EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI MODERNIZACYJNYCH. dr inż. Robert Stachniewicz



Podobne dokumenty
RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY ZŁOŻONE DYNAMICZNE

Analiza opłacalności inwestycji logistycznej Wyszczególnienie

Analiza metod oceny efektywności inwestycji rzeczowych**

INWESTYCJE. Makroekonomia II Dr Dagmara Mycielska Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak

Analiza i Zarządzanie Portfelem cz. 6 R = Ocena wyników zarządzania portfelem. Pomiar wyników zarządzania portfelem. Dr Katarzyna Kuziak

System zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme)

Metody niedyskontowe. Metody dyskontowe

Inwestycje. Makroekonomia II Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak

Założenia metodyczne optymalizacji ekonomicznego wieku rębności drzewostanów Prof. dr hab. Stanisław Zając Dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek

Management Systems in Production Engineering No 4(20), 2015

WYCENA KONTRAKTÓW FUTURES, FORWARD I SWAP

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXVIII Egzamin dla Aktuariuszy z 20 marca 2006 r.

Finanse. cov. * i. 1. Premia za ryzyko. 2. Wskaźnik Treynora. 3. Wskaźnik Jensena

Marża zakupu bid (pkb) Marża sprzedaży ask (pkb)

Metody szacowania opłacalności projektów (metody statyczne, metody dynamiczne)

Parytet stóp procentowych a premia za ryzyko na przykładzie kursu EURUSD

Akademia Młodego Ekonomisty

Dynamiczne metody oceny opłacalności inwestycji tonażowych

KOSZTOWA OCENA OPŁACALNOŚCI EKSPLOATACJI WĘGLA BRUNATNEGO ZE ZŁOŻA LEGNICA ZACHÓD **

Podstawy zarządzania projektem. dr inż. Agata Klaus-Rosińska

Wpływ termoizolacji na energooszczędność budynku

ANALIZA FINANSOWA INWESTYCJI PV

Efektywność projektów inwestycyjnych. Statyczne i dynamiczne metody oceny projektów inwestycyjnych

Analiza efektywności kosztowej w oparciu o wskaźnik dynamicznego kosztu jednostkowego

OCENA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH

i 0,T F T F 0 Zatem: oprocentowanie proste (kapitalizacja na koniec okresu umownego 0;N, tj. w momencie t N : F t F 0 t 0;N, F 0

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR

PLANOWANIE I OCENA PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH

BUDYNEK OŚRODKA SZKOLENIA W WARSZAWIE KW PSP w WARSZAWIE i JEDNOSTKI RATOWNICZO-GAŚNICZEJ NR 8 KM PSP w WASZAWIE ul. Majdańskia 38/40, Warszawa

Koncepcja strumieni pieniężnych

Ekonomika i Logistyka w Przedsiębiorstwach Transportu Morskiego wykład 08 MSTiL stacjonarne (II stopień)

Wpływ rentowności skarbowych papierów dłużnych na finanse przedsiębiorstw i poziom bezrobocia

ZASTOSOWANIE MIAR OCENY EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ DO PLANOWANIA ORAZ OCENY DZIAŁAŃ DYWESTYCYJNYCH W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH *

Wskaźniki efektywności inwestycji

RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY ZŁOŻONE DYNAMICZNE

Warszawa, dnia 5 czerwca 2017 r. Poz. 13 UCHWAŁA NR 29/2017 ZARZĄDU NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO. z dnia 2 czerwca 2017 r.

ZARZĄDZANIE FINANSAMI W PROJEKTACH C.D. OCENA FINANSOWA PROJEKTU METODY OCENY EFEKTYWNOŚCI FINANSOWEJ PROJEKTU. Sabina Rokita

Matematyka ubezpieczeń majątkowych r. ma złożony rozkład Poissona. W tabeli poniżej podano rozkład prawdopodobieństwa ( )

EKONOMIKA GOSPODARKI CIEPLNEJ

Makroekonomia II. Plan

Ocena kondycji finansowej organizacji

ANALIZA WSKAŹNIKOWA. Prosta, szybka metoda oceny firmy.

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW

Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce

dr Adam Salomon Wykład 5 (z ): Statyczne metody oceny projektów gospodarczych rachunek stóp zwrotu i prosty okres zwrotu.

