SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ im. JANA PAWŁA II W CZERSKU GIMNAZJUM
Wytyczne do Szkolnego Programu Profilaktyki na rok szkolny 2014-2015 Zgodnie z wnioskami z ewaluacji wewnętrznej szkoły, jak również po uwzględnieniu zaleceń z raportu pracy pedagogów w Szkolnym Programie Profilaktyki w roku szkolnym 2014/2015 szczególny nacisk położono na: przeciwdziałanie uzależnieniom, zwłaszcza na uzależnienie od palenia papierosów (m.in. realizacja programu Znajdź właściwe rozwiązanie, happening Witaminy zamiast nikotyny ). Mając na uwadze walkę z nałogiem palenia wśród uczniów oraz z powodu częstego nieradzenia sobie w sytuacjach trudnych działania profilaktyczne będą również zmierzały do budowania silnej osobowości wychowanka, bo tylko uczeń o silnej osobowości będzie potrafił oprzeć się negatywnym wpływom środowiska np. używki,wagary, itp. (realizacja m.in. programu Nasