SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Krzywoustego w Słupsku 2013/2014 2014/2015 2015/2016 str. 1
PODSTAWY PRAWNE: 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zmianami). 2. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, tekst jednolity (Dz. U. 2005 nr 180 poz. 1495 ze zmianami). 3. Ustawa z dnia 8 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U.2010 nr 8 poz. 529). 4. Ustawa z dnia 4 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, tekst jednolity ( Dz. U. 2012 poz. 1356 ze zmianami) 5. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, tekst jednolity (Dz. U. 2012 poz. 124). 6. Rozporządzenie MENiS z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego (Dz.U. z 2012 r. poz. 977). 7. Rozporządzenie MENiS z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno - icznej w publicznych przedszkolach i placówkach (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 532). 8. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. 2003 nr 26 poz. 226). 9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 21 maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół ( Dz. U. 2001 r. nr 61 poz. 624 ze zmianami). str. 2
WSTĘP Nowoczesna profilaktyka zaburzeń rozwoju, uzależnień i patologii społecznej wśród dzieci i młodzieży to zespół interdyscyplinarnych działań, spełniających równolegle dwa główne cele: a) wzmacnianie czynników chroniących poprzez promowanie zdrowia, umożliwienie satysfakcjonującego życia oraz rozwijanie potencjalnych możliwości ludzi, b) eliminowanie czynników ryzyka i przeciwdziałanie im. W zależności od tego, jak znaczące są zaburzenia, rozróżnia się profilaktykę pierwszo-, drugo- i trzeciorzędową. 1. Działania profilaktyki pierwszorzędowej - mają na celu wzmocnienie czynników (wewnętrznych i zewnętrznych) chroniących przed patologią i kreujących zdrowie oraz wysoką jakość życia. 2. Działania profilaktyki drugorzędowej - odnoszą się do środowisk (osób), które z różnych powodów zagrożone są patologią. 3. Działania profilaktyki trzeciorzędowej - to forma terapii, interwencji kryzysowej stosowanej w wypadkach, gdy dziecko zostało już dotknięte patologią. Szkolny Program Profilaktyki obejmuje działania, których celem jest zapobieganie zachowaniom ryzykownym uczniów i szkodom wynikającym z problemów w ich otoczeniu, a także reagowanie na pojawiające się zagrożenia i eliminowanie czynników ryzyka, takich jak negatywny wpływ grupy rówieśniczej, dysfunkcje wynikające z sytuacji rodzinnej, absencji, przemocy, dostępności do używek, stresu i depresji, zaburzeń żywienia. Działania profilaktyczne to także wzmacnianie czynników takich jak zainteresowanie nauką, więź emocjonalna z rodzicami, poszanowanie norm, wartości i autorytetów, edukacja rodziców, kształtowanie umiejętności dokonywania właściwych wyborów, racjonalne spędzanie czasu wolnego. str. 3
Założenia szkolnego programu profilaktyki wynikające z podstawy prawnej, powinności nauczyciela, realnych potrzeb: a) zapoznanie członków Rady Pedagogicznej z sytuacją wychowawczą w klasach I (sytuacja rodzinna i materialna uczniów, stan zdrowia, dysfunkcje, trudności wychowawcze oraz inne informacje o pierwszoklasistach), b) program realizowany jest w klasach I, II, III, c) program jest integralną częścią programu wychowawczego I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Krzywoustego w Słupsku, d) program odpowiada na realne problemy i zagrożenia pojawiające się w szkole i środowisku, e) formy i sposoby działań z zakresu profilaktyki pierwszorzędowej, drugorzędowej i trzeciorzędowej są dostosowane do wieku i potrzeb uczniów, f) do realizacji zadań włączają się wszyscy nauczyciele,, pielęgniarka szkolna, we współpracy z rodzicami i wyspecjalizowanym instytucjami, g) zadania zawarte w niniejszym programie profilaktycznym oparte zostały na rozwijaniu umiejętności życiowych, które zapewniają młodzieży prawidłowy rozwój psychospołeczny i przygotowują do pełnienia różnych ról w społeczeństwie. Diagnoza sytuacji wychowawczej w szkole Przy tworzeniu Szkolnego Programu Profilaktyki uwzględnione zostały: dotychczasowe działania podejmowane przez szkołę, wyniki przeprowadzonych diagnoz wychowawczych, rozmowy z nauczycielami, rodzicami i uczniami, spostrzeżenia a oraz wiedza zawarta w literaturze fachowej, analiza dokumentów wskazujących na występowanie problemów i zagrożeń w szkole. Zaproponowany system oddziaływań profilaktycznych uwzględnia następujące dysfunkcje i problemy: 1. w zakresie zagrożeń szkolnych: różne formy agresji i przemocy, wandalizm; problemy zdrowotne, zaburzenia jedzenia, zaburzenia nastroju, depresje, nerwice; zaburzone relacje z rówieśnikami i rodziną; problem niskiej frekwencji; 2. w zakresie zagrożeń środowiskowych: stagnacja ekonomiczna rodzin, utrata pracy i zarobków; rodziny dysfunkcyjne, zdezintegrowane, zaniedbane; problemy zdrowotne; zaburzenia więzi emocjonalnej z dzieckiem; uzależnienie od komputera, niewłaściwe wykorzystanie Internetu. str. 4
