Kod przedmiotu: PLPILA02-IOZFIZ-L-1p6-2013 Pozycja planu: B6 1. INFORMACJE O PRZEDMIOCIE 1 Nazwa przedmiotu Fizjologia I 2 Kierunek studiów Fizjoterapia 3 Poziom studiów I stopnia 4 Forma studiów tudia stacjonarne 5 Profil studiów praktyczny 6 Rok studiów pierwszy 7 pecjalność - Jednostka prowadząca kierunek studiów Instytut Ochrony Zdrowia Zakład Fizjoterapii 9 Liczba punktów ECT 4 10 Imię i nazwisko nauczyciela, stopień lub tytuł naukowy, dr n. przyr. Alina Grochowalska adres e-mail 11 Język wykładowy polski 12 Przedmioty wprowadzające Anatomia, biochemia, biofizyka 13 Wymagania wstępne Podstawowa wiedza z zakresu biologii 14 Cele przedmiotu : C1 Poznanie podstawowych funkcji organizmu oraz procesów regulujących przebieg czynności życiowych u człowieka, a szczególnie zachowania homeostazy. Rozumienie znaczenia równowagi wewnętrznej oraz kontrolnej i regulacyjnej roli układu nerwowego i hormonalnego dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Poznanie podstaw pobudzenia i przewodzenia oraz sposoby przekazywania informacji w organizmie oraz wyższe czynności nerwowe Różnicuje fizjologie mięśni szkieletowych, gładkich, mięśnia sercowego, czucia, ruchu i percepcji B. emestralny/tygodniowy rozkład zajęć według planu studiów emestr Ćwiczenia Ćwiczenia Ćwiczenia Zajęcia Wykłady eminaria audytoryjne laboratoryjne projektowe terenowe (W) (Ć) (L) (P/) () (T) I 15 30 - - - - 2. PRZEDMIOTOWE EFEKTY KZTAŁCENIA (wg KRK) Efekt Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student: celów Odniesienie przedmiotowych efektów kształcenia do efektów kształcenia dla kierunku obszaru zna i rozumie procesy metaboliczne na poziomie komórkowym, narządowym i ustrojowym C1 K_W10 M1_W01 EP2 zna i rozumie pojęcia: ciśnienie osmotyczne, ciśnienie onkotyczne, izowolemia, izotonia zna czynność i mechanizmy regulacji narządów zmysłów i układów człowieka w tym układu nerwowego ośrodkowego, autonomicznego; K_W11 M1_W01 K_W07 K_W06 K_W0 M1_W02
zna podstawy pobudzenia i przewodzenia, sposoby przekazywania informacji w organizmie oraz wyższe czynności nerwowe; K_W07 K_W17 M1_W02 M1_W10 EP5 EP6 zna mechanizmy działania różnych grup hormonów i potrafi scharakteryzować ich rolę; C1 K_W02 K_W06 zna fizjologię i funkcjonowanie mięśni poprzecznie prążkowanych i gładkich; K_W07 potrafi wykonać podstawowe badanie odruchów i różnicuje reakcje fizjologiczne od odczynów zapalnych potrafi pracować w zespole; K_U11 K_K12 M1_W02 M1_W06 M1_W09 M1_U03 M1_U11 M1_K04 3. TREŚCI PROGRAMOWE ODNIEIONE DO EFEKTÓW KZTAŁCENIA T T1W T2W T3W T4W T5W T1C Treści programowe Forma: wykład Homeostaza: Typy sprzężeń zwrotnych. Gospodarka wodna ustroju, izotonia, izojonia, izowolemia. Gospodarka kwasowo-zasadowa, izohydria. Funkcja poszczególnych układów w zachowaniu homeostazy. Termoregulacja, normotermia Neurohormonalna regulacja procesów życiowych: Ogólne zasady organizacji układu hormonalnego. Hormony podwzgórza. Fizjologia przysadki. Hormony tropowe przysadki. Fizjologia szyszynki. Hormony płciowe. Hormony: Hormony części pośredniej przysadki. Hormony części nerwowej przysadki.. Fizjologia gruczołu tarczowego. Hormony tarczycy. Mineralokortykoidy. Układ RAA. Glukokortykosteroidy. Androgeny nadnerczowe. Katecholaminy. Fizjologia przytarczyc. Hormony gospodarki fosforanowo-wapniowej. Wyższe funkcje nerwowe. Neurofizjologiczne podstawy zachowania się człowieka. Ośrodki motywacyjne w podwzgórzu. Budowa i rola układu limnicznego. Pamięć świeża i trwała. Odruchy warunkowe, uczenie się. Fizjologia narządów zmysłów: Pojęcia czucie i percepcja. Drogi przewodzenia czucia. Receptory podział. Potencjał generujący. Adaptacja receptorów i rekrutacja receptorów Forma: ćwiczenia Fizjologia układu nerwowego: Podstawy czynnościowe układu nerwowego. Pobudliwość. trefy czynnościowe neuronu. Podział i właściwości włókien nerwowych. Kierunki transportu w aksonie. Kodowanie informacji w komórkach nerwowych. ynapsy. Pojęcie odruchu i łuku odruchowego. Odruchy warunkowe i bezwarunkowe. Badanie odruchów neurologicznych liczba godzin 3 3 EP EP2 EP5 3 EP5 3 3 6 T2C Fizjologia układu wegetatywnego: Organizacja układu wegetatywnego część współczulna, część przywspółczulna, część jelitowa, włókna trzewno czuciowe. Kotransmisja w wegetatywnym układzie nerwowym. Przeniesienie informacji do wnętrza komórki. Receptory układu autonomicznego podział ze względu na: rodzaj transmitera, układ
drugiego przekaźnika informatycznego, efekty wywołane w komórce. Regulacja liczby receptorów. Nadwrażliwość poodnerwieniowa. Antagonizm pomiędzy układem współczulnym i przywspółczulnym. Odruchy autonomicznego układu nerwowego. T3C Fizjologia mięśni: Podział mięśni. Mięśnie szkieletowe. Rola mięśni w czynności organizmu. Jednostka motoryczna. Podział mięsni szkieletowych. Rodzaje skurczów mięśni szkieletowych. Źródła energii pracujących mięsni. Utrzymanie i regulacja napięcia mięśniowego. Mięśnie gładkie podział, mechanizm skurczu. Plastyczność mięśni gładkich. Dynamometria. EP6 T4C Fizjologia narządów zmysłów: Zmysł słuchu. Budowa narządu słuchu. Metody badania słuchu metody obiektywne i metody subiektywne. Narząd wzroku. Budowa narządu wzroku. Właściwości optyczne oka. Wady refrakcji. iatkówka. Tworzenie obrazu na siatkówce. Zaburzenia rozpoznawania barw. Zmysł równowagi. Receptory narządu równowagi. Oczopląsy. Zmysł smaku. Receptory smaku Rodzaje smaku. Zmysł węchu. Receptory węchowe. Pobudzenie receptorów węchu. Badanie narządu wzroku: badanie ostrości widzenia, badanie czucia barw. Badanie narządu słuchu: próby stroikowe, otoskopia. 4. LITERATURA Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca W.Z. Traczyk: Fizjologia człowieka w zarysie. PZWL, Warszawa 2009. W.F. Ganong: Fizjologia. PZWL, Warszawa 2007. H. Krauss, P. osnowski: (red) Podstawy fizjologii człowieka. Wydawnictwo UM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, 2009..J.Konturek: Fizjologia człowieka. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2007. J.T. Hansen B.M. Koepen : Atlas fizjologii człowieka Nattera. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2005 5. METODY DYDAKTYCZNE Forma kształcenia Metody dydaktyczne Wykład Wykład konwersatoryjny wsparty pokazem multimedialnym, dyskusja (metody problemowe) dydaktyczna Ćwiczenia (metody praktyczne) ćwiczenia z użyciem, stroików, tablic pseudoizochomatycznych, otoskopów, młotków neurologicznych, dynamometrów, programów interaktywnych i filmów dydaktycznych 6. METODY WERYFIKACJI PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KZTAŁCENIA Przedmiotowy efekt kształcenia E P E U T K W U Forma oceny P R O D E P K I A x x x x x EP2 x x x x x x x x x x
x x x x x EP5 x x x x x EP6 x x x x x x x x x x x x EP egzamin pisemny EU egzamin ustny T test K kolokwium W sprawdzian wiedzy U sprawdzenie umiejętności praktycznych P prezentacja R raport/referat O obserwacja w czasie zajęć D dyskusja E seminarium P prace samokształceniowe studentów KI konsultacje indywidualne A- aktywność na zajęciach 7. KRYTERIA OCENY OIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KZTAŁCENIA Efekt kształcenia EP2 Kryteria oceny 2 3-3,5 4 4,5 5 tudent nie zna i nie rozumienie procesów metabolicznych odpowiedzialnych za utrzymanie homeostazy na poziomie ustrojowym, wiedza poniżej 60% tudent nie zna i nie rozumienie i nie potrafi zdefiniować pojęć: ciśnienie osmotyczne, ciśnienie onkotyczne, izowolemia, izotonia wiedza poniżej 60% tudent nie zna i nie rozumienie czynności