Krzysztof Piontek Weryfikacja modeli Blacka-Scholesa dla opcji na WIG20

Ekonomika Transportu Morskiego wykład 08ns

Wykład 3 POLITYKA PIENIĘŻNA POLITYKA FISKALNA

KURS EKONOMETRIA. Lekcja 1 Wprowadzenie do modelowania ekonometrycznego ZADANIE DOMOWE. Strona 1

SYMULACYJNA ANALIZA PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Z ODNAWIALNYCH NOŚNIKÓW W POLSCE

Ekonomika Transportu Morskiego wykład 08ns

WYKORZYSTANIE MIERNIKÓW KREOWANIA WARTOŚCI W RACHUNKU ODPOWIEDZIALNOŚCI

Zerowe stopy procentowe nie muszą być dobrą odpowiedzią na kryzys Andrzej Rzońca NBP, SGH, FOR

dr Danuta Czekaj

Stała potencjalnego wzrostu w rachunku kapitału ludzkiego

REGULAMIN FUNDUSZU ROZLICZENIOWEGO

Kombinowanie prognoz. - dlaczego należy kombinować prognozy? - obejmowanie prognoz. - podstawowe metody kombinowania prognoz

Metodyka wyliczenia maksymalnej wysokości dofinansowania ze środków UE oraz przykład liczbowy dla Poddziałania 1.3.1

Zarządzanie ryzykiem. Lista 3

Średnio ważony koszt kapitału

OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI. Jerzy T. Skrzypek

PORÓWNANIE DYSKONTOWYCH WSKAŹNIKÓW OCENY OPŁACALNOŚCI EKONOMICZNEJ INWESTYCJI NA WYBRANYM PRZYKŁADZIE

Audyt energetyczny Zmiana mocy zamówionej. Łukasz Polakowski

System zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme)

BUDYNKU BIUROWO- GARAŻOWEGO KOMENDY POWIATOWEJ PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ w Piasecznie

Audyt energetyczny budynku

Różnica bilansowa dla Operatorów Systemów Dystrybucyjnych na lata (którzy dokonali z dniem 1 lipca 2007 r. rozdzielenia działalności)

Analiza rynku projekt

Technologie efektywnego wykorzystania i odnawialnych źródeł energii w budynkach

4.2. Obliczanie przewodów grzejnych metodą dopuszczalnego obciążenia powierzchniowego

Wykład. Ekonomika i organizacja produkcji. Materiały do zajęć z EiOP - L. Wicki Inwestycja. Inwestowanie. Inwestycja.

Ekonomika i Logistyka w Przedsiębiorstwach Transportu Morskiego wykład 09 MSTiL niestacjonarne (II stopień)

1. Dane ogólne o budynku

PORÓWNANIE EKONOMICZNE ELEKTROWNI GAZOWO - PAROWYCH BEZ I Z WYCHWYTEM CO 2

EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI W ZAPASY W OPODATKOWANYCH I NIE OPODATKOWANYCH ORGANIZACJACH 1

Ekonomika i Logistyka w Przedsiębiorstwach Transportu Morskiego wykład 10 MSTiL niestacjonarne (II stopień)

Zarządzanie Projektami. Wykład 3 Techniki sieciowe (część 1)

WSTĘP ZAŁOŻENIA DO PROJEKTU

METODA ZDYSKONTOWANYCH SALD WOLNYCH PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

ZAŁĄCZNIK KOMUNIKATU KOMISJI. zastępującego komunikat Komisji

Wykład 5. Kryzysy walutowe. Plan wykładu. 1. Spekulacje walutowe 2. Kryzysy I generacji 3. Kryzysy II generacji 4. Kryzysy III generacji

Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce

Analiza projektu inwestycyjnego za pomocą arkusza kalkulacyjnego

PROGNOZOWANIE W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM

Ekonomika w Przedsiębiorstwach Transportu Morskiego wykład 10 MSTiL (II stopień)

Nakłady finansowe i korzyści

Jerzy Czesław Ossowski Politechnika Gdańska. Dynamika wzrostu gospodarczego a stopy procentowe w Polsce w latach

Warunki tworzenia wartości dodanej w przedsiębiorstwie

EKONOMIKA GOSPODARKI CIEPLNEJ

PROGRAM PRIORTYTETOWY. Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji Część 1)

Analiza projektu inwestycyjnego za pomocą arkusza kalkulacyjnego

CEB Cechy Energetyczne Budynku

Analiza opłacalności inwestycji v.

Inwestycje jako kategoria ekonomiczna i finansowa

C d u. Po podstawieniu prądu z pierwszego równania do równania drugiego i uporządkowaniu składników lewej strony uzyskuje się:

Finanse i rachunkowość. Alina Dyduch, Maria Sierpińska, Zofia Wilimowska

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak

Przedsiębiorczy na Rynku Finansowym Proces inwestycyjny

RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

WYKORZYSTANIE STATISTICA DATA MINER DO PROGNOZOWANIA W KRAJOWYM DEPOZYCIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

Transkrypt:

EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI MODERNIZACYJNYCH dr inż. Rober Sachniewicz

