienie wiedzy w zakresie zagrożeń/ grupy destrukcyjne, przemoc, media-manipulacja/ 8. Reagowanie na pojawiające się zagrożenia. 9. Respektowanie praw dziecka. 10. Zwiększenie aktywności rodziców we współpracy ze szkołą. 11
CEL NR I : Nasz uczeń czuje się bezpiecznie w szkole i potrafi dokonać wyboru pozytywnych wartości i zachowań społecznych L.p. Zadania Sposoby realizacji Realizatorzy Termin 1. Propagowanie wiedzy o substancjach szkodliwych dla zdrowia i zagrożeniach związanych z ich używaniem 1. Zapoznanie uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi w szkole, poszanowaniem mienia oraz z konsekwencjami ich naruszenia i odpowiedzialności prawnej. 2. Przypomnienie praw i obowiązków uczniów zgodnie z obowiązującymi dokumentami prawnymi. wychowawcy realizacji wrzesień Ewaluacja 3. Realizowanie Procedur postępowania w sytuacjach szczególnych zagrożeń związanych z niepożądanymi zachowaniami uczniów lub w sytuacjach losowych. dyrektor, pedagog, wychowawcy na bieżąco 4. Monitorowanie zachowań uczniów: - analiza frekwencji uczniów, - analiza opisu niepożądanych zachowań uczniów, - analiza kart problemów klasy i podejmowanych działań minimalizujących rozpoznane problemy. pedagog szkolny na bieżąco pedagoga szkolnego 5. Przeprowadzenie wśród uczniów klas I ankiety na temat poczucia bezpieczeństwa. pedagog szkolny wrzesień ankieta 12
6.Kontrola bezpieczeństwa poprzez dyżury nauczycielskie. nauczyciele na bieżąco 7. Współpraca z funkcjonariuszami policji, straży miejskiej w zakresie zapewnienia uczniom bezpieczeństwa w szkole i edukacji prawnej 8.Godziny wychowawcze, warsztaty socjoterapeutyczne z zakresu profilaktyki uzależnień. pedagog wychowawcy szkolny, rok szkolny pedagoga szkolnego, dzienniki zajęć lekcyjnych 2. Pogłębienie integracji zespołów klasowych 1. Opracowanie kontraktów klasowych regulujących zasady zachowania w relacjach uczeń-uczeń, uczeń-nauczyciel. 2. Zorganizowanie zajęć integracyjnych dla uczniów klas I, ewentualnie wyjazdu integracyjnego. 3. Prowadzenia zajęć dydaktycznych z wykorzystaniem metod aktywizujących. 4. Zaangażowanie uczniów w przygotowanie tematów godzin wychowawczych o tematyce szczególnie ich interesującej. wychowawcy przy współpracy z pedagogiem według planu wychow awców klas rok szkolny uaktualni anie na bieżąco rok dzienniki lekcyjne szkolny 13
3. Podejmowanie działań wychowawczych kształtujących postawy sprzyjające budowaniu prawidłowych relacji międzyludzkich. 1. Wybór przewodniczącego klasy, Samorządu Uczniowskiego, Rzecznika Praw Ucznia, praca z liderami nad rozwijaniem ich umiejętności prawidłowego reagowania w sytuacjach problemowych, doskonaleniu umiejętności komunikacyjnych i mediacyjnych. 2. Zaangażowanie uczniów w realizację programu Szkoła bez przemocy. wychowawcy klas, nauczyciele, pedagog szkolny pedagog szkolny wrzesień rok szkolny SU, dzienniki lekcyjne. pedagoga 3. Prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych w klasach na tematy: - tolerancji - empatii - dobrej komunikacji - budowaniu pozytywnej samooceny, poznawanie swoich mocnych stron - koleżeństwa i przyjaźni - radzenie sobie ze stresem - konstruktywnego rozwiązywania konfliktów - postawy asertywnej. pedagog szkolny, specjaliści z PPP w Chojnowie, wychowawcy klas na bieżąco sprawozdan ie pedagoga szkolnego, dzienniki lekcyjne 4. Promowanie kultury języka i zorganizowanie międzyklasowego projektu pt. Mistrz dobrych manier. W.Wyskup, pedagog szkolny, wychowawcy grudzień 2012r./ca z klas, nauczyciele ły rok projektu, 14
