SYLABUSY KIERUNEK RATOWNICTWO MEDYCZNE I ROK

SYLABUSY KIERUNEK RATOWNICTWO MEDYCZNE I ROK ROK AKADEMICKI 2015/2016

SPIS TREŚCI PROPEDAUTYKA PRAWA... 4 PODSTWY PRAWA W RATOWNICTWIE MEDYCZNYM... 7 SOCJOLOGIA... 10 PSYCHOLOGIA Z ELEMENTAMI PSYCHOLOGII SYTUACJI KRYZYSOWYCH... 13 BIOFIZYKA I BIOCHEMIA... 18 ZDROWIE PUBLICZNE I MIĘDZYNARODOWE ASPEKTY ZDROWIA PUBLICZNEGO... 22 HIGIENA I EPIDEMIOLOGIA... 25 ANATOMIA... 29 BIOLOGIA Z MIKROBIOLOGIĄ... 33 ZAKAŻENIA W RATOWNICTWIE MEDYCZNYM... 37 ZAKAŻENIA WEWNĄTRZZAKŁADOWE... 40 PIERWSZA POMOC... 43 MEDYCYNA RATUNKOWA... 47 ZABIEGI PIELĘGNACYJNE W STANACH ZAGROŻENIA ŻYCIA... 53 PODSTAWY OPIEKI NAD CHORYM DLA RATOWNIKÓW MEDYCZNYCH... 57 TECHNIKI OBRONY W SYTUACJACH NIEBEZPIECZNYCH. Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. KULTURYSTYKA Z ELEMENTAMI TRENINGU FUNKCJONALNEGO. Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. FIZJOLOGIA... 70 PATOFIZJOLOGIA... 74 FARMAKOLOGIA... 77 KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC... 80 MEDYCZNE CZYNNOŚCI RATUNKOWE... 84 JĘZYK ANGIELSKI... 88 JĘZYK NIEMIECKI... 91 PEDIATRIA... 93 PŁYWANIE Z ELEMENTAMI RATOWNICTWA WODNEGO.. Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. RATOWNICTWO WODNE... 98 BADANIA FIZYKALNE... 101 2

PODSTAWY DIAGNOSTYKI DLA RATOWNIKÓW MEDYCZNYCH... 105 JĘZYK MIGOWY... 109 KOMUNIKACJA ALTERNATYWNA... 113 PRAKTYKA ZAWODOWA- Szpitalny Oddział Ratunkowy... 117 PRAKTYKA ZAWODOWA- Zespoły Ratownictwa Medycznego... 121 PRAKTYKA ZAWODOWA- Państwowa Straż Pożarna... 125 3

Lp. Elementy składowe sylabusu Opis 1. Nazwa modułu/ przedmiotu PROPEDAUTYKA PRAWA Nazwa jednostki Instytut Medyczny PWSZ im. J. Grodka w Sanoku 2. prowadzącej przedmiot Zakład Ratownictwo Medyczne 3. Kod przedmiotu RM.01.1.W RM.01.1.W 4. Język przedmiotu Język polski 5. Typ przedmiotu obowiązkowy do zaliczenia I semestru/i roku studiów 6. Rok studiów, semestr Rok I, semestr I 7. Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot mgr Justyna Wasylik 8. Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest mgr Justyna Wasylik nim osoba prowadząca dany przedmiot 9. Formuła przedmiotu wykład 10. Wymagania wstępne brak 11. 12. 13. Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi Założenia i cele modułu/przedmiotu 14. Metody dydaktyczne Wykład 15. 16. 5. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzone efekty kształcenia* Wiedza Wykład-15 godzin Wykład-10 godzin Wykład-1punkt ECTS Wykład-1punkt ECTS Poznanie podstawowych zagadnień prawa cywilnego oraz prawa pracy. Kształtowanie umiejętności analizowania, interpretowania podstaw prawnych do wykonywania zawodu ratownika medycznego Wyrobienie motywacji do stałego dokształcania się. Wykłady ZO- Sprawdzian pisemny Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z zaliczenia końcowego testowego oraz opracowanie prezentacji multimedialnej na wybrany temat. WYKŁADY: 1. Podstawowe pojęcia prawa, źródła prawa. 2. Podstawowe elementy prawa pracy i kodeksu cywilnego. 3. Podstawowe pojęcia z zakresu administracji publicznej. 4. Konwencja Praw Człowieka. W zakresie wiedzy student: - zna podstawowe pojęcia z zakresu prawa pracy i kodeksu cywilnego, - zna podstawy prawne wykonywania zawodu ratownika medycznego, 4

6. Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu W zakresie umiejętności student potrafi: - potrafi wykorzystać stosować przepisy prawa ogólnego w codziennym życiu, - potrafi stosować przepisy prawne do wykonywania zawodu ratownika medycznego W zakresie kompetencji społecznych student: - ma świadomość przestrzegania przepisów prawnych Literatura podstawowa: 1. Kubicki L., Balicki M. (red.): Prawo medyczne. Wyd. Urban & Partner, Wrocław 2003. 2. Krowicka A., Pitera-Czyżowska E.: Opieka zdrowotna po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Wyd. Ce De Wu, Warszawa 2004. 3. Molęda S.: Prawo dla lekarzy i zakładów opieki zdrowotnej. Warszawa 2006. 4. Zajdel J. Prawo w medycynie. Wyd. Progress, 2007. Literatura uzupełniająca: 1. Duda J.: Komentarz do ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Wyd. Lexis Nexis, 2006. 2. Marek Z.: Błąd medyczny. Krakowskie Wydawnictwo Medyczne, Kraków 1999. 3. Nestorowicz M.: Prawo medyczne. Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toruń 2005. 4. Smoktunowicz E., Kosikowski C., Borkowski J. (red.): Wielka encyklopedia prawa. Wyd. Prawo i Praktyka Gospodarcza, Białystok 2000. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą ) Forma nakładu pracy (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie [h] Wykłady 15 10 Przygotowanie prezentacji multimedialnej Przygotowanie się do zaliczenia końcowego Sumaryczne obciążenie pracą 5 5 5 5 25 25 1 1 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 0,6 0,4 0,4 0,6 5

Numer przedmiotowe go efektu kształcenia EK-P_W01 EK-P_W02 EK-P_U02 EK-P_U03 Macierz oraz weryfikacja efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) PROPEDAUTYKA PRAWA w odniesieniu do form zajęć PRZEDMIOTOWY EFEKT KSZTAŁCENIA zna podstawowe pojęcia z zakresu prawa pracy i kodeksu cywilnego zna podstawy prawne wykonywania zawodu ratownika medycznego, WIEDZA Forma zajęć Wykłady Wykłady UMIEJĘTNOŚCI potrafi wykorzystać stosować przepisy prawa ogólnego w Wykłady codziennym życiu, potrafi stosować przepisy prawne wykonywania zawodu ratownika medycznego Wykłady KOMPETENCJE SPOŁECZNE Metody weryfikacji Sprawdzian pisemny Sprawdzian pisemny Wykonanie zadania (prezentacja ) Sprawdzian pisemny Odniesienie do efektu kierunkowego EK-K_W04 EK-K_W14 EK-K_U25 EK-K_U25 Odniesienie do efektu obszarowego OM1_W11 OM1_W11 OM1_U10 OM1_U10 Odniesienie do kompetencji inżynierskich ** EK-P_K01 ma świadomość przestrzegania przepisów prawnych Wykłady Prezentacja poglądów EK-K_K08 OM1_K08 6

