PROGRAM PROFILAKTYKI w Prywatnym liceum Ogólnokształcącym OLIMP we Wrocławiu Podstawa prawna: - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2002 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. - Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 roku. - Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (z dnia 26 października 1982 r. znowelizowana 27 kwietnia 2001 roku). - Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii. - Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej 2010 - Ustawa z dnia 9 listopada 1995 roku o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Wstęp: We współczesnym świecie pojawiają się coraz to nowe zagrożenia dla prawidłowego rozwoju młodego człowieka takie jak uzależnienie od sieci, pornografii, zakupoholizm i inne. Wraz z tym rośnie również liczba zachowań ryzykownych i problemowych podejmowanych przez dzieci i młodzież. Szkoła reagując na te problemy opracowała program profilaktyczny obejmujący szereg działań wspierających rodziców, zmierzających do eliminowania czynników ryzyka i wzmacniania czynników chroniących. Celem działań profilaktycznych jest zapobieganie lub przeciwdziałanie zjawiskom nieakceptowanym społecznie i zastępowanie ich normami, przekonaniami, zachowaniami, których podstawą jest uniwersalny system wartości. Odpowiednio do stopnia zagrożenia profilaktyka zachowań ryzykownych prowadzona jest na trzech poziomach. Szkoła jest głównym terenem działań profilaktyki pierwszorzędowej, kierowanej do uczniów i ma dwa cele promocję zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji (alkoholowej, narkotykowej, seksualnej ), a przez to zmniejszenie zasięgu zachowań ryzykownych. W naszym programie skupiamy się nad: rozwijaniem czynników, które chronią młodzież przed uzależnieniami, takich jak: - tworzenie przyjaznego środowiska szkolnego, - wzbudzanie przekonania, że nauka jest wartością, - propagowanie modelu wychowania, w którym ważnym elementem jest stawianie uczniom wymagań, - kształtowanie postaw prozdrowotnych, - zagospodarowanie czasu wolnego młodzieży - wzmacnianie więzi z rodzicami i oparcia w rodzinie. oraz eliminowaniem czynników ryzyka, takich jak: - narastające problemy szkolne - trudności adaptacyjne, - wczesne kontakty z legalnymi środkami zmieniającymi nastrój - utrata lub brak zainteresowań 1
- poważne konflikty rodzinne - brak poczucia przynależności społecznej Program profilaktyki ma charakter informacyjno - edukacyjny. WYCHOWANIE PROZDROWOTNE I PROFILAKTYKA ZAGROŻEŃ: ZADANIA SZKOŁY: Kształtowanie potrzeby zdrowego stylu życia. Kształtowanie umiejętności samodzielnego dokonywania właściwych wyborów, zachowań chroniących zdrowie własne i innych osób. Kształtowanie właściwych nawyków zdrowotnych i higienicznych. Zapoznawanie z psychologicznymi i społecznymi mechanizmami uzależnień, w szczególności alkoholizmu, nikotynizmu i narkomanii. Profilaktyka uzależnień, ukazywanie wartości życia wolnego od uzależnień i nałogów, uświadamianie zagrożeń związanych z nałogami i uzależnieniem od narkotyków. Zapoznawanie z formami zapobiegania i informowanie o ośrodkach zajmujących się terapią. Podnoszenie poziomu wiedzy na temat AIDS i innych groźnych chorób współczesnego świata. Pomoc w przygotowywaniu się do pełnienia ról społecznych oraz uczestnictwa w tworzeniu zdrowych środowisk życia, pracy i zabawy. Propagowanie form aktywnego spędzania wolnego czasu. Przygotowanie do świadomego korzystania ze środków multimedialnych (problem uzależnienia od telewizji i komputera). Propagowanie ekologicznego modelu funkcjonowania we współczesnym świecie uświadomienie zagrożeń cywilizacyjnych i ukazywania sposobów