2 Podejmowanie decyzji o formie wejścia na zagraniczne rynki Kluczowa jest sekwencja wykonywanych czynności: punktem wyjścia musi być dookreślenie strategii w zakresie internacjonalizacji (jeśli strategia nie uwzględnia ekspansji) Podjęcie decyzji o formie wejścia powinno być ostatnim elementem tego procesu, po wyciągnięciu wniosków z określenia motywów, identyfikacji uwarunkowań i ryzyk związanych z ekspansją
Motywy ekspansji międzynarodowej 3 Zwiększanie przychodów ze sprzedaży Generowanych za granicą Generowanych w kraju (w przypadku osłabienia konkurencji) Zarządzanie kosztami Możliwe efekty skali Tańsze czynniki wytwórcze Różnica w opodatkowaniu Ograniczona chłonność rynku lokalnego Ze względu na rozmiar rynku Ze względu na natężenie konkurencji
Uwarunkowania wpływające na wybór 4 formy ekspansji międzynarodowej Określenie zdolności własnych zasobów do przeprowadzenia skutecznej ekspansji międzynarodowej; Możliwości finansowe; Potencjał, wielkość rynku ekspansji; Lokalizacja rozumiana jako odległość geograficzna rynku ekspansji od rynku macierzystego.
Sposoby radzenia sobie z ryzykiem 5 unikanie polegające na rezygnacji z jakiegoś przedsięwzięcia jeśli ekspozycja na ryzyko jest niewspółmiernie wielka w stosunku do możliwych profitów z jej tytułu; ponoszenie w przypadku gdy prawdopodobieństwo wystąpienia niekorzystnego dla przedsiębiorstwa zjawiska jest na tyle małe, a potencjalne szkody na tyle niewielkie, że nie opłaca się w żaden sposób przed nim zabezpieczać; zarządzanie ryzykiem stanowiące aktywną formę walki z ryzykiem, którego skutki można eliminować poprzez różnego rodzaju ubezpieczenia lub instrumenty finansowe dostępne na rynkach terminowych.
6 Ryzyka w internacjonalizacji działalności przedsiębiorstwa Systematyczne takie na które przedsiębiorstwo nie ma wpływu np.: ryzyko walutowe; ryzyko inflacji; ryzyko stopy procentowej; ryzyko polityczne Specyficzne przedsiębiorstwo ma na nie wpływ np.: ryzyko transportu; ryzyko transakcyjne/kontraktowe; ryzyko finansowe
7 Ryzyko w różnych modelach wejścia na rynki zagraniczne BARDZO DUŻE DUŻE ŚREDNIE NISKIE 1. Ryzyko 2. Zaangażowanie zasobowe 3. Dochód Przedsiębiorstwo globalne Kontraktowe JV Filie udziałowe JV Franchising Licencja Oddział handlowy Handel wymienny Leasing Poddostawy Eksport 1. Kontrola organizacyjna 2. Globalna integracja 3. Elastyczność (strategiczna) NISKIE ŚREDNIE DUŻE BARDZO DUŻE Źródło: Sitek E., Inwestycje bezpośrednie przedsiębiorstwa na rynku zagranicznym, Częstochowa, 2000
8 Zdolność własnych zasobów do wejścia na rynki zagraniczne a forma ekspansji
9 Rozmiar (potencjał) rynku a forma ekspansji
10 Możliwości finansowe a forma ekspansji Przedsiębiorstwo zdecyduje się na bezpośrednią inwestycję zagraniczną jeśli przychody ze sprzedaży oraz oszczędności dzięki korzyści skali lub niższych kosztów wytwórczych będą większe od poniesionych nakładów powiększonych o koszty zabezpieczenia się przed ryzykiem wynikającym z tej inwestycji
Eksport 11 Zalety Wady Bezpośredni Większa wiedza na temat rynku (partnerów handlowych, konkurencji, potrzeb klientów) Szybsza odpowiedź na zmiany zachodzące na rynku W dłuższej perspektywie możliwa wyższa marża niż w eksporcie pośrednim Znaczne zaangażowanie zasobów własnych Ryzyko transportowe Ryzyko ubezpieczeniowe Pośredni Mniejszy koszt Nie jest wymagana szczegółowa wiedza na temat rynku Ograniczenie ryzyk (transportu, ubezpieczenia, magazynowania) Mniejsze koszty promocji Brak bezpośredniego kontaktu z klientem Wolniejsza odpowiedź na zmiany zachodzące na rynku Możliwa mniejsza marża
Franchising 12 Franczyzodawca 1. Udostępnienie prawa do korzystania ze znaku handlowego 2. Przekazanie informacji o sposobach sprzedaży, produkcji, wymaganych standardach itp. 3. Prowadzenie prac B+R 4. Zapewnienie wyłączności terytorialnej 5. Pomoc w uruchomieniu działalności Franczyzobiorca 1. Posiadanie odpowiedniego lokalu 2. Odpowiednie wyposażenie lokalu 3. Prowadzenie działalności zgodnie z umową 4. Przekazywanie dawcy nabytej wiedzy, informacji o klientach i ich potrzebach 5. Zachowanie odpowiednich standardów 6. Brak działalności konkurencyjnej względem franczyzera 7. Terminowe uiszczanie opłat
Umowy licencyjne 13 Kryterium podziału Rodzaj Opis Zobowiązania dawcy Zakres przedmiotowy i terytorialny Stopień uprawnień licencjobiorcy Czas i obszar Dodatkowe usługi Czyste Złożone Wyłączne Niewyłączne Pełne Niepełne Ograniczone Nieograniczone Czynne Bierne Obejmują tylko prawa patentowe Prawa patentowe + dodatkowe zobow. Na danym terytorium tylko jeden podmiot ma licencję Wiele Licencjobiorca może w pełni korzystać z nabytych praw Tylko w ściśle określony sposób Tylko na określonym terytorium lub w określonym czasie Bez takich obostrzeń Licencjodawca bierze udział we wdrożeniu np. prowadzi szkolenia Brak takiego udziału