i regulujących narządy zmysłów człowieka oraz układu nerwowego ośrodkowego, autonomicznego; wiedza poniżej 60% zadowalającą wiedzę, ale ze znacznymi niedociągnięciami na temat procesów metabolicznych w organizmie, potrafi je wymienić, ale nie rozumie ich roli w utrzymaniu homeostazy zadowalająca wiedzę na temat gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu, potrafi podać definicje pojęć związanych z gospodarką wodnoelektrolitową zadowalająca wiedzę na temat czynności i regulujących narządy zmysłów i układów człowieka w tym układu nerwowego ośrodkowego, autonomicznego; dobrą wiedzę na temat procesów metabolicznych, potrafi wymienić mechanizmy odpowiedzialne na utrzymanie homeostazy dobrą wiedzę na temat gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu, definiuje pojęcia związane z gospodarka wodnoelektrolitową i potrafi wymienić mechanizmy regulujące tę gospodarkę, dobrą wiedzę na temat czynności i regulacji narządów zmysłów i układów człowieka w tym układu nerwowego ośrodkowego, autonomicznego,, zna receptory narządu równowagi, ich rodzaje, znakomitą wiedzę na temat procesów metabolicznych zachodzących w organizmie, potrafi wskazać kluczowe narządy i czynniki utrzymujące homeostazę organizmu na poziomie komórkowym narządowym i ustrojowym doskonałą wiedzę na temat gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu, definiuje pojęcia związane z gospodarką wodnoelektrolitową i potrafi nie tylko wymienić mechanizmy regulujące tę gospodarkę, ale również zna zależności między nimi doskonałą wiedzę na temat czynności i regulujących narządy zmysłów i układów człowieka w tym układu nerwowego ośrodkowego, autonomicznego rozumie również zależności między nimi, zna receptory narządu
tudent nie zna podstaw przewodzenia informacji w włóknach nerwowych, nie rozumienie roli i znaczenia oddziaływania różnych ośrodków OUN na czynność poszczególne narządy zadowalającą wiedzę na temat podstaw pobudzenia i przewodzenia, sposobów przekazywania informacji w organizmie, wybiórczo wyjaśnia funkcje ośrodkowego układu nerwowego lokalizację tudent wyczerpująco przedstawia podstawy pobudzenia i przewodzenia, zna sposoby przekazywania informacji w organizmie, zna kontrolne funkcje wyższych czynności nerwowych równowagi, ich rodzaje, lokalizację oraz sposoby pobudzania znakomitą wiedzę na temat podstaw pobudzenia i przewodzenia, sposobów przekazywania informacji w organizmie oraz wyższych czynności nerwowych, rozumie różnice w przekazywaniu informacji nerwowej w różnych narządach i zna znaczenie i rolę poszczególnych wyższych ośrodków nerwowych EP5 EP6 tudent nie potrafi wymienić grup hormonów i nie potrafi określić ich znaczeni adla organizmu tudent nie potrafi wyjaśnić działania mięśni poprzecznie prążkowanych, nie zna ich rodzajów, nie potrafi omówić fizjologii mięśni gładkich tudent nie potrafi wykonać badania odruchów, nie zna ich, nie rozróżnia odruchów ze względu na miejsce ich wyzwalania, budowę łuku odruchowego i znaczenie biologiczne, nie zna różnicy między odruchami tudent mało precyzyjnie potrafi wymienić grupy hormonów i potrafi tylko wybiórczo określić ich rolę w organizmie tudent mało precyzyjnie wyjaśnia fizjologię i działanie mięśni poprzecznie prążkowanych i gładkich, tylko wybiórczo wskazuje na różnice między nimi tudent potrafi odruchów, mało precyzyjnie definiuje odruchy ze względu na miejsce ich wyzwalania, budowę łuku odruchowego i znaczenie biologiczne, tylko wybiórczo wskazuje na różnice miedzy odruchami patologicznymi tudent zna grupy hormonów i wyczerpująco wyjaśnia ich rolę w organizmie tudent wyczerpująco wyjaśnia fizjologię i działanie mięśni poprzecznie prążkowanych i gładkich, zna unerwienie mięśni szkieletowych i gładkich