METODY OCENY EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH Jednymi z licznych celów i zadań przedsiębiorswa są: - wzros warości przedsiębiorswa jako cel sraegiczny (długoerminowy), - maksymalizacja zysku jako cel bieżący (krókoerminowy). Realizacja ych celów wymaga podjęcia przedsięwzięć inwesycyjnych zapewniających rozwój przedsiębiorswa. Od rafności podjęych inwesycji zależy perspekywiczna konkurencyjność przedsiębiorswa, jego udział w rynku czy możliwość generowania dochodów. Podejmowane decyzje muszą opierać się na obiekywnych kryeriach wyboru. Powszechnie uważa się, że akim kryerium jes nadwyżka efeków nad nakładami. Jes ono jednak niewysarczające. Należy uwzględnić akże: - aspeky pozaekonomiczne, - ryzyko!! nieuzyskania planowanych efeków lub przekroczenia wydaków, - czas w jakim uzyska się planowane efeky, - inflację, - ip.

Meody oceny projeków inwesycji rzeczowych można umownie podzielić na: 1. Prose - opare na relacji pomiędzy nakładami i efekami, a czasem. 2. Złożone - opare na sopie procenowej (dyskonowej), uwzględniające zmianę warości pieniądza w czasie, ryzyko oraz inflację. 3. Wielokryerialne - opare na sysemie oceny kryeriów mającym odbicie w prioryeach przedsiębiorswa, nie opare na warości inwesycji. PROSTE METODY OCENY INWESTYCJI RZECZOWYCH STOPA ZWROTU NAKŁADÓW INWESTYCYJNYCH Jes o relacja dochodów (liczonych w skali roku) do całkowiych nakładów inwesycyjnych (skumulowanych od momenu rozpoczęcia przedsięwzięcia inwesycyjnego do okresu, dla kórego wyznaczana jes a relacja)

Dochód może być określany za pomocą różnych kaegorii: - zysk bruo (zysk przed opodakowaniem), - zysk neo (zysk po opodakowaniu i obowiązkowych odpisach), - zysk neo + odseki od kredyu, - zysk neo + amoryzacja, - zysk neo + amoryzacja + odseki od kredyu - oszczędności eksploaacyjne (ermomodernizacja). Sopa zwrou informuje jaką część nakładu sanowi roczny dochód. Dzięki emu wskaźnikowi można dokonać oceny możliwości finansowych przedsiębiorswa do podołania wybranej inwesycji.

Sopę zwrou można wykorzysać we wsępnej ocenie konkurencyjnych projeków lub w syuacji braku dokładnych danych charakeryzujących dane przedsięwzięcie inwesycyjne.

PRZECIĘTNA STOPA ZWROTU NAKŁADÓW INWESTYCYJNYCH - ARR (ACCOUNTING RATE OF RETURN, AVERAGE RATE OF RETURN) Jes o relacja przecięnego rocznego zysku z danej inwesycji pomniejszonego o warość inwesycji do nakładów inwesycyjnych. i - okres eksploaacji inwesycji w laach (0...n) Ni i - suma zysków wygenerowanych z inwesycji w poszczególnych okresach eksploaacyjnych [zł] I - nakład inwesycyjny [zł] Przecięna sopa zwrou informuje jaką część nakładu zosanie pokrya średniorocznym zyskiem. Ujemna warość ARR oznacza, jaką część nakładu pokryją zyski z jednego roku eksploaacji inwesycji, a dodania jaka część rocznego zysku z inwesycji zosanie przeznaczona na inwesycję.

Zaley - Prosa i zrozumiała, - Ława do obliczenia, - Porzebne informacje zwykle dosępne. Wady - Nie uwzględnia zmiennej warości pieniądza w czasie, - Przyjmuje zysk jako miernik korzyści neo przedsięwzięcia inwesycyjnego, - Wymaga subiekywnego wyznaczenia warości granicznej sopy zwrou, - Nie można jej sosować do przedsięwzięć charakeryzujących się różnym poziomem ryzyka. Jako, ze meoda ARR jes podobna do wyliczeń np. sopy zwrou z inwesycji czy sopy zwrou na kapiale, jes ona częso akcepowana w firmach zachodnich. Z drugiej srony jes ona częso kryykowana w podręcznikach, ze względu na zasadnicze błędy meodologiczne.

OKRES ZWROTU NAKŁADÓW INWESTYCYJNYCH Jes o odwroność prosej sopy zwrou. W uproszczeniu powyższy wzór można przedsawić nasępująco: SPBT N u O ru [laa] gdzie: N u - planowane koszy robó związanych ze zmniejszeniem sra ciepła przez przenikanie dla całkowiej powierzchni wybranej przegrody, zł, O ru - roczna oszczędność koszów energii wynikająca z zasosowania usprawnienia ermomodernizacyjnego, przypadająca na poszczególne z n wykorzysanych źródeł energii, zł/rok.

