SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 8 Gimnazjum Nr 12 w Sosnowcu na rok szkolny 2015/2016
ZAŁOŻENIE PROGRAMU 1. Kreowanie zdrowego stylu życia. 2. Zapobieganie i eliminowanie zachowań agresywnych. 3. Profilaktyka uzależnień rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk określanych jako przejawy patologii życia społecznego. 4. Budowanie wizerunku własnej osoby na podstawie rzetelnej samooceny. 5. Dostarczanie młodzieży wiedzy na temat praw i obowiązków oraz sposobów postępowania w sytuacjach, gdy są one łamane. 6. Budowanie dobrych relacji Rodzic - Nauczyciel i Nauczyciel Rodzic, pozyskiwanie ich jako sojuszników w realizacji działań wychowawczych i profilaktycznych. 7. Pomoc uczniom przejawiającym trudności w zachowaniu i nauce w oparciu o współpracę z instytucjami wspomagającymi pracę szkoły: Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Interwencji Kryzysowej Komitet Ochrony Praw Dziecka Kuratorzy, Policja Sąd Rodzinny, Straż Miejska Program profilaktyki obejmuje cały etap edukacyjny gimnazjum. Treści przekazywane uczniom oraz sposoby realizacji są dostosowane do wieku rozwojowego. W programie przewidziano metody oceny skuteczności oraz ewaluacji, która będzie przeprowadzana w czerwcu każdego roku szkolnego. PODSTAWA PRAWNA Program profilaktyki kieruje się celami zawartymi w : Statucie Szkoły oraz zasadami zawartymi w: Rozporządzeniu MEN z dnia 31 stycznia 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, Rozporządzeniu MEN z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z dnia 7 maja 2013r., poz. 532), Konstytucji RP, Ustawie z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. nr 6, poz. 69), Ustawie z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. nr 35, poz. 230 z p. zm.), nowelizacja z dnia 12 września 1996r. (Dz. U. nr 127, poz. 593), Ustawie z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996r. nr 10, poz. 55, z 1997r. nr 88, poz. 554 i nr 121, poz. 770 oraz z 1999r. nr 96, poz. 1107), Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 9 06 2012, 2012 Dz.U. z 2012 poz. 124
GŁÓWNE CELE PROGRAMU PROFILAKTYKI 1. Wdrażanie do życia w klasie i szkole oraz dbałość o własne prawa i poszanowanie praw innych. 2. Zaznajomienie z zagrożeniami bezpieczeństwa i zdrowia oraz uczenie prawidłowych reakcji na te zagrożenia. 3. Przeciwdziałanie i eliminowanie zachowań agresywnych. 4. Kształtowanie postaw promujących zdrowy styl życia rozbudzenie zainteresowania własnym rozwojem i zdrowiem. 5. Kształtowanie w uczniach poczucia własnej wartości oraz motywowania do podejmowania różnych form aktywności zaspokajających potrzeby psychiczne, emocjonalne, społeczne i duchowe. 6. Rozszerzenie form pomocy dzieciom i rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU PROFILAKTYKI Cele szczegółowe zostały dostosowane do poziomu psychofizycznego młodzieży. Tematyka działań określona przez cele główne programu została przedstawiona w formie zadań. Zadania te spójne są z: Celami programu. Wynikami środowiskowej diagnozy potrzeb. Programem wychowawczym szkoły. SPOSOBY REALIZACJI ORAZ DOBÓR TREŚCI Treści nauczania przypisane do poszczególnych poziomów klas są kontynuowane na kolejnych etapach edukacyjnych. Sposób realizacji oraz treści dobierane były z uwzględnieniem: Wieku rozwojowego Programów nauczania Indywidualnych potrzeb Potrzeb środowiskowych Zróżnicowania form zajęć (dbałość o atrakcyjność zajęć) Stosowania różnych metod pracy (w tym metod aktywnych) Dobierania programów już sprawdzonych w szkole Zaplanowania terminów realizacji celem zapewnienia ciągłości oddziaływania
