PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej Nr 1 im. Sługi Bożego Księdza Prymasa Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Biłgoraju
Program opracowany został na okres trzech lat, tzn. rok szkolny 2016/17, 2017/18. 2018/19. Podstawa prawna: 1) Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (DzU 1997 nr 78, poz. 483 ze zm.) art. 72; 2) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: DzU 2015r., poz. 2156 ze zm.); 3) Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. 4) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół; 5) Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (tekst jedn.: DzU 2002 nr 147, poz. 1231 ze zm.); 6) Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (DzU 2005 nr 179, poz. 1485 ze zm.); 7) Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst jedn.: DzU 2002 nr 11, poz. 109 ze zm.); 8) Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (tekst jedn.: DzU 1996 nr 10, poz. 55 ze zm.); 9) Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (DzU 1994 nr 111, poz. 535 ze zm.); 10) Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (DzU 2005 nr 180, poz. 1493 ze zm.);
11) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (DzU 2013, poz. 532); 12) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie (DzU 2015, poz. 1113); 13) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (DzU 2015 poz.1249) 14) Statut szkoły; 15) Program Wychowawczy Szkoły. WSTĘP Profilaktyka szkolna to działania mające na celu zapobieganie niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu się uczniów. Obejmuje eliminowanie czynników zachowań ryzykownych oraz wzmacnianie działań chroniących przed niepożądanymi zjawiskami. Program przeznaczony jest dla uczniów klas 0 VI Szkoły Podstawowej Nr 1 im. Sługi Bożego Księdza Prymasa Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Biłgoraju. W programie przewidziane są również działania skierowane do rodziców uczniów, wychowawców i nauczycieli. Treści programu są ściśle powiązane z Programem Wychowawczym szkoły. Program wspomaga prawidłowy rozwój uczniów i wychowawczą rolę rodziny. Zadania programowe są realizowane przez wszystkich wychowawców, nauczycieli zajęć edukacyjnych i specjalistów szkoły. Realizacja programu odbywa się w ramach zajęć edukacyjnych, zajęć pozalekcyjnych, imprez i
uroczystości szkolnych, wycieczek, rajdów tzn. w każdej formie działalności szkoły. W zakresie profilaktyki uniwersalnej program obejmuje: - promowanie zdrowego stylu życia i zdrowego odżywiania, - informowanie o skutkach zachowań ryzykownych, - wspieranie umiejętności zaspokajania różnych potrzeb, - nawiązywanie prawidłowych relacji z rówieśnikami i dorosłymi, - zdobywanie umiejętności radzenia sobie ze stresem i rozwiązywania konfliktów. W zakresie profilaktyki selektywnej program obejmuje: - działania umożliwiające wczesną identyfikację osób z grupy podwyższonego ryzyka, - współpracę ze specjalistami, - zajęcia socjoterapeutyczne, - poradnictwo rodzinne. DIAGNOZA Na podstawie wyników ewaluacji wewnątrzszkolnej przeprowadzonej w oparciu o ankiety dla uczniów, rodziców i nauczycieli, obserwacje, badanie dokumentacji szkoły, oraz analizy problemów poruszanych na spotkaniach zespołów nauczycieli stwierdzono potrzebę podjęcia działań w zakresie zapobiegania: - przemocy rówieśniczej, w tym agresji słownej i emocjonalnej, - złym nawykom żywieniowym uczniów, - stosowaniu używek (palenie tytoniu, picia napojów energetyzujących), - nieprawidłowym relacjom z rówieśnikami, nauczycielami, rodziną, pracownikami niepedagogicznymi, - wypadkowości w szkole,