Roczną oszczędność koszów energii można usalić nasępująco * ) : O ru ( Qou 1 O Q O ) 12( q O q O ) 12( Ab Ab ) [ zl] 0z 1u 1z 0u 0m 1u 1m 0 gdzie: Q 0u, Q 1u - roczne zaporzebowanie na ciepło na pokrycie sra przez przenikanie przed i po wykonaniu usprawnienia ermomodernizacyjnego, GJ/rok, q 0u, q 1u - zaporzebowanie na moc cieplną na pokrycie sra przez przenikanie przed i po wykonaniu usprawnienia ermomodernizacyjnego, MW, O 0z, O 1z - opłaa zmienna związana z dysrybucją i przesyłem jednoski energii wykorzysywanej do ogrzewania przed i po wykonaniu usprawnienia ermomodernizacyjnego, zł/gj, O 0m, O 1m - sała opłaa miesięczna związana z dysrybucją i przesyłem energii wykorzysywanej do ogrzewania przed i po wykonaniu usprawnienia ermomodernizacyjnego, zł/(mw*m-c), Ab 0, Ab 1 - miesięczna opłaa abonamenowa przed i po wykonaniu usprawnienia ermomodernizacyjnego, zł/m-c. * ) wg. Rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i form audyu energeycznego oraz części audyu remonowego, wzorów kar audyów, a akże algorymu oceny opłacalności przedsięwzięcia Termomodernizacyjnego (Dz.U. nr 43, poz. 346 z 2009 r.)

WADY METOD PROSTYCH - ignorowanie zmiennej warości pieniądza w czasie, - dowolny sposób dobierania warości granicznej, - ignorowanie przepływów pieniężnych po okresie granicznym, - niemożność porównywania projeków o różnych klasach ryzyka. ZALETY METOD PROSTYCH - pozwala wsępnie ocenić przedsięwzięcie inwesycyjne, - pozwala wybrać najmniej ryzykowny projek w modelu decyzyjnym (mniejsze ryzyko związane jes z przedsięwzięciami o krószym okresie zwrou), - prosa inerpreacja i sposób obliczania.

ZŁOŻONE METODY OCENY INWESTYCJI RZECZOWYCH Złożone meody oceny inwesycji rzeczowych uwzględniają czynnik czasu, ponieważ warość pieniądza zmienia się w miarę upływu czasu. Wszyskie podsawowe wielkości finansowe doyczące projeku inwesycyjnego są realizowane w określonym czasie i mają charaker srumieni pieniężnych. W celu zapewnienia porównywalności wielkości ekonomicznych wysępujących w różnych okresach czasu przyjmuje się określony momen, jako bazowy (może być o momen rozpoczęcia lub zakończenia inwesycji - charakerysyczny dla przebiegu inwesycji) i wszyskie wielkości ekonomiczne wysępujące w rachunku przelicza się na jeden en sam momen czasu. W ym celu sosuje się echnikę zwaną dyskonowaniem, kóra umożliwia porównanie wielkości ekonomicznych pojawiających się w różnych momenach czasu.

Technika dyskonowania sosuje dwa narzędzia: 1. współczynnik oprocenowujący - w przypadku gdy momen bazowy znajduje się w przyszłości gdzie: r - sopa dyskonowa - liczba okresów 2. współczynnik dyskonujący - w przypadku gdy chcemy odnieść przyszłe warości do chwili obecnej. gdzie: r - sopa dyskonowa - liczba okresów d max = 1 dla =0 i r=0 d -» ablice dyskonowe w li. przedmiou

Sopa dyskona (meody przyjęcia wielkości): Sopa dyskonowa obejmuje rzy składniki: 1. spodziewaną sopę inflacji 2. premię za przedsięwzięcia o minimalnym ryzyku (np. inwesycja w obligacje rządowe ok. 1%) 3. premię za ryzyko przedsięwzięcia. Wielkość sopy dyskonowej przyjmowana jes różnie w zależności od specyfiki analizowanego przedsięwzięcia a w szczególności od sposobu finansowania inwesycji. W przypadku gdy projek inwesycyjny finansowany jes za pomocą funduszu obcego sopę dyskonową przyjmuje się równą sopie procenowej płaconej od uzyskanego kredyu bądź równą rynkowej sopie oprocenowania kredyów długookresowych lub średniookresowych (zależnie od wymaganego przez przedsięwzięcie sposobu kredyowania). Tak przyjęa sopa dyskonowa oznacza kosz pozyskania kapiału na dane przedsięwzięcie inwesycyjne.