Lp. Elementy składowe sylabusu Opis 17. Nazwa modułu/ przedmiotu PODSTWY PRAWA W RATOWNICTWIE MEDYCZNYM Nazwa jednostki Instytut Medyczny PWSZ im. J. Grodka w Sanoku 18. prowadzącej przedmiot Zakład Ratownictwo Medyczne 19. Kod przedmiotu RM.02.1.W RM.02.1.W 20. Język przedmiotu Język polski 21. Typ przedmiotu obowiązkowy do zaliczenia I semestru/i roku studiów 22. Rok studiów, semestr Rok I, semestr I 23. Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot mgr Jacek Szpara 24. Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest mgr Jacek Szpara nim osoba prowadząca dany przedmiot 25. Formuła przedmiotu wykład 26. Wymagania wstępne brak 27. 28. Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi Wykład-15 godzin Wykład-1punkt ECTS Wykład-10 godzin Wykład-1punkt ECTS Poznanie etycznych i prawnych uwarunkowań zawodu ratownika 29. medycznego. Założenia i cele Kształtowanie umiejętności analizowania, interpretowania podstaw prawnych modułu/przedmiotu do wykonywania zawodu ratownika medycznego Wyrobienie motywacji do stałego dokształcania się. 30. Metody dydaktyczne Wykład Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, Wykłady ZO- Sprawdzian pisemny 31. zaliczenia z przedmiotu, Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z zaliczenia a także formę i warunki końcowego testowego oraz opracowanie prezentacji multimedialnej na wybrany zaliczenia poszczególnych temat. form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 32. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji WYKŁADY: 1. Podstawy prawne wykonywania zawodów medycznych. 2. Formy organizacyjno-prawne udzielania świadczeń zdrowotnych. 3. Samorządy zawodowe w ochronie zdrowia. 4. Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym. 5. Dokumentacja medyczna. 6. Prawa pacjenta. 7

7. 8. Zamierzone efekty kształcenia* Wiedza Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu W zakresie wiedzy student: - zna podstawy prawne wykonywania zawodu ratownika medycznego W zakresie umiejętności student potrafi: - potrafi prowadzić dokumentację medyczną - potrafi scharakteryzować podstawy prawne funkcjonowania systemu ochrony zdrowia - potrafi stosować formy prawne wykonywania zawodu ratownika medycznego W zakresie kompetencji społecznych student: - ma świadomość przestrzegania przepisów prawnych Literatura podstawowa: 1. Kubicki L., Balicki M. (red.): Prawo medyczne. Wyd. Urban & Partner, Wrocław 2003. 2. Krowicka A., Pitera-Czyżowska E.: Opieka zdrowotna po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Wyd. Ce De Wu, Warszawa 2004. 3. Molęda S.: Prawo dla lekarzy i zakładów opieki zdrowotnej. Warszawa 2006. 4. Zajdel J. Prawo w medycynie. Wyd. Progress, 2007. Literatura uzupełniająca: 1. Duda J.: Komentarz do ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Wyd. Lexis Nexis, 2006. 2. Marek Z.: Błąd medyczny. Krakowskie Wydawnictwo Medyczne, Kraków 1999. 3. Nestorowicz M.: Prawo medyczne. Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Dom Organizatora, Toruń 2005. 4. Smoktunowicz E., Kosikowski C., Borkowski J. (red.): Wielka encyklopedia prawa. Wyd. Prawo i Praktyka Gospodarcza, Białystok 2000. Forma nakładu pracy (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą ) Obciążenie [h] Wykłady 15 10 Przygotowanie prezentacji multimedialnej Przygotowanie się do zaliczenia końcowego Sumaryczne obciążenie pracą 5 5 5 10 25 25 1 1 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 0,6 0,4 0,4 0,6 8

Numer przedmiotowe go efektu kształcenia EK-P_W01 EK-P_U01 EK-P_U02 EK-P_U03 Macierz oraz weryfikacja efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) PODSTWY PRAWA W RATOWNICTWIE MEDYCZNYM w odniesieniu do form zajęć PRZEDMIOTOWY EFEKT KSZTAŁCENIA Forma zajęć WIEDZA zna podstawy prawne Wykłady wykonywania zawodu ratownika medycznego UMIEJĘTNOŚCI potrafi prowadzić dokumentację Wykłady medyczną potrafi scharakteryzować podstawy prawne funkcjonowania systemu ochrony zdrowia potrafi stosować formy prawne wykonywania zawodu ratownika medycznego Wykłady Wykłady KOMPETENCJE SPOŁECZNE EK-P_K01 przestrzega prawa pacjenta Wykłady Metody weryfikacji Sprawdzian pisemny Sprawdzian pisemny Sprawdzian pisemny Wykonanie zadania (prezentacja) Prezentacja poglądów Odniesienie do efektu kierunkowego EK-K_W04 EK-K_U23 EK-K_U25 EK-K_U26 EK-K_K04 Odniesienie do efektu obszarowego OM1_W08 OM1_U09 OM1_U10 OM1_U10 OM1_K03 Odniesienie do kompetencji inżynierskich ** EK-P_K02 ma świadomość przestrzegania przepisów prawnych Wykłady Prezentacja poglądów EK-K_K09 OM1_K08 9

Lp. Elementy składowe sylabusu Opis 1. Nazwa modułu/ przedmiotu SOCJOLOGIA Nazwa jednostki Instytut Medyczny PWSZ im. J. Grodka w Sanoku 2. prowadzącej przedmiot Zakład Ratownictwo Medyczne studia stacjonarne studia niestacjonarne 3. Kod przedmiotu RM.03.1.W RM.03.1.W 4. Język przedmiotu Język polski 5. Typ przedmiotu obowiązkowy do zaliczenia II semestru/ I roku studiów 6. Rok studiów, semestr Rok I, semestr II 7. Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot mgr Maciej Długosz 8. Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest mgr Maciej Długosz nim osoba prowadząca dany przedmiot 9. Formuła przedmiotu wykład 10. Wymagania wstępne brak 11. 12. Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi studia stacjonarne Wykład-15 godzin studia stacjonarne Wykład-1punkt ECTS studia niestacjonarne Wykład-5 godzin studia niestacjonarne Wykład-1punkt ECTS Poznanie uwarunkowań społecznych zdrowia i choroby, problemów 13. Założenia i cele wynikających z niepełnosprawności, kalectwa i choroby przewlekłej modułu/przedmiotu Opanowanie umiejętności rozpoznawania patologii społecznych Kształtowanie zachowań profesjonalnych 14. Metody dydaktyczne wykład Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, Wykłady ZO- Zaliczenie pisemne 15. zaliczenia z przedmiotu, Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z zaliczenia a także formę i warunki końcowego testowego oraz pozytywna ocena z projektu. zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu 10