- niepowodzeniom edukacyjnym, - uzależnieniu od komputerów, Internetu i telefonów komórkowych. Uczniowie naszej szkoły, w większości żyją w środowisku, w którym przeważają czynniki chroniące nad czynnikami ryzyka odnośnie zażywania substancji psychoaktywnych. Profilaktyka narkomanii i uzależnień w naszej szkole to tzw. profilaktyka uniwersalna i powinna dotyczyć budowania systemu wartości i pozytywnego obrazu własnej osoby, nauki radzenia sobie z trudnymi sytuacjami i nieprzyjemnymi emocjami, konstruktywnego rozwiązywania konfliktów oraz podtrzymywania świadomości uczniów o szkodliwości narkotyków i dopalaczy poprzez dostarczanie rzetelnej wiedzy. CELE OGÓLNE Cele ogólne programu: 1. Wspomaganie rozwoju uczniów. 2. Stwarzanie warunków do bezpiecznego i zdrowego życia oraz przeciwdziałanie zagrożeniom dla zdrowia i rozwoju dziecka. 3. Kształtowanie w uczniach umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych. 4. Budowanie współpracy ze środowiskiem rodzinnym ucznia. 5. Kompetentne i szybkie reagowanie na pojawiające się w szkole sytuacje zagrażające zdrowiu i życiu ludzi. CELE SZCZEGÓŁOWE 1. Upowszechnianie wśród uczniów praw i obowiązków. 2. Zapobieganie wagarom. 3. Promowanie zdrowego stylu życia i odżywiania, 4. Stworzenie w szkole poczucia bezpieczeństwa. 5. Uświadamianie zagrożeń płynących z niewłaściwego korzystania
z nowoczesnych mediów i zapobieganie cyberprzemocy. 6. Kształtowanie w uczniach odpowiednich postaw wobec ludzi słabszych, młodszych, ludzi starszych, chorych, niepełnosprawnych. 7. Uświadamianie uczniom negatywnych skutków działania nikotyny, alkoholu, narkotyków i dopalaczy. 8. Tworzenie pozytywnych relacji rówieśniczych, przeciwdziałanie agresji i mobbingowi. 9. Współpraca z rodzicami w zakresie profilaktyki i wychowania. Program profilaktyki uwzględnia następujące działania: wychowawcze, edukacyjne, informacyjne, interwencyjne. Oczekiwane efekty: 1.Ukształtowanie umiejętności samodzielnego i świadomego dokonywania wyboru zachowań pożądanych dla zdrowia własnego i innych. 2.Przygotowanie uczniów do radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych. 3.Uzyskiwanie przez uczniów wysokiej frekwencji na zajęciach edukacyjnych. 4. Zapewnienie uczniom bezpiecznych warunków przebywania w szkole. 5. Poszerzenie wiedzy rodziców i nauczycieli z zakresu profilaktyki uzależnień. 6. Prezentowanie przez uczniów akceptowanych społecznie postaw wobec innych ludzi.
Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Terminy realizacji Zapobieganie wagarom, dyscyplina na zajęciach szkolnych 1.Kontrolowanie przez wszystkich nauczycieli obecności uczniów na zajęciach lekcyjnych. 2. Wpajanie zasad odpowiedzialnego traktowania obowiązków szkolnych. 3. Diagnoza przyczyn nieobecności oraz niepowodzeń szkolnych. Wszyscy klas, pedagog, psycholog Cały rok szkolny 4. Bieżące monitorowanie sytuacji uczniów z nieusprawiedliwioną absencją. 5. Indywidualna praca wychowawcza z uczniem wagarującym we współpracy z rodzicami. klas, pedagog szkolny Wszyscy 6. Stwarzanie uczniom warunków do osiągania sukcesu edukacyjnego. Budowanie właściwych relacji międzyludzkich. 1.Organizowanie zajęć z wychowawcą przy współpracy pedagoga szkolnego i specjalistów na temat: - sposobów rozwiązywania konfliktów, - asertywności, - budowania poczucia własnej wartości, - komunikacji interpersonalnej. klas,, pedagog zaproszeni specjaliści. Cały rok według potrzeb 2.Realizacja programów profilaktycznych odnośnie agresji, uzależnień, promowanie zdrowego stylu życia. 3.Organizowanie imprez służących integracji środowiska szkolnego: - wycieczki szkolne, zielone i białe