W syuacji finansowania inwesycji ze środków własnych sopa dyskonowa usalana jes przez inwesora. Przy uwzględnieniu jej powinien on brać pod uwagę nasępujące paramery : - doychczasową renowność kapiału własnego, - renowność kapiału lokowanego w papierach warościowych, oprocenowanie loka, pożyczek, - ryzyko gospodarcze związane z daną inwesycją. Poziom wymaganej rynkowej sopy procenowej określa nasępująca formuła: p = p + IP + NRP w kórej: p - wymagana nominalna sopa procenowa, p - realna sopa procenowa wolna od ryzyka inwesycyjnego (w prakyce przyjmuje się oprocenowanie pańswowych papierów dłużnych), w syuacji gdzie spodziewana była zerowa inflacja, IP - premia inflacyjna, przyjmowana na poziomie średniej spodziewanej sopy inflacji w okresie eksploaacji inwesycji, NRP - premia za ryzyko niewypłacalności - uwzględniająca możliwość wysąpienia niepowodzenia inwesycji.

Sopę dyskona można określić jako miarę uraconych korzyści, wielkość korzyści, kóre mógłby odnieść inwesor lokując środki w alernaywny sposób. Aby obliczyć realną warość sopy dyskona należy pomniejszyć rynkową sopę procenową o sopę inflacji wg równania: r r p i i 1 ii, w kórym: r r realna sopa dyskona, p - wymagana nominalna sopa procenowa, i i sopa inflacji. W en sposób obliczona realna sopa dyskona będzie odzwierciedlała, w sposób rzeelny, syuację gospodarczą. Pozwoli ona na sprowadzenie oszczędności eksploaacyjnych, z kolejnych la rwania inwesycji, do cen roku bazowego.

W syuacji gdy obliczamy sopę dyskona oraz współczynnik dyskonujący dla inwesycji związanych z użykowaniem energii (ermomodernizacyjnych), aby zwiększyć wagę koszów energii w obliczeniach efekywności, przyjmuje się wzros ego koszu ponad inflację s o 2 do 3%. Wedy do obliczeń przyjmujemy współczynnik dyskona wyrażony wzorem: a (1 (1 s) r)

Założenia do obliczeń: Podczas obliczania warości przepływów pieniężnych neo należy mieć na uwadze nasępujące zasady: - nakłady kapiałowe na realizację przedsięwzięcia rakuje się jako wydaki w momencie ich rzeczywisego poniesienia w części finansowanej przez inwesora ze środków własnych, naomias wydaki finansowe ze środków obcych sanowią wydaek dopiero w momencie zwrou ych środków, ponoszone koszy finansowe w posaci odseek rakowane są również jako wydaek w momencie ich zapłay, - do wydaków nie zalicza się nakładów poniesionych przed podjęciem decyzji o realizacji przedsięwzięcia, sanowią one zw. nakłady uopione, - wydakami są również nakłady, ponoszone w rakcie eksploaacji, związane z naprawą lub innymi modernizacjami.

WARTOŚĆ ZAKTUALIZOWANA NETTO PRZEDSIĘWZIĘCIA - NPV (NET PRESENT VALUE) Jes określana jako warość orzymana przez zdyskonowanie, oddzielnie dla każdego roku, różnicy między wpływami i wydakami pieniężnymi przez cały okres eksploaacji inwesycji przy określonym, sałym poziomie sopy dyskonowej. Współczynnik NPV pozwala porównywać inwesycje, nawe e kórych eksploaacja odbywać się będzie w różnych okresach czasu. Warość inwesycji odniesiona jes do chwili obecnej (lub chwili rozpoczęcia inwesycji) i wyraża się wzorem: Informacje jakie daje NPV: - NPV<0. inwesycja jes nieopłacalna, - NPV=0. inwesycja znajduje się na granicy opłacalności, - NPV>0. inwesycja jes opłacalna, ym bardziej im większa warość współczynnika.

NPV n 1 O r N 1 i 0 1 i n [ zł] NPV n 1 O r 1 i N [ zł] Podsawową wadą omówionych współczynników jes przyjęcie sałej sopy dyskonowej w analizowanym okresie czasu (czasie eksploaacji inwesycji). Założenie o jes słuszne ylko w przypadku gdy inwesycja jes finansowania kredyem o sałym oprocenowaniu, lub gdy można przyjąć, że kosz kapiału własnego jes niezmienny.

5 000 1 400 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 a 1 (1 i) -5 000-10 000 SO r = 28 000 zł - bez dyskonowania SO r = 19 026 zł - zdyskonowane bez dyskonowania zdyskonowane -15 000 SPBT = 14,3 la -20 000 NPV = - 974 zł -25 000

WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU. IRR (INTERNAL RATE OF RETURN) Warość IRR określa sopa procenowa dla kórej NPV=0. Oznacza o, że IRR wskazuje przy jakiej sopie procenowej zakualizowane (zdyskonowane) wydaki zrównają się ze zakualizowanymi wpływami. Inaczej jes o sopa renowności dla danego przedsięwzięcia. Przedsięwzięcie jes opłacalne gdy IRR jes równy lub większy od sopy granicznej, czyli najniższej sopie renowności możliwej do zaakcepowania przez inwesora (zazwyczaj jes o sopa oprocenowania kredyów długookresowych lub sopa procenowa płacona przez ewenualnego pożyczkobiorcę). Im większa jes różnica między IRR, a sopą graniczną lub koszem kapiału, ym większa opłacalność i margines bezpieczeńswa danego projeku. IRR obrazuje rzeczywisą sopę zysku analizowanego przedsięwzięcia.

