PRZEDMIOTY OBLIGATORYJNE

PRZEDMIOTY OBLIGATORYJNE OLSZTYŃSKA SZKOŁA WYŻSZA im. Józefa Rusieckiego PRZEDMIOT: Anatomia prawidłowa człowieka KIERUNEK: Fizjoterapia KOD ECTS: 120-26-10-A6 PUNKTY ECTS: 6 SPECJALNOŚĆ: - RODZAJ STUDIÓW: stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: studia I STATUS PRZEDMIOTU: obligatoryjny GRUPA PRZEDMIOTÓW: A OBSZAR KSZTAŁCENIA: M ROK/ SEMESTR :I/1 i 2 PROFIL KSZTAŁCENIA: praktyczny Wykłady liczba godzin 30 Język wykładowy polski Ćwiczenia liczba godzin 60 Forma zaliczenia egzamin Wymagania wstępne/ Zaliczone przedmioty poprzedzające: znajomość biologii na poziomie szkoły średniej I. Jednostka organizacyjna: Wydział Fizjoterapii II. Cele i zadania przedmiotu: Poznanie i opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu anatomii człowieka. III. Forma zajęć: Wykład kursowy (Wk), Ćwiczenia laboratoryjne (L), Ćwiczenie audotytoryjne (A). IV. Treści programowe:

Nr Wk1 Wk2 Wk3 Wk4 Wk5 Wk6 Wk7 Wk8 Wk9 Wk10 Wk11 Wk12 Wk13 Wk14 Wk15 Nr A1 L2 L3 A4 A5 L6 L7 L8 L9 L10 A11 A12 A13 L14 L15 L16 L17 A18 L19 L20 L21 A22 L23 L24 A25 A26 A27 A28 L29 A30 A31 A32 Temat wykładu Kości kończyny górnej i dolnej. Czaszka. Kręgosłup, kręgi, żebra. Stawy kończyny górnej i dolnej Mięśnie kończyny górnej Mięśnie kończyny dolnej Mięśnie klatki piersiowej i ściany brzucha. Układ nerwowy- podział, budowa mózgowia. Budowa serca. Naczynia krwionośne. Drogi oddechowe i płuca. Układ pokarmowy, przewód pokarmowy. Układ pokarmowy, narządy gruczołowe. Układ dokrewny. Powłoka ciała. Narząd wzroku, Narząd słuchu i równowagi. Układ płciowy. Temat ćwiczeń Zapoznanie z przedmiotem, plan pracy i regulamin zaliczenia, piśmiennictwo. Schemat budowy ciała. Pojęcie narządu i układu. Osie, płaszczyzny. Sposoby obrazowania w anatomii. Budowa ogólna kości, rodzaje kości. Zasada budowy szkieletu. Kości jako element podporowy i dynamiczny. Kości kończyny górnej praktyczna znajomość. Kości kończyny dolnej - praktyczna znajomość. Punkty anatomiczne kości obrazowanie rentgenowskie. Budowa klatki piersiowej, żebra. Budowa czaszki. Rodzaje połączeń kości. Biomechanika połączeń. Podział stawów. Budowa ogólna stawu. Stawy kończyny górnej. Stawy kończyny dolnej. Połączenia kręgosłupa. Połączenia klatki piersiowej. Ogólna budowa i podział mięśni. Mechanika mięśni. Pojęcie grup mięśniowych, taśmy mięśniowe, mięsnie synergistyczne i antagonistyczne. Mięśnie kończyny górnej, przyczepy i funkcje - praktyczna znajomość. Mięśnie kończyny dolnej, przyczepy i funkcje - praktyczna znajomość. Punkty orientacyjne na kończynach, położenie i przebieg mięśni, przyczepy mięśni. Więzadła i mięśnie -stabilizatory i ograniczniki ruchu. Mięśnie klatki piersiowej i brzucha, rozcięgna mięśniowe. Topografia mięśni grzbietu. Ośrodkowy układ nerwowy- budowa rdzenia kręgowego, drogi rdzeniowe, Sploty nerwowe. Nerwy rdzeniowe, nerwy obwodowe kończyn. Unerwienie segmentarne i obwodowe. Nerwy czaszkowe. Poziomy uszkodzeń układu nerwowego, uszkodzenie nerwów. Układ nerwowy autonomiczny. Mięśnie twarzy - ćwiczenia na modelach. Mięśnie szyi.

A33 Budowa i topografia przepony. A34 Mięsnie krocza. L35 Topografia naczyń krwionośnych- znajomość praktyczna. L36 Topografia narządów klatki piersiowej. L37 Granice płuc i mechanika klatki piersiowej. A38 Duży i mały krwiobieg. Krążenie płodowe. Układ chłonny. L39 Topografia narządów wewnętrznych jamy brzusznej. L40 Topografia narządów miednicy. A41 Charakterystyka i położenie narządów dokrewnych. V. Literatura Literatura podstawowa: 1. A. Michajlik i W. Ramotowski - Anatomia i fizjologia człowieka. PZWL, Warszawa, 2003. 2. A. Krechowiecki, F. Czerwiński. -Zarys anatomii człowieka. PZWL, Warszawa, 2004. 3. F. Netter- Atlas anatomii człowieka. Urban& Partner, Wrocław, 2008. Literatura uzupełniająca: 1. J. Sokołowska-Pituchowa Anatomia człowieka. PZWL, Warszawa, 2006. 2. R. Putz, R. Past, Atlas anatomii człowieka Soboty- II tomy. Urban& Partner, Wrocław, 2006. 3. W. Kahle-Podręczny atlas anatomii człowieka. III tomy. Wyd.Med. Słowiński, Verlag, 1998. 4. P. MacKinnon Oksfordzki podręcznik anatomii czynnościowej III tomy. PZWL, Warszawa, 1997 5. Z. Ignasiak.- Anatomia układu ruchu. Urban& Partner, Wrocław, 2007. VI. Efekty kształcenia: Nr Efekt kształcenia efektu Student, który zaliczył przedmiot potrafi: 01 Użyć i rozumieć nomenklaturę anatomiczną. Poprawnie opisać budowę anatomiczną człowieka. Definiować narządy i układy człowieka. 02 Wyjaśnić szczegóły budowy i funkcjonowania: szkieletu, aparatu ruchu, układów i narządów człowieka. Odniesienie do efektów kierunkowych K_W07 K_W08 Odniesienie do efektów obszarowych OM1_W01 OM1_W02 OM1_W01 OM1_W02 OM1_W03 03 Analizować punkty i części anatomiczne kości, mięśni i narządów wewnętrznych. Zaprezentować położenie narządów wewnętrznych. Wykorzystywać opis anatomiczny do analizy budowy ciała człowieka. 04 Rozumie potrzebę stałego uaktualniania swojej wiedzy z zakresu nauk podstawowych oraz medycznych. K_U04 K_K01 OM1_U01 OM1_U02 OM1_U05 OM1_U08 OM1_U09 OM1_K01 OM1_K02 OM1_K01

VII. Sposoby oceny: (F - formująca; P - podsumowująca) F1 odpowiedź ustna F2 sprawdzian pisemny F3 sprawdzian praktyczny F5 udział w dyskusji F6 prezentacja P1 egzamin pisemny- SSQ. VIII. Sposób weryfikacji efektów kształcenia Nr efektu Forma zajęć Sposób oceny 01 Wk1, Wk2, Wk3, Wk4, Wk5, Wk6, Wk7, Wk8, Wk9, Wk10, F1, F2, F3, P1. Wk11, Wk12, Wk13, Wk14, Wk15, A25, A 26, A27, A28. 02 L2, A4, L9, L10, A11, A12, A13, L14, L15, L16, L17, A18, F1, F2, F3, P1. L29, A30, A31, A32, A33, A34, A38. 03 L3, A5, L6, L7, L8, L19, L20, L21, A22, L23, L24, L 35, L36, F1, F3, P1. L 37, L39, L40. 04 A1, A38, A41 F6, P1. IX. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów w punktach ECTS: 1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: udział w wykładach..30 h udział w ćwiczeniach audytoryjnych... 35 h udział w zajęciach laboratoryjnych.. 25 h konsultacje...4 h egzamin pisemny... 2 h RAZEM: 96 h 2. Samodzielna praca studenta: - przygotowanie do ćwiczeń 30 h. przygotowanie do kolokwiów 10 h przygotowanie do egzaminu pisemnego z przedmiotu:. 15 h RAZEM: 55 h godziny kontaktowe + samodzielna praca studenta OGÓŁEM: 151 h 1 punkt ECTS = 25-30 h pracy przeciętnego studenta, liczba punktów ECTS: 6 pkt. ECTS - w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego 4 - w tym liczba punktów ECTS za godziny realizowane w formie samodzielnej pracy studenta 2 3. Liczba punktów ECTS za zajęcia praktyczne 1