16. 17. 18. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzone efekty kształcenia* Wiedza Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Wykłady: 1. Socjologia jako nauka o społeczeństwie. 2. Metody badawcze stosowane w socjologii. 3. Kultura wartości i normy społeczne. 4. Zachowania w zdrowiu i chorobie. 5. Socjologiczne aspekty starości, umierania i sieroctwa. 6. Socjologia jako instrument działań w zdrowiu. 7. Badania socjomedyczne i ich zastosowanie w ocenie potrzeb zdrowotnych, oczekiwań pacjentów, zachowań służby zdrowia i pracy placówek opieki zdrowotnej. 8. Typy interakcji międzyludzkich, więzi organizacyjne, sytuacje konfliktowe. 9. Patologie społeczne, rodziny i jednostki wpływ na stan zdrowia populacji 10. Społeczny model zdrowia. 11. Miejsce zdrowia w systemie wartości społeczeństwa polskiego. W zakresie wiedzy student: - określa problemy wynikające z niepełnosprawności, kalectwa i choroby przewlekłej, W zakresie umiejętności student potrafi: - potrafi scharakteryzować problemy społeczne wynikające z patologii i określa ich wpływ na zdrowie populacji, - charakteryzuje zachowania zdrowotne i anty zdrowotne w populacji W zakresie kompetencji społecznych student: - szanuje godność osobistą każdego człowieka Literatura podstawowa: 1. Majchrowska A., Bogusz R. (red.): Wybrane elementy socjologii. Wyd. Czelej, Lublin 2003. 2. Turowski J.: Socjologia. Małe struktury społeczne. Lublin 1995. 3. Walczak-Duraj D.: Podstawy socjologii. Łódź 1998. Literatura uzupełniająca: 1. Barański J., Piątkowski W., Krysiewicz A. (red.): Zdrowie i choroba. Wybrane problemy socjologii medycyny. Wyd. Oficyna Wydawnicza Atut - Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2002. 2. Majchrowska A.: Wybrane elementy socjologii. Wyd. Czelej, Lublin 2003. 3. Marshall G. (red.): Słownik socjologii i nauk społecznych. Wyd. PWN, Warszawa 2005. 4. Piątkowski W., Titkow A.: W stronę socjologii zdrowia. Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2002. 5. Tobiasz-Adamczyk B.: Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby. Wyd. UJ, Kraków 2000. 11

Forma nakładu pracy (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą ) Obciążenie [h] Wykłady 15 5 Przygotowanie prezentacji multimedialnej Przygotowanie się do zaliczenia końcowego Sumaryczne obciążenie pracą 5 10 5 10 25 25 1 1 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 0,6 0,4 0,2 0,8 Macierz oraz weryfikacja efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) SOCJOLOGIA w odniesieniu do form zajęć Numer przedmiotoweg o efektu kształcenia PRZEDMIOTOWY EFEKT KSZTAŁCENIA Forma zajęć Metody weryfikacji Odniesienie do efektu kierunkowego Odniesienie do efektu obszarowego Odniesienie do kompetencji inżynierskich ** EK-P_W01 EK-P_U01 EK-P_U01 EK-P_K01 WIEDZA określa problemy wynikające z niepełnosprawności, kalectwa i Wykłady projekt EK-K_W03 OM1_W04 choroby przewlekłej UMIEJĘTNOŚCI potrafi scharakteryzować problemy społeczne wynikające z patologii i Wykłady określa ich wpływ na zdrowie populacji charakteryzuje zachowania zdrowotne i anty zdrowotne w populacji szanuje godność osobistą każdego człowieka Wykłady KOMPETENCJE SPOŁECZNE Wykłady Sprawdzian pisemny Sprawdzian pisemny Prezentacja poglądów EK-K_U26 EK-K_U26 EK-K_K09 OM1_U04 OM1_U04 OM1_K01 12

Lp. Elementy składowe sylabusu Opis 1 Nazwa modułu/ przedmiotu PSYCHOLOGIA Z ELEMENTAMI PSYCHOLOGII SYTUACJI KRYZYSOWYCH 2 Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Medyczny PWSZ im. J. Grodka w Sanoku przedmiot Zakład Ratownictwo Medyczne 3 Kod przedmiotu RM.04.1.W RM.04.1.C RM.04.1.W RM.04.1.C 4 Język przedmiotu Język polski 5 Treści programowe grupa treści podstawowych 6 Typ przedmiotu obowiązkowy do zaliczenia I semestru/ I roku studiów 7 Rok studiów, semestr Rok I, semestr I 8 Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot mgr Agata Wolanin 9 Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot mgr Agata Wolanin 10 Formuła przedmiotu wykład, 11 Wymagania wstępne brak 12 Liczba godzin zajęć wykład- 30 godz. dydaktycznych 15 godz. Liczba punktów ECTS 13 przypisana wykład-1 punkt ECTS modułowi/przedmiotowi -1 punkt ECTS 14 Założenia i cele modułu/przedmiotu 15 Metody dydaktyczne 16 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu wykład-15 godz. 5 godz. wykład-1 punkt ECTS -1 punkt ECTS Poznanie uwarunkowań psychologicznych zachowań indywidualnych poszkodowanego oraz relacji z rodziną, najbliższym otoczeniem i społeczeństwem Poznanie sposobów radzenia sobie ze stresem związanym z uczestniczeniem w akcji ratunkowej. Kształtowanie umiejętność działania w warunkach stresu i niepewności Wykład problemowy Ćwiczenia Wykłady ZO- Sprawdzian ustny Ćwiczenia ocena uzyskana z prezentacji Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z zaliczenia końcowego ustnego oraz aktywność w czasie dyskusji i ćwiczeń, wykonanie prezentacji grupowej na wybrany temat. 13

17 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Wiedza WYKŁADY: 1. Psychologia jako nauka o czynnościach psychicznych człowieka. Zadania psychologii klinicznej i psychologii zdrowia. 2. Metody badawcze stosowane w psychologii. 3. Zdrowie psychiczne, normy i czynniki wpływające na jego stan. 4. Rola psychologii w środowisku praca zakład opieki zdrowotnej. Funkcjonowanie człowieka chorego. 5. Choroba jako sytuacja trudna. 6. Postawy wobec choroby. 7. Proces adaptacji do choroby. 8. Psychologiczne determinanty zdrowia i choroby. 9. Stres jako reakcja na sytuację zagrożenia. Radzenie sobie ze stresem. Zespół stresu ostrego, zespół stresu pourazowego. 10. Jednostka, grupa i tłum. Zachowania ludzi w sytuacjach zagrożenia. ĆWICZENIA: 1. Psychologiczna relacja przełożony podwładny. 2. Lekarz i ratownik medyczny wobec choroby 3. Metody badawcze stosowane w psychologii rozwojowej. 4. Relacje pracownik medyczny pacjent trudności we współpracy. 5. Lekarz i ratownik medyczny wobec chorego 6. Komunikacja w relacji ratownik medyczny poszkodowany. Bariery i błędy w komunikacji. 7. Kryzysy związane ze śmiercią i żałobą. Wydarzenia traumatyczne o charakterze masowym. W Sparcie społeczne dla osób po doświadczeniu traumy W zakresie wiedzy student: - określa uwarunkowania psychologiczne funkcjonowania jednostek w aspekcie indywidualnym oraz interpersonalnym - wyjaśnia proces adaptacji do choroby, 18 Zamierzone efekty kształcenia* Umiejętności W zakresie umiejętności student: - potrafi zastosować wiedzą psychologiczną w komunikacji z pacjentem, jego rodziną (opiekunem) świadkiem zdarzenia, ze współpracownikami oraz innymi służbami i organizacjami powołanymi do niesienia pomocy, - potrafi wykorzystać wypracowane zasoby osobiste i dostępne zasoby otoczenia w postępowaniu ratowniczym - potrafi zastosować poznane metody i techniki w radzeniu sobie ze stresem i jego skutkami Kompetencje społeczne W zakresie kompetencji społecznych student: - wykorzystuje w pracy z pacjentem wynik analizy swoich mocnych i słabych strony - potrafi zadbać o swoje zdrowie psychiczne 14