Procedura obliczania IRR: 1. określić warość przepływów neo dla wszyskich la realizacji i funkcjonowania danego przedsięwzięcia, 2. znaleźć meodą kolejnych przybliżeń akie dwa poziomy sopy dyskonowej D, dla kórych: d1 - NPV jes bliskie zera ale dodanie. oznaczane jako pnpv d2. NPV jes bliskie zera ale ujemne. oznaczane jako nnpv UWAGA: między d1 i d2 powinna być różnica nie przekraczająca jednego punku procenowego! Większa różnica spowoduje niedokładność obliczeń. WADY IRR Przy nieypowych projekach obliczone IRR może przyjmować więcej niż jedną warość. Zdarza się o w przypadkach, gdy w badanym przedsięwzięciu wysępują ujemne przepływy pieniężne nie ylko w laach począkowych, ale i końcowych. Jeśli IRR przyjmuje dwie warości a i b (gdzie b>a), o przedsięwzięcie jes opłacalne jeśli obliczona sopa procenowa jes większa od a i mniejsza od b, j. a<d<b. Zdarza się akże, że w niekórych przypadkach w ogóle nie można obliczyć IRR

Dokładność obliczeń IRR pnpv (1) IRR (1) pnpv (2) nnpv (1) NPV(IRR)=0 IRR (2) nnpv (2)

] /,[ ) ( ) ( 1 0 1 zł zł O a R a N a CS n r n n Kosz zaoszczędzonej energii CS (Cos of Saving) Kosz zaoszczędzonej jednoski energii CSE (Cos of Energy Saving) ] /,[ ) ( ) ( 1 0 1 GJ zł E a R a N a CSE n n n

ZŁOŻONE METODY OCENY INWESTYCJI RZECZOWYCH WADY METOD DYSKONTOWYCH - przyjęcie sałej sopy dyskonowej w analizowanym okresie czasu (czasie eksploaacji inwesycji). Założenie o jes słuszne ylko w przypadku gdy inwesycja jes finansowania kredyem o sałym oprocenowaniu, lub gdy można przyjąć, że kosz kapiału własnego jes niezmienny. - założenie, że dodanie przepływy pieniężne są reinwesowane według ej samej niezmiennej sopy procenowej. Wadę ę można w dużym sopniu wyeliminować, przyjmując odpowiednio urealnioną, zmodyfikowaną sopę procenową. -mierniki e nie pozwalają oszacować marginesy ryzyka. Wadę ę można neuralizować poprzez dodakowe obliczenia j. próg renowności czy es wrażliwości projeku. - skomplikowana inerpreacja i sposób obliczania. ZALETY METOD DYSKONTOWYCH - w obliczeniach uwzględniają zmienną warość pieniądza w czasie realizacji i użykowania projeku. - uwzględniają w obliczeniach cały okres realizacji i eksploaacji.

lp. PRZYKŁADY ZASTOSOWANIA METOD OCENY INWESTYCJI Zesawienie wybranych danych analizowanych budynków Kubaura [m 3 ] Wskaźnik zaporzebowania na ciepło E [kwh/m 3 a] Rok budowy [rok] 1 7620 94,80 1986 Szczeciński 2 16753 65,24 1981 Szczeciński 3 3110 55,00 1976 Cegła żerańska 4 6411 82,51 1967 Tradycyjny 5 16825 64,20 1979 Wk-70 6 5426 74,38 1957 Tradycyjny 7 4259 51,29 1962 Tradycyjny 8 6417 73,77 1964 Tradycyjny 9 3436 88,12 1962 Tradycyjny 10 10480 99,58 1984 Cegła żerańska 11 11060 61,46 1984 Cegła żerańska 12 4185 68,53 1984 Cegła żerańska Sysem Budowlany

Qs, [GJ] Zaporzebowanie na ciepło przedmioowych budynków przed i po ermomodernizacji 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 przed ermomodernizacją po ermomodernizacji

