SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI I Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sokołowie Podlaskim w roku szkolnym 2016-2017 "Nie można mieć nadziei na skierowanie świata ku lepszym drogom, o ile się jednostek nie skieruje ku lepszemu" Maria Skłodowska-Curie Trzeba mieć odwagę i wiarę w siebie, że jest się do czegoś zdolnym i że do tego czegoś dojść trzeba Maria Skłodowska-Curie 1
SPIS TREŚCI: 1. Podstawa prawna. 2. Cele wynikające z realizacji programu. 3. Obszary działań. 4. Profilaktyczne działania szkoły mające na celu eliminację wyodrębnionych problemów. 5. Literatura. 2
1.PODSTAWY PRAWNE Rozporządzenie MEN z dnia 30.04.2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach; Rozporządzenie MEN z dnia 30.04.2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach; Konstytucja RP z dn. 2 kwietnia 1997r. art.72.; Konwencja o Prawach Dziecka z dn. 20 listopada 1989r. ratyfikowana przez Polskę 30 kwietnia 1991r.; Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dn. 26 października 1982r. (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 1563); Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24.04.2003r.; Europejska Deklaracja w Sprawie Alkoholu; Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015; Polska Deklaracja w sprawie Młodzieży i Alkoholu z dn. 18 lutego 2006; Europejska Deklaracja w sprawie Młodzieży i Alkoholu z dn. 21 lutego 2001; Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwem używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dn. 9 listopada 1995r. (Dz.U. 1996 r. Nr 10, poz. 55); Ustawa z dnia 8 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawę o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. 2010 nr 81 poz. 529); Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego(dz.u. 1994r. Nr 111, poz.535); Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z 1982 (Dz.U. 2002 r. Nr 147 poz. 1231); Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dn. 24 kwietnia 1997r. ( Dz.U. 1997 r. Nr 75 poz. 468); Ustawa o Systemie Oświaty z dn. 7 września 1991r. (Dz. U.1996r. Nr 67, poz.329); Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dn. 26 października 1982r. (z późniejszymi zmianami, art. 4); Rozporządzenie MENiS w sprawach zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dn. 7 stycznia 2003r. ( 2 pkt. 6,7); Rozporządzenie MENiS z dn. 31 stycznia 2003r. w sprawie szczególnych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem ( 10 pkt. 1); Europejski Plan Działań dotyczących alkoholu, opracowany przez Światową Organizację Zdrowia; Polska Deklaracja w sprawie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie XII 1995. 3
2.CELE WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI PROGRAMU Cel ogólny programu: Wdrażanie do dorosłości poprzez doskonalenie umiejętności życiowych uczniów, jako czynników chroniących przed zagrożeniami oraz wspierających proces uczenia się. Cele szczegółowe: -poprawa komunikacji w relacjach uczeń-uczeń, nauczyciel-uczeń, nauczyciel-rodzic, (wskaźniki opinie uczniów, nauczycieli, rodziców); -zwiększenie liczby uczniów posiadających umiejętności radzenia sobie ze stresem i sytuacjami trudnymi, (wskaźniki ocena własnych umiejętności, rodzaj i częstotliwość problemów, z którymi uczniowie zwracają się do pedagoga i psychologa); -podniesienie liczby uczniów, którzy nabyli umiejętność dostrzegania swoich mocnych i słabych stron, (wskaźniki opinie uczniów, nauczycieli, rodziców) -zwiększenie liczby uczniów objętych pomocą w diagnozowaniu kompetencji i predyspozycji zawodowych, (wskaźniki ilość osób korzystających z zajęć grupowych i indywidualnych konsultacji - ewidencja