19 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Greenstone James L., Sharon C. Leviton ; przekł. Monika Gajdzińska.- Interwencja kryzysowa Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2004. 2. Hetherington A.: Wsparcie psychologiczne w służbach ratowniczych, GWP, Gdańsk, 2004 3. Kliszcz J.: Psychologia w ratownictwie, Wyd. Difin SA, 2012 4. Trzcieniecka-Green A. (red.): Psychologia : Podręcznik dla studentów kierunków medycznych / red..- Kraków : Universitas, 2006. Literatura uzupełniająca: 1. Formański J. Psychologia : Podręcznik dla szkół medycznych, PZWL, Warszawa, 2003. 2. Sęk H.: Wprowadzenie do psychologii klinicznej. Wyd. PWN, Warszawa 2008. 3. Gerd Mietzel ; przekł. Joanna Arentewicz. Wprowadzenie do psychologii / Wyd. 3 w jęz. pol.- Gdańsk ; Sopot : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2014. 4. Strelau J. Dariusz Doliński: Psychologia akademicka. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2011 5. Stephen M. Kosslyn, Robin S. Rosenberg ; red. nauk. Agnieszka Niedźwieńska. Psychologia : Mózg, człowiek, świat - Warszawa : Wydawnictwo Znak, 2006 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą ) Forma nakładu pracy (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Obciążenie [h] Wykłady 30 15 Przygotowanie sprawdzianu ustnego - 10 Sumaryczne obciążenie pracą 30 25 1 1 Punkty ECTS za moduł/przedmiot Samodzielna praca 0,6 0,4 0,6 0,4 15

Forma nakładu pracy (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą ) Obciążenie [h] Ćwiczenia 15 5 Przygotowanie do ćwiczeń 5 10 Przygotowanie prezentacji multimedialnej Sumaryczne obciążenie pracą Punkty ECTS za moduł/przedmiot 5 10 25 25 1 1 Samodzielna praca Samodzielna praca 0,6 0,4 0,2 0,8 Numer przedmiotoweg o efektu kształcenia EK-P_W01 Macierz oraz weryfikacja efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) PSYCHOLOGIA Z ELEMENTAMI PSYCHOLOGII SYTUACJI KRYZYSOWYCH w odniesieniu do form zajęć PRZEDMIOTOWY EFEKT KSZTAŁCENIA Forma zajęć WIEDZA określa uwarunkowania psychologiczne funkcjonowania wykład jednostek w aspekcie indywidualnym oraz interpersonalnym EK-P_W02 wyjaśnia proces adaptacji do choroby wykład EK-P_U01 EK-P_U02 EK-P_U03 UMIEJĘTNOŚCI potrafi zastosować wiedzą psychologiczną w komunikacji z pacjentem, jego rodziną (opiekunem) świadkiem zdarzenia, ze współpracownikami oraz innymi służbami i organizacjami powołanymi do niesienia pomocy, potrafi wykorzystać wypracowane zasoby osobiste i dostępne zasoby otoczenia w postępowaniu ratowniczym potrafi zastosować poznane metody i techniki w radzeniu sobie ze stresem i jego skutkami KOMPETENCJE SPOŁECZNE Metody weryfikacji praca zaliczeniowa praca zaliczeniowa aktywność dyskusja aktywność dyskusja aktywność dyskusja Odniesienie do efektu kierunkowego EK-K_W17 EK-K_W17 EK-K_U23 EK-K_U23 EK-K_U23 Odniesienie do efektu obszarowego OM1_W04 OM1_W04 OM1_U03 OM1_U03 OM1_U03 Odniesienie do kompetencji inżynierskich ** 16

EK-P_K01 EK-P_K02 wykorzystuje w pracy z pacjentem wynik analizy swoich mocnych i słabych strony potrafi zadbać o swoje zdrowie psychiczne samoocena EK-K_K08 OM1_K02 wykład samoocena EK-K_K07 OM1_K06 17

Lp. Elementy składowe sylabusu 1 Nazwa modułu/ przedmiotu BIOFIZYKA I BIOCHEMIA 2 Nazwa jednostki Instytut Medyczny PWSZ im. J. Grodka w Sanoku prowadzącej przedmiot Zakład Ratownictwo Medyczne 3 Kod przedmiotu RM.05.1.W RM.05.1.C RM.05.1.W RM.05.1.C 4 Język przedmiotu język polski 5 Treści programowe grupa treści podstawowych 6 Typ przedmiotu obowiązkowy do zaliczenia I semestru/i roku studiów 7 Rok studiów, semestr I rok, I semestr 8 Imię i nazwisko osoby (osób) prof. dr hab. n. med. Oliver Racz prowadzącej przedmiot mgr Katarzyna Naparło Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź 9 udzielającej zaliczenia prof. dr hab. n. med. Oliver Racz w przypadku, gdy nie jest mgr Katarzyna Naparło nim osoba prowadząca dany przedmiot 10 Formuła przedmiotu wykład 11 Wymagania wstępne brak 12 13 14 Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi Założenia i cele modułu/przedmiotu 15 Metody dydaktyczne 16 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu. wykład 1punkt ECTS 1punkt ECTS Opis wykład 15 godz. 5 godz. wykład 1punkt ECTS 1punkt ECTS Poznanie podstawowych procesów biochemicznych i zmian zachodzących w organizmie człowieka w wyniku chorób i obrażeń u dorosłych i dzieci. Oraz zaburzenia występujące w strukturach komórkowych, tkankowych, narządowych i układowych wywołanych chorobą lub urazem. Kształtowanie nawyku i umiejętności stałego dokształcania się. Wykład, Ćwiczenia laboratoryjne ( wykonywanie doświadczeń) Wykłady ZO- Zaliczenie pisemne Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest aktywność na ch i pozytywne zaliczenie kolokwium oraz zaliczenia końcowego pisemnego. 18