udział w zajęciach laboratoryjnych - 25 h X. Autor programu (dane kontaktowe): Dr n. med. Janusz Godlewski XI. Pieczęć i podpis Dziekana (akceptacja sylabusa) OLSZTYŃSKA SZKOŁA WYŻSZA

im. Józefa Rusieckiego PRZEDMIOT: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy KIERUNEK: Fizjoterapia KOD ECTS: 160-26-10-O3 PUNKTY ECTS: 1 SPECJALNOŚĆ:- STATUS PRZEDMIOTU: obligatoryjny RODZAJ STUDIÓW: stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: studia I 0 GRUPA PRZEDMIOTÓW: O OBSZAR KSZTAŁCENIA: M ROK/ SEMESTR: I/I Wykłady 15 Ćwiczenia PROFIL KSZTAŁCENIA praktyczny Wymagania wstępne/ Zaliczone przedmioty poprzedzające: Język wykładowy polski Forma zaliczenia Zaliczenie z oceną brak I. Jednostka organizacyjna: Wydział Fizjoterapii II. Cele i zadania przedmiotu: Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami bezpieczeństwa i higieny pracy. III. Forma zajęć: wykład audytoryjny z prezentacją multimedialną (Wk) IV. Treści programowe: Nr Wk1 Wk2 Wk3 Wk 4 Temat wykładu Wybrane regulacje prawne z zakresu prawa pracy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy (ergonomia koncepcyjna i korekcyjna) Metody identyfikacji, analizy i oceny zagrożeń oraz oceny ryzyka związanego z tymi zagrożeniami Metody likwidacji lub ograniczenia oddziaływania na pracowników czynników

szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych i niebezpiecznych występujących w procesach pracy Wk 5 Organizacja i metody kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, z uwzględnieniem stanowisk wyposażonych w monitory ekranowe; zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy Wk 6 Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych Wk7 Zasady postępowania w razie wypadku w czasie pracy i w sytuacjach zagrożeń (Np.: pożaru, awarii), w tym zasady udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku Wk 8 Problemy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska naturalnego V. Literatura Literatura podstawowa: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy Literatura uzupełniająca: Rączkowski B. BHP w praktyce. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk,2008 VI. Efekty kształcenia: Nr Efekt kształcenia efektu Student, który zaliczył przedmiot potrafi: 01 scharakteryzować zjawiska fizyczne zachodzące w ustroju pod wpływem zewnętrznych czynników fizycznych 02 zna zasady prawne obowiązujące w placówkach zajmujących się rehabilitacją osób niepełnosprawnych, w kontekście prawa cywilnego, prawa pracy, BHP 03 wykorzystywać i obsługiwać podstawową aparaturę i sprzęt do badań laboratoryjnych i funkcjonalnych zgodnie z zasadami BHP Odniesienie do efektów kierunkowych K_W03 K_W28 K_U07 Odniesienie do efektów obszarowych OM1_W01 OM1_W02 OM1_W07 OM1_W08 OM1_W10 OM1_U01 OM1_U02 OM1_U05 04 samodzielnie wykonuje powierzone mu zadania i właściwie organizuje pracę własną zgodnie z zasadami i przepisami BHP K_K10 OM1_K04 OM1_K02 OM1_K03 OM1_K05 OM1_K06 OM1_K07 05 realizuje zadania stosując zasady BHP obowiązujące w placówkach ochrony K_K17 OM1_K07 OM1_K03 OM1_K04

zdrowia VII. Sposoby oceny: (F - formująca; P - podsumowująca) P1 test pisemny VIII. Sposób weryfikacji efektów kształcenia Nr efektu Forma zajęć Sposób oceny 01 Wk1, Wk4 P1 02 Wk1 P1 03 Wk2, Wk3 P1 04 Wk5, Wk8 P1 05 Wk7,Wk8 P1 IX. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów w punktach ECTS: 1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: udział w wykładach...... 15 h konsultacje... 1 h RAZEM: 16 h 2. Samodzielna praca studenta: przygotowanie do zaliczenia pisemnego...10 h RAZEM: 10 h godziny kontaktowe + samodzielna praca studenta OGÓŁEM: 26 h 1 punkt ECTS = 30 h pracy przeciętnego studenta, liczba punktów ECTS = 1 pkt ECTS - w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego - 0,6 - w tym liczba punktów ECTS za godziny realizowane w formie samodzielnej pracy studenta 0,4 3. Liczba punktów ECTS za zajęcia praktyczne 0 X. Autor programu (dane kontaktowe): Jarosław Kulbaba

OLSZTYŃSKA SZKOŁA WYŻSZA im. Józefa Rusieckiego PRZEDMIOT: Biofizyka KIERUNEK: Fizjoterapia KOD ECTS: 132-26-10-A4 PUNKTY ECTS:2 SPECJALNOŚĆ: - RODZAJ STUDIÓW: studia stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: studia I 0 STATUS PRZEDMIOTU: obligatoryjny GRUPA PRZEDMIOTÓW: A OBSZAR KSZTAŁCENIA: M ROK/ SEMESTR: 1/1 PROFIL KSZTAŁCENIA: praktyczny Wykłady liczba godzin 15 Język wykładowy polski Ćwiczenia liczba godzin 15 Forma zaliczenia zaliczenie z oceną Wymagania wstępne/ Zaliczone przedmioty poprzedzające: znajomość fizyki na poziomie szkoły średniej I. Jednostka organizacyjna: Wydział Fizjoterapii II. Cele i zadania przedmiotu: Nabycie przez studentów umiejętność opisu i interpretacji podstawowych wielkości fizycznych. Poznanie właściwości fizycznych tkanek; opisu i interpretacji zjawisk fizycznych zachodzących w organizmie człowieka, wpływu na organizm zewnętrznych czynników fizycznych (temperatury, ciśnienia, pól elektromagnetycznych, prądów, fal dźwiękowych, promieniowania elektromagnetycznego i jonizującego. Wykłady mają na celu ukazać studentom jedności między zjawiskami fizycznymi zachodzącymi w otaczającym nas świecie i organizmie człowieka. Ukazanie wpływu różnych czynników fizycznych na organizm człowieka ( np. ciśnienia, naprężenia, temperatury, prądu elektrycznego, pól elektromagnetycznych, promieniowania laserowego i in. ukazanych w treściach programowych). Ćwiczenia laboratoryjne mają na celu praktyczne (przez uczestnictwo w bezpośrednich pomiarach i