I. Obszar działania Promocja zdrowia Zadania i sposób realizacji Odpowiedzialni Uwagi Zadanie: 1. Dostarczenie uczniom i rodzicom wiedzy na temat różnych aspektów zdrowia. - Utworzenie biblioteczki wiedzy o zdrowiu w czytelni szkolnej (literatura, broszury, referaty, czasopisma, filmy i inne materiały multimedialne) - Projekcja filmów wideo o tematyce zdrowotnej (właściwe odżywianie, profilaktyka chorób, pierwsza pomoc, nałogi itd.) - Organizowanie wśród uczniów konkursów wiedzy i konkursów plastycznych o tej tematyce - Prowadzenie lekcji wychowawczych poświęconych tematyce zdrowia w różnych aspektach - Udział uczniów w spektaklach profilaktycznych zaproponowanych przez odpowiednie instytucje, Stowarzyszenia, grupy aktorskie itp. Bibliotekarz szkolny, Nauczyciel biologii, Opiekun SK PCK, Dyrektor szkoły Nauczyciele różnych przedmiotów Opiekun SK PCK, Nauczyciel plastyki Wychowawcy Dyrektor szkoły, Pedagog, Psycholog - Samodzielne wykonywanie przez uczniów pomocy dydaktycznych związanych ze Nauczyciele poszczególnych przedmiotów zdrowiem wykorzystywanych na zajęciach lekcyjnych - Zapoznanie uczniów z zasadami ruchu drogowego i bezpieczeństwa na drodze Nauczyciel zajęć technicznych, Wychowawcy Zadanie: 2. Motywowanie uczniów do dbałości o higienę osobistą. - Zorganizowanie godzin wychowawczych poświęconych higienie osobistej ucznia Wychowawcy, pielęgniarka szkolna - Informowanie rodziców o stanie czystości uczniów w czasie zebrań i indywidualnych Dyrektor szkoły, Wychowawcy rozmów -Nawiązanie współpracy z przedstawicielami firm kosmetycznych celem pozyskania Dyrektor szkoły, Nauczyciele materiałów reklamowych przeznaczonych dla młodzieży broszur, próbek kosmetyków, podpasek, wkładek, filmów itp. Zadanie: 3. Działania profilaktyczne mające na celu zapobieganie chorobom zakaźnym. - Przygotowanie przez uczniów referatów i plansz poświęconych tematyce chorób Nauczyciel biologii, opiekun PCK, Wychowawcy zakaźnych, Projekcja filmów wideo o tej tematyce - Analiza artykułów poświęconych chorobom brudnych rąk i chorobom przenoszonym Pielęgniarka, Wychowawcy drogą płciową - Przygotowanie przez uczniów gazetek ściennych w klasach poświęconych profilaktyce Nauczyciel biologii, Wychowawcy, pielęgniarka chorób zakaźnych. szkolna
Zadanie: 4. Promowanie wśród uczniów racjonalnego odżywiania. - Zapewnienie uczniom możliwości korzystania z posiłków w stołówce Dyrektor szkoły - Pozyskanie środków na dofinansowanie obiadów dla dzieci z rodzin najuboższych Dyrektor szkoły, Wychowawcy, Pedagog - Zorganizowanie konkursów dotyczących właściwego odżywiania Nauczyciel biologii i zajęć technicznych - Umożliwienie właściwej konsumpcji posiłków Dyrektor szkoły - Liczenie kalorii, analiza piramidy pokarmowej oraz układanie jadłospisu podczas lekcji biologii w klasie pierwszej - Zorganizowanie pokazu żywieniowego podczas lekcji techniki oraz festynu szkolnego surówki i sałatki w roli głównej na naszym stole - Przeprowadzenie zajęć podczas godzin wychowawczych dotyczących agresji, asertywności i tolerancji Nauczyciel biologii Nauczyciel zajęć technicznych, Wychowawcy, Organizatorzy festynu Zadanie: 5. Kształtowanie zdrowej osobowości pod względem psychicznym oraz społecznym. Wychowawcy, Pedagog, Psycholog - Organizowanie spotkań służących budowaniu