Prowadzący: Tytuł seminarium: prof. dr hab. Anna Grabowska Mózg a płeć: dlaczego jesteśmy różni Opis i cele przedmiotu: Na temat różnic płciowych istnieje wiele fałszywych przekonań rozpowszechnianych przez media. W czasie zajęć zostanie dokonany przegląd badań ukazujących wiele aspektów różnic płciowych. Studenci ponadto poznają narzędzia umożliwiające badanie tych różnic. Prace magisterskie będą oparte o badania empiryczne (eksperymentalne) dotyczące w/wym problematyki. Mogą one również dotyczyć leworęczności oraz dysfunkcji i chorób układu nerwowego wykazujących zróżnicowanie płciowe (np. choroba Alzheimera, bulimia, depresja, dysleksja, autyzm). Efekty kształcenia realizowane w ramach seminarium magisterskiego: Seminarium magisterskie I (semestr I) Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego I Ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę z zakresu problematyki przygotowywanej pracy magisterskiej Na podstawie przeczytanej literatury potrafi sformułować i uzasadnić hipotezy badawcze Student jest świadomy, jaki jest stan jego wiedzy oraz ma zdaje sobie sprawę z potrzeby jej poszerzania i aktualizowania K_W02 K_U06 K_K01, Analiza literatury Seminarium magisterskie II (semestr II) Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego II Wie, jak tworzyć i weryfikować narzędzia badawcze, a także wie jak dobierać i K_W08 stosować narzędzia dostępne, aby uzyskiwać wiarygodne dane Potrafi przygotować narzędzia potrzebne do przeprowadzenia zaplanowanych badań K_U08 Prezentacja metody badawczej Potrafi zaplanować swoją pracę. K_K05 Seminarium magisterskie III (semestr III) Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego III Student wie, jak zaplanować i przeprowadzić badanie zgodnie ze standardami metodologicznymi oraz w jaki sposób analizować dane pochodzące z przeprowadzonego badania Student potrafi wyszukiwać, interpretować oraz wyjaśnić uzyskane wyniki będące odwzorowaniem realnych sytuacji psychologicznych Student ma świadomość odpowiedzialności za prowadzone badania i za osoby badane, odpowiedzialnie podejmuje decyzje Seminarium magisterskie IV (semestr IV) Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego IV Student wie, jak należy przygotować i napisać pracę magisterską (zasady etyczne, formalne i merytoryczne) Student potrafi przeanalizować i zinterpretować uzyskane wyniki, przeprowadzić ich dyskusję zgodnie z obowiązującymi go zasadami etyki i względami formalnymi K_W07 K_U02 K_K08 K_W13 K_U07, omówienie wyników badań Napisanie i złożenie pracy magisterskiej
Potrafi napisać pracę magisterską Świadomie stosuje się do zasad etyki zawodowej i w ich świetle rozpatruje napotykane trudności w realizacji projektu K_U12 K_K07 Tematyka i przykładowe pytania badawcze: Seminarium koncentruje się na zagadnieniach różnic płciowych oraz ich neuronalnego podłoża. Przykłady tematów opracowywanych w ramach prac magisterskich: - samoagresja: rola płci psychologicznej i sposobów radzenia sobie ze stresem - empatia: czy kobiety współczują inaczej niż mężczyźni - zmiany płci psychologicznej z wiekiem - płeć psychologiczna a jakość związków partnerskich - związek płci z uzależnieniami - być wolontariuszem czy wrażliwość emocjonalna jest pomocą czy przeszkodą - płeć a depresja Wymagania wobec uczestników seminarium: Znajomość języka angielskiego na poziomie umożliwiającym czytanie i referowanie publikacji w tym języku. Pożądane zacięcie naukowe. Wstępny harmonogram pracy i warunki zaliczenia: I semestr: przygotowanie prezentacji z określonego zakresu tematycznego II semestr: przygotowanie konspektu pracy III semestr: przeprowadzenie badań i analiza wyników IV semestr: przygotowanie manuskryptu pracy mgr Podstawowa literatura do zajęć: Grabowska A. Mózg, płeć i hormony. W: T. Górska, A. Grabowska, J. Zagrodzka (Red.), Mózg a zachowanie. PWN, Warszawa, 2005; 525-543. Grabowska, A., Jaśkowski P., Seniów, J. Mózgowe mechanizmy funkcji psychicznych i ich zaburzeń z perspektywy neuropsychologi i neuronauki. W: J. Strelau, D. Doliński, (Red.). Psychologia, Podręcznik akademicki, GWP, Gdańsk, 581-642, 2008 Grabowska, A., Marchewka, A., Jednoróg, K. Obrazowanie mózgu człowieka w badaniach neuropsychologicznych: nowe kierunki rozwoju. W; Neuropsychologia a humanistyka. W: M. Pąchalska, G. E. Kwiatkowska (red.) Wydawnictwo UMCS, Lublin, 2010, s. 39-48 Pozostałe pozycje, głównie artykułów w j. angielskim, zostaną dopasowane do zainteresowań