przeprowadzonych doświadczeniach laboratoryjnych) zapoznanie studentów ze zjawiskami zachodzącymi w organizmie żywym: z transportem masy, pędu (zjawisko lepkości) i transportem ciepła, rozchodzeniem się fal mechanicznych i in. Poznanie sposobów wyznaczenia podstawowych wielkości fizycznych charakteryzujących te zjawiska. Ćwiczenia te pozwalają na bezpośrednią dyskusję ze studentami o zjawiskach biofizycznych, w trakcie wykonywania przez nich doświadczeń, pozwalają na samodzielną interpretację otrzymanych wyników doświadczalnych przez opracowanie i wyciągnie wniosków z otrzymanych wyników. Obejmują również opracowanie kilku referatów mających na celu wyrobienie przez studenta umiejętności samodzielnego opracowywania zagadnień biofizycznych. III. Forma zajęć: wykład informacyjny (Wk), ćwiczenia laboratoryjne (L) i audytoryjne (A) IV. Treści programowe: Nr Wk1 Wk2 Wk3 Wk4 Wk5 Wk6 Temat wykładu Definicja podstawowych wielkości fizycznych (np. siły, ciężaru, pędu, gęstości, ciężaru właściwego, ciśnienia, naprężeń ) i opis dynamiki układu (modelowanie matematyczne). Wpływ podwyższonego i obniżonego ciśnienia na organizm człowieka. Odkształcenia: skręcanie, zginanie, złamanie. Prawo Hooke a. Rozciąganie i ściskanie tkanek. Pomiar naprężeń w kościach podczas prób wytrzymałościowych. Wstęp do opisu praw transportu: masy, pędu i energii. Ogólne równanie transportu. 1. Transport masy - zjawisko dyfuzji i osmozy. 2. Transport pędu: elementy mechaniki płynów biofizyka układu krążenia. Zjawisko lepkości. Lepkość krwi. Kinematyka, kinetyka, mechanika płynów. Zjawisko napięcia powierzchniowego. Obliczanie oporów areodynamicznych oraz parametrów przepływu. Podstawy bioenergetyki i termokinetyki. Sposoby rozchodzenia się ciepła. Bilans cieplny. Zjawisko transportu energii. Rodzaje energii. Energia wewnętrzna, entalpia i entropia. I i II zasada termodynamiki. Transport energii w organizmie żywym. Drgania harmoniczne. Ruch falowy. Fale mechaniczne głosowe (akustyczne). Zakresy słyszalności fal głosowych. Pomiary słyszenia wybranych częstotliwości. Ultradźwięki i infradźwięki. Sposoby wytwarzania ultradźwięków. Wpływ ultradźwięków i infradźwięków na organizm człowieka. Pole elektryczne, magnetyczne i prąd. Obwody prądu stałego. Praca i moc prądu elektrycznego. Oddziaływanie prądu elektrycznego i pól elektromagnetycznych na organizm człowieka. Właściwości elektryczne komórki przewodnictwo i potencjały elektryczne w układzie nerwowym. Pomiar oporności ciała człowieka. Fale elektromagnetyczne (rodzaje fal, zakresy i zastosowanie) i ich wpływ na organizm człowieka. Światło jako fala elektromagnetyczna i foton Wk7 Wk8 Nr A1 Podstawowe zagadnienia z zakresu optyki falowej. Zjawisko interferencji i polaryzacji światła. Zjawisko absorpcji światła. Biofizyka procesu widzenia. Zjawiska związane z akcją laserową (fluorescencja, emisja spontaniczna i wymuszona). Działanie laserów. Charakterystyka promieniowania laserowego. Podstawy cybernetyki. Temat ćwiczenia Definicje podstawowych wielkości fizycznych. Omówienie sposobów wyznaczania gęstości ciał.- audytoryjne (1h) L2 Wyznaczenie gęstości ciał stałych i cieczy (3 h) L3 Wyznaczanie bezwzględnego współczynnika lepkości metodą Stokesa. (3 h) L4 Wyznaczanie ciepła właściwego ciał stałych. (3 h) L5 A6 Wyznaczanie długości oraz częstotliwości fali głosowej metodą rezonansu. Obliczanie częstotliwości fal elektromagnetycznych. (3 h) Ćwiczenie audytoryjne. Charakterystyka promieniowania laserowego. Obliczanie dawek. Ćwiczenie zaliczeniowe. (2 h)

Uwaga: na ćwiczeniach laboratoryjnych liczebność grup nie więcej niż 16 osób. V. Literatura Literatura podstawowa: 1. Pilawski A. Podstawy biofizyki. Podręcznik dla studentów medycyny. Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa, 1985. 2. Jaroszyk F. Biofizyka. Podręcznik dla studentów. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa, 2002. 3. Grajek H. Przewodnik do ćwiczeń laboratoryjnych z biofizyki. OSW im. J. Rusieckiego, Olsztyn 2010 Literatura uzupełniająca: 1. Bobrowski Cz. Fizyka - krótki kurs. WNT Warszawa, 1998 2. Skorko M. Fizyka. PWN, Warszawa, 1976 3. Jóźwiak Z. Bnartosz G. Biofizyka. PWN, Warszawa, 2008 VI. Efekty kształcenia: Nr efektu Efekt kształcenia Student, który zaliczył przedmiot potrafi: Odniesienie do efektów kierunkowych Odniesienie do efektów obszarowych 01 scharakteryzować zjawiska i procesy zachodzące w przyrodzie rozumie zjawiska i procesy fizyczne zachodzące w organizmie ludzkim. Poznaje podstawowe pojęcia, teorię i prawa umożliwiające fizyczną interpretację procesów zachodzących w przyrodzie i w organizmie człowieka 02 opisać prawa fizyczne i biofizyczne oraz biofizyczne mechanizmy funkcjonowania organizmu 03 objaśnić mechanizmy działania określonych czynników fizykalnych stosowanych w procesie usprawniania działania poszczególnych narządów: np. ruchu poprzez stosowanie prądów, ultradźwięków, światła itd. w poszczególnych jednostkach chorobowych 04 wykorzystywać podstawowe metody i techniki fizyczne do oceny rozwoju fizycznego i diagnostyki (stosowanie fale elektromagnetycznych, prądów, fal K_W03 K_W04 K_W25 K_U04 OM1_W01 OM1_W02 OM1_W07 OM1_W01 OM1_W02 OM1_W03 OM1_W07 OM1_W01 OM1_U01 OM1_U02 OM1_U05 OM1_U08 OM1_U09

akustycznych w terapii 05 rozumie potrzebę stałego uaktualniania swojej wiedzy z zakresu nauk podstawowych oraz medycznych K_K01 OM1_K01 OM1_K02 OM1_K01 VII. Sposoby oceny: (F - formująca; P - podsumowująca) F1 odpowiedź ustna F2 sprawdzian pisemny F3 sprawdzian praktyczny F4 kolokwium VIII. Sposób weryfikacji efektów kształcenia Nr efektu Forma zajęć Sposób oceny 01 Wk1-Wk7, A1, L2-L6 F2, F4. F1 02 Wk1-Wk7 F1, F2, F3, F4. 03 Wk4-Wk7 F1, F2, F3, F4 04 Wk3-Wk7, L5, A6 F1, F2, F3, F4 05 Wk8 F1, F2 IX. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów w punktach ECTS: 1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: udział w wykładach......15 h udział w ćwiczeniach laboratoryjnych...11 h udział w ćwiczeniach audytoryjnych... 4 h konsultacje... 1 h RAZEM: 31 h 2. Samodzielna praca studenta przygotowanie do ćwiczeń...12 h opracowanie sprawozdań z ćwiczeń...4 h przygotowanie do kolokwiów z ćwiczeń i wykładów... 12 h RAZEM: 28 h godziny kontaktowe + samodzielna praca studenta OGÓŁEM: 59 h 1 punkt ECTS = 25-30 h pracy przeciętnego studenta, liczba punktów ECTS: 2 pkt. ECTS - w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego 1 - w tym liczba punktów ECTS za godziny realizowane w formie samodzielnej pracy studenta - 1

3. Liczba punktów ECTS za zajęcia praktyczne - 0,5 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych/...12 h X. Autor programu (dane kontaktowe): Prof. dr hab. Hanna Grajek XI. Pieczęć i podpis Dziekana (akceptacja sylabusa) OLSZTYŃSKA SZKOŁA WYŻSZA im. Józefa Rusieckiego

PRZEDMIOT: Biologia medyczna KIERUNEK: Fizjoterapia KOD ECTS: 120-26-10-A2 PUNKTY ECTS: 2 SPECJALNOŚĆ:- FORMA STUDIÓW: studia stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: studia I 0 STATUS PRZEDMIOTU: obligatoryjny GRUPA PRZEDMIOTÓW: A OBSZAR KSZTAŁCENIA: M ROK/SEMESTR: I/1 PROFIL KSZTAŁCENIA: praktyczny Wykłady liczba godzin 15 Język wykładowy polski Ćwiczenia liczba godzin 20 Wymagania wstępne/zaliczone przedmioty poprzedzające: Forma zaliczenia znajomość biologii na poziomie zaliczenie z oceną szkoły średniej I. Jednostka organizacyjna: Wydział Fizjoterapii II. Cele i zadania przedmiotu: zapoznanie z budową i czynnościami życiowymi na poziomie komórkowym oraz organizmalnym. III. Forma zajęć: wykład kursowy (Wk), ćwiczenia laboratoryjne (L), ćwiczenia audytoryjne (A) IV. Treści programowe: Nr Wk1 Wk2 Wk3 Wk4 Temat wykładu Komórka podstawowa jednostka funkcjonalna organizmu człowieka. Czynności życiowe na poziomie komórkowym. Budowa i funkcje organelli komórkowych. Kariokinezy i ich rola biologiczna. Kontrola cyklu komórkowego. Programowana śmierć komórki apoptoza. Podstawy genetyki molekularnej - etapy realizacji informacji genetycznej w komórce. Mutacje.

Wk5 Wk6 Wk7 Wk8 Nr L1 L2 L3 A4 A5 L6 L7 L8 L9 L10 Prawa dziedziczenia. Wybrane problemy z zakresu genetyki człowieka. Klasyfikacja i charakterystyka tkanek. Budowa tkankowa i funkcje wybranych narządów człowieka. Wybrane zagadnienia z embriologii gametogeneza, rozwój zarodkowy i płodowy. Temat ćwiczenia Zapoznanie z celem i programem przedmiotu, warunkami zaliczenia. Metody badań biologicznych. Technika obserwacji mikroskopowych. Różnorodność budowy komórek obserwacje mikroskopowe. Podstawowe czynności życiowe na poziomie komórkowym. Zasady transportu błonowego. Procesy transportu przez błony cytoplazmatyczne (dyfuzja prosta, transport bierny, transport aktywny) i ich rola w czynnościach życiowych na poziomie komórkowym. Transport z udziałem błon cytoplazmatycznych (transport pęcherzykowy) jako podstawowy mechanizm wchłaniania i wydzielania. Cykl życiowy komórki - fazy cyklu komórkowego, podziały komórkowe i ich biologiczna rola. Molekularny mechanizm zatrzymania cyklu komórkowego w wyniku uszkodzenia DNA. Zjawisko apoptozy i nekrozy. Molekularne podstawy dziedziczenia. Etapy realizacji informacji genetycznej na poziomie komórkowym. Podstawy genetyki człowieka - powstawanie i dziedziczenie wybranych wad genetycznych człowieka. Rola badań cytogenetycznych w medycynie (komórki macierzyste, strategia klonowania terapeutycznego, nowotwory jako skutek nagromadzenia się mutacji, genetyczne uwarunkowania nowotworów). Budowa tkankowa organizmu człowieka - obserwacje mikroskopowe tkanki nabłonkowej i łącznej. Budowa tkankowa organizmu człowieka - obserwacje mikroskopowe tkanki mięśniowej i nerwowej. Anatomia mikroskopowa skóry. Histologiczna budowa naczyń krwionośnych. Anatomia mikroskopowa układu rozrodczego. Podsumowanie wiadomości. Zaliczenie praktyczne rozpoznawanie tkanek na podstawie preparatów mikroskopowych. V. Literatura Literatura podstawowa: Bal J. (red.). Biologia molekularna w medycynie: elementy genetyki klinicznej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2011. Alberts B. (red). Podstawy biologii komórki. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 2009 Jarygin W. Biologia. Podręcznik dla studentów kierunków medycznych. PZWL, Warszawa, 2004. Auguściak-Duma et al. Medical biology. Wyd. Koliber, Lublin, 2009. Fletcher H.L., Hickey G.I., Winter P.C. Genetyka. Krótkie wykłady. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2010 Zabel M (red.). Histologia: podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii. Elsevier Urban & Partner, Wrocław, 2010. Sawicki W. Histologia. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa, 2008. Galewicz W (red.). Początki ludzkiego życia. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków, 2010. Literatura uzupełniająca: Konieczny L., Roterman I., Spólnik P. Biologia systemów: strategia działania organizmu żywego. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 2010. Cichocki T. Litwin J.A., Mirecka J. Kompendium histologii. Wyd. UJ, Kraków 2009. Baum E. Komórki macierzyste jako bioetyczny problem współczesnej medycyny. Wyd. Nauk. Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego, Poznań 2010. Passarge E. (red.). Genetyka: ilustrowany przewodnik. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2004.

Jaworek J., Czupryna A. (red.). Biologia medyczna a zdrowie człowieka. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków, 2007. VI. Efekty kształcenia: Nr Efekt kształcenia efektu Student, który zaliczył przedmiot potrafi: Odniesienie do efektów kierunkowych Odniesienie do efektów obszarowych 01 scharakteryzować budowę mikroskopową oraz właściwości i funkcje komórek, tkanek i narządów człowieka; 02 wyjaśnić istotę podstawowych procesów życiowych zachodzących na poziomie komórkowym (odżywianie, oddychanie, wzrost, ruch, rozmnażanie, starzenie się, śmierć); 03 przedstawić podstawową charakterystykę etapów embriogenezy człowieka; 04 prowadzić obserwacje mikroskopowe komórek, tkanek, narządów; K_W06 K_W02 K_W04 K_W01 K_U07 OM1_W01 OM1_W02 OM1_W01, OM1_W02 OM1_W01, OM1_W02, OM1_W03 OM1_W01 OM1_U01, OM1_U02, OM1_U05 05 rozumie potrzebę stałego uaktualniania swojej wiedzy z zakresu nauk o człowieku. K_U26 K_K01 OM1_U12, OM1_U13, OM1_U06 OM1_K01, OM1_K02, OM1_K01 VII. Sposoby oceny (F-formująca; P-podsumowująca) F1 odpowiedź ustna F2 sprawdzian pisemny F3 sprawdzian praktyczny F5 udział w dyskusji F6 prezentacja P2 zaliczenie pisemne - rozwiązywanie zadań problemowych VIII. Sposób weryfikacji efektów kształcenia Nr efektu Forma zajęć Sposób oceny 01 Wk1, Wk2, Wk6, Wk7, L1, L6, L71, L8, L9, L10 F1, P2 02 Wk1,Wk2,Wk3,Wk4,Wk5, L1, L2, L3, A4, A5 F2, P2 03 Wk8, L9 F2, P2 04 L1, L2, L3, L6, L7, L8, L9, L10 F3, P2 05 A5 F6, F5 IX. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów w punktach ECTS: 1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: udział w wykładach......15 h udział w ćwiczeniach laboratoryjnych...16 h udział w ćwiczeniach audytoryjnych... 4 h konsultacje......2 h

RAZEM: 37 h 2. Samodzielna praca studenta przygotowanie do ćwiczeń...5 h przygotowanie do sprawdzianów...10 h przygotowanie do sprawdzianu praktycznego...7 h zebranie materiałów i przygotowanie prezentacji ppt... 5 h RAZEM: 27 h godziny kontaktowe + samodzielna praca studenta OGÓŁEM: 64 h 1 punkt ECTS = 25-30 h pracy przeciętnego studenta, liczba punktów ECTS: 2,5 pkt. ECTS - w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego 1,5 - w tym liczba punktów ECTS za godziny realizowane w formie samodzielnej pracy studenta 1,0 3. Liczba punktów ECTS za zajęcia praktyczne 0,92 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych...16 h przygotowanie do sprawdzianu praktycznego...7 h X. Autor programu (dane kontaktowe): Dr Barbara Juśkiewicz-Swaczyna XI. Pieczęć i podpis Dziekana (akceptacja sylabusa) OLSZTYŃSKA SZKOŁA WYŻSZA im. Józefa Rusieckiego

PRZEDMIOT: Biomechanika KOD ECTS: 120-26-10-A9 PUNKTY ECTS: 3 KIERUNEK: Fizjoterapia SPECJALNOŚĆ: - RODZAJ STUDIÓW: studia stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: studia Iº STATUS PRZEDMIOTU; obligatoryjny GRUPA PRZEDMIOTÓW: A OBSZAR KSZTAŁCENIA: M ROK/ SEMESTR: II/3 PROFIL KSZTAŁCENIA praktyczny Wykłady liczba godzin 15 Język wykładowy polski Ćwiczenia liczba godzin 30 Forma zaliczenia Egzamin Wymagania wstępne/ Zaliczone przedmioty poprzedzające: Anatomia prawidłowa człowieka, Fizjologia człowieka, Kinezyterapia

I. Jednostka organizacyjna: Wydział Fizjoterapii II. Cele i zadania przedmiotu: Nauka funkcjonalnej, praktycznej biomechaniki ruchu człowieka III. Forma zajęć: wykład kursowy (Wk), ćwiczenia treningowe (T), ćwiczenia audytoryjne (A) IV. Treści programowe: Nr Wk1 Wk2 Wk3 Wk4 Wk5 Wk6 Wk7 Nr A1 A2 A3 A4 A5 T6 A7 T8 T9 A10 A11 A12 A13 A14 A15 Temat wykładu Biomechanika stawu kolanowego Biomechanika stawu biodrowego Biomechanika stawu skokowo-goleniowego Biomechanika odcinka lędźwiowego kręgosłupa Biomechanika odcinka szyjnego kręgosłupa Biomechanika kompleksu barkowego Biomechanika jazdy na rowerze Temat ćwiczeń -Zajęcia organizacyjne- Zapoznanie z celem i programem przedmiotu, warunkami zaliczenia -Objaśnienie podstawowych wielkości używanych w biomechanice. -Objaśnienie przenoszenia napięć i złożoności ruchu (płaszczyzny, osie). -W jaki sposób prawidłowo ćwiczyć mięśnie brzucha. Otwarty i zamknięty łańcuch kinematyczny-omówienie i przykłady ćwiczeń Mięśnie toniczne/fazowe oraz lokalne/globalne- omówienie każdej grupy, podział głównych grup mięśniowych, przedstawienie najczęściej występujących przykładów mięśniowej nierównowagi statycznej. Omówienie włókien szybko i wolno kurczliwych. Rodzaje treningu mięśniowego-rodzaje skurczów mięśniowych. Omówienie skurczu koncentrycznego i ekscentrycznego z uwzględnieniem wad i zalet. Trening oporowy- zalecenia, przeciwwskazania. Rodzaje treningu oporowego z uwzględnieniem obciążenia, intensywności i kolejności wykonania Biodex system 3- Praktyczne przedstawienie badania siły mięśniowej w czasie skurczu izometrycznego i izokinetycznego ( z uwzględnieniem schorzeń narządu ruchu) Biodex system 3- Omówienie uzyskanych wyników (analiza siły, wytrzymałości i mocy pacjenta) FMS- Funkcjonalna ocena motoryczna (zajęcia praktyczne) Przysiad- Biomechaniczne aspekty prawidłowego przysiadu Stabilizacja głęboka- Przedstawienie systemu mięśni głębokich i omówienie zależności pomiędzy nimi. Nauka prawidłowej aktywacji z przykładami podstawowych wzorców ruchowych Trening funkcjonalny- Pojęcie funkcjonalności ćwiczeń używanych w rehabilitacji. Przykładowe ćwiczenia. Staw skokowy- Biomechanika stawu skokowego z uwzględnieniem poszczególnych dysfunkcji w obrębie tego stawu. Podsumowanie dotychczas zebranych informacji na przykładzie protokołu po skręceniu stawu skokowego. Miednica- wpływ ustawienia miednicy na postawę ciała i tworzenie dysfunkcji w obrębie aparatu ruchu Podsumowanie wiadomości- powtórzenie całości materiału na przykładzie wybranych schorzeń narządu ruchu. Zaliczenie ćwiczeń w formie odpowiedzi ustnej

V. Literatura Literatura podstawowa: 1.Bober T., Zawadzki J.- Biomechanika układu ruchu człowieka. Wrocław, 2003 2.Wychowański M.- Wybrane metody oceny dynamiki układu ruchu człowieka. Warszawa, 2008. 3.Urbanik Cz.- Wybrane zagadnienia biomechaniki sportu. Warszawa, 2003 4. Zagrobelny Z., Woźniewski M.- Biomechanika kliniczna. Wrocław, 2008 Literatura uzupełniająca: 1. Feneis H.- Ilustrowany słownik międzynarodowego mianownictwa anatomicznego. Warszawa, 2007 2.Lee D.- Obręcz biodrowa. Warszawa, 2005. 3.Richardson C., Hodges P., Hides J.- Therapeutic Exercise for Lumbopelvic Stabilization, 2004 VI. Efekty kształcenia: Nr Efekt kształcenia efektu Student, który zaliczył przedmiot potrafi: Odniesienie do efektów kierunkowych Odniesienie do efektów obszarowych 01 objaśnić zasady ergonomii dla potrzeb pacjenta i profilaktyki schorzeń 02 wyjaśnia szczegóły budowy i funkcjonowania aparatu ruchu człowieka, układu nerwowego oraz narządów zmysłów K_W05 K_W08 OM1_W01 OM1_W03 OM1_W06 OM1_W01 OM1_W02 OM1_W03 03 potrafi wymienić i scharakteryzować metody oceny stanu narządu ruchu człowieka dla wyjaśnienia zaburzeń ich struktury i funkcji 05 zna teoretyczne i praktyczne podstawy prewencji i edukacji zdrowotnej wybranych dysfunkcji układu ruchu i układu krążeniowo-oddechowego K_W09 K_W10 K_W21 OM1_W01 OM1_W02 OM1_W03 OM1_W02 OM1_W03 OM1_W06 OM1_W07 OM1_W06 OM1_W02 OM1_W03 OM1_W07

06 przedstawia analizę biomechaniczną prostych i złożonych ruchów człowieka w warunkach prawidłowych i różnych zaburzeniach układu ruchu oraz w warunkach obciążeń wewnętrznych i zewnętrznych organizmu K_W27 OM1_W07 OM1_W02 OM1_W03 07 potrafi wykorzystywać i obsługiwać podstawową aparaturę i sprzęt do badań laboratoryjnych i funkcjonalnych 08 interpretuje wyniki podstawowych badań klinicznych oraz wyniki diagnostyki funkcjonalnej dla doboru środków fizjoterapii, wykonywania zabiegów i stosowania podstawowych metod terapeutycznych 09 rozumie potrzebę stałego uaktualniania swojej wiedzy z zakresu nauk podstawowych oraz medycznych K_U07 K_U15 K_K01 OM1_U01 OM1_U02 OM1_U05 OM1_U05 OM1_U06 OM1_U07 OM1_U08 OM1_U10 OM1_K01 OM1_K02 OM1_K01 VII. Sposoby oceny: F1- odpowiedź ustna F2- sprawdzian pisemny F5- udział w dyskusji P1- egzamin pisemny VIII. Sposób weryfikacji efektów kształcenia Nr efektu Forma zajęć Sposób oceny 01 Wk7,A3, A8, T9, A1, A10, A11,A13, F1, F5,P1 02 Wk1, Wk2, Wk3, Wk4, Wk5, Wk6, A3, A10, A12, A13 F1,F5,P1 03 T6, A7, T8 F5, F1 05 Wk1, Wk2, Wk3, Wk4, Wk5, Wk6, Wk7,A2,A3, A4, A5, P1,F5,F1 A10, A12, A13 06 Wk1, Wk2, Wk3, Wk4, Wk5, Wk6 P1 07 T6, T8, F1,F5 08 A7, F5 09 A1,A14,A15 F5 IX. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów w punktach ECTS: 1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: udział w wykładach... 15 h udział w ćwiczeniach audytoryjnych... 26 h

udział w ćwiczeniach treningowych...4 h. konsultacje...1 h egzamin pisemny...2 h 2. Samodzielna praca studenta RAZEM: 48 h przygotowanie do ćwiczeń...10 h przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń......5 h przygotowanie do egzaminu...15 h RAZEM: 30 h godziny kontaktowe + samodzielna praca studenta OGÓŁEM: 76 h 1 punkt ECTS = 25-30 h pracy przeciętnego studenta, liczba punktów ECTS: 3 pkt ECTS - w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego 1,8 - w tym liczba punktów ECTS za godziny realizowane w formie samodzielnej pracy studenta 1,2 3. Liczba punktów za zajęcia praktyczne 0,2 udział w ćwiczeniach treningowych...4 h. X. Autor programu (dane kontaktowe): Ryszard Biernat, Mgr Grzegorz Lemiesz XI. Pieczęć i podpis Dziekana (akceptacja sylabusa)

OLSZTYŃSKA SZKOŁA WYŻSZA im. Józefa Rusieckiego PRZEDMIOT: Ergonomia KIERUNEK: Fizjoterapia KOD ECTS: 160-26-10-O13 PUNKTY ECTS: 0,5 SPECJALNOŚĆ:- FORMA STUDIÓW: studia stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: studia I 0 STATUS PRZEDMIOTU: obligatoryjny GRUPA PRZEDMIOTÓW:O OBSZAR KSZTAŁCENIA:M ROK/SEMESTR: III/5 PROFIL KSZTAŁCENIA: praktyczny Wykłady liczba godzin 10 Język wykładowy polski Ćwiczenia liczba godzin - Forma zaliczenia zaliczenie Wymagania wstępne/ zaliczenie przedmiotów poprzedzających: Bezpieczeństwo i higiena pracy I. Jednostka organizacyjna: Wydział Fizjoterapii II. Cele i zadania przedmiotu: zapoznanie z podstawami ergonomii i fizjologii pracy, zarządzania bezpieczeństwem pracy i higieną pracy, naświetlenie prawnych regulacji warunków pracy, przekazanie wiadomości o obciążeniach, uciążliwościach i zagrożeniach związanych z pracą oraz o sposobach ich ograniczania. III. Forma zajęć: wykład kursowy (Wk) IV. Treści programowe: Nr Wk1 Wk2 Temat wykładu Rys historyczny ergonomii. Ergonomia jako nauka interdyscyplinarna. Tematyka badań ergonomicznych. Układ człowiek-środowisko -praca.