pozytywnej atmosfery współpracy Wychowawcy, Dyrektor szkoły, Nauczyciele nauczycieli z rodzicami - Zapoznanie uczniów z zasadami właściwego zachowania w miejscach publicznych oraz Wychowawcy szkole - Organizowanie imprez szkolnych z udziałem uczniów, nauczycieli, rodziców Nauczyciele (zgodnie z harmonogramem imprez szkolnych) - Współudział młodzieży w tworzeniu i nowelizacji prawa szkolnego Opiekunowie samorządu, Dyrektor szkoły - Przeprowadzenie zajęć podczas godzin wychowawczych poświęconych nauce właściwej komunikacji międzyludzkiej Wychowawcy, Pedagog, Doradca zawodowy - Zorganizowanie cyklu spotkań z przedstawicielami samorządu celem przedyskutowania ciekawych propozycji zmian w szkole Opiekunowie SU, Nauczyciele Zadanie: 6.Działania mające na celu dbałość o właściwy rozwój fizyczny, kondycję i poprawę postawy ucznia. - Organizowanie szkolnych imprez sportowych(dzień Sportu, Dzień Dziecka) i zapewnienie uczniom aktywnego udziału w różnego typu zawodach na różnych szczeblach Nauczyciele wychowania fizycznego
- Zorganizowanie wycieczek pieszych, autokarowych, rajdów, wyjazdów śródrocznych, Wychowawcy, Nauczyciele przedmiotów lekcji w terenie - Podnoszenie świadomości uczniów na temat znaczenia aktywnego wypoczynku na Pielęgniarka, Nauczyciele wychowania fizycznego świeżym powietrzu - Organizowanie zajęć pozalekcyjnych, sportowych oraz dyskotek Nauczyciele wychowania fizycznego, Wychowawcy, Opiekunowie SU II. Obszar działania - Przystosowanie młodzieży do życia społecznego Zadania i sposób realizacji Odpowiedzialni Uwagi Zadanie: 1. Rozwijanie zainteresowań uczniów. -Prowadzenie lekcji wychowawczych poświęconych autoprezentacji, rozmowy na temat własnych zainteresowań Wychowawcy, Doradca zawodowy, Nauczyciele języka polskiego -Zapoznanie uczniów z treścią Konwencji o Prawach Dziecka Nauczyciele WOS, Wychowania do życia w rodzinie, Wychowawcy, Rzecznik Praw Ucznia -Umożliwienie uczestnictwa w zajęciach pozalekcyjnych na terenie szkoły Dyrektor -Zorganizowanie warsztatów: Jak radzić sobie ze stresem?- prowadzonych przez pracowników poradni Wychowawcy Pedagog Zadanie: 2. Budzenie pragnienia naśladowania pozytywnych cech autorytetów -Przeprowadzenie zajęć na temat - Moje mocne strony Wychowawcy, Doradca zawodowy -Przeprowadzenie na godzinach wychowawczych zajęć dotyczących współczesnych Wychowawcy, nauczyciele, Doradca zawodowy autorytetów Zadanie: 3. Wywoływanie refleksji na temat własnej przyszłości. -Dyskusje na lekcjach wychowawczych dotyczące przyszłości i właściwego wyboru Doradca zawodowy, Nauczyciel WOS szkoły ponadgimnazjalnej -Rozmowy na temat planów osobistych: Moja przyszłość (pod kątem zawodowym i osobistym) Wychowawcy, Nauczyciele wychowania do życia w rodzinie, Doradca zawodowy Zadanie: 4. Kształtowanie krytycznego stosunku do różnych przejawów sekt i subkultur młodzieżowych -Zorganizowanie warsztatów dotyczących sekt i subkultur młodzieżowych Specjaliści, Pedagog, Psycholog prowadzonych przez specjalistów tematyki -Dyskusje na godzinach wychowawczych dotyczące problematyki sekt i subkultur Wychowawcy, Bibliotekarz, Nauczyciel WOS Zadanie: 5. Informowanie uczniów o zmianach zachodzących w świecie. Omawianie bieżącej prasy dotyczącej wydarzeń w świecie, wydarzenia tygodnia, Nauczyciele WOS, Wychowawcy, Bibliotekarz miesiąca, roku -Prowadzenie prasówek na lekcjach wiedzy o społeczeństwie Nauczyciele WOS Zadanie: 6. Profilaktyka zagrożeń w cyberprzestrzeni.