17 18 19 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzone efekty kształcenia* Wiedza Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Wykłady: 1. Człowiek jako układ biochemiczny 2. Biofizyka tkanek i narządów. 3. Biofizyka układy krążenia, układu oddechowego. 4. Biofizyka zmysłu słuchu, wzroku. 5. Wpływ czynników fizycznych na żywy organizm. 6. Metody detekcji promieniowania jądrowego. 7. Promieniowanie rentgenowskie 8. Biofizyczne podstawy zmysłu słuchu 9. Cechy fizyczne dźwięków. 10. Zjawiska towarzyszące przechodzeniu ultradźwięków przez organizm. 11. Podział i struktura najważniejszych klas makromolekuł. 12. Budowa i rola białek, aminokwasów, tłuszczy, cukrów i witamin. 13. Białko jako podstawowy składnik strukturalny i czynnościowy organizmu człowieka. 14. Przemiany związków chemicznych w organizmie. 15. Rola enzymów i hormonów w regulacji metabolizmu człowieka. 16. Wpływ czynników fizycznych na szybkość reakcji enzymatycznych. Ćwiczenia: 1. Właściwości biomechaniczne tkanek ich rola w biomechanice. 2. Właściwości biofizyczne naczyń krwionośnych i krwi. 3. Wpływ promieniowania jonizującego i niejonizującego na żywy organizm. 4. Wpływ czynników mechanicznych na żywy organizm. 5. Wpływ temperatury i wilgotności na żywy organizm. 6. Wpływ pola elektrycznego i magnetycznego oraz promieniowania jonizującego na organizm. 7. Wpływ fal mechanicznych na organizm. 8. Wpływ fal mechanicznych na organizm. 9. Zjawiska towarzyszące przechodzeniu ultradźwięków na organizm. 10. Metody rozpoznawania, identyfikacji i oznaczania ilościowego substancji chemicznych. 11. Reakcje biochemiczne: aminokwasów, lipidów, węglowodanów. W zakresie wiedzy student: - charakteryzuje właściwości biomechaniczne tkanek człowieka, - opisuje wpływ czynników mechanicznych na organizm, - charakteryzuje zasady oznaczania ilościowego substancji chemicznych W zakresie umiejętności student: - potrafi wykonać podstawowe reakcje biochemiczne oraz określić ich znaczenie dla organizmu, - potrafi ocenić wpływ czynników mechanicznych na organizm człowieka - potrafi zidentyfikować i oznaczyć ilość wybranych substancji chemicznych W zakresie kompetencji społecznych student: - ma świadomość stałego aktualizowania stanu swojej wiedzy Literatura podstawowa: 1. Dołowy K., Jarząbek W. A.: Biofizyka. Wyd. SGGW, Warszawa 2005. 2. Jaroszyk F.(red.): Biofizyka. Podręcznik dla studentów. Wyd. PZWL, Warszawa 2006. 3. Pasternak Kazimierz: Biochemia : Dla studentów medycznych studiów licencjackich: Wydawnictwo Czelej, 2005.- Lubli 19

Literatura uzupełniająca: 1. David Hames, Nigel Hooper. Biochemia; przekł. Lilla Hryniewiecka, Kazimierz Ziemnicki.- Wyd. 2 popr.- Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005 2. Jóźwiak Z., Bartosz G., Bryszewska M.: Biofizyka. Wybrane zagadnienia wraz z mi. Wyd. PWN, Warszawa 2007. 3. Kączkowski. Jerzy Podstawy biochemii, Wydawnictwa Naukowo - Techniczne, Warszawa, 2005 4. Terlecki J., Bautembach S. (red.): Ćwiczenia laboratoryjne z biofizyki i fizyki. Podręcznik dla studentów. Wyd. PZWL, Warszawa 1999. BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą ) Forma nakładu pracy Obciążenie [h] (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Wykłady 15 15 Przygotowanie do zaliczenia pisemnego końcowego Sumaryczne obciążenie pracą Punkty ECTS za moduł/przedmiot 10 10 25 25 2 2 0,6 0,4 0,6 0,4 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą ) Forma nakładu pracy Obciążenie [h] (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Ćwiczenia 15 5 Przygotowanie do zaliczenia końcowego 5 10 Przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego 5 10 Sumaryczne obciążenie pracą 25 25 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 1 1 0,6 0,4 0,2 0,8 20

Numer przedmiotowego efektu kształcenia EK-P_W01 EK-P_W02 Macierz oraz weryfikacja efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) BIOFIZYKA I BIOCHEMIA w odniesieniu do form zajęć PRZEDMIOTOWY EFEKT KSZTAŁCENIA charakteryzuje właściwości biomechaniczne tkanek człowieka opisuje wpływ czynników mechanicznych na organizm, Forma zajęć WIEDZA wykład wykład Metody weryfikacji Odniesienie do efektu kierunkowego Odniesienie do efektu obszarowego sprawdzian pisemny EK_K_W05 OM1_W01 sprawdzian pisemny EK_K_W05 OM1_W01 Odniesienie do kompetencji inżynierskich ** EK-P_W02 charakteryzuje zasady oznaczania ilościowego substancji chemicznych wykład sprawdzian pisemny EK_K_W05 OM1_W01 EK-P_U01 EK-P_U02 potrafi wykonać podstawowe reakcje biochemiczne oraz określić ich znaczenie dla organizmu potrafi ocenić wpływ czynników mechanicznych na organizm człowieka UMIEJĘTNOŚCI wykonanie zadania EK-K_U32 OM1_U10 wykonanie zadania EK-K_U32 OM1_U10 EK-P_U03 potrafi zidentyfikować i oznaczyć ilość wybranych substancji chemicznych wykonanie zadania EK-K_U32 OM1_U10 KOMPETENCJE SPOŁECZNE EK-P_K01 ma świadomość stałego aktualizowania stanu swojej wiedzy aktywność EK-K_K02 OM1_K01 21

Lp. Elementy składowe sylabusu Opis 1 Nazwa modułu/ przedmiotu ZDROWIE PUBLICZNE I MIĘDZYNARODOWE ASPEKTY ZDROWIA PUBLICZNEGO 2 Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Medyczny PWSZ im. J. Grodka w Sanoku przedmiot Zakład Ratownictwo Medyczne 3 Kod przedmiotu RM.06.1.W RM.06.1.W 4 Język przedmiotu język polski 5 Treści programowe grupa treści podstawowych 6 Typ przedmiotu obowiązkowy do zaliczenia I i II semestru/i roku studiów 7 Rok studiów, semestr I rok, I i II semestr 8 Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot dr hab. Anna Ksykiewicz Dorota Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź 9 udzielającej zaliczenia dr hab. Anna Ksykiewicz Dorota w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 10 Formuła przedmiotu Wykład 11 Wymagania wstępne brak 12 Liczba godzin zajęć dydaktycznych Wykład-30 godz. 13 Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi Wykład- 2 punkty ECTS Wykład 15 godz. Wykład- 2 punkty ECTS 14 Założenia i cele modułu/przedmiotu 15 Metody dydaktyczne 16 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Poznanie uwarunkowań społecznych zdrowia i choroby, podstawowych pojęć z zakresu zdrowia oraz promocji i profilaktyki oraz struktury i organizacji systemu ochrony zdrowia. Wykład z prezentacją multimedialną Ćwiczenia audytoryjne (dyskusja) Wykład ZO- warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z zaliczenia końcowego pisemnego oraz aktywność w czasie dyskusji. 22

