PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM W BRZEZINACH w roku szkolnym 2015/2016 Zatwierdzony Uchwałą Rady Rodziców nr I/2015/2016 z dnia 30.09.2015 r. Chwała rady pedagogicznej nr III/15/15/16 z dnia 05.10.2015 r.
Podstawa prawna do realizacji działań profilaktycznych: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. (Dz. U. Nr 51 poz. 458 z póź. zmianami) w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedosto sowaniem społecznym Rozporządzenie MEN z dnia 18.08.2015 roku w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. Ustawa o systemie oświaty z dn. 7 września 1991r. z póź, zm. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 roku Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 roku z póź, zm. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 roku z póź, zm. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu z dnia 9 listopada 1995 roku. z póź, zm. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z póź, zm. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Konwencja o Prawach Dziecka Rządowego programu na lata 2014 2016 Bezpieczna i przyjazna szkoła Szkolne akty prawne (program wychowawczy szkoły, statut, regulaminy).
Spis treści I. Wstęp II. III. Diagnoza środowiska szkolnego Cele IV. Adresat programu: V. Realizatorzy: VI. Miejsce realizacji: VII. Instytucje wspierające: VIII. Strategie i metody realizacji programu IX. Osiągnięcia uczestników programu X. Ewaluacja szkolnego programu profilaktyki XI. Harmonogram Program profilaktyki I. Wstęp
Nadrzędnym celem działań edukacyjnych szkoły jest wszechstronny rozwój ucznia. Edukacja szkolna polega na harmonijnej realizacji przez nauczycieli zadań w zakresie nauczania, kształcenia umiejętności i wychowania. Działalność edukacyjna szkoły jest określana przez: szkolny zestaw programów nauczania program wychowawczy szkoły program profilaktyki Elementy te tworzą spójną całość, a ich przygotowanie i realizacja są zadaniem za-równo całej szkoły, jak i każdego nauczyciela. Działalność profilaktyczna w szkole i placówce polega na realizowaniu działań z zakresu profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i wskazującej. Zachowania ryzykowne związane z używaniem środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych przez uczniów i wychowanków, charakteryzujących się nieprzestrzeganiem przyjętych dla danego wieku zwyczajowych norm i wymagań, niosących ryzyko negatywnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego i psychicznego ucznia lub wychowanka oraz jego otoczenia społecznego. Profilaktyka uniwersalna wspieranie wszystkich uczniów i wychowanków w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie zachowań ryzykownych niezależnie od poziomu ryzyka używania przez nich środków i substancji psychoaktywnych. Profilaktyka selektywna wspieranie uczniów i wychowanków, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych;: Profilaktyka wskazująca wspieranie uczniów i wychowanków, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków i substancji, psychoaktywnych, lub występowania innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia. Najważniejsze działania własne szkoły to: stwarzanie przyjaznego klimatu /dobra komunikacja, osobowe relacje między nauczycielami i uczniami, udzielanie emocjonalnego wsparcia dzieciom i młodzieży, zwłaszcza w sytuacjach trudnych/ nauczyciele stanowiący pozytywne wzorce /niepijący, niepalący, posiadający tzw. inteligencję emocjonalną/ budowanie dobrej współpracy z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników działań wychowawczych oraz profilaktycznych prowadzonych przez nauczycieli II. Diagnoza środowiska szkolnego opracowana na podstawie ankiet, obserwacji, wywiadów Agresja wśród dzieci i młodzieży Zaburzona komunikacja w relacji uczeń uczeń, uczeń człowiek dorosły Nieumiejętność polubownego rozwiązywania konfliktów