- Przeprowadzenie zajęć profilaktycznych Ja w cyberprzestrzeni - Zorganizowanie Dnia Bezpiecznego Korzystania z Internetu Psycholog, Pedagog Wychowawcy, Psycholog, Nauczyciel zajęć informatycznych III. Obszar działania - Profilaktyka uzależnień Zadania i sposoby realizacji Odpowiedzialni Uwagi Zadanie 1. Zapoznanie uczniów z rodzajami uzależnień występujących we współczesnym świecie -Przygotowanie przez uczniów referatów i plakatów dotyczących zapobieganiu uzależnieniom Nauczyciele biologii, plastyki, zajęć technicznych Zadanie: 2. Zapoznanie uczniów ze skutkami wszelkich uzależnień i omówienie sposobów ich zapobiegania - Dyskusja w gronie klasy na powyższy temat w czasie godzin wychowawczych Wychowawcy -Przeprowadzenie zajęć poświęconych skutkom uzależnień -Przygotowanie przez uczniów referatów i plakatów dotyczących zapobieganiu uzależnieniom Wychowawcy, Psycholog, Pedagog, Pielęgniarka Nauczyciel biologii, plastyki, zajęć technicznych Zadanie: 3. Wyrabianie właściwych nawyków dotyczących spędzania wolnego czasu. - Poznawanie form spędzania wolnego czasu poprzez dyskusje Wychowawcy - Organizowanie zajęć poświęconych zdrowemu stylowi życia i spędzania wolnego czasu Wychowawcy, Opiekun SK PCK, Nauczyciele w-f i biologii - Organizowanie wyjazdów do kina, na spektakle teatralne, do muzeum Nauczyciele j.polskiego - Propagowanie wśród uczniów czytelnictwa (konkurs czytelniczy) Bibliotekarz szkolny - Organizowanie rajdów i wycieczek krajoznawczych Nauczyciele geografii, Rodzice - Organizowanie rozgrywek sportowych na terenie szkoły Nauczyciele wychowania fizycznego
- Udział uczniów w międzyszkolnych zawodach sportowych Nauczyciele wychowania fizycznego - Organizowanie imprez szkolnych z udziałem uczniów, rodziców i nauczycieli Opiekun SU Zadanie: 4. Rozwijanie u uczniów asertywności. - Uświadomienie uczniom konieczności kształtowania w sobie postaw asertywnych, prezentowanie postaw asertywnych poprzez ćwiczenia, scenki sytuacji Wychowawcy, Pedagog, Psycholog - Omówienie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych Wychowawcy, Psycholog, Pedagog -Udział w programie profilaktycznym "Znajdź właściwe rozwiązanie" Wychowawcy, Pedagog, Psycholog, Nauczyciele Zadanie: 5. Zapoznanie rodziców z podstawowymi wiadomościami dotyczącymi uzależnień grożących ich dzieciom. - Popularyzacja wiedzy dotyczącej uzależnień zagrażających ich dzieciom - Przygotowanie pogadanki z rodzicami w czasie zebrań z wychowawcą - Uświadomienie konieczności wczesnego zapobiegania trudnym sytuacjom na płaszczyźnie dziecko - rodzic Wychowawcy, Pedagog, Psycholog Zadanie: 6. Zapoznanie rodziców i nauczycieli z pierwszymi sygnałami wpływu narkotyków na młodego człowieka. Szkoła dla Rodziców Podnoszenie świadomości wychowawczej rodziców podczas zebrań - Zwrócenie uwagi na pierwsze sygnały ostrzegawcze (zmiany w zachowaniu i wyglądzie zewnętrznym) - Organizowanie prelekcji na temat zapobiegania uzależnieniom - Zorganizowanie warsztatów na temat: Jak spowodować, aby dziecko nie rozwiązywało swoich problemów sięgając po alkohol i narkotyki? - Omówienie aspektów prawnych związanych z uzależnieniami -Wskazywanie miejsc, w których rodzice mogliby szukać fachowej pomocy Nauczyciele, Dyrektor szkoły, Wychowawcy, Pedagog, Psycholog Zadanie: 7. Otoczenie opieką uczniów, u których występują zachowania ryzykowne. Szkoła dla Rodziców - Indywidualne rozmowy z uczniami -Współpraca z rodzicami uczniów mających problemy - Kierowanie do innych placówek służących fachową pomocą w uzależnieniach Dyrektor szkoły, Pedagog, Psycholog, Zespół Wychowawczy