Wk3 Środowisko pracy: czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne i społeczne, ocena ryzyka zawodowego, zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy. Wk4 Fizjologiczne uwarunkowania pracy: rodzaje pracy, obciążenia fizyczne i psychiczne, zjawisko zmęczenia i jego skutki, zjawisko biorytmów. Wk5 Konstrukcja miejsca pracy na przykładzie organizacji stanowiska komputerowego - zagrożenia i metody ich ograniczania. V. Literatura Literatura podstawowa: 1. Batogowska A., Podstawy ergonomii, Olsztyn 1998. 2. Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, t. I i II, red. D. Koradecka, Warszawa 1997. 3. Górska E., Ergonomia, Warszawa 2001. 4. Kowal E., Ekonomiczno-spoleczne aspekty ergonomii, Warszawa-Poznań 2002. 5. Wykowska M., Ergonomia jako nauka stosowana, Kraków 2009. Literatura uzupełniająca: 1. Ergonomia w opiece zdrowotnej, red. T. Pawlak, A. Prochas, Katowice 2003. 2. Ergonomia w zarządzaniu warunkami pracy, red. E. Kowal, Zielona Góra 2008. 3. Kiss B. A., Komputery dla rozsądnych, Wrocław 2008. 4. Wybrane problemy bezpieczeństwa i procesów pracy, red. J. S. Marcinkowski, Lublin 2009. VI. Efekty kształcenia: Nr efektu Efekt kształcenia Student, który zaliczył przedmiot potrafi: Odniesienie do efektów kierunkowych Odniesienie do efektów obszarowych 01 zaprezentować podstawową wiedzę na temat czynników i mechanizmów psychofizycznych działających w środowisku pracy, rozumie podstawowe zasady bezpiecznej pracy z pacjentem oraz organizacji własnego środowiska pracy, umie objaśnić zasady ergonomii, promocji BHP i profilaktyki schorzeń zawodowych K_W05 K_W20 K_W21 OM1_W01; OM1_W03; OM1_W06 OM1_W06; OM1_W03; OM1_W04; OM1_W05 OM1_W06; OM1_W02; OM1_W03; OM1_W07 02 stosować zdobytą wiedzę z zakresu ergonomii w działalności zawodowej i prywatnej, potrafi zastosować poznane metody i parametry do konstruowania własnego środowiska pracy 03 wykonywać powierzone zadania zgodnie z zasadami ergonomii i zasadami BHP obowiązującymi w K_U07 K_K17 OM1_U01; OM1_U02; OM1_U05 OM1_K07; OM1_K03; OM1_K04

placówkach zdrowotnych VII. Sposoby oceny (F- formująca, P podsumowująca): P1 - zaliczenie ustne lub P2 - zaliczenie pisemne VIII. Sposób weryfikacji efektów kształcenia Nr efektu Formy zajęć Sposób oceny 01 Wk1-Wk5 P1, P2 02 Wk1-Wk5 P1, P2 03 Wk1-Wk5 P1, P2 IX. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów w punktach ECTS: 1. Godziny kontaktowe z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego: udział w wykładach...10 h konsultacje...... 1h RAZEM: 11 h 2. Samodzielna praca studenta przygotowanie do zaliczenia pisemnego/ustnego przedmiotu:...5h RAZEM: 5 h godziny kontaktowe + samodzielna praca studenta OGÓŁEM: 16 h 1 punkt ECTS = 25-30 h pracy przeciętnego studenta, liczba punktów ECTS: 0,5 pkt. ECTS - w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe 0,3 pkt. ECTS, - w tym liczba punktów ECTS za godziny realizowane w formie samodzielnej pracy studenta 0,2 pkt. ECTS. 3. Liczba punktów ECTS za zajęcia praktyczne - 0 XI. Autor programu (dane kontaktowe telefon, e-mail) dr Edwin M. Naruszewicz XII. Pieczęć i podpis Dziekana (akceptacja sylabusa)

OLSZTYŃSKA SZKOŁA WYŻSZA im. Józefa Rusieckiego PRZEDMIOT: Etyka zawodowa KIERUNEK: Fizjoterapia KOD ECTS: 129-26-10-C2 PUNKTY ECTS: 1 SPECJALNOŚĆ: - RODZAJ STUDIÓW :studia stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: studia Iº ROK/ SEMESTR: I/2 STATUS PRZEDMIOTU: obligatoryjny GRUPA PRZEDMIOTÓW: C OBSZAR KSZTAŁCENIA: M PROFIL KSZTAŁCENIA: praktyczny Wykłady liczba godzin 15 Język wykładowy polski Ćwiczenia liczba godzin - Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną Wymagania wstępne/ Zaliczone przedmioty poprzedzające: Brak I. Jednostka organizacyjna: Wydział Fizjoterapii II. Cele i zadania przedmiotu: Wyposażenia studentów w wiedzę niezbędną do trafnego identyfikowania i rozwiązywania dylematów moralnych z jakimi przyjdzie im się zetknąć w przyszłej pracy zawodowej. III. Forma zajęć: Wykład informacyjny, wykład konwersatoryjny (Wk). IV. Treści programowe: Nr Wk1 Temat wykładu Etyka jako nauka. - Opisowy a normatywny charakter etyki.

Wk2 Wk3 Wk4 Wk5 Wk6 Wk7 Wk8 Wk9 Wk10 Wk11 Wk12 Wk13 Wk14 Wk15 - Moralność jako przedmiot etyki. - Moralność a prawo stanowione i obyczaj. - Psychologia i socjologia moralności. Pojęcie dobra jako wartości moralnej. - Poglądy na pochodzenie i sposób istnienia wartości moralnych. - Dobro moralne w różnych systemach normatywnych. - Istota konfliktu moralnego. Normy i oceny moralne. - Typologia norm moralnych. - Ocena moralna i rodzaje sankcji moralnych. - Wzorce moralne. Etyka zawodowa a etyka ogólna. - Pojęcie zawodu zaufania społecznego. - Kodeks zawodowy. Historia etyki lekarskiej. - Przysięga Hipokratesa. - Dzieje etyki lekarskiej w Polsce. - Doświadczenia II Wojny Światowej. Kodeks Etyczny Fizjoterapeuty. - Ogólne zasady etyki fizjoterapeuty: zasada dobroczynności, nieszkodzenia, autonomii pacjenta i solidarności. - Analiza dokumentu. Obowiązek udzielania pomocy. - Ramy moralne i prawne. - Zgoda i brak zgody pacjenta. Prawa pacjenta. Relacje - Karta praw pacjenta. - Godność lekarza i fizjoterapeuty. Tajemnica zawodowa. - Zakres obowiązywania, wyjątki. Ryzyko diagnostyczne. - Błąd lekarski. Fizjoterapeuta a współpracownicy i uczniowie. - Solidarność zawodowa. - Fizjoterapeuta jako nauczyciel. Fizjoterapeuta a zdrowie publiczne. - Postępowanie w obliczu niedomogów środków i sprzętu. - Dopuszczalne formy protestu zawodowego. Dobre obyczaje w praktyce prywatnej. - Granice konkurencji zawodowej. - Reklama a manipulacja. Wymóg podnoszenia wiedzy i umiejętności. - Etyczny wymiar prowadzonych badań naukowych. Bioetyka. - Etyczne problemy biogenezy i bioterapii. - Tanatologia. V. Literatura Literatura podstawowa: Brzeziński T., Etyka lekarska, PZWL, Warszawa 2002. Gillon R., Etyka lekarska. Problemy filozoficzne, PZWL, Warszawa 1997. Olejnik S., Etyka lekarska, Unia, Katowice 1995. Hołówka J., Etyka w działaniu, Prószyński i Ska, Warszawa 2001. Gubiński A., Kodeks Etyki Lekarskiej. Komentarz, Wyd. NIL, Warszawa 1995. Literatura uzupełniająca: Przewodnik po etyce, red. Singer P., Warszawa 2000. Tulibacki W., Etyka i nauki biologiczne, ART, Olsztyn 1994. Tyburski W., Wachowiak A., Wiśniewski R., Historia filozofii i etyki. Do współczesności. Źródła i komentarze, Toruń 2002. Jedynak S., Z teorii i historii etyki, KiW, Warszawa 1983.