Coraz mniejsza pomoc ze strony rodziców Grupa uczniów wagarujących Grupa uczniów korzystających z używek(papierosy, alkohol, narkotyki) Ze względu na przedstawioną diagnozę działania profilaktyczne uwzględniać będą następujące strategie: Informacyjno - edukacyjna nastawiona na przekazywanie informacji o zagrożeniach oraz ćwiczenie ważnych umiejętności życiowych Alternatywna umożliwiająca uczniom zaspokojenie potrzeby aktywności i osiągnięć poprzez angażowanie się w jakąś pozytywną działalność Specjalistyczna pomoc dla uczniów z grup ryzyka, podjęcie działań interwencyjnych. III. Cele 1. Minimalizowanie przyczyn agresji (szczególnie werbalnej) oraz kształcenie opanowania techniki radzenia sobie z agresją innych. 2. Promocja zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji (np. alkoholowej, narkotykowej) poprzez rozwijanie psychospołecznych umiejętności życiowych uczniów. IV. Adresat programu: Wszyscy uczniowie Gimnazjum w Brzezinach, nauczyciele, rodzice V. Realizatorzy: 1. Wychowawcy klas: dokonuje diagnozy klasy w celu zaplanowania oddziaływań wychowawczoprofilaktycznych; prowadzi lekcje wychowawcze zgodnie z opracowaną na początku roku szkolnego tematyką uwzględniającą zagadnienia zawarte w szkolnym programie profilaktyki; każdorazowo reaguje na dostrzeżone pozytywne i negatywne zachowania uczniów; indywidualnie rozmawia z wychowankami sprawującymi trudności wychowawcze diagnozując przyczyny niewłaściwych zachowań w celu zaplanowania odpowiednich oddziaływań; kieruje ucznia na zajęcia indywidualne lub grupowe umożliwiające rozwiązanie jego problemów; zaprasza do klasy pedagoga, psychologa do prowadzenia zajęć wychowawczych; analizuje wyniki nauczania i frekwencję uczniów na zajęciach szkolnych; kontaktuje się z rodzicami i prawnymi opiekunami uczniów poprzez wywiadówki, indywidualne spotkania w domu wychowanka lub na terenie szkoły, korespondencję w formie listu, kontakt telefoniczny; bierze udział w pracach zespołów wychowawczych, analizując zachowania uczniów podejmujących zachowania ryzykowne; ustala ocenę z zachowana po konsultacji z uczniami i innymi nauczycielami uwzględniając punktowy system oceniania zachowania. 2. Nauczyciele: wspomagają wychowawców w systematycznych oddziaływaniach wychowawczoprofilaktycznych prowadzonych w ramach zajęć obowiązkowych i dodatkowych; wprowadzają do tematyki swoich przedmiotów elementy programu profilaktyki; współpracują z wychowawcami, pedagogiem i psychologiem pracującymi w szkole w celu wspólnego diagnozowania i naprawiania niepożądanych zachowań uczniów;
stwarzają uczniom atmosferę i warunki pracy sprzyjające pokonywaniu trudności i niezbędne do prawidłowego rozwoju. 3. Pedagog szkolny, psycholog: współpracuje z wychowawcami, nauczycielami w podejmowaniu działań o charakterze profilaktycznym; prowadzi indywidualne rozmowy z wychowawcami, uczniami, rodzicami; współpracuje z rodzicami włączając ich w rozwiązywanie problemów wychowawczych; otacza opieką uczniów z rodzin o niskim statusie materialnym, niewydolnych wychowawczo; współpracuje z instytucjami i organizacjami podejmującymi działania na rzecz dzieci i rodzin; informuje Radę Pedagogiczną o podejmowanych działaniach wychowawczych i profilaktycznych. 4. Nauczyciel prowadzący zajęcia z wychowania do życia w rodzinie: uczy umiejętności poznawania siebie, samoakceptacji; buduje więzi osobowe - koleżeństwo, przyjaźń, miłość; przygotowuje uczniów do pełnienia ról małżeńskich i rodzicielskich poprzez odkrywanie i akceptowanie swojej płciowości; prowadzi profilaktykę HIV/AIDS. 5. Wychowawca świetlicy: organizuje czas wolny uczniom poprzez zajęcia pozalekcyjne; współpracuje z pedagogiem, psychologiem, wychowawcami i nauczycielami w podejmowaniu działań o charakterze profilaktycznym wspiera rodziców uczniów z problemami edukacyjnymi i wychowawczymi. 6. Samorząd Uczniowski: pomaga w organizowaniu działań profilaktycznych szkoły; jest współtwórcą procedur, regulaminów obejmujących tematykę wychowawczą i profilaktyczną realizowaną w szkole; wskazuje zagrożenia i niebezpieczeństwa pojawiające się w szkole oraz możliwości ich usunięcia; współorganizuje zajęcia pozalekcyjne, imprezy szkolne. VI. Miejsce realizacji: Zajęcia lekcyjne i pozalekcyjne w szkole. VII. Instytucje wspierające: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Brzezinach Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Komenda Policji w Kaliszu Sąd Rejonowy w Kaliszu Wydział Rodzinny i Nieletnich; Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 1 w Kaliszu Stowarzyszenie Karan VIII. Strategie i metody realizacji programu Strategie informacyjne (metody): pogadanka, spotkanie ze specjalistami