Moc cieplna, [kw] 700 Zaporzebowanie na moc cieplną analizowanych budynków przed i po ermomodernizacji 600 500 400 300 200 100 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 przed ermomodernizacją po ermomodernizacji

zdysk. oszczędności i nakład inwesycyjny, [zł] CS, [zł/zł] Zdyskonowane oszczędności i nakłady inwesycyjne oraz CS 700 000 zł 1,00 600 000 zł 500 000 zł 400 000 zł 300 000 zł 200 000 zł 100 000 zł 0 zł 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 zdyskonowane oszczędności (15 la) nakład inwesycyjny CS 0,10

NPV, [zł] Wskaźniki NPV dla poszczególnych budynków 400 000 zł 350 000 zł 300 000 zł 250 000 zł 200 000 zł 150 000 zł 100 000 zł 50 000 zł 0 zł 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

0,350 0,300 0,250 Qs/kub. ogrzew., [GJ] CSE, [zł/gj] Redukcja zaporzebowania na ciepło do ogrzewania budynków i kosz uzyskania oszczędności jednoski energii CSE 40,00 35,00 30,00 25,00 0,200 20,00 0,150 15,00 0,100 10,00 0,050 5,00 0,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 0,00 DQs/kub. Ogrzew. CSE

Można zauważyć, że: kompleksowa ermomodernizacja przedsawionych budynków pozwala na znaczną redukcję zużywanej energii cieplnej wynoszącą od 16 % do 63% Uzyskiwane efeky energeyczne zależą przede wszyskim od sanu wyjściowego. Im jes on gorszy, ym większe są możliwe do osiągnięcia oszczędności, w celu umożliwienia inwesorowi podjęcia jak najrafniejszej decyzji, co do zakresu inwesycji, wszelkie działania ermomodernizacyjne powinny być poprzedzone rzeelną analizą akualnego sanu echnicznego obieku. Jej rezulaem jes opracowanie opymalnego w danym przypadku warianu prac ermomodernizacyjnych, redukcja zaporzebowania na ciepło budynków oraz związana z ym redukcja mocy źródła ciepła ma również duże znaczenie ekologiczne a korzyści z ego wynikające mogłyby być uwzględniane w algorymach liczenia opłacalności ermomodernizacji budynków i źródeł ciepła; jes o szczególnie isone dla erenów położonych w rejonach uprzemysłowionych ale przede wszyskim w pobliżu obszarów chronionych (np. obszary i ooczenia parków narodowych i krajobrazowych) O efekywności ekonomicznej prac ermorenowacyjnych decyduje m.in.: san echniczny obieku (np. przy złym sanie pokrycia sropodachu prace ermorenowacyjne wykonuje się przy okazji remonu pokrycia, co znacznie obniża koszy ), izolacyjność ermiczna przegród zewnęrznych, (im wyższy współczynnik U ym bardziej opłacalne jes ich docieplenie), sposób rozliczania się za dosarczoną energię, (przy rozliczaniu się za m 2 opłaa przez i po ermorenowacji jes aka sama). koszy jednoskowe sysemów dociepleń.

Meody oceny efekywności inwesycji lp. Kubaura [m 3 ] Wskaźnik zaporzebowania na ciepło E [kwh/m 3 a] Rok budowy [rok] Sysem Budowlany 1 10449 75,02 1985 Szczeciński 2 7620 94,80 1986 Szczeciński 3 16753 65,24 1981 Szczeciński 4 3110 55,00 1976 Cegła żerańska 5 6411 82,51 1967 Tradycyjny 6 16825 64,20 1979 Wk-70 7 5426 74,38 1957 Tradycyjny 8 4259 51,29 1962 Tradycyjny 9 6417 73,77 1964 Tradycyjny 10 3436 88,12 1962 Tradycyjny 11 10480 99,58 1984 Cegła żerańska 12 11060 61,46 1984 Cegła żerańska 13 4185 68,53 1984 Cegła żerańska 14 9860 59,82 1984 Cegła żerańska

NPV, [zł] IRR, [%] Meody oceny efekywności inwesycji NPV i IRR 300 000 zł 50,0% 45,0% 250 000 zł 40,0% 200 000 zł 35,0% 30,0% 150 000 zł 25,0% 20,0% 100 000 zł 15,0% 50 000 zł 10,0% 5,0% 0 zł 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 0,0% NPV IRR

zdysk. oszczędności i nakład inwesycyjny, [zł] CS, [zł/zł] Meody oceny efekywności inwesycji (CS) 700 000 zł 1,00 600 000 zł 500 000 zł 400 000 zł 300 000 zł 200 000 zł 100 000 zł 0 zł 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 zdyskonowane oszczędności (15 la) nakład inwesycyjny CS 0,10