VI. Efekty kształcenia: Nr Efekt kształcenia efektu Student, który zaliczył przedmiot potrafi: 01 ma świadomość istnienia wartości oraz norm moralnych odnoszących się do życia i zdrowia człowieka. 02 wskazuje i wyjaśnia zasady etyczne obowiązujące w pracy z pacjentem. 03 potrafi dokonać właściwego wyboru w sytuacji konfliktu moralnego. 04 postępuje zgodnie z zasadami Kodeksu Fizjoterapeuty, przestrzega tajemnicy dotyczącej stanu pacjenta oraz przebiegu fizjoterapii oraz wszelkich praw pacjenta 05 przyjmuje odpowiedzialność za decyzje i działanie 06 dba o podnoszenie swojej wiedzy i umiejętności. Odniesienie do efektów kierunkowych K_W15 K_W18 K_W29 K_U13 K_U21 K_K14 K_K06 K_K07 K_K08 K_K15 K_K12 K_K01 Odniesienie do efektów obszarowych OM1_W04, OM1_W03, OM1_W05, OM1_W08, OM1_W10 OM1_W05, OM1_W04 OM1_W08, OM1_W04, OM1_W05 OM1_U04, OM1_U10 OM1_U07, OM1_U06, OM1_U08, OM1_U11 OM1_K05, OM1_K03, OM1_K04, OM1_K07, OM1_K09 OM1_K03, OM1_K02, OM1_K05, OM1_K06, OM1_K07, OM1_K08 OM1_K03, OM1_K05, OM1_K06 OM1_K03, OM1_K05 OM1_K05, OM1_K03 OM1_K04, OM1_K02, OM1_K03, OM1_K05, OM1_K06, OM1_K07, OM1_K08 OM1_K01, OM1_K02 VII. Sposoby oceny: (F - formująca; P - podsumowująca) F1 odpowiedź ustna F2 - sprawdzian F5 udział w dyskusji P2 praca pisemna VIII. Sposób weryfikacji efektów kształcenia Nr efektu Forma zajęć Sposób oceny 01 Wk1 do Wk6, Wk15 F1, F2 02 Wk7, Wk8, Wk9, Wk14 F1, F2 03 Wk2, Wk12, Wk13 F5, P2 04 Wk6, Wk9, Wk14 F1, F2 05 Wk7, Wk10, Wk12 F5, P2 06 Wk11, Wk12 F1, F2, P2

IX. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów w punktach ECTS: 1. Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: udział w wykładach...... 15 h konsultacje... 1 h RAZEM: 16 h 2. Samodzielna praca studenta przygotowanie do sprawdzianu...5 h przygotowanie pracy zaliczeniowej.5 h RAZEM: 10 h godziny kontaktowe + samodzielna praca studenta OGÓŁEM: 26 h 1 punkt ECTS = 25-30 h pracy przeciętnego studenta, liczba punktów ECTS: 1 pkt ECTS - w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego 0,5 - w tym liczba punktów ECTS za godziny realizowane w formie samodzielnej pracy studenta 0,5 3. Liczba punktów ECTS za zajęcia praktyczne 0 X. Autor programu (dane kontaktowe): Dr Bogusław Pliszka XI. Pieczęć i podpis Dziekana (akceptacja sylabusa)

OLSZTYŃSKA SZKOŁA WYŻSZA im. Józefa Rusieckiego PRZEDMIOT: Etykieta KIERUNEK: Fizjoterapia KOD ECTS: 159-26-10-O2 PUNKTY ECTS: 0,25 SPECJALNOŚĆ: - FORMA STUDIÓW: stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: I stopnia STATUS PRZEDMIOTU: obligatoryjny GRUPA PRZEDMIOTÓW: O OBSZAR KSZTAŁCENIA: M ROK/SEMESTR: I/1 Wykłady liczba godzin 5 Język wykładowy polski Ćwiczenia liczba godzin - Forma zaliczenia zaliczenie/egzamin zaliczenie PROFIL KSZTAŁCENIA: praktyczny Wymagania wstępne/ zaliczenie przedmiotów poprzedzających: brak I. Jednostka organizacyjna: Wydział Fizjoterapii II. Cele i zadania przedmiotu: Celem wykładów jest zapoznanie studentów z normami współżycia społecznego i zachowania się w różnych sytuacjach oraz zagadnieniami dotyczącymi procedencji i znajomości dobrych obyczajów. Omówione zostaną podstawowe zasady etykiety w relacjach interpersonalnych. III. Forma zajęć: Wykład problemowy (Wp) IV. Treści programowe: Nr Temat wykładu

Wp1 Wp2 Wp3 Image znak czasów. Etyczne wyznaczniki zachowań człowieka. Savoir vivre w relacjach zawodowych. V. Literatura Literatura podstawowa: 1. Kamińska Radomska I.; Etykieta biznesu czyli międzynarodowy język kurtuazji, Warszawa 2003 2. Pernal E.; Taktownie, profesjonalnie, elegancko czyli etykieta w biznesie, Gdańsk 2000 3.Tautz- Wiessner G.; Savoir vivre w życiu zawodowym, Wrocław 2000 4. Szkoła Dobrych Manier prof. Michała Iwaszkiewicza, Warszawa 2010 Literatura uzupełniająca: 1. Brzozowski M.; Sztuka bycia i obycia, Warszawa 2006 2. Grzeczność nasza i obca, red. Małgorzata Marcjanik, Warszawa 2005 VI. Efekty kształcenia: Nr Efekt kształcenia efektu Student, który zaliczył przedmiot potrafi: 01 zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu etykiety i zastosować w zależności od sytuacji komunikacyjnej; Odniesienie do efektów kierunkowych K_W19 Odniesienie do efektów obszarowych OM1_W05; OM1_W04; OM1_W08; OM1_W03 02 odpowiednio zachować się (przestrzegając norm i reguł, unikając gaf i nietaktów); 03 komunikować się z innymi przestrzegając zasad kultury języka. K_K07 K_K08 K_U08 OM1_K03; OM1_K05; OM1_K06 OM1_K03; OM1_K03; OM1_K05 OM1_U03; OM1_U04; OM1_U05; OM1_U10 VII. Sposoby oceny (F- formująca, P podsumowująca): test pisemny (P1) VIII. Sposób weryfikacji efektów kształcenia Nr efektu Formy zajęć Sposób oceny 01 Wp1, Wp2 P1 02 Wp3 P1 03 Wp3 P1

IX. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów w punktach ECTS: 1. Godziny kontaktowe z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego: udział w wykładach...... 5 konsultacje... 1 RAZEM: 6 h 2. Samodzielna praca studenta przygotowanie do zaliczenia pisemnego:... 1 h RAZEM: 1 h godziny kontaktowe + samodzielna praca studenta OGÓŁEM: 7,5 h 1 punkt ECTS = 25-30 h pracy przeciętnego studenta, liczba punktów ECTS: 0,25 pkt. ECTS - w tym liczba punktów ECTS za godziny kontaktowe 0,2 pkt. ECTS, - w tym liczba punktów ECTS za godziny realizowane w formie samodzielnej pracy studenta 0,05 pkt. ECTS. X. Autor programu (dane kontaktowe telefon, e-mail): Barbara Królikowska Wunderlich XI. Pieczęć i podpis Dziekana (akceptacja sylabusa)

OLSZTYŃSKA SZKOŁA WYŻSZA im. Józefa Rusieckiego PRZEDMIOT: Fizjologia człowieka KIERUNEK: Fizjoterapia KOD ECTS: 120-26-10-A7 PUNKTY ECTS: 5 SPECJALNOŚĆ: - RODZAJ STUDIÓW: studia stacjonarne POZIOM KSZTAŁCENIA: studia I 0 ROK: I/2 STATUS PRZEDMIOTU; obligatoryjny GRUPA PRZEDMIOTÓW: A OBSZAR KSZTAŁCENIA: M PROFIL KSZTAŁCENIA: praktyczny Wykłady liczba godzin 30 Język wykładowy polski Ćwiczenia liczba godzin 45 Forma zaliczenia egzamin Wymagania wstępne/ Zaliczone przedmioty poprzedzające: Biologia medyczna, Anatomia prawidłowa człowieka, Podstawy biochemii, Antropologia I. Jednostka organizacyjna: Wydział Fizjoterapii II. Cele i zadania przedmiotu: tematyka przedmiotu obejmuje podstawy wybranych zagadnień z fizjologii człowieka. Treści wykładów i ćwiczeń ukierunkowane są namówienie podstawowych praw fizjologicznych człowieka, reakcjami fizjologicznymi organizmu w różnych warunkach środowiska zewnętrznego, w zależności od płci i wieku oraz wybranych zagadnień z patofizjologii człowieka. Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z mechanizmami funkcjonowania organizmu człowieka na poziomie komórkowym i systemowym, praktyczne poznanie metod i technik badawczych stosowanych do oceny wybranych funkcji organizmu, zdobycie umiejętności samodzielnego wykonania wybranych testów diagnostycznych oraz interpretacji uzyskanych wyników. III. Forma zajęć: wykład informacyjny (Wk), ćwiczenia laboratoryjne (L), ćwiczenia audytoryjne (A)