pedagoga, psychologa i wychowawców); -budowanie i wzmacnianie klimatu bezpieczeństwa w szkole (wskaźniki - opinie uczniów; ankieta bezpieczeństwa ); -wspieranie rodziców w ich funkcjach wychowawczych i edukacyjnych poprzez różne formy doskonalenia umiejętności rodziców w pracy profilaktycznej (wskaźniki opinie rodziców); - zwiększenie liczby wychowanków preferujących zdrowy styl życia (wskaźniki ilość osób deklarujących abstynencję od alkoholu i substancji psychoaktywnych, bądź deklarujących zmniejszenie częstotliwości zażywania tych substancji, ewentualnie opinie rodziców); - zwiększenie poziomu wiedzy na temat sposobów rozwiązywania konfliktów bez agresji i przemocy, (wskaźniki liczba przeprowadzonych zajęć na ten temat, liczba konsultacji u pedagoga i psychologa, liczba interwencji wychowawczych); - zwiększenie odpowiedzialności uczniów za własne czyny i zachowanie w stosunku do innych ludzi, (opinie członków zespołów wychowawczych); - wzmacnianie szkolnego wolontariatu i działań charytatywnych (wskaźniki liczba osób zaangażowanych w pomoc innym); - zwiększenie liczby ofert oraz liczby uczestników kół zainteresowań (wskaźniki - liczba kół zainteresowań, liczba osób korzystających z tych ofert); 4
- zwiększenie liczby osób zainteresowanych uczeniem się w zakresie wykraczającym poza program nauczania (wskaźniki - liczba uczniów podejmujących się reprezentowania szkoły na różnego rodzaju konkursach, olimpiadach itp.) 3.OBSZARY DZIAŁAŃ Program zawiera działania w postaci zadań skierowanych do uczniów oraz nauczycieli, rodziców a także współpracę ze środowiskiem lokalnym. 1. Zdrowie i profilaktyka uzależnień. 2. Zagrożenia zdrowia psychicznego. 3. Profilaktyka niedostosowania społecznego. 4. Alternatywne sposoby spędzania wolnego czasu. 5. Pomoc w diagnozowaniu kompetencji i podejmowaniu decyzji dotyczących ścieżki kształcenia i kariery zawodowej. CEL OGÓLNY CELE SZCZEGÓŁOWE KIERUNKI DZIAŁAŃ Wdrażanie do dorosłości Uczeń jest odpowiedzialny za siebie. Uczeń dba o relacje interpersonalne, kulturę słowa i higienę osobistą. Tworzy zdrowy obraz siebie (kształtuje i wzmacnia pozytywne i realne poczucie własnej wartości). Jest odpowiedzialny za własne czyny i zachowanie w stosunku do innych ludzi. Uczeń ma stworzone warunki do nauki i kreatywnego myślenia. Uczeń bierze udział w programach, projektach edukacyjnych, innowacjach oraz różnorodnych wydarzeniach. Otrzymuje indywidualne wsparcie w nauce (np. praca z uczniem zdolnym, uczniem mającym problemy w nauce) i rozwoju własnych umiejętności, zna techniki efektywnego uczenia się. Uczeń nabywa kompetencje konieczne do podejmowania wyzwań na rynku pracy. Uczeń nabywa umiejętność radzenia sobie z przeciwnościami. 5 Uczeń otrzymuje pomoc w diagnozowaniu preferencji i zainteresowań zawodowych (testy predyspozycji, testy umiejętności i preferencji zawodowych). Uczeń otrzymuje pomoc w diagnozowaniu zgodności predyspozycji zawodowych z realizowanym kierunkiem kształcenia. Uczeń otrzymuje pomoc w zdobywaniu informacji o kierunkach dalszego kształcenia (spotkania z absolwentami I Liceum i przedstawicielami różnych zawodów, salon maturzystów Targi Edukacyjne). Uczeń zna sposoby rozwiązywania konfliktów i mediacji, potrafi być asertywny, wie jak radzić sobie ze stresem, niepowodzeniami, emocjami. Podejmuje
Uczeń prezentuje postawę szacunku dla życia i zdrowia. wyzwania i rozwiązuje problemy. Uczeń zna zagrożenia zdrowia psychicznego (depresja, anoreksja, bulimia), wie jak sobie z nimi radzić, do kogo zwrócić się o pomoc. Uczeń jest świadomy zagrożeń związanych z paleniem tytoniu, zażywaniem narkotyków i innych środków psychoaktywnych (np. dopalacze). Uczeń i środowisko, w którym żyje. Uczeń właściwie funkcjonuje w środowisku szkolnym. Uczeń zna pojęcie profilaktyki chorób nowotworowych. Uczeń ma właściwe nawyki żywieniowe, bierze udział w dniach profilaktyki, niesie pomoc potrzebującym (wolontariat, krwiodawstwo), ma szacunek do życia poczętego (adopcja duchowa). Uczeń stosuje się do zasad dobrego wychowania oraz właściwego zachowania obowiązującego w szkole np. strój galowy, zachowanie podczas uroczystości. Uczeń świadomie i odpowiedzialnie realizuje swoje prawa i obowiązki dziecka w rodzinie. Uczeń buduje właściwe relacje międzyludzkie - poczucie odpowiedzialności za siebie i za rodzinę. Uczeń jest dojrzały w swojej postawie uczniowskiej. Organizowanie akcji charytatywnych na terenie szkoły/miasta. Uczeń bierze udział w olimpiadach, konkursach, zajęciach pozalekcyjnych oferowanych przez szkołę. Odpowiedzialność za siebie i innych, właściwe funkcjonowanie w szkole, czyli przestrzeganie zasad, regulaminów. Praca nad sobą samodyscyplina, systematyczność. Uczeń reaguje na wszelkie objawy przemocy fizycznej, psychicznej w tym ośmieszanie, obmawianie, izolację w grupie, ośmieszanie w internecie. Identyfikacja z zespołem klasowym. Uczeń właściwie funkcjonuje w środowisku lokalnym. Uczeń zauważa potrzeby innych i aktywnie na nie odpowiada. 6 Uczeń godnie reprezentuje szkołę w różnorodnych wydarzeniach pozaszkolnych. Uczeń podejmuje działania wolontariackie np. udział w: - adopcji duchowej - adopcji na odległość - działaniach Szkolnego Koła Caritas - Szkolnym Klubie Krwiodawstwa - akcje ekologiczne dotyczące ochrony środowiska naturalnego - spektaklach grupy PAT oraz innych przedsięwzięciach współorganizowanych przez szkołę.
Działania skierowane do Rodziców uczniów: - spotkanie psychoedukacyjne na temat więzi i potrzeb oraz możliwości wspierania dziecka i motywowania go a także na temat współczesnych zagrożeń wśród młodzieży; - konsultacje indywidualne z wychowawcami, pedagogiem, psychologiem, dyrekcją; REKOMENDACJE: 1. Wskazane jest coroczne sporządzanie diagnozy problemów i potrzeb w środowisku szkolnym (esej, ankieta, wywiad, wnioski zespołów wychowawczych). 2. Zalecana ocena stanu realizacji programu poprzez sporządzanie cyklicznych sprawozdań z realizacji działań zawartych w PP. 3. Pożądana jest analiza trudności w realizacji PP. 4. Ewaluacja działań podejmowanych w wybranych obszarach. 5. Dostosowanie zajęć i oddziaływań wychowawczych do indywidualnych potrzeb klasy zgodnie ze zgłoszonymi przez nauczycieli i wychowawców trudnościami. 5. LITERATURA 1. Dziewiecki M., Odpowiedzialna pomoc wychowawcza, Radom 1999. 2. Gaś Z. B., Profilaktyka uzależnień, WSiP, Warszawa 1993. 3. Gogacz M. Człowiek i jego relacje, Wyd. ATK, Warszawa 1985. 4. Jak żyć z ludźmi? program profilaktyki dla młodzieży. 5. Koczurowska J., Standardy jakości programów profilaktycznych, w: Profilaktyka w środowisku lokalnym, red. Świątkiewicz G., Warszawa 2002. 6. Mc. Whirter J., Zagrożona młodzież, PARPA, Warszawa 2001. 7. Surzykiewicz J., Agresja i przemoc w szkole, CMPPP, Warszawa 2001. 8. Szymańska J., Profilaktyka w szkole, Remedium 2002, nr 7-8 (113-114). 9. Wojciszke K., Czy to Twój problem?, PARPA, Warszawa 1995. 10. Wojciszke K., Chrońmy młodość. Kampania profilaktyczna, PARPA 1996 11. Wojciszke K., Jak uruchomić program profilaktyczny?, w: Poradnik Wychowawcy, red. Pomianowska M., Raabe, Warszawa 2002. 12. Wojciszke K., Wygrać życie, Rubikon, Kraków 2002. 13. Programy własne i autorskie zgromadzone w gabinecie pedagoga. 14. Ogólnopolski Program Edukacyjny Ars, czyli jak dbać o miłość o charakterze profilaktycznym autorstwa K. Wojciszke objętego honorowym patronatem Ministra Edukacji Narodowej. 7