uczestników Biogram Promotora: Prof. dr hab. Anna Grabowska jest Dyrektorem Studiów Doktoranckich i kierownikiem Katedry Neuropsychologii Eksperymntalnej w SWPS oraz kierownikiem studiów podyplomowych: Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Kieruje też Pracownią Psychofizjologii w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN. Prowadzi badania na styku psychologii i neuronauk, koncentrując się na zagadnieniach mózgowych mechanizmów procesów psychicznych człowieka. W szczególności interesuje się zagadnieniami asymetrii mózgowej, leworęcznością, zmianami plastycznymi w mózgu człowieka, różnicami płciowymi oraz neurobiologicznym podłożem dysleksji. Należy do pionierów stosowania w Polsce metod obrazowania czynności mózgu (fmri, PET) w badaniach funkcji psychicznych u człowieka. Autorka wielu publikacji naukowych i popularno-naukowych w języku polskim i angielskim oraz redaktor czasopism naukowych krajowych i zagranicznych. Dwukrotnie pełniła funkcje członka Zarządu European Brain and Behaviour Society. Jest członkiem Komitetu Neurobiologii PAN. Przez wiele lat wykładała w Instytucie Psychologii UJ gdzie prowadziła prace magisterskie i doktorskie. Wybrane publikacje z ostatnich lat Prace oryginalne publikowane w międzynarodowych czasopismach: Marchewka A, Kherif F, Krueger G, Grabowska A, Frackowiak R, Draganski B. Influence of magnetic field strength and image registration strategy on voxel-based morphometry in a study of Alzheimer s disease. Human Brain Mapping, 2013 (DOI:10.1002/hbm.22297) Jednoróg K, Gawron N, Marchewka A, Heim S, Grabowska A. Cognitive subtypes of dyslexia are characterized by distinct patterns of grey matter volume. Brain Structure & Function, 2013 (DOI:10.1007/s00429-013-0595-6) Marchewka A, Żurawski L, Jednoróg K, Grabowska A. The Nencki Affective Picture System (NAPS). Introduction to a novel standardized wide range high quality realistic pictures database. Behavior Research Methods, 2013 (DOI:10.3758/s13428-013-0379-1) van Ermingen-Marbach, M., Pape-Neumann, J., Grande, M., Grabowska, A., Heim, S. (2013). Distinct neural signatures of cognitive subtypes of dyslexia: Effects of lexicality during phonological processing. Acta Neurobiologiae Experimentalis, 73: 404-416. Grabowska A., Gut M, Binder M, Forsberg L, Rymarczyk K., Urbanik A. (2012). Switching handedness: fmri study of hand motor control in right-handers, left-handers and converted left-handers. Acta Neurobiologiae Experimentalis, 72 (4): 439-451.Marchewka A., Jednoróg K., Falkiewicz M., Szeszkowski
W., Grabowska A., Szatkowska I. (2012). Sex, Lies and fmri-gender Differences in Neural Basis of Deception. PLoS One, 7(8): e43076. Grabowska A., Gut M, Binder M, Forsberg L, Rymarczyk K., Urbanik A. (2012). Switching handedness: fmri study of hand motor control in right-handers, left-handers and converted left-handers. Acta Neurobiologiae Experimentalis, 72 (4): 439-451. Marchewka A., Jednoróg K., Falkiewicz M., Szeszkowski W., Grabowska A., Szatkowska I. (2012). Sex, Lies and fmri-gender Differences in Neural Basis of Deception. PLoS One, 7(8): e43076. Grabowska A, Gut M, Binder M, Forsberg L, Rymarczyk K, Urbanik A. Switching handedness: fmri study of hand motor control in right-handers, left-handers and converted left-handers. Acta Neurobiologiae Experimentalis, 72 (4): 439-451. 2012 Jednoróg K., Marchewka A., Tacikowski P., Heim S., Grabowska A. Electrophysiological evidence for the magnocellular- dorsal pathway deficit in dyslexia. Developmental Science, 14(4): 873-880, 2011 Makowska I, Kłoszewska I., Grabowska A., Szatkowska I., Rymarczyk K. Olfactory deficits in normal aging and Alzheimer s disease in the Polish elderly population. Archives of Clinical Neuropsychology, 26: 270 279, 2011 Grabowska A., Marchewka A., Seniów J., Polanowska K., Jednoróg K., Królicki L., Kossut M., Członkowska A. Emotionally negative stimuli can overcome attentional deficits in patients with visuo-spatial hemineglect. Neuropsychologia, 49 (12): 3327-3337, 2011 Rymarczyk K., Biele C, Grabowska A., Majczyński H. EMG activity in response to static and dynamic facial expressions. International Journal of Psychophysiology, 79: 330 333, 2011 Jankowiak-Siuda K., Rymarczyk K., Grabowska A. How we empathize with others: A neurobiological perspective. Medical Science Monitor, 17(1): RA18-28, 2011 Heim S., Grande M., Pape-Neumann J., van Ermingen M., Meffert E., Grabowska A., Huber W., Amunts K. (2010). Interaction of