szkoły, ogniska, rajdy, biwaki, pikniki, festyny, zabawy szkolne. 4.Systematyczne i zgodne z procedurami reagowanie wszystkich pracowników szkoły na wszelkie formy i przejawy agresji w szkole. 5. Wdrażanie uczniów do rozwiązywania konfliktów metodami negocjacji i mediacji rówieśniczych. 6. Wdrażanie programów edukacyjnoprofilaktycznych rozwijających umiejętności społeczne: Spójrz inaczej, Trzy Koła. 7. Organizowanie warsztatów i szkoleń rozwijających kompetencje wychowawcze rodziców. 8. Opracowanie i upowszechnianie zbioru zasad i reguł dotyczących zachowania w środowisku szkolnym i konsekwentne ich przestrzeganie. Promowanie zdrowego stylu życia 1. Propagowanie aktywności fizycznej uczniów: - organizacja pozalekcyjnych zajęć sportowych, - liczne rajdy piesze i rowerowe, wycieczki - realizacja czwartej godziny wf w formie aktywności turystycznej udział w ogólnopolskich akcjach promujących aktywność fizyczną, - funkcjonowanie w szkole klas sportowych (pływacka i lekkoatletyczna). 2. Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych wśród uczniów: - pogadanki na godzinach wychowawczych, - pogadanki z pielęgniarką szkolną, - odpowiedni asortyment produktów w sklepiku szkolnym, - udział klas w projekcie Śniadanie Nauczyciele wychowania fizycznego, wychowawcy, klas, pielęgniarka szkolna, opiekunowie sklepiku szkolnego, intendentka szkolna. Cały rok według potrzeb
daje moc, -zwracanie uwagi na drugie śniadanie uczniów - udział szkoły w projektach Szklanka mleka i Owoce w szkole. 3. Wdrażanie uczniów do dbania o higienę osobistą: - pogadanki na godzinach wychowawczych, - pogadanki z pielęgniarką szkolną, - realizacja programów we współpracy z sanepidem - w miarę potrzeb i za zgodą rodziców kontrola czystości - fluoryzacja zębów. klas, pielęgniarka szkolna, opiekun szkolnego koła PCK, wychowawcy, 4. Realizacja programów lokalnych i ogólnopolskich promujących zdrowy styl życia, dbanie o zdrowie i higienę np. Problem z głowy, Trzymaj formę. 5.Organizacja imprez turystycznych. Nauczyciele, wychowawcy 6. Przeciwdziałanie wadom postawy: - gimnastyka korekcyjna, - dostosowanie stolików i krzeseł do wzrostu uczniów, - zwracanie uwagi na właściwą postawę siedzącą podczas lekcji. Nauczyciele wf, wychowawcy klas, wszyscy. Zapobieganie uzależnieniom. 1. Kształtowanie osobowości ucznia odpornej na negatywne wpływy środowiska: - lekcje wychowawcze - realizacja programów profilaktycznych Spójrz inaczej, Cukierki, Magiczne Kryształy, Trzy Koła - szkoleniowe spotkania dla uczniów i rodziców ze specjalistami ds. uzależnień - warsztaty z pedagogiem, psychologiem. klas, pedagog pielęgniarka szkolna, zapraszani specjaliści. Cały rok według potrzeb 2.Kształtowanie umiejętności życiowych w szczególności klas, pedagog
samokontroli, radzenia sobie ze stresem, rozpoznawania i wyrażania własnych emocji. psycholog szkolny 3.Doskonalenie kompetencji nauczycieli i wychowawców w zakresie rozpoznawania wczesnych objawów używania środków i substancji niebezpiecznych dla zdrowia. Zapraszani specjaliści 4. Pogłębienie wiedzy i świadomości uczniów na temat uzależnień, ukazanie zagrożeń i konsekwencji zażywania narkotyków, dopalaczy, alkoholu nowych substancji psychoaktywnych, suplementów diet i leków oraz palenia papierosów. klas, pedagog psycholog szkolny 4. Promowanie życia bez uzależnień np. poprzez konkursy plastyczne. 5. Zagospodarowanie czasu wolnego uczniów poprzez organizację różnorodnych zajęć pozalekcyjnych., nauczyciel plastyki Nauczyciele wszystkich przedmiotów 6.Przygotowywanie i prezentowanie przez uczniów spektakli profilaktycznych. klas 4-6 7. Opracowanie i przestrzeganie wewnątrzszkolnych procedur na wypadek podejmowania zachowań ryzykownych przez uczniów. Wszyscy 8. Poszerzanie wiedzy rodziców, opiekunów i nauczycieli na temat prawidłowości rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego dzieci oraz rozpoznawania wczesnych objawów używania środków i substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych oraz suplementów diet i leków spotkania ze specjalistami. Specjaliści Działalność informacyjna szkoły odnośnie zagrożeń i 1. Spotkania ze specjalistami, warsztaty dla nauczycieli i rodziców na temat skutecznych sposobów prowadzenia działań wychowawczych i Pedagog psycholog, wychowawcy Według potrzeb
rozwiązywania problemów związanych z używaniem środków i substancji niebezpiecznych dla zdrowia profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem używaniu środków i substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych. 2. Udostępnianie informacji o ofercie pomocy specjalistycznej dla uczniów i ich rodziców w przypadku używania środków i substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych. Pedagog psycholog, wychowawcy 3. Informowanie uczniów, rodziców i nauczycieli o konsekwencjach prawnych naruszenia ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii spotkania z sędzią, policjantem. Nauczyciele, zapraszani specjaliści 4. Informowanie uczniów i rodziców o obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli i wychowawców oraz metodach współpracy szkoły z policją w sytuacji zagrożenia narkomanią lekcje wychowawcze, spotkania z rodzicami. klas, pedagog szkolny Podejmowanie działań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa uczniów w szkole i poza nią. 1.Lekcje wychowawcze na temat zasad bezpieczeństwa w różnych miejscach funkcjonowania uczniów. 2.Zapoznanie z zasadami BHP w szkole, regulaminami pracowni, regulaminami wycieczek i wyjść pozaszkolnych. klas, Cały rok szkolny 3.Spotkania dla uczniów z przedstawicielami Komendy Policji na temat bezpieczeństwa i odpowiedzialności nieletnich. Pedagog 4.Udział uczniów klas 4 6 w konkursie wiedzy prewencyjnej KPP Jestem Bezpieczny., pedagog 5.Pełnienie dyżurów przez nauczycieli podczas przerw. Wszyscy 6.Monitoring wewnętrzny i zewnętrzny obiektów szkolnych. Kierownik obiektu
7.Systematyczny przegląd obiektu szkolnego i bieżące usuwanie usterek. Inspektor bhp 8.Szkolenie uczniów w zakresie przepisów ruchu drogowego: - udział w kursie na kartę rowerową, spotkania z policją, zajęcia w terenie, gry symulacyjne. Nauczyciele techniki 9.Organizowanie szkoleń dla uczniów i nauczycieli w zakresie pierwszej pomocy przedmedycznej. Przeszkoleni 10.Kształcenie umiejętności prawidłowego reagowania w sytuacji zagrożenie i rozwiązywania sytuacji konfliktowych: - pogadanki, prelekcje, warsztaty, lekcje wychowawcze. klas, pedagog, psycholog Zapobieganie zjawisku agresji i przemocy wśród uczniów w tym cyberprzemocy 1.Lekcje wychowawcze, prelekcje i prezentacje przedstawiciela policji na temat bezpiecznego korzystania z Internetu. 2.Lekcje wychowawcze na temat przeciwdziałania agresji i przemocy rówieśniczej, w tym przemocy z użyciem technologii informatycznej i komunikacyjnej. klas, pedagog klas, pedagog, psycholog, informatycy Cały rok 3.Rozwiązywanie konfliktów z wykorzystaniem metody mediacji i negocjacji. klas, pedagog, psycholog 4.Edukacja prawna uczniów dotycząca konsekwencji prawnych stosowania różnych form przemocy, w tym cyberprzemocy spotkanie z sędzią, policjantem. klas, pedagog, psycholog 5. Wdrażanie programów edukacyjnych dla uczniów dotyczących bezpiecznego korzystania z nowych mediów oraz sposobów reagowania w sytuacjach zagrożenia. Nauczyciele informatycy 6. Warsztaty dla uczniów, rodziców i nauczycieli na temat bezpieczeństwa w Trenerzy programu
sieci udział w kompleksowym projekcie kształtowania bezpiecznych zachowań w sieci Cybernauci