E. Brylak Wroclaw University of Economics Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży usługowej związanej z wyżywieniem pkd 56 Słowa kluczowe: prognozowanie przychodów ze sprzedaży, analiza wskaźnikowa
1. Wstęp Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga podejmowania umiejętnych decyzji z zakresu zarządzania. Elementem, który odgrywa niezwykle istotną rolę w ułatwieniu podejmowania tych decyzji jest tworzenie planów finansowych obejmujących rzetelne prognozy. Do podstawowych funkcji prognozowania można zaliczyć funkcję preparacyjną, w myśl której tworzenie planów i prognoz ma przełożenie na działania w przyszłości, oraz funkcję aktywizującą, która może stanowić pewien impuls do podjęcia adekwatnych działań. 1 Punktem wyjścia do stworzenia wiarygodnego i precyzyjnego planu finansowego jest zebranie wszelkich niezbędnych do osiągnięcia tego celu danych. Stanowi to swego rodzaju bardzo istotną część w całym procesie planistycznym. Niniejsza praca sporządzona została w oparciu o dane bezpośrednio zaimportowane z bazy danych Dun&Bradstreet Company Database. 1. Krótka charakterystyka analizowanego przedsiębiorstwa i sprecyzowanie celu pracy Analizowana firma działa w branży usługowej związanej z żywnością (pkd 56). Posiada rozwiniętą sieć placówek, w skład której wchodzi kilka odmiennych typów lokali gastronomicznych. Od paru lat jest to spółka giełdowa, w związku z czym jej zyskami są zainteresowani nie tylko właściciele, ale i akcjonariusze, czyli inwestorzy. Niniejsza praca ma na celu dokonanie prognozy przychodów ze sprzedaży na rok 2012 dla przedstawionej powyżej firmy. Aby obraz uzyskany z prognozy był bardziej zrozumiały zwrócono również uwagę na zaszłości ekonomiczne spółki. 2. Metodologia wykorzystywana w pracy Jedną z metod wykorzystywanych w procesie badawczym analizowanego przedsiębiorstwa jest analiza wskaźników z bezpośrednim porównaniem ich do średnich wartości osiąganych w danej branży. Drugą metodą jest natomiast metoda zmian proporcjonalnych. Jej ideą jest połączenie sprzedaży z większością elementów sprawozdania finansowego. 1 M.Cieślak Prognozowanie gospodarcze, metody i zastosowania ; Wydawnictwo Naukowe PWN ; Warszawa 2010
Wiodącym założeniem metody zmian proporcjonalnych jest, zatem silna współzależność, wyrażana zazwyczaj procentowo pomiędzy sprzedażą, a składnikami rachunku zysków i start oraz bilansu. 2 3. Przegląd danych historycznych i najistotniejsze konkluzje Rozpoczynając analizę firmy należy sprawdzić jakie osiągnęła zyski lub ponosiła straty w ostatnich latach. Jak wynika ze sprawozdań finansowych badane przeze mnie przedsiębiorstwo już od 4 lat z rzędu ponosi dotkliwe straty (Rys. 1 ). Przez wzgląd na to, iż ujemny wynik finansowy nie jest sytuacją jednorazową, a cykliczną można uznać, iż firma jest w złej kondycji. Wykres 1- Zysk (strata) netto w latach 2006-2011 [w tys PLN] 12 000 1 462 2006 2007 2008 2009 2010 2011-78358 -59802-36615 -19904 Źródło : opracowanie własne na podstawie danych ze sprawozdań finansowych firmy Ten stan rzeczy dodatkowo potęguje wartość prognozowania przyszłej sytuacji przedsiębiorstwa, a w szczególności jej przychodów ze sprzedaży. Może stanowić nieocenione źródło informacji, ale i skłonić organy decyzyjne do podjęcia odpowiednich działań w celu poprawy sytuacji firmy. 4. Analiza branżowa z wykorzystaniem wskaźników Bardzo praktyczną metodą analizy oraz ewentualnej prognozy przedsiębiorstwa jest porównanie jej podstawowych wskaźników, z wartościami uśrednionymi dla danego sektora. ROA Zysk netto/aktywa ogółem Branża 11,23 Firma -0,3046 Rys. 1 Zestawienie wybranych wskaźników firmy ze średnimi wartościami danej branży ROE Zysk netto/kapitał własny Branża 19,28 Frima 0,5545 Źródło : opracowanie własne na podstawie danych ze sprawozdań finansowych firmy oraz zestawieniu średnich wartości podstawowych wskaźników finansowych dla poszczególnych sektorów Wskaźnik płynności szybkiej Aktywa bieżące -zapasy / Zobowiązania bieżące Branża 1,77 Firma 0,9540 2 W.Pluta; Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie ; Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; Warszawa 1999