phonological awareness and magnocellular processing during reading: Behavioural and fmri investigations. Dyslexia, 16 (3): 258-282, 2010 Jednoróg K., Marchewka A., Tacikowski P., Grabowska A. Implicit phonological and semantic processing in children with developmental dyslexia: Evidence from event-related potentials. Neuropsychologia, 48 (9): 2447-2457, 2010 Marchewka A., Jednoróg K., Nowicka A., Brechmann A., Grabowska A. Grey-matter differences related to false recognition. A voxel-based morphometry study. Neurobiology of Learning and Memory, 92: 99-105, 2009 Marchewka A., Brechmann A., Nowicka A., Jednoróg K., Scheich H., Grabowska A. False recognition of emotional stimuli is lateralised in the brain: an fmri study. Neurobiology of Learning and Memory, 90: 280-284, 2008
Książki i rozdziały: Grabowska A. (2011). Mózgowe mechanizmy komunikacji językowej z perspektywy metod neuroobrazowania. W: I. Kurcz, H. Okuniewska (red.). Język jako przedmiot badań psychologicznych. Psycholingwistyka ogólna i neurolingwistyka. Wydawnictwo Academica, Warszawa, str. 308-347. Grabowska, A., Marchewka, A., Jednoróg, K. (2010). Obrazowanie mózgu człowieka w badaniach neuropsychologicznych: nowe kierunki rozwoju. W: M. Pąchalska, G. E. Kwiatkowska (red.). Neuropsychologia a humanistyka. Wydawnictwo UMCS, Lublin, str. 39-48. Grabowska, A., Jednoróg, K. (2009). Neurobiologiczne podstawy dysleksji. W: G. Krasowicz-Kupis (red.). Diagnoza dysleksji. Najważniejsze problemy. Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk, str. 40-61. Grabowska, A.(2008). Kinezjologia edukacyjna w świetle najnowszej wiedzy o mózgu. W: K. Korab (red.) Kinezjologia edukacyjna: nauka pseudonauka czy manipulacja? Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa, str. 42-52. Grabowska, A., Jaśkowski P., Seniów, J. (2008). Mózgowe mechanizmy funkcji psychicznych i ich zaburzeń z perspektywy neuropsychologi i neuronauki. W: J. Strelau, D. Doliński, (red.). Psychologia, Podręcznik akademicki, GWP, Gdańsk (w druku) Grabowska A. Nowe koncepcje lateralizacji funkcji w mózgu. W: Podstawy neuropsychologii klinicznej (red. Ł. Domańska i A.R. Borkowska), 2007 Grabowska A. ( 2007). Mózgowe mechanizmy leworęczności z perspektywy badań neuroobrazowania. W: G. Chojnacka-Szabłowska, B. Pastwa-Wojciechowska (Red.), Kliniczne I prawno-penitencjarne spekty funkcjonowania człowieka. Str. 111-120. Impuls, Kraków Grabowska A. Czy hormony sterują naszym zachowaniem? W: K. Jodzio (Red.), Neuronalny świat umysłu. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków, 2005; 41-62. Grabowska A. Percepcja. W: T. Górska, A. Grabowska, J. Zagrodzka (Red.), Mózg a zachowanie. PWN, Warszawa, 2005; 171-216. Grabowska A. Lateralizacja funkcji psychicznych w mózgu człowieka. W: T. Górska, A. Grabowska, J. Zagrodzka (Red.), Mózg a zachowanie. PWN, Warszawa, 2005; 443-488. Grabowska A. Mózg, płeć i hormony. W: T. Górska, A. Grabowska, J. Zagrodzka (Red.), Mózg a zachowanie. PWN, Warszawa, 2005; 525-543. Grabowska A, Rymarczyk K. (Red). Dysleksja: od badań mózgu do praktyki. Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN, Warszawa 2004. Grabowska A, Bednarek D. Różnice płciowe w dysleksji. W: A. Grabowska i K. Rymarczyk (Red). Dysleksja: od badań mózgu do praktyki. Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN, Warszawa 2004, 217-243. Grabowska A. Mózg kobiecy mózg męski: Diabeł tkwi w hormonach. W: A. Kuczyńska i E.K. Dzikowska
(Red.) Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne II. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 2004 Grabowska A. Na styku świadomości i nieświadomości: logiczny świat absurdalnych zjawisk. W: R. K. Ohme, M. Jarymowicz, J. Reykowski (Red). Automatyzmy w procesach przetwarzania informacji. Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, WSPS, Warszawa, str. 25-41, 2001 Grabowska A. Lateralizacja emocji w mózgu - dane eksperymentalne i kliniczne. W: Neuropsychologia emocji (Red. Anna Herzyk, Aneta Borkowska), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, str. 59-79, 1999 Grabowska A. Asymetria półkul mózgowych. W: T. Górska, A. Grabowska, J. Zagrodzka (Red.), Mózg a zachowanie. PWN, Warszawa, str. 400-428, 1997 Grabowska A. Percepcja wzrokowa i jej analogie do innych form percepcji. W: T. Górska, A. Grabowska, J. Zagrodzka (Red.), Mózg a zachowanie. PWN, Warszawa, str. 147-183, 1997 Górska T, Grabowska A, Zagrodzka J. (Red.). Mózg a zachowanie. PWN, Warszawa, 1997 i 2005