tudent potrafi odruchów, definiuje odruchy ze względu na miejsce ich wyzwalania, budowę łuku odruchowego i znaczenie biologiczne, rozumie różnice miedzy odruchami patologicznymi, potrafi prawidłowo tudent nie tylko precyzyjnie określa rolę poszczególnych grup hormonów, ale również wyczerpująco wyjaśnia mechanizmy ich działania i potrafi wskazać na synergiczne i antagonistyczne działanie między nimi znakomitą wiedzę na temat fizjologii i działania mięśni poprzecznie prążkowanych i gładkich, potrafi omówić ich unerwienie i wskazać na zależność między działaniem mięśni szkieletowych a korą ruchowa oraz między AUN a mięśniami gładkimi, zna różnicę miedzy mięśniami szkieletowymi a mięśniem sercowym tudent potrafi prawidłowo wykonać badanie odruchów, definiuje odruchy ze względu na miejsce ich wyzwalania, budowę łuku odruchowego i znaczenie biologiczne, potrafi wyjaśnić mechanizmy odruchów prostych i złożonych, potrafi prawidłowo odruchu Babińskiego, rozumie różnice miedzy
patologicznymi odruchu Babińskiego odruchami patologicznymi, zna metody badania nerwów czaszkowych tudent w czasie zajęć praktycznych wykonuje ćwiczenia niedbale nie starając się korygować błędów nie jest zainteresowany pomocą innym osobom tudent w czasie zajęć praktycznych wykonuje ćwiczenia mało precyzyjnie nie starając się korygować błędów nie jest zainteresowany pomocą innym osobom tudent w czasie zajęć praktycznych chętnie wykonuje ćwiczenia, pomaga innym kolegom tłumacząc im szczegóły, również słucha uwag innych osób korygując swoje błędy tudent w czasie zajęć praktycznych nie tylko chętnie wykonuje ćwiczenia powtarzając je wielokrotnie w celu utrwalenia poszczególnych faz i elementów, ale również pomaga innym kolegom tłumacząc im szczegóły, chętnie również słucha uwag innych osób korygując swoje błędy. POOBY OCENIANIA I WARUNKI ZALICZENIA W POZCZEGÓLNYCH FORMACH KZTAŁCENIA Wykład ocenianie podsumowujące w formie kolokwium pisemnego, składającego się z pytań otwartych, po zakończeniu wykładów, weryfikujące osiągnięcie zakładanych przedmiotowych efektów kształcenia, EP2,,, EP5, EP6. Ćwiczenia ocenianie bieżące, (formułujące) w ramach efektów, EP2,,, EP5, EP6,, w formie pisemnego sprawdzianu wiedzy. Ocenianie bieżące obejmuje również aktywność i postawę studenta w czasie zajęć. Ocenianie podsumowujące na podstawie średniej arytmetycznej z ocen uzyskanych w ramach oceniania formułującego. tudent nieobecny na ćwiczeniach musi pisemnie zaliczyć zalegle tematy w czasie dyżurów dydaktycznych prowadzącego ćwiczenia w terminie do 14 dni Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie oceny pozytywnej z wszystkich części wykładów i ćwiczeń 9. OCENA KOŃCOWA PRZEDMIOTU kładowa oceny końcowej: Procentowy udział składowej w ocenie końcowej: Kolokwium zaliczeniowe wykładów 30% Ocena z zaliczeń cząstkowych z ćwiczeń 50% Aktywność podczas zajęć 20% RAZEM 100 % 10. NAKŁAD PRACY TUDENTA BILAN GODZIN I PUNKTÓW ECT Lp. Aktywność studenta Obciążenie studenta Liczba godzin 1 Udział w zajęciach dydaktycznych 45 2 Przygotowanie do zajęć (studiowanie literatury: Wykład 20 Ćwiczenia 3 Przygotowanie do zaliczeń cząstkowych 15 4 Przygotowanie do egzaminu 15
5 Udział w konsultacjach 5 6 Łączny nakład pracy studenta 100 7 Punkty ECT za przedmiot 4 ECT Nakład pracy studenta związany z zajęciami o charakterze praktycznym 50 2 ECT 9 Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału 50 nauczycieli akademickich 2 ECT ZATWIERDZENIE YLABUU: tanowisko Tytuł/stopień naukowy, imię nazwisko Podpis Opracował dr n. przyr. Alina Grochowalska prawdził pod względem formalnym Zatwierdził Kierownik Zakładu Fizjoterapii dr Piotr Wilkosz Dyrektor Instytutu Ochrony Zdrowia prof. zw. dr hab. dr h.c. Feliks Jaroszyk