17 18 19 Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzone efekty kształcenia* Wiedza Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Wykłady: 1. Zakres i zadania zdrowia publicznego oraz medycyny społecznej. 2. Geneza i historia medycyny społecznej i zdrowia publicznego. 3. Definicje pojęć: ochrona zdrowia, opieka zdrowotna, kultura zdrowotna, opieka medyczna, medycyna zapobiegawcza, medycyna środowiskowa, medycyna społeczna oraz zdrowie publiczne. 4. Medyczne i pozamedyczne uwarunkowania zdrowia. 5. Miejsce i zadania promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych. 6. Zdrowie jako dobro społeczne i dobro indywidualne. 7. Mierniki zdrowia. Metody rozpoznawania potrzeb zdrowotnych. 8. Sprawy zdrowia jednostek i zbiorowości. 9. Informacja o zdrowiu publicznym. 10. Edukacja i kształcenie kadr z zakresu zdrowia publicznego. 11. Zdrowie człowieka w ujęciu holistycznym. 12. Człowiek jako element środowiska życia na Ziemi. 13. Środowisko naturalne człowieka. 14. Ocena narażenia człowieka na czynniki szkodliwe. 15. Skutki zdrowotne środowiskowych czynników ryzyka biologicznych, psychospołecznych, chemicznych i fizycznych. 16. Patomechanizmy działania czynników ryzyka. 17. Skażenie środowiska naturalnego człowieka wpływ na zdrowie. W zakresie wiedzy student: - definiuje podstawowe pojęcia z zakresu zdrowia publicznego, medycyny społecznej i profilaktyki społecznej, - charakteryzuje strukturę i organizację systemu ochrony zdrowia, - charakteryzuje istotę profilaktyki i prewencji chorób, W zakresie umiejętności student: - posiada umiejętność rozpoznawania potrzeb zdrowotnych populacji - potrafi tworzyć programy profilaktyczne, W zakresie kompetencji społecznych student: - ma świadomość wpływu stylu życia w realizowaniu zadań zawodowych Literatura podstawowa: 1. Czupryna A., Poździoch S., Ryś A., Włodarczyk C. (red.): Zdrowie publiczne. t. I, II. Wyd. med. Vesalius, Kraków 2000. 2. Kulik T., Lataski M. (red.): Zdrowie Publiczne. Wyd. Czelej, Lublin 2002. 3. Latalski M. (red.): Zdrowie publiczne. Wyd. AM, Lublin 1999. 4. Wojtczak Andrzej: Zdrowie publiczne wyzwaniem dla systemów zdrowia XXI wieku: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. Literatura uzupełniająca: 1. Franaszek P. (red.): Informacja naukowa w zdrowiu publicznym. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001. 2. Gniazdowski A.: Zachowania zdrowotne. Wyd. IMP, Łódź 1998. 3. Kulik T.B., Wrońska I. (red.): Zdrowie w medycynie i naukach społecznych. Wyd. KUL, Stalowa Wola, 2001. 4. Wosiewicz E. P. (red.): Zdrowie publiczne i medycyna społeczna. Wyd. Uczelniane Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2000. 23

Forma nakładu pracy (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą ) Obciążenie [h] Wykład 30 15 Przygotowanie się do dyskusji 10 15 Przygotowanie się do zaliczenia końcowego Sumaryczne obciążenie pracą Punkty ECTS za moduł/przedmiot 10 20 50 50 2 2 1,2 0,8 0,6 1,4 Numer przedmiotowego efektu kształcenia Macierz oraz weryfikacja efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) ZDROWIE PUBLICZNE I MIĘDZYNARODOWE ASPEKTY ZDROWIA PUBLICZNEGO w odniesieniu do form zajęć PRZEDMIOTOWY EFEKT KSZTAŁCENIA Forma zajęć Metody weryfikacji Odniesienie do efektu kierunkowego Odniesienie do efektu obszarowego Odniesienie do kompetencji inżynierskich ** EK-P_W01 WIEDZA definiuje podstawowe pojęcia z zakresu zdrowia publicznego, wykład medycyny społecznej i profilaktyki społecznej sprawdzian pisemny EK_K_W16 OM1_W09 EK-P_W02 EK-P_W03 charakteryzuje strukturę i organizację systemu ochrony zdrowia charakteryzuje istotę profilaktyki i prewencji chorób, wykład wykład sprawdzian pisemny sprawdzian pisemny EK_K_W16 EK_K_W16 OM1_W09 OM1_W09 EK-P_U01 posiada umiejętność rozpoznawania potrzeb zdrowotnych populacji UMIEJĘTNOŚCI wykład sprawdzian pisemny EK-K_U29 OM1_U04 EK-P_U02 potrafi tworzyć programy profilaktyczne wykład sprawdzian pisemny EK-K_U29 OM1_U05 EK-P_K01 ma świadomość wpływu stylu życia w realizowaniu zadań zawodowych KOMPETENCJE SPOŁECZNE wykład Prezentacja poglądów EK-K_K07 OM1_K02 24

Lp. Elementy składowe sylabusu Opis 1. Nazwa modułu/ przedmiotu HIGIENA I EPIDEMIOLOGIA 2. Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Medyczny PWSZ im. J. Grodka w Sanoku przedmiot Zakład Ratownictwo Medyczne studia stacjonarne studia niestacjonarne 3. Kod przedmiotu RM.07.1.W RM.07.1.W 4. Język przedmiotu Język polski 5. Typ przedmiotu obowiązkowy do zaliczenia I semestru/i roku studiów 6. Rok studiów, semestr Rok I, semestr I 7. Imię i nazwisko osoby (osób) dr n. med. Halina Piecewicz-Szczęsna prowadzącej przedmiot mgr Katarzyna Kruczek Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź 8. udzielającej zaliczenia dr n. med. Halina Piecewicz-Szczęsna w przypadku, gdy nie jest nim mgr Katarzyna Kruczek osoba prowadząca dany przedmiot 9. Formuła przedmiotu Wykład 10. Wymagania wstępne brak 11. Liczba godzin zajęć studia stacjonarne studia niestacjonarne dydaktycznych Wykład-30 godzin Wykład-10 godzin 12. 13. Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi Założenia i cele modułu/przedmiotu studia stacjonarne Wykład-2 punkty ECTS 14. Metody dydaktyczne Wykład konwersatoryjny 15. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu studia niestacjonarne Wykład-2 punkty ECTS Wyposażenie w wiedzę dotyczącą środowiskowych uwarunkowań zdrowia jednostki i populacji oraz podstawowych zasad analizy epidemiologicznej nad zbiorowością ludzką. Przygotowanie ratownika medycznego do rozpoznawania skutków zdrowotnych wywołanych szkodliwymi czynnikami biologicznymi, chemicznymi, fizycznymi, związanych ze środowiskiem pracy i bytowania człowieka. Wykład ZO Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z zaliczenia końcowego w formie testu, oraz pozytywnej oceny z pracy końcowej 25