IV. Treści programowe: Nr Temat wykładu Wk1 Wprowadzenie do fizjologii. Podstawowe mechanizmy integracji i regulacji procesów fizjologicznych organizmu. Wk2 Układ nerwowy. Czynności komórek nerwowych Wk3 Układ nerwowy. Czucie i ruch. Odruchy. Wk4 Układ nerwowy. Nerwowa kontrola postawy ciała i czynności motorycznych. Wk5 Czynności mózgowia. Fizjologia wyższych czynności psychicznych. Procesy uczenia się i zapamiętywania. Wk6 Układ mięśniowy. Wk7 Kontrola środowiska wewnętrznego. Wydzielanie wewnętrzne. Wk8 Kontrola środowiska wewnętrznego. Czynność gruczołów dokrewnych. Cz. 2 Wk9 Układ krwiotwórczy. Funkcje krwi. Wk10 Układ sercowo-naczyniowy. Wk11 Oddychanie zewnętrzne. Nerwowa i chemiczna regulacja oddychania. Oddychanie wewnętrzne. Przemiana materii. Wk12 Układ trawienny. Odżywianie. Regulacja bilansu energetycznego. Otyłość i niedożywienie. Wk13 Płyny i elektrolity ustrojowe. Czynność nerek. Regulacja bilansu wodno elektrolitowego organizmu. Wk14 Równowaga kwasowo-zasadowa. Termoregulacja. Wk15 Fizjologia rozrodu Nr A1 L2 A3 L4 A5 A6 Temat ćwiczenia (ćwiczenia 3-godz.) Sprawy organizacyjne. Układ nerwowy. Oznaczanie pobudliwości odruchowej metodą Turcka. Zjawiska pobudzania i hamowania w układzie nerwowym. Hamowanie odruchów zginania doświadczenie Sieczenowa. Odruchowa kontrola napięcia mięśniowego. Doświadczenie Brondgeesta. Wpływ strychniny na pobudliwość OUN. Rola neuronów hamujących. Układ nerwowy. Odruchy rdzeniowe u człowieka. Odruch kolanowy z mięśnia czworogłowego uda. Odruch zginania mięśnia dwugłowego ramienia. Odruch ze ścięgna Achillesa. Odruch podeszwowy Babińskiego. Odruch źreniczny. Układ równowagi i jego rola w regulacji napięcia mięśniowego w utrzymaniu postawy ciała (próba Romberga, doświadczenie Barany ego). Badanie odruchu przedsionkowowo-ocznego (oczopląs obrotowy i poobrotowy). Badanie czucia skórnego (dotyku, bólu, temperatury). Badanie czucia dyskryminacji przestrzennej bodźca (czucie umiejscowienia, próg odległości dotykowej). Badanie zmysłu słuchu. Badanie zdolności lokalizacji źródła dźwięku u człowieka. Określanie progu słuchowego zegarkiem, szeptem i mową potoczną. Układ mięśniowy. Zjawiska bioelektryczne w mięśniach. Skurcz wtórorzędny. Bioelektryczne potencjały czynnościowe mięśnia szkieletowego. Zjawisko zmęczenia mięśnia i jego fizjologiczne podstawy. Zapis zmęczenia mięśnia szkieletowego przy drażnieniu pośrednim i bezpośrednim. Krew. Wybrane metody badań hematologicznych. Oznaczanie 16 podstawowych wskaźników hematologicznych we krwi krążącej człowieka (badanie własnej krwi). Zapoznanie się z przeciętnymi wartościami wskaźnika hematokrytowego u człowieka. Omówienie powiązań zawartości hemoglobiny we krwi z liczbą i objętością krwinek czerwonych. Mechanizmy hemostatyczne: badanie czasu krwawienia i czasu krzepnięcia krwi. Układ krążenia. Struktura i funkcja układu bodźcoprzewodzącego serca. Elektrofizjologia komórek układu bodźcoprzewodzącego serca. Potencjały czynnościowe komórek mięśnia sercowego. Elektrokardiografia (EKG). Sprzężenie elektromechaniczne w komórkach mięśnia serca. Modulujący wpływ autonomicznego układu nerwowego (współczulnego i przywspółczulnego) na układ bodźcoprzewodzący mięśnia sercowego człowieka. Regulacja funkcji mięśnia sercowego przez odruch z baroreceptorów tętniczych, chemoreceptorów tętniczych i receptorów czuciowych mięśnia sercowego. Praca mechaniczna mięśnia sercowego. Objętość wyrzutowa serca, pojemność minutowa serca, wzajemne zależności w czasie spoczynku i wysiłku. Układ krążenia. Obserwacja prądów czynnościowych serca. Badanie układu przewodzącego serca za pomocą przewiązek Stanniusa. Wpływ adrenaliny i acetylocholiny na pracę

L7 L8 L9 A10 L11 A12 S13 S14 A15 serca. Wpływ drażnienia nerwu błędnego na czynność serca. Wpływ jonów wapnia i potasu na pracę serca. Wpływ obniżonej i podwyższonej temperatury na pracę serca. Układ krążenia. Rejestracja potencjałów czynnościowych serca elektrokardiografia (EKG). Osłuchiwanie serca. Tony serca. Pomiar częstości skurczów serca i ciśnienia tętniczego krwi w różnych warunkach. Badanie autonomicznej regulacji układu krążenia. Badanie odruchów z baroreceptorów wysokociśnieniowych. Ocena sprawności antygrawitacyjnych mechanizmów kompensacyjnych. Próba ortostatyczna wg Cramptona i modyfikacja próby ortostatycznej wg Malareckiego. Układ oddychania. Obserwacja ruchów oddechowych klatki piersiowej człowieka podczas czytania, śmiechu, kaszlu, picia wody - obserwacja intensywności i amplitudy ruchów klatki piersiowej w zależności od czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Wykazanie roli elementów sprężystych płuc oraz przepony w oddychaniu. Obserwacja mechanizmu wdechu i wydechu na uproszczonym modelu klatki piersiowej (model Dondersa). Układ oddychania. Badanie spirometryczne. Spirometria statyczna i dynamiczna. Układ oddychania. Objętości i pojemności oddechowe. Obliczanie wartości podstawowych wskaźników sprawności funkcjonalnej płuc: pojemności życiowej (VC); funkcjonalnej pojemności rezydualnej (FRC); wentylacji minutowej (V E ). Komponenty tkankowe ciała. Pomiary masy i komponentów tkankowych ciała metodą BIA. Ocena proporcji komponentów tkankowych ciała na podstawie BMI. Nadwaga i otyłość. Ocena wpływu komponentów tkankowych ciała na obciążenie fizjologiczne organizmu człowieka. Ocena zagrożeń dla zdrowia wynikających z nieprawidłowych proporcji komponentów tkankowych ciała. Podstawowa przemiana materii. Obliczanie podstawowej przemiany materii metodą kalorymetryczną. MET. Obliczanie podstawowej przemiany materii i MET na podstawie komponentów tkankowych ciała. Seminarium Seminarium Kolokwium. Zaliczenie ćwiczeń. V. Literatura Literatura podstawowa: 1. Ganong W. F. Fizjologia. Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2007 2. Górski J. (red.). Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego. Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2006. 3. Konturek S., Brzozowski T. Fizjologia człowieka. Fizjologia ogólna, krew i mięśnie. Tom I. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2003. 4. Konturek S. Fizjologia człowieka. Układ krążenia. Tom II. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2003. 5. Konturek S. Fizjologia człowieka. Oddychanie, czynności nerek, równowaga kwasowo-zasadowa, płyny ustrojowe. Tom III. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2001. 6. Konturek S. Fizjologia człowieka. Neurofizjologia. Tom IV. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 1998. 7. Longstaff A. Neurobiologia krótkie wykłady. Warszawa, PWN 2002. 8. Traczyk W. Z. Fizjologia człowieka w zarysie. Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2005 9. Traczyk W. Z. (red.). Diagnostyka czynnościowa człowieka. Fizjologia stosowana. Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 1999. Literatura uzupełniająca Halicka-Ambroziak D., Jusiak R., Martyn A., Opaszowski B., Szarska I., Tyszkiewicz M., Wit B. Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania fizycznego. Warszawa, AWF 2001. Hansen J. T., Koeppen B.M. Atlas fizjologii człowieka Nettera. Wrocław, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner 2005. Jaskólski A, Jaskólska A. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka. Wrocław, AWF 2006. Kozłowski S., Nazar K. Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. Warszawa, Wydawnictwo