Cel ogólny programu: Doskonalenie umiejętności życiowych uczniów (komunikacja, umiejętności interpersonalne, radzenie sobie z emocjami i ze stresem, rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji, krytyczne oraz twórcze myślenie, samoświadomość i empatia) jako czynników chroniących przed zagrożeniami oraz wspierających proces uczenia się. Cele szczegółowe: poprawa komunikacji w relacjach uczeń uczeń, nauczyciel uczeń, nauczyciel rodzic, rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem i sytuacjami trudnymi, rozróżnianie pozytywnych i negatywnych emocji, rozwijanie umiejętności dostrzegania swoich mocnych i słabych stron, kształtowanie postawy asertywnej, kształtowanie postawy prozdrowotnej, rozwijanie umiejętności podejmowania decyzji i zachowania się w sytuacjach ryzykownych (palenie papierosów, picie alkoholu, eksperymentowanie z narkotykami), poznanie sposobów rozwiązywania konfliktów bez agresji i przemocy, kształtowanie odpowiedzialności za własne czyny i zachowanie w stosunku do innych ludzi, zachęcanie do działań wolontariackich i charytatywnych, zachęcanie do uczenia się i udziału w różnych formach rozwijających zainteresowania. str. 5
Szczegółowy plan działania: Zadanie Sposób realizacji Realizatorzy Terminy 1.Budowanie wzajemnych relacji uczeń - uczeń, uczeń - nauczyciel, uczeń - rodzic opartych na zaufaniu i szacunku. 1.Integrowanie zespołu klasowego poprzez udział w wycieczkach, imprezach klasowych i szkolnych. 2.Lekcje na temat rozwiązywania konfliktów i mediacji, budowania poczucia własnej wartości, asertywności, poczucia własnej wartości 3.Rozwiązywanie konfliktów między uczniami, uczniami i nauczycielami., dyrektor, mediator wg potrzeb Planowane efekty w postawach uczniów Ma poczucie przynależności i akceptacji w klasie i w szkole. Relacje z nauczycielami, rodzicami i kolegami oparte są na wzajemnym szacunku i zaufaniu. 2.Podejmowanie działań profilaktycznych zapobiegających nałogom. 1.Informowanie uczniów o skutkach palenia tytoniu 2.Lekcje wychowawcze, prelekcje na temat skutków picia i nadużywania alkoholu oraz innych środków psychoaktywnych (program kierowany do uczniów, nauczycieli i rodziców) 3. Światowy Dzień walki z HIV/AIDS. pielęgniarka, szkolny, nauczyciel biologii j.w. Zna negatywne skutki stosowania używek, dokonuje właściwego wyboru w sytuacjach ryzykownych. 3.Wyrabianie nawyków zdrowego stylu życia. 1.Zachęcanie do aktywnego wypoczynku. 2.Realizacja programów prozdrowotnych klas, nauczyciele biologii, nauczyciele wychowania Uczestniczy w aktywnych formach spędzania wolnego czasu. Potrafi str. 6
4.Udzielenie pomocy i wsparcia uczniom i ich rodzicom w rozwiązywaniu problemów. (zaburzenia żywienia, profilaktyka nowotworowa, kontrola stresu, transplantologia, pierwotna profilaktyka wad cewy nerwowej, FAS, DDA - dorosłe dzieci alkoholików). 1.Przekazywanie informacji o formach pomocy i placówkach jej udzielających. 2.Analizowanie sytuacji uczniów (wyniki w nauce, frekwencja, zachowanie). 3.Wspieranie uczniów, którzy mają trudności w nauce. 4.Indywidualne rozmowy z uczniami, którzy mają problemy. 5. Lekcje dotyczące radzenia sobie ze stresem i zasad efektywnego uczenia się. fizycznego,, pielęgniarka, nauczyciele przedmiotów, pielęgniarka, dyrektor na bieżąco, wg potrzeb świadomie decydować o swoim zdrowiu, dbać o zdrowie własne i swojej rodziny. Wie, kto może udzielić pomocy w szkole i poza szkołą, zna instytucje i organizacje udzielające pomocy. Otrzymuje wsparcie w trudnej sytuacji. Wykazuje chęć poprawy wyników w nauce. 5.Motywowanie uczniów do osiągania sukcesów. 6.Poprawa frekwencji uczniów na zajęciach lekcyjnych. 1.Stwarzanie uczniom możliwości prezentowania umiejętności, uzdolnień, zainteresowań, hobby. 2.Stosowanie pochwał wobec uczniów. 1.Systematyczna, miesięczna analiza frekwencji uczniów. 2.Przestrzeganie przez wychowawców zasad usprawiedliwiania nieobecności. 3.Indywidualne nauczyciele, dyrektor j.w. na bieżąco na bieżąco wg Czuje się doceniony i motywowany do dalszej pracy. Rozumie, że systematyczna obecność na zajęciach lekcyjnych ma korzystny wpływ na jego wyniki w nauce. str. 7
7.Uwrażliwienie młodzieży, niesienie pomocy chorym, słabszym i pokrzywdzonym, zaangażowanie w działania wolontariatu. rozmowy z uczniami niesystematycznie uczęszczającymi na zajęcia lekcyjne oraz z ich rodzicami. 4.Wyciąganie konsekwencji zgodnych z obowiązującymi przepisami wobec uczniów, którzy nie uczęszczają na zajęcia lekcyjne. 1.Prowadzenie akcji charytatywnych na terenie szkoły. 2.Udział uczniów w akcjach charytatywnych poza szkołą, np. WOŚP, działania Caritas, wspieranie Schroniska dla zwierząt. 3.Akcje honorowego krwiodawstwa. 4.Udział w działaniach Klubu Wolontariusza w szkole., dyrektor dyrektor Samorząd Uczniowski, Klub Wolontariusza, pielęgniarka, nauczyciele potrzeb na bieżąco Wie na czym polega praca wolontariusza, uczestniczy w różnych akcjach charytatywnych, potrafi okazać wsparcie i pomoc. str. 8