Wskaźnik rentowności operacyjnej aktywów (ROA) wskazuje efektywność zarządzania majątkiem obrotowym. W przypadku analizowanego przedsiębiorstwa, średnia wartość wskaźnika w branży jest znacząco wyższa, przez co można stwierdzić, iż niezbyt umiejętnie kieruje swoim majątkiem. Niski poziom ROA może być spowodowany niepełnym wykorzystywaniem mocy produkcyjnych, co w świetle prezentowanych danych należałoby sprawdzić, aby ewentualnie podjąć odpowiednie działania. Wskaźnik rentowności kapitałów własnych (ROE) jest bardzo istotny między innymi dla inwestorów, gdyż pokazuje, jaki zyski mogą oni osiągnąć poprzez ulokowanie swoich środków w danej jednostce. Jak widać firmy w tym sektorze średnio osiągają lepsze wyniki, przez co stanowią korzystniejszą alternatywę inwestycji. Wskaźnik płynności bieżącej świadczy o natychmiastowej zdolności do spłaty zobowiązań. Analizowana firma ewidentnie miałaby spory problem z nagłym pokryciem swoich zobowiązań, co rzutuje na ocenę niestabilności, jeśli chodzi o jej płynność. 5. Prognoza przychodów w oparciu o dane pochodzące ze sprawozdań finansowych Na wstępie należy nadmienić, iż prognoza przychodów ze sprzedaży analizowanego przedsiębiorstwa sporządzona została w oparciu o autorskie analizy i szacunki. Zastosowano również założenie o kontynuacji działalności oraz niezmienności warunków ekonomicznych. TABELA 1 - BILANS ROKU BAZOWEGO [w tys. PLN] I. Aktywa trwałe 54809 II. Aktywa obrotowe 16544 1. Zapasy 996 2. Należności 15548 I. Kapitał własny -39190 Kapitał zakładowy 22106 Kapitał zapasowy 136555 Zysk (strata) z lat ubiegłych -177947 IV. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 110543 Zobowiązania długoterminowe 94245 Zobowiązania krótkoterminowe 16298 Źródło : opracowanie własne na podstawie danych ze sprawozdań finansowych firmy
Do wyznaczenia stopy wzrostu/spadku sprzedaży wykorzystano wzór składający się ze wskaźników finansowych obliczonych dla analizowanej firmy na podstawie danych ze sprawozdań finansowych. 3 Rys. 3 Wskaźniki analizowanej firmy: Rotacji aktywów 1,334940 Marży zysku netto -0,228142 Zadłużenia -2,820694 Zysku zatrzymanego 8,188625 Stopa zmiany sprzedaży,,, ( (, ) )) (,,, ( (, )) =, Następnym etapem prognozowania jest sporządzenie bilansu oraz rachunku zysków i strat pro forma. Dzięki obliczeniom zawartym w prognozach sprawozdania będzie można oszacować między innymi przyszłe przychody przedsiębiorstwa PASYWA TABELA 2 - BILANS PRO FORMA [w tys. PLN] Suma aktywów 71353 6 777 I. Aktywa trwałe 54809-0,9050 5206 II. Aktywa obrotowe 16544-0,9050 1571 1. Zapasy 996-0,9050 94,6 2. Należności 15548-0,9050 1476,8 PASYWA I. Kapitał własny -39190-0,9050-3722 Kapitał zakładowy 22106-0,9050 2100 Kapitał zapasowy 136555-0,9050 12970 Zysk (strata) z lat ubiegłych -177947-0,9050-16902 IV. Zobowiązania i rezerwy na 110543 95793 zobowiązania Zobowiązania długoterminowe 94245 94245 Zobowiązania krótkoterminowe 16298-0,9050 1548 Źródło : opracowanie własne na podstawie danych ze sprawozdań finansowych firmy W związku z oszacowaną stopą spadku sprzedaży o 90,50% zmienią się wartości aktywów, a także niektóre pozycje pasywów w bilansie pro forma. Aktywa przedsiębiorstwa spadną do poziomu 6 777 000 zł. 3 M.Szczepaniak; Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży transport lotniczy (PKD 52) Available at : http://dx.doi.org/10.6084/m9.figshare.677079