IV. Obszar działania- Przeciwdziałania przestępczości i przemocy wśród nieletnich Zadania i sposób realizacji Odpowiedzialni Uwagi Zadanie: 1. Poznanie środowisk rodzinnych uczniów oraz pomoc rodzinom dysfunkcyjnym - Wizyty w domach dysfunkcyjnych celem rozpoznania sytuacji i podjęcia właściwych działań - Przeprowadzenie i zanalizowanie ankiet dotyczących środowiska rodzinnego uczniów gimnazjum w celu diagnozy problemów - Współpraca szkoły z ośrodkiem pomocy społecznej w celu objęcia pomocą materialną uczniów z rodzin najuboższych Wychowawcy, Dyrektor szkoły, Pedagog, Psycholog, Wychowawcy, Pedagog, Psycholog Dyrektor szkoły, Pedagog - Konsultacje z rodzicami mającymi trudności wychowawcze z dziećmi Wychowawcy, Pedagog, Psycholog Współpraca z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej Zadanie: 2. Współpraca z instytucjami wspierającymi działania szkoły w zakresie profilaktyki i zwalczania destruktywnych zachowań uczniów - Spotkania z przedstawicielami Policji, Strażą Miejską, Kuratorami Sądu rodzinnego w celu podniesienia świadomości konsekwencji destruktywnych zachowań - Podejmowanie działań w stosunku do uczniów łamiących prawo (stosowanie katalogu kar zawartych w Wewnątrzszkolnym Systemie Oceniania, kierowanie spraw do Sądu, zgłaszanie spraw Policji) - Zapoznanie uczniów i rodziców z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania i konsekwencjami za wagary - Diagnozowanie przyczyn wagarowania - objęcie uczniów pomocą mającą na celu rozwiązanie problemu (stworzenie grup pomocy koleżeńskiej w nauce uczniom mającym trudności, współpraca z rodzicami, konsultacje z psychologiem) -Wzmacnianie motywacji do systematycznego uczestnictwa w zajęciach szkolnych poprzez nagradzanie uczniów z najlepszą frekwencją Dyrektor szkoły, Pedagog Nauczyciele, Wychowawcy, Dyrektor Szkolny, Pedagog Zadanie: 3. Ograniczenie zjawiska wagarowania u uczniów. Wychowawcy, Dyrektor szkoły, Pedagog Dyrektor szkoły, Wychowawcy, Pedagog, Psycholog Dyrektor szkoły, Wychowawcy Zadanie: 4. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach związanych z przemocą - Przeprowadzenie zajęć profilaktycznych z cyklu Akademia Ochrony przed Przemocą, dotyczących przemocy domowej, rówieśniczej oraz komercyjnego wykorzystywania seksualnego dzieci i młodzieży Psycholog
V. Obszar działania Ochrona przed negatywnym wpływem mediów Zadania i sposób realizacji Odpowiedzialni Uwagi Zadanie: 1. Zapoznanie uczniów z systemem ogólnoludzkich wartości uznanych powszechnie w kulturze i tradycji. - Prezentowanie dorobku polskiej i światowej literatury i kultury w ramach edukacji Nauczyciele j.polskiego polonistycznej z zakresu kształcenia literackiego i kulturalnego uczniów gimnazjum Zadanie: 2. Wyrabianie u uczniów odpowiedniego doświadczenia audiowizualnego. - Popularyzacja filmów, programów telewizyjnych, przedstawień teatralnych, Nauczyciele j.polskiego,etyki słuchanie programów radiowych prezentujących pozytywne wartości Zadanie: 3. Kształtowanie u uczniów umiejętności segregowania i krytycznego odbioru informacji oraz wytworów kultury masowej. - Organizowanie wycieczek do teatru, kina, muzeum, radia, redakcji Wychowawcy - Organizowanie spotkań z ludźmi teatru, kina, twórcami kultury, dziennikarzami Nauczyciele j. polskiego, historii, muzyki, plastyki, wychowawcy REALIZATORZY: Dyrektor Szkoły Nauczyciele poszczególnych przedmiotów Wychowawcy klas Pedagog Psycholog Pielęgniarka szkolna. Specjaliści ( m.in. z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej) SPOSOBY REALIZACJI: Pogadanki Dyskusje
Warsztaty Kontrakty klasowe Zajęcia pozalekcyjne Konkursy plastyczne, muzyczne, apele, akademie, itp Podnoszenie świadomości wychowawczej rodziców. Opowiadania literackie. Programy profilaktyczne inne TERMINY REALIZACJI: Cykl trzyletni gimnazjum. Zgodnie z planem pracy nauczycieli. METODY OCENY SKUTECZNOŚCI PROGRAMU W KLASACH Wyniki konkursów Sprawozdania wychowawców z realizacji programu profilaktyki ( co semestr) kierowane do Pedagoga Ewaluacja (ankiety, obserwacja, wywiad) autorzy: mgr Adriana Jakóbczyk, mgr Magdalena Sobczyk