ekspozycja prac 5. Nagradzanie uczniów szczególnie zaangażowanych w budowanie dobrej atmosfery w środowisku klasowym i ogólnoszkolnym. nauczyciele na bieżąco dyplomy 6.Zorganizowanie dla rodziców prelekcji Jak rozmawiać z nastolatkami?. specjalista z PPP w Chonowie we współpracy według harmono gramu pedagoga z pedagogiem szkolnego, szkolnym dzienniki lekcyjne 4. Włączenie rodziców w realizację programu profilaktycznego 1.Zorganizowanie spotkań dyrektora szkoły z Radą Rodziców: -prezentacja szkolnego programu profilaktycznego, - zaproszenie rodziców do współpracy. dyrektor szkoły wrzesień szkoły 2. Zaopiniowanie programu profilaktycznego szkoły przez Radę Pedagogiczną i Radę Rodziców. 3. Prowadzenie spotkań z rodzicami w konwencji Wywiadówka inaczej. wychowawcy klas, pedagog według harmono szkolny,specjalista gramu pedagoga, z PPP dzienniki 15
lekcyjne 4.Spotkania rodziców ze specjalistami ds. uzależnień. realizatorzy projektu, rok sprawozda- pracownicy MONAR- szkolny nie u pedagoga 5. Informowanie na bieżąco rodziców o działalności profilaktycznej szkoły (spektakle, spotkania, lekcje wychowawcze) poprzez stronę internetową nauczyciele rok szkolny dyrektor szkoły, pedagog szkolny,nau czyciele 16
CEL NR II : Nasz uczeń zna zasady zdrowego stylu życia i jest świadomy zagrożeń wynikających z uzależnień L.p. Zadania Sposoby realizacji Realizatorzy Termin realizacji 1. Propagowanie wiedzy 1. Przeprowadzenie lekcji wychowawczych dotyczących pedagog szkolny rok szkolny o substancjach profilaktyki: szkodliwych dla - antynikotynowej zdrowia i - antyalkoholowej zagrożeniach - antynarkotykowej i AIDS. związanych z ich używaniem 2. Zaangażowanie uczniów w Ogólnopolską Kampanię Zachowaj Trzeźwy Umysł. Ewaluacja pedagoga, dzienniki lekcyjne 3. Zorganizowanie spotkań ze specjalistami ds. uzależnień. 4. Udział uczniów w spektaklach, prezentacjach proponowanych przez instytucje zajmujące się problematyką uzależnień. 5.Realizacja ogólnoszkolnego projektu profilaktycznego. specjaliści z zakresu profilaktyki uzależnień we współpracy z pedagogiem szkolnym rok szkolny pedagoga 6. Przeprowadzenie ankiety wśród uczniów dotyczącej uzależnień (papierosy, alkohol). pedagog szkolny rok szkolny pedagoga, 17
2. Promowanie zdrowego stylu życia 1.Lekcje wychowawcze propagujące zdrowy styl życia. 2. Kształtowanie umiejętności odmawiania, radzenia sobie z presją rówieśniczą. 3.Zorganizowanie dla uczennic warsztatów z zakresu pozytywnego postrzeganiai akceptacji własnego ciała i osoby. 4. Pomoc uczniom zagrożonym uzależnieniami i ich rodzinom (rozmowy indywidualne, mediacje, skierowanie do placówek specjalistycznych). pedagog szkolny, wychowawcy klas na bieżąco dzienniki lekcyjne, pedagoga 5. Udział uczniów naszej szkoły w turnieju Bieg po zdrowie. 6.Organizowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu w formie sportowych zajęć pozalekcyjnych. 7.Zorganizowanie akcji Dziękuję nie palę i przeprowadzenie akcji pod hasłem Trzymaj formę. P. Szkocny według harmonogramu 18