zapobiegania degradacji środowiska naturalnego. POWYŻSZE ZADANIA REALIZOWANE SĄ W CELU uświadomienia uczniom podstawowych zasad i mechanizmów ochrony i promocji zdrowia, wpojenia młodzieży poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych, ukazania młodym ludziom wartości życia wolnego od uzależnień i nałogów, kształtowania postaw i zachowań alternatywnych, związanych z umiejętnością odmawiania, wdrożenia do stosowania na co dzień zasad zdrowego stylu życia, wykorzystywania przez młodzież zdobytej wiedzy do planowania dorosłych ról rodzinnych i społecznych. SPOSOBY REALIZACJI ZADAŃ: Lekcje biologii, wychowania fizycznego, wos, religii, lekcje wychowawcze, lekcje wdż. Realizowanie tematów zgodnie z obowiązującymi aktualnie programami nauczania i ustalonym na bieżący rok szkolny Programem Wychowawczym Szkoły (higiena osobista i otoczenia, zasady bezpieczeństwa w szkole i poza szkołą, zasady bezpiecznego wypoczynku letniego i zimowego, pierwsza pomoc przedmedyczna, skutki nieprawidłowego żywienia, co to jest zdrowa żywność, przyczyny kłopotu ze słuchem, zasady planowania i organizowania czasu wolnego, higiena psychiczna, zasady prawidłowej komunikacji asertywność, nikotyna niszczyciel organizmu i otoczenia, narkotyki brać lub żyć i t p.). 2
Badania przesiewowe prowadzone przez Pielęgniarkę szkolną eliminowanie wad postawy. Spotkanie z policjantami (strażnikami miejskimi). Współpraca z ośrodkami do spraw uzależnień: MONAREM. Miejską Stacją Sanitarno- Epidemiologiczną, Wydziałem Zdrowia Urzędu Miejskiego. Realizacja programów profilaktycznych. Zajęcia warsztatowe prowadzone przez pedagoga szkolnego lub przez pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznej (np. zajęcia antystresowe). Udział w konkursach poświęconych promocji zdrowego stylu życia. Wyjścia na wystawy, sztuki teatralne promujące zdrowie i życie wolne od uzależnień. Przygotowanie przez uczniów plakatów i prac plastycznych związanych z profilaktyką uzależnień. Ankietowanie uczniów na temat zagrożeń. Włączanie się w ogólnopolskie akcje Dzień bez papierosa, Światowy Dzień Walki z AIDS itd. Udział nauczycieli w zajęciach warsztatowych i w szkoleniach z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki uzależnień. Udział młodzieży w zajęciach sportowych. Realizacja zajęć edukacyjnych Wychowanie do życia w rodzinie. PROGRAM DZIAŁAŃ PRZECIWSTAWIAJĄCYCH SIĘ NEGATYWNYM ZJAWISKOM I PATOLOGIOM SPOŁECZNYM ZADANIA SZKOŁY: Rozwijanie u uczniów umiejętności interpersonalnych; Pogłębianie umiejętności rozumienia siebie i świata; Rozbudzanie potrzeby zmiany własnych postaw wobec siebie i innych; Budowanie w świadomości ucznia wizji własnego rozwoju jako czynnika sprzyjającego osiąganiu sukcesów osobistych, zawodowych, społecznych; Kształtowanie u młodzieży akceptowanego społecznie systemu wartości moralnych; Rozwijanie umiejętności konstruktywnej krytyki; Uczenie rozpoznawania emocji i sposobów rozładowywania napięć, rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem; Wzmacnianie przekonania o własnej wartości (czynnik niezbędny do pokonywania nacisku grupy); Kształtowanie osobowości, charakteru, uczuć wyższych i postaw prospołecznych; Wyrabianie u uczniów pilności i pracowitości; Ukazywanie mechanizmów powstawania przemocy i jej przejawów; Kształtowanie u młodzieży krytycznego stanowiska wobec kultury przemocy i rozwijanie odpowiedzialności za siebie i innych; Uwrażliwianie na zachowania patologiczne i rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych; Kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów, podejmowania świadomych i odpowiedzialnych decyzji; Uświadamianie zagrożeń płynących ze zdobyczy techniki (mass-media, komputery); Wyrabianie umiejętności rezygnacji i postawy sprzeciwu wobec przewrotnego oddziaływania reklamy; Rozwijanie aktywności młodzieży w różnych dziedzinach życia, zwiększanie zaangażowania w sprawy środowiska lokalnego (klasa, szkoła), uczenie wykorzystywania wolnego czasu w rozsądny sposób (np. hobby, sport). POWYŻSZE ZADANIA REALIZOWANE SĄ W CELU: 3