16. 17. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzone efekty kształcenia* Wiedza Umiejętności Kompetencje społeczne Wykłady: 1. Rys historyczny, podstawowe definicje i zadania higieny pracy. 2. Czynniki szkodliwe w środowisku człowieka. 3. Normatywy higieniczne. 4. Ocena narażenia na substancje szkodliwe w środowisku człowieka. 5. Skutki zdrowotne wywołane działaniem szkodliwych czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych na organizm człowieka. Choroby zawodowe i choroby parazawodowe. 6. Ochrona przed szkodliwościami zawodowymi. 7. Rodzaje zagrożeń zdrowia występujące w pracy ratownika medycznego. 8. Definicja i rola epidemiologii w zdrowiu publicznym. Źródła danych na temat stanu zdrowia 9. populacji. Standaryzacja bezpośrednia i pośrednia. Epidemiologiczne badania opisowe, analityczne i eksperymentalne. 10. Opracowywanie ogniska choroby zakaźnej. Elementy 11. protokołu badawczego w teorii i praktyce epidemiologii. 12. Epidemiologia stanów nagłego zagrożenia życia pochodzenia wewnętrznego i urazowego. 13. Cele i zadania nadzoru sanitarno -epidemiologicznego. 14. System organizacyjno-prawny nadzoru. Struktura służb Państwowej 15. Inspekcji Sanitarnej w Polsce. 16. Karta zgonu i jej zawartość.. Wywiad standaryzowany i jego znaczenie w epidemiologii i higienie. Zasady budowy kwestionariusza wywiadu i ankiety. 17. Nowe zagrożenia epidemiczne. Postępowanie przeciwepidemiczne. 18. Epidemiologia chorób niezakaźnych, tj. układu krążenia, chorób nowotworowych i metabolicznych. Palenie tytoniu wpływ na stan zdrowia jednostki. Palenie tytoniu a nowotwory i choroby układu krążenia. 19. Epidemiologia urazów, wypadków, zatruć. W zakresie wiedzy student: - przedstawia podstawowe metody oceny stanu zdrowia i sytuacji populacji - opisuje narażenia na substancje szkodliwe w środowisku człowieka oraz wymienia skutki zdrowotne oraz metody zapobiegania - wymienia podstawowe miary epidemiologiczne - charakteryzuje choroby zawodowe ze szczególnym akcentem na zapobieganie chorobom zawodowym, które są związane z wykonywaniem zawodu ratownika medycznego - przedstawia epidemiologię wybranych chorób zakaźnych i cywilizacyjnych oraz sposoby zapobiegania ich występowaniu. - wymienia cele i strukturę służb Państwowej Inspekcji Sanitarnej w Polsce W zakresie umiejętności student: - identyfikuje na miejscu zdarzenia sytuację narażenia na czynniki szkodliwe - interpretuje podstawowe dane epidemiologiczne. W zakresie kompetencji społecznych student: - wykazuje poczucie odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i zespołu 26

18. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Literatura podstawowa: 1. Bzdęga J., Gębska-Kuczerowska A. B. (red.): Epidemiologia w zdrowiu publicznym. PZWL, Warszawa 2010. 2. Kolarczyk E. (red.): Wybrane problemy higieny i ekologii człowieka. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008. 3. Marcinkowski J.T.: Higiena profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych PZWL, Warszawa 2003. Literatura uzupełniająca: 1. Fleischer M., Bober B.: Podstawy pielęgniarstwa epidemiologicznego. CKPPiP, Warszawa 2002. 2. Jędrychowski W.: Podstawy epidemiologii. Wydawnictwo UJ, Kraków 2002. 3. Raporty stanu zdrowia Polaków. NIZP i GUS bieżące. 4. Meldunki Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH, bieżące i archiwizowane. 5. Ustawa o zakażeniach i chorobach zakaźnych u ludzi. Obowiązująca aktualnie. Forma nakładu pracy (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą ) Obciążenie [h] Wykłady 30 10 Przygotowanie pracy zaliczeniowej 10 20 Przygotowanie się do zaliczenia końcowego Sumaryczne obciążenie pracą 10 20 50 50 2 2 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 1,2 0,8 0,4 1,6 27

Numer przedmiotowego efektu kształcenia EK-P_W01 EK-P_W02 EK-P_W03 Macierz oraz weryfikacja efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) HIGIENA I EPIDEMIOLOGIA w odniesieniu do form zajęć PRZEDMIOTOWY EFEKT KSZTAŁCENIA przedstawia podstawowe metody oceny stanu zdrowia i sytuacji populacji opisuje narażenia na substancje szkodliwe w środowisku człowieka oraz wymienia skutki zdrowotne oraz metody zapobiegania wymienia podstawowe miary epidemiologiczne WIEDZA Forma zajęć wykład wykład wykład Metody weryfikacji Test pisemny Test pisemny Test pisemny Odniesienie do efektu kierunkowego EK-K_W10 EK-K_W10 EK-K_W10 Odniesienie do efektu obszarowego OM1_W09 OM1_W03 OM1_W09 Odniesienie do kompetencji inżynierskich ** EK-P_W04 charakteryzuje choroby zawodowe ze szczególnym akcentem na zapobieganie chorobom zawodowym, które są związane z wykonywaniem zawodu ratownika medycznego wykład Praca zaliczeniowa EK-K_W10 OM1_W03 EK-P_W05 EK-P_W06 EK-P_U01 EK-P_U02 EK-P_K01 przedstawia epidemiologię wybranych chorób zakaźnych i cywilizacyjnych oraz sposoby zapobiegania ich występowaniu. wymienia cele i strukturę służb Państwowej Inspekcji Sanitarnej w Polsce identyfikuje na miejscu zdarzenia sytuację narażenia na czynniki szkodliwe interpretuje podstawowe dane epidemiologiczne wykazuje poczucie odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i zespołu wykład wykład UMIEJĘTNOŚCI wykład wykład KOMPETENCJE SPOŁECZNE Test pisemny Test pisemny Test pisemny Test pisemny EK-K_W10 EK-K_W10 EK-K_U29 EK-K_U29 OM1_W09 OM1_W09 OM1_U10 OM1_U10 wykład obserwacja EK-K_K04 OM1_K01 28

Lp. Elementy składowe sylabusu Opis 1. Nazwa modułu/ przedmiotu ANATOMIA 2. Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Medyczny PWSZ im. J. Grodka w Sanoku przedmiot Zakład Ratownictwo Medyczne 3. Kod przedmiotu RM.08.1.W RM.08.1. C RM.08.1.W RM.08.1. C 4. Język przedmiotu język polski 5. Treści programowe grupa treści podstawowych 6. Typ przedmiotu obowiązkowy do zaliczenia I i II semestru /I roku studiów 7. Rok studiów, semestr I rok, I i II semestr 8. prof. Oliver Racz Imię i nazwisko osoby (osób) dr Magdalena Babuśka - Roczniak prowadzącej przedmiot mgr Katarzyna Naparło 9. Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot prof. Oliver Racz dr Magdalena Babuśka - Roczniak mgr Katarzyna Naparło 10. Formuła przedmiotu wykład 11. Wymagania wstępne biologia na poziomie szkoły średniej 12. 13. 14. Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi Założenia i cele modułu/przedmiotu 15. Metody dydaktyczne 16. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu wykład 30 godzin 30 godzin wykład 2 punkty ECTS 2 punkty ECTS wykład 15 godzin 15 godzin wykład 2 punkty ECTS 2 punkty ECTS Poznanie struktur organizmu ludzkiego: komórek, tkanek, narządów, układów, ich roli w prawidłowym funkcjonowaniu oraz wiedzy z zakresu budowy i funkcji organizmu człowieka w codziennej pracy. Kształtowanie nawyku i umiejętność stałego dokształcania się. Wykład z prezentacją multimedialną Ćwiczenia Pokaz, instruktaż Wykład - E- egzamin - test pisemny, Ćwiczenia ZO - Zaliczenie kolokwium ustne, aktywność na ch 29

17. 18. 19. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji Zamierzone efekty kształcenia* Wiedza Umiejętności Kompetencje społeczne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu Wykłady: 1. Budowa i czynności kości. 2. Połączenia kości. Budowa i mechanika mięśni. 3. Układ trawienny. 4. Układ oddechowy. 5. Układ moczowo płciowy. 6. Serce. Krążenie małe i duże. Krążenie płodowe. 7. Układ wewnątrzwydzielniczy. 8. Ogólny podział mózgowia i rdzenia kręgowego. Ośrodki nerwowe. Drogi nerwowe. Obwodowy układ nerwowy. Układ nerwowy autonomiczny. 9. Antropologia. 10. Elementy anatomii topograficznej. Ćwiczenia: 1. Kości i ich połączenia 2. Mięśnie i ich narządy pomocnicze. 3. Układ trawienny. 4. Układ oddechowy. 5. Układ moczowy 6. Serce. Naczynia krwionośne. 7. Układ hormonalny 8. Układ rozrodczy. 9. Szpik kostny. 10. Układ chłonny. Śledziona. 11. Budowa centralnego układu nerwowego. Ośrodki i drogi nerwowe. Nerwy czaszkowe i rdzeniowe. Układ nerwowy autonomiczny. 12. Układ narządów zmysłów. W zakresie wiedzy student: zna mianownictwo anatomiczne wymienia elementy budowy ciała ludzkiego w ujęciu topograficznym (kończyna górna i dolna, klatka piersiowa, brzuch, miednica, grzbiet, szyja, głowa) charakteryzuje budowę organizmu ludzkiego w ujęciu czynnościowym (układ kostno stawowy, układ mięśniowy, układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układy płciowe, układ nerwowy i narządy zmysłów, powłoka wspólna) W zakresie umiejętności student: posługuje się w praktyce mianownictwem anatomicznym oraz wykorzystuje znajomość topografii narządów ciała ludzkiego wykrywa różnice w budowie człowieka dorosłego i dziecka różnicuje funkcje życiowe człowieka ze względu na wiek i płeć W zakresie kompetencji społecznych student: rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego w dążeniu do profesjonalizmu Literatura podstawowa: 1. Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka tom I-V. Wyd. PZWL, Warszawa 2002. 2. Maciejewski Ryszard, Torres Kamil (red.).: Anatomia czynnościowa, Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa, fizjoterapii, ratownictwa medycznego, analityki medycznej i dietetyki / red. nauk..- Lublin : Wydawnictwo Czelej, 2007 3. Michajlik A., Ramotowski W.: Anatomia i fizjologia człowieka. Wyd. PZWL, Warszawa 2006. 4. Pituchow A., Ramotowski W.: Anatomia i fizjologia człowieka. Wyd. PZWL, Warszawa 2003. 5. Sokołowska Pituchow J. (red.): Anatomia człowieka: podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa, Wyd. PZWL, Warszawa 2006. 30

Literatura uzupełniająca: 1. Krechowiecki A., Czerwiński F.: Zarys anatomii człowieka. Wyd. PZWL, Warszawa 2004. 2. Nettem F. H.: Atlas anatomii człowieka. Wyd. Urban & Partner, Wrocław 2002. 3. Waugh Anne, Grant Allison (red. pol). Wyd. Bogdan Ciszek, Ryszard Maciejewski Anatomia i fizjologia człowieka w warunkach zdrowia i choroby, Wrocław, Urban & Partner, 2012. Forma nakładu pracy (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą ) Obciążenie [h] Wykłady 30 15 Przygotowanie się do egzaminu 20 35 Sumaryczne obciążenie pracą 50 50 2 2 Punkty ECTS za moduł/przedmiot 1,2 0,8 0,6 1,4 BILANS PUNKTÓW ECTS (obciążenie pracą ) Forma nakładu pracy Obciążenie [h] (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.) Ćwiczenia 30 15 Przygotowanie się do kolokwium 10 15 Przygotowanie się do zaliczenia końcowego Sumaryczne obciążenie pracą Punkty ECTS za moduł/przedmiot 10 20 50 50 2 2 Samodzielna praca Samodzielna praca 1,2 0,8 0,6 0,4 31

Numer przedmiotoweg o efektu kształcenia Macierz oraz weryfikacja efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) ANATOMIA w odniesieniu do form zajęć PRZEDMIOTOWY EFEKT KSZTAŁCENIA WIEDZA Forma zajęć EK-P_W01 zna mianownictwo anatomiczne wykład EK-P_W02 EK-P_W03 EK-P_U01 wymienia elementy budowy ciała ludzkiego w ujęciu topograficznym (kończyna górna i dolna, klatka piersiowa, brzuch, miednica, grzbiet, szyja, głowa) wykład charakteryzuje budowę organizmu ludzkiego w ujęciu czynnościowym (układ kostno stawowy, układ mięśniowy, układ krążenia, układ wykład oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układy płciowe, układ nerwowy i narządy zmysłów, powłoka wspólna) UMIEJĘTNOŚCI posługuje się w praktyce mianownictwem anatomicznym oraz wykorzystuje znajomość topografii narządów ciała ludzkiego Metody weryfikacji Sprawdzian ustny Odniesienie do efektu kierunkowego EK_K_W01 Odniesienie do efektu obszarowego OM1_W02 Test pisemny EK_K_W01 OM1_W02 Test pisemny EK_K_W01 OM1_W02 kolokwium EK-K_U27 OM1_W10 Odniesienie do kompetencji inżynierskich ** EK-P_U02 EK-P_U03 EK-P_K01 EK-P_K02 wykrywa różnice w budowie człowieka dorosłego i dziecka różnicuje funkcje życiowe człowieku ze względu na wiek i płeć KOMPETENCJE SPOŁECZNE rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego w dążeniu do profesjonalizmu wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia kolokwium EK-K_U27 OM1_W10 kolokwium EK-K_U27 OM1_W10 Prezentacja poglądów praca semestralna, EK_K_K03 EK_K_K03 OM1_K01 OM1_K01 32

Lp. Elementy składowe sylabusu Opis 1. Nazwa modułu/ przedmiotu BIOLOGIA Z MIKROBIOLOGIĄ 2. Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Medyczny PWSZ im. J. Grodka w Sanoku przedmiot Zakład Ratownictwo Medyczne 3. Kod przedmiotu RM.11.1W RM.11.1.C RM.11.1W RM.11.1.C 4 Język przedmiotu język polski 5. Typ przedmiotu obowiązkowy do zaliczenia I semestru/i roku studiów 6. Rok studiów, semestr I rok/i semestr 7. 8. Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot 9. Formuła przedmiotu wykład 10. Wymagania wstępne brak 11. 12. Liczba godzin zajęć dydaktycznych Liczba punktów ECTS przypisana modułowi/przedmiotowi dr Magdalena Konieczny mgr Katarzyna Naparło dr Magdalena Konieczny mgr Katarzyna Naparło wykład 15 godzin 15 godzin wykład 1punkt ECTS 1 punkt ECTS wykład 10 godzin 5 godzin wykład 1punkt ECTS 1 punkt ECTS 13. Założenia i cele modułu/przedmiotu 14. Metody dydaktyczne 15. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Zapoznanie z mechanizmami prowadzącymi do nagłych zagrożeń zdrowia i życia wynikających z zakażeń drobnoustrojami. Zapoznanie z czynnikami szkodliwymi występującymi w środowisku pracy oraz zasadami bezpieczeństwa związane z materiałami biologicznie skażonymi. Wyrabianie nawyku i umiejętność stałego dokształcania się. Wykład z prezentacją multimedialna Ćwiczenia laboratoryjne Wykład- ZO- sprawdzian pisemny Ćwiczenia- ZO zaliczenie na podstawie wykonania zadanego zadania 33