CEL NR III: Nasz uczeń ma pozytywną motywację do rozwijania swoich zainteresowań i dąży do wszechstronnego rozwoju swoich możliwości L.p. Zadania Sposoby realizacji Realizatorzy Termin realizacji 1. Rozpoznanie swoich 1. Zorganizowanie dla uczniów warsztatów z zakresu rok szkolny zainteresowań, technik uczenia się i zapamiętywania. zdolności i ich rozwijanie 2.Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym poprzez organizowanie dla uczniów różnych form pomocy na terenie szkoły: - prowadzenie dodatkowych zajęć edukacyjnych, - zajęcia dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce, - indywidualna terapia pedagogiczna, psychologiczna specjaliści z PPP Chojnów, pedagog szkolny, wychowawcy klas, nauczyciele, Zespół PPP Ewaluacja dzienniki zajęć, KIPU, IPED 3. Umożliwianie uczniom rozwijania sylwetki proekonomicznej. Działalność SKO opiekun SKO rok szkolny SKO 2. Rozbudzanie aspiracji edukacyjnych uczniów 1. Motywowanie uczniów do wykorzystania posiadanych zasobów intelektualno-poznawczych i wyzwalanie ich twórczych możliwości. Udział w konkursach, olimpiadach, turniejach itp nauczyciele, wychowawcy rok szkolny konkursy szkolne i pozaszkolne 2. Promowanie uczniów z wysoką motywacją do zdobywania wiedzy, samorozwoju, zaangażowanych społecznie: prezentacja sylwetek uczniów, dyplomy, zdjęcia z zawodów i wpisy umieszczane w kronice szkolnej. 19
CEL NR IV: Nasz uczeń jest przygotowany do podejmowania decyzji w aspekcie wyboru dalszego kształcenia i drogi zawodowej L.p. Zadania Sposoby realizacji Realizatorzy Termin realizacji 1. Opracowanie i 1.Zajęcia wychowawcze w klasach I pt. wychowawcy rok szkolny wdrożenie systemu Poznajemy siebie. pomocy uczniom umożliwiającego 2.Zajęcia wychowawcze w klasach II podejmowanie dotyczące poznawania zawodów. trafnych decyzji zawodowych. 3.Zajęcia zawodoznawcze dla uczniów klas III. 4. Poradnictwo indywidualne dotyczące predyspozycji zawodowych dla uczniów klas III. specjaliści z PPP w Chojnowie we współpracy z pedagogiem szkolnym rok szkolny Ewaluacja dzienniki zajęć rozmowa pedagoga z pracownikiem PPP Chojnów 5. Wyjście uczniów klas III na zorganizowaną giełdę zawodoznawczą. wychowawcy II semestr rozmowy z uczniami 20
VI. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA Uczeń czuje się bezpiecznie w szkole i potrafi dokonać wyboru pozytywnych wartości i zachowań społecznych Uczeń zna zasady zdrowego stylu życia i jest świadomy zagrożeń wynikających z uzależnień Uczeń ma pozytywną motywację do rozwijania swoich zainteresowań i dąży do wszechstronnego rozwoju swoich możliwości Uczeń jest przygotowany do podejmowania decyzji w aspekcie wyboru dalszego kształcenia i drogi zawodowej 1. Program został zatwierdzony do realizacji przez Radę Pedagogiczną Gimnazjum w Rui im. H. Sienkiewicza (Uchwała Rady Pedagogicznej nr 5/ 2015/2016) w dniu 15 września 2015r. 2. Program zaakceptowany przez Radę Rodziców Gimnazjum w Rui im. H. Sienkiewicza w dniu 15 września 2015r. 3. Program zaakceptowany przez Samorząd Uczniowski Gimnazjum w Rui w dniu 15 września 2015r.......... 21
22