kształtowania osobowości młodego człowieka (prawidłowych postaw życiowych, humanizmu, szacunku dla drugiego człowieka) i stymulowania do samorozwoju jednostki; zapobiegania zjawiskom negatywnym, przestępczości, wszelkim patologiom wśród młodzieży; zdobycia przez uczniów umiejętności pozwalających podejmować zdecydowane kroki związane z przezwyciężaniem patologii; wpojenia młodzieży zasad kultury osobistej. SPOSOBY REALIZACJI ZADAŃ Zdecydowane reagowanie pracowników szkoły na wszelkie przejawy przemocy, brutalności, złego zachowania, braku kultury wśród młodzieży, niszczenia mienia. Realizowanie na lekcjach wychowawczych tematów dotyczących poznawania samego siebie, kultury osobistej człowieka, subkultur młodzieżowych, agresji wśród uczniów, przemocy w rodzinie. Realizacja programu Szkoła bez przemocy Realizacja programu Bezpieczny uczeń Zajęcia warsztatowe prowadzone przez pedagoga szkolnego lub psychologów z poradni psychologiczno-pedagogicznej. Indywidualna opieka pedagoga i wychowawcy nad młodzieżą z rodzin dysfunkcyjnych, wymagającą indywidualnego traktowania ze względu na deficyty emocjonalne. Dyskusje, gry dramowe stosowane na lekcjach wychowawczych, na lekcjach języka polskiego. Ankiety i psychotesty przeprowadzane wśród uczniów, diagnozowanie szkolnego środowiska wychowawczego. Realizowanie programu adaptacyjnego dla uczniów klas pierwszych Wspieranie inicjatyw młodzieży. Współpraca z Sekcją ds. Nieletnich i Patologii Komendy Policji Wrocław Fabryczna - zorganizowanie spotkań z policjantami (IX X) DZIAŁANIA SZKOŁY WOBEC PROBLEMU DOSTĘPNOŚCI I UŻYWANIA PRZEZ MŁODZIEŻ ŚRODKÓW UZALEŻNIAJĄCYCH KIERUNKI PRACY SZKOŁY W CELU ZAPOBIEGANIA UZALEŻNIENIOM MŁODZIEŻY 1. Stworzenie możliwość odreagowania stresów (zajęcia antystresowe, sportowe, koła zainteresowań); 2. Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa; 3. Wyrobienie umiejętności adekwatnej samooceny, czyli obrazu siebie jako osoby wartościowej. PROPOZYCJE DZIEŁAŃ SZKOŁY WOBEC PROBLEMU UZALEŻNIEŃ 1. Zadania ukierunkowane na uczniów: Poprawa komunikacji w relacjach uczeń uczeń i uczeń nauczyciel; Praca nad wzrostem poczucia bezpieczeństwa uczniów w szkole i klasie; Wzmacnianie zaufania uczniów do nauczycieli; Ćwiczenie umiejętności psychologicznych, których deficyty prowadzą do uzależnień, np. podejmowanie samodzielnych wyborów, umiejętność odmawiania; Wyposażanie w wiedzę na temat mechanizmów uzależnień; Rozpoznawania uczniów eksperymentujących z narkotykami Propagowanie zdrowego stylu życia 4
Informowanie o profesjonalnych formach pomocy dla osób uzależnionych Informowanie o aktach prawnych dotyczących narkomanii 2. Zadania ukierunkowane na nauczycieli: Wyposażenie nauczycieli w wiedzę dotyczącą mechanizmów uzależnień i środków uzależniających; Wyposażenie w umiejętności rozpoznawania akcesoriów towarzyszących narkotykom; Umiejętność rozpoznawania uczniów eksperymentujących z narkotykami; Nabywanie umiejętności prowadzenia rozmów z uczniami eksperymentującymi z narkotykami ich rodzicami. 3. Zadania ukierunkowane na rodziców uczniów: Pozyskiwanie zaufania i chęci współpracy; Pomoc rodzicom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych; Udzielanie kompetentnych porad i informacji na temat możliwości pomocy rodzinie; Uwalnianie rodziców od poczucia winy i wsparcie w podjęciu decyzji dotyczącej korzystania z profesjonalnej pomocy. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ w roku szkolnym 2013/2014 Cele: 1. Propagowanie zdrowego stylu życia (bez nałogów i uzależnień). 2. Zachęcanie do aktywności fizycznej w celu poprawy sprawności fizycznej. 3. Kształtowanie poczucia własnej wartości u uczniów. 4. Wskazanie na niebezpieczeństwa związane z przyjmowaniem środków psychoaktywnych i podejmowaniem ryzykownych zachowań (skutki zdrowotne, psychiczne, społeczne). 5. Kształtowanie umiejętności odmawiania i radzenia sobie z negatywnym naciskiem innych. 6. Pomoc indywidualna osobom zagrożonym uzależnieniem. Życie bez ryzyka AIDS zajęcia z młodzieżą w ramach godzin wychowawczych, lekcji j.angielskiego, biologii akcja plakatowa i ulotki na terenie szkoły filmy edukacyjne na lekcjach wychowawczych tematyczna tablica informacyjna Problem alkoholowy i palenie tytoniu Prawda i mity o alkoholu, mechanizmy uzależnienia co nam daje alkohol? Dlaczego ludzie piją? zajęcia warsztatowe w klasach. Światowy dzień bez papierosa happening XI Ankieta Młodzież i alkohol Filmy edukacyjne w ramach godzin wychowawczych Realizacja programu antynikotynowego W Nowe Tysiąclecie bez Papierosów Akcja plakatowa i ulotki na terenie szkoły. Narkomania i lekomania Zapoznanie uczniów z Ustawą o zapobieganiu narkomanii, nowelizacją Ustawy Zajęcia edukacyjne nt. mechanizmu uzależnienia, współczesnych form uzależnienia 5
Zajęcia edukacyjne Dopalacze legalne zagrożenie dla każdego Ankieta Młodzież wobec problemu narkomanii Filmy edukacyjne w ramach godzin wychowawczych, Zajęcia warsztatowe dla młodzieży zachowania asertywne Decyduję sam o sobie nauka mówienia NIE, jak odmawiać ćwiczenia w decydowaniu o sobie w sytuacjach nacisku ze strony rówieśników. Kierowanie uczniów zagrożonych uzależnieniem do placówek specjalistycznych. Konsultacje dla rodziców Inne uzależnienia Niebezpieczeństwa związane z korzystaniem z komputera i sieci lekcje informatyki Odpowiedzialność karna za przestępstwa w sieci spotkanie z Policją Zachowania ryzykowne, zagrażające prawidłowemu rozwojowi: Zajęcia nt manipulacji, mechanizmów działalności sekt Warsztaty na temat przeciwdziałania przemocy, agresji i dyskryminacji Promocja zdrowego stylu życia Zachęcanie do aktywności sportowej poprzez fakultatywne zajęcia wychowania fizycznego, testy sprawnościowe i imprezy ogólnoszkolne ( Dzień sportu, Ekspres narty ) Organizacja wycieczek szkolnych ( turystyczno krajoznawcze ) Prowadzenie zajęć teoretycznych i warsztatowych nt. Stres fizjologiczne, psychologiczne i społeczne aspekty zagrożenia realizacja programu Stres pod kontrolą Udział w imprezach i akcjach organizowanych przez Wydział Zdrowia Urzędu Miejskiego oraz Wojewódzką Stację Sanitarno- Epidemiologiczną. Propagowanie aktywnego sposobu spędzania czasu wolnego (wycieczki edukacyjne, oferta klubów sportowych i Domów Kultury). Zachęcanie młodzieży do badań profilaktycznych Konsultacje i dyżury pielęgniarki szkolnej Efekty: 1. Uczeń rozumie czym są środki odurzające i jaki mają wpływ na człowieka i jego otoczenie. 2. Potrafi podejmować świadome decyzje rezygnacji ze środków psychoaktywnych. 3. Rozumie czym jest mechanizm uzależnienia i zna miejsca profesjonalnej terapii w swoim mieście. 4. Radzi sobie z presją środowiska, jest asertywny, potrafi odmawiać bez popadania w konflikt z innymi. 5. Podejmuje aktywność na rzecz zdrowego stylu życia. 6. Potrafi rozładowywać napięcie emocjonalne w korzystny dla siebie i innych sposób 7. Potrafi właściwie reagować na sytuacje przemocy, zagrożenia, stresu. 6