prezentacja filmu pełnometrażowego, wideo, wycieczka tematyczna, praca w oparciu o tekst przewodni (książkę), prezentacja teatralna i parateatralna itp. Strategie edukacyjne (metody): realizacja znanych programów edukacyjnych, krąg uczuć, rysunki, drama, przedstawienia, burza mózgów, dyskusja, symulacja różnych sytuacji życiowych np.: rozwiązywanie wyimaginowanego konfliktu, technika uzupełniania zdań, gry i zabawy dydaktyczne, praca w małych grupach, metody pedagogiki zabawy, happeningi, uroczystości (obrzędowość szkolna) itp. Strategie działań alternatywnych (metody): koła zainteresowań, spotkania hobbystów, wycieczki, festyny, zajęcia i zawody sportowe itp. Strategie interwencyjne (metody): interwencja w środowisku domowym ucznia, interwencja w środowisku szkolnym ucznia, interwencja w sytuacji kryzysu rozwojowego (prowadzona przez specjalistę), pomoc psychologiczna, pedagogiczna (prowadzona przez specjalistę), IX. Osiągnięcia uczestników programu Uczniowie w zakresie wiedzy powinni: Posiadać informacje o środkach psychoaktywnych i ich działaniu Rozumieć społeczną problematykę uzależnień i innych zaburzeń, a w szczególności ich koszty społeczne zakres i drogi rozpowszechniania się Rozumieć istotę działania i wpływu środków masowej informacji na zachowanie człowieka /zwłaszcza dzieci i młodzieży/ Posiadać pełne rozeznanie odnośnie lokalnych rozmiarów problemów psychospołecznych oraz placówek niosących pomoc Posiadać umiejętności radzenia sobie z trudnościami życiowymi. W zakresie wartości uczniowie powinni: Być świadomi swojej odpowiedzialności za tworzenie i zachowywanie zdrowego środowiska w domu rodzinnym, szkole, w najbliższym otoczeniu
Akceptować pogląd, że społeczeństwo nie toleruje używania środków odurzających i innych zachowań niszczących zdrowie Rozwijać poczucie własnej wartości i akceptować pozytywne aspekty własnego dojrzewania i rozwoju Rodzice winni: Mieć jasno ustalony i akceptowany przez dziecko system norm, wartości i zasad Aktywnie współpracować ze szkołą, dzieląc odpowiedzialność za podejmowane wspólnie oddziaływania profilaktyczno-wychowawcze i opiekuńcze Dostarczać wzorców zdrowego stylu życia i alternatywnych form spędzania czasu wolnego Kształtować poczucie własnej wartości u dziecka, okazywać jemu miłość i szacunek Posiadać wiedzę na temat potrzeb rozwojowych dzieci oraz zagrożeń i możliwości przeciwdziałania im Nauczyciele powinni: Posiadać aktualną wiedzę na temat profilaktyki Dostarczać wzorców konstruktywnego stylu życia Posiadać umiejętność pozwalającą na utrzymywanie osobowych relacji z uczniem Posiadać umiejętność mobilizowania uczniów i rodziców do włączania się w program profilaktyki X. Ewaluacja szkolnego programu profilaktyki Cel główny ewaluacji: Podniesienie efektywności pracy profilaktycznej szkoły. Cele szczegółowe ewaluacji: Uzyskanie informacji o przebiegu realizacji programu profilaktyki Poznanie ewentualnych trudności i niedociągnięć, które pojawią się w trakcie realizacji programu. Dokonanie oceny w zakresie wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu. Obiekt ewaluacji: Funkcjonowanie programu profilaktyki w środowisku szkolnym Kryteria ewaluacji: Zgodność efektów programu z założonymi celami. Zgodność z obowiązującymi przepisami. Pytania kluczowe Czy szkolny program profilaktyki uwzględnia właściwe przepisy prawa oświatowego? Jaki jest stopień znajomości szkolnego programu profilaktyki wśród uczniów, nauczycieli i rodziców? Czy cele i zadania szkolnego programu profilaktyki są realizowane przez uczniów, nauczycieli, rodziców? W jaki sposób przebiega realizacja celów i zadań szkolnego programu profilaktyki? W jaki sposób szkolny program profilaktyki wpływa na rozwój ucznia, jego funkcjonowanie w środowisku szkolnym i pozaszkolnym. Metody zdobywania informacji: Analiza dokumentacji szkolnej (dzienników lekcyjnych, arkuszy ocen, zeszytów uwag).
Badania kwestionariuszowe ankieta i jej analiza. Wywiad z wybranymi osobami. Obserwacja. Próba: Wybrani losowo nauczyciele, rodzice, uczniowie. Monitorowanie Dokonywanie będzie przez zespół ds. szkolnego programu profilaktyki na koniec każdego semestru, z wykorzystaniem wybranych metod zdobywania informacji. Raport Pisemny do wiadomości rady pedagogicznej, rady rodziców oraz samorządu szkolnego (opracowanie i prezentacja wyników badań).
HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH w roku szkolnym 2015/2016 Lp. 1. Działania Termin Odpowiedzialny Współodpowiedzialny Analiza sytuacji wychowawczej szkoły IX-X pedagog 2. Możliwość uczestniczenia uczniów w zajęciach pozalekcyjnych w ramach godzin z art.42.ust.2pkt.2 ustawy KN cały rok dyrektor pedagog 3. Organizowanie u udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole cały rok pedagog 4. Konsekwentne stosowanie procedur reagowania w sytuacjach kryzysowych, w tym związanych z wystąpieniem przemocy w szkole Cały rok pedagog 5. Propagowanie rozwijanie umiejętności wychowawczych na zebraniach dla rodziców XI, II, IV psycholog i pedagog 6. Udostępnianie pomocy psychologiczno-pedagogicznej wszystkim uczniom, rodzicom i nauczycielom cały rok Psycholog
pedagog 7. Podnoszenie kompetencji wychowawczych nauczycieli i wychowawców w zakresie profilaktyki uzależnień rada szkoleniowa 8. Upowszechnianie materiałów edukacyjnych dla uczniów i rodziców dotyczących bezpiecznego korzystania z Internetu cały rok pedagog i psycholog Wychowawcy Nauczyciele informatyki 9. Organizacja warsztatów integracyjnych w klasach pierwszych X psycholog Realizacja Wielkopolskiego Programu Bezpieczna Szkoła 10. - spotkanie z policjantem z Wydziału Prewencji KM policji w Kaliszu na temat odpowiedzialności prawnej nieletnich. - spotkanie z przedstawicielem Policji na temat bezpieczeństwa w ruchu drogowym III V pedagog 11. Stop agresji i przemocy - działania realizowane na lekcjach do dyspozycji X, V psycholog klas pedagog 12. Zabezpieczanie szkoły przed handlarzami narkotyków i innymi niepożądanymi osobami /zamykanie szkoły, kontrola wejść, monitoring/ cały rok dyrektor woźny 13. Wzmacnianie dyżurów międzylekcyjnych oraz dodatkowych, pełnionych przez rodziców podczas imprez szkolnych (dyskoteki) cały rok wicedyrektor
14. Rozwijanie umiejętności społecznych wśród uczniów/np. asertywność, rozwiązywanie konfliktów, zgodnie z planem pracy i WDŻ psycholog nauczyciele i 15. Kształtowanie u uczniów umiejętności życiowych, w szczególności samokontroli, radzenia sobie ze stresem, rozpoznawania i wyrażania własnych emocji; cały rok psycholog 16. 17. Prowadzenie wewnątrzszkolnego doskonalenia kompetencji nauczycieli i wychowawców w zakresie rozpoznawania wczesnych objawów używania środków i substancji, o których mowa w 1 ust. 2, oraz podejmowania szkolnej interwencji profilaktycznej Doskonalenie kompetencji nauczycieli i wychowawców w zakresie profilaktyki używania środków i substancji, o których mowa w 1 ust. 2, norm rozwojowych i zaburzeń zdrowia psychicznego wieku rozwojowego. cały rok psycholog cały rok psycholog 18. Realizacja profesjonalnych programów profilaktycznych zgodne z Gminnym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych XII, II pedagog Przedstawiciel KARANU 19. Organizacja spotkań dla rodziców na temat uzależnień /przedstawiciele policji, KARANU/ X, IV IV pedagog klas 20. Realizacja programu profilaktycznego Narkotyki? To bez sensu V pedagog psycholog 21. Realizacja programów profilaktycznych organizowanych przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Kaliszu /np. Bądźmy zdrowi - wg harmonogramu Pielęgniarka szkolna Nauczyciele wychowania
wiemy więc działamy, Trzymaj formę, Znajdź właściwe rozwiązanie / fizycznego 22. Organizacja kursu pierwszej pomocy przedmedycznej III nauczyciele wychowania fizycznego A. Nawrocik 23. Propagowanie wszelkich zachowań prozdrowotnych, zdobycie przez ucznia i wiedzy i umiejętności pozwalających na prowadzenie zdrowego stylu życia cały rok pielęgniarka wszyscy nauczyciele 24. Aktywne uczestnictwo w zajęciach z kultury fizycznej cały rok nauczyciele wychowania fizycznego