Efekywność docieplenia ścian Grubość docieplenia [cm] Nośniki ciepła drewno węgiel olej opałowy gaz płynny prąd elekryczny SPBT 8 9,58 5,21 1,83 1,77 1,17 10 9,57 5,21 1,83 1,77 1,17 12 9,51 5,18 1,82 1,76 1,16 14 10,47 5,70 2,00 1,94 1,28 16 10,80 5,88 2,06 2,00 1,32 NPV (4,4%) 8 1428,38 11913,44 54547,93 56681,49 91571,14 10 1523,87 12595,04 57599,91 59852,43 96687,47 12 1643,78 13103,17 59686,85 62019,39 100153,18 14 441,82 12189,94 59951,25 62342,18 101443,80 16 16,03 12056,11 60996,13 63446,54 103522,48

Efekywność docieplenia dachu Grubość docieplenia [cm] drewno węgiel Nośniki ciepła olej opałowy gaz płynny prąd elekryczny SPBT 10 76,35 41,54 14,57 14,11 9,32 12 74,91 40,77 14,30 13,85 9,15 15 69,03 37,57 13,17 12,76 8,43 18 68,08 37,06 12,99 12,58 8,31 NPV (4,4%) 10-8322,95-7172,36-2500,80-2267,22 1554,38 12-8697,67-7469,22-2478,65-2228,85 1853,36 15-8918,63-7531,22-1892,90-1610,66 2990,61 18-9541,02-8032,50-1897,83-1590,72 3416,07

Efekywność ermomodernizacji budynku jednorodzinnego DANE O OBIEKCIE : echnologia... radycyjna rok budowy... 1936 kubaura ogrzewanej części... 594 m 3 powierzchnia użykowa ogrzew...... 220 m 2 liczba kondygnacji... 2 liczba mieszkań... 1 liczba mieszkańców... 4 Współczynniki przenikania ciepła U : ściany...1,22-1,27 W/(m 2 *K) sropodach... 2,23 W/(m 2 *K) srop piwnicy... 0,89 W/(m 2 *K) okna... 3,25 W/(m 2 *K) drzwi...2,5 W/(m 2 *K) E = 336,8 kwh/(m 2 *a) 1200 1000 800 600 400 200 0 isniejący O1 O2 O D1 Koszy ekpl. NPV 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 EFEKTY EKONOMICZNE : Kosz inwes. = 26 491 zł E = 163,3 kwh /(m 2 *a) Oszczędność mocy = 47,6%, Oszczędność energii = 57,5%, Oszczędność koszów = 57,5%. SPBT = 3,75 la CS = 0,32 zł/zł NPV = 55 370 zł IRR = 29,0%

Efekywność ermomodernizacji budynku wielorodzinnego DANE O OBIEKCIE : echnologia... radycyjna rok budowy... 1966 kubaura ogrzewanej części... 6 596 m 3 powierzchnia użykowa ogrzew.. 2 638 m 2 liczba kondygnacji... 5 liczba mieszkań... 60 liczba mieszkańców... 169 Współczynniki przenikania ciepła U : ściany...1,19-2,88 W/(m 2 *K) sropodach... 0,95 W/(m 2 *K) srop piwnicy... 0,89 W/(m 2 *K) okna...5,1;3,0 W/(m 2 *K) drzwi...2,5 W/(m 2 *K) E = 204,3 kwh/(m 2 *a) 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 isniejący O1 O2 O D1 D2 Koszy ekpl. NPV 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 EFEKTY EKONOMICZNE : Kosz inwes. = 146 850 zł E = 158,3 kwh/(m 2 *a) Oszczędność mocy = 21,6%, Oszczędność energii = 40,9%, Oszczędność koszów = 40,9%. SPBT = 3,57 la CS = 0,31 zł/zł NPV = 255 805 zł IRR = 29,8%

Efekywność ermomodernizacji budynku wielorodzinnego DANE O OBIEKCIE : echnologia... OWT-67N rok budowy... 1967 kubaura ogrzewanej części... 5 285 m 3 powierzchnia użykowa ogrzew.. 1 987 m 2 liczba kondygnacji... 5 liczba mieszkań... 30 liczba mieszkańców... 151 Współczynniki przenikania ciepła U : ściany...0,72-0,88 W/(m 2 *K) sropodach... 0,64 W/(m 2 *K) srop piwnicy... 1,11 W/(m 2 *K) okna... 3,00 W/(m 2 *K) drzwi...2,5 W/(m 2 *K) E = 197,7 kwh/(m 2 *a) 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 isniejący O1 O2 O D1 D2 Koszy ekpl. NPV 200000 195000 190000 185000 180000 175000 170000 165000 EFEKTY EKONOMICZNE : Kosz inwes. = 65 677 zł E = 181,6 kwh /(m 2 *a) Oszczędność mocy = 7,3%, Oszczędność energii = 30,1%, Oszczędność koszów = 30,2,%. SPBT = 3,0 la CS = 0,26 zł/zł NPV = 188 018 zł IRR = 35,9%