Poniżej zaprezentowany został także rachunek zysków i strat pro forma, z którego wynika, że strata przedsiębiorstwa w roku prognozowanym będzie wynosiła 1 672 000 zł. Tabela 3 - Rachunek zysków i strat pro forma [w tys. PLN] Pozycja ekonomiczna Wartość bazowa [w tys. PLN] Wartość prognozowana [w tys. PLN] CR 95252-0,9050 9047 - CE 112672-0,9050 10702 - NCE 9409-0,9050 894 EBIT -26829-2548 NOAP = EBIT *(1-T) -21731-2064 + NCE 9409 894 - NWC 246 23 - CAPEX 894 1702 FCF -13462-2896 EBT -26829-2064 ZN/SN = EBT *(1-T) -21731-1672 Źródło : opracowanie własne na podstawie danych ze sprawozdań finansowych firmy 6. Podsumowanie Sytuacja finansowa przedsiębiorstwa, którego dotyczy niniejsza praca przedstawia się niezbyt optymistycznie. Prognoza przychodów ze sprzedaży pokrywa się ze wstępnymi uwagami po wnikliwej analizie danych historycznych. Rok prognozowany będzie kolejnym już z rzędu okresem, w którym firma nie wypracuje zysku, a zakończy ze stratą. Niewątpliwie stworzenie planu finansowego ułatwi podejmowanie decyzji osobom zarządzającym przedsiębiorstwem. Należy również nadmienić, iż sporządzona prognoza przyjmowała założenia, przez co wartości w niej wskazane mogą ulec zmianie w rzeczywistości na wskutek zmian ekonomicznych, których prognoza jest bardzo trudna, bądź też niemożliwa.
Spis tabel: Tabela 1 Bilans roku bazowego [w tys. PLN] Tabela 2 Bilans pro forma [w tys. PLN] Tabela 3 Rachunek zysków i strat pro forma [w tys.pln] Spis wykresów: Wykres 1 Zysk (strata) netto w latach 2006-2011 [w tys. PLN] Spis rysunków: Rys. 1 - Zestawienie wybranych wskaźników firmy ze średnimi wartościami danej branży
Bibliografia: 1. Cieślik Maria, Prognozowanie gospodarcze- metody i zastosowania, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2000 2. Grytko Józefa, Kluzek Marta, Kubiak Jarosław, Nowaczyk Tomasz, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Ekonomiczne w Poznaniu 2008 3. Hadała Przemysław, Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży energetycznej, Available at http://ssrn.com/abstract=2245087 4. Hawawini Gabriel; Viallet Claude, Finanse menadżerskie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; Warszawa 2007 5. Jednostkowe sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2011 roku zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską. 6. Kasiewicz S, Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa, Warszawa 1995 7. Koziarski R., Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 56 działalność usługowa związana z wyżywieniem, Available at : http://ssrn.com/abstract=2244402 8. Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, 187-192. 9. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, 12 19 10. Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, 213-222. 11. Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 177-262. 12. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value - Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk 2008. 13. Michalski Grzegorz, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2013 14. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk 2009. 15. Opinia i raport Niezależnego Biegłego Rewidenta Rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2011 roku.
16. Pawłowski Janusz, Wybrane metody oceny efektywności finansowej przedsięwzięć gospodarczych, Wydawnitwo Uniwersytetu Łódzkiego 2007 17. Pluta Wiesław, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1999 18. Szczepaniak M.,Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży transport lotniczy (PKD 52), Available at : http://dx.doi.org/10.6084/m9.figshare.677079 19. Wiatrak Ilona, Planowanie przyszłorocznej sprzedaży na podstawie danych przedsiębiorstwa zajmującego się dostawą usług kurierskich; Available at: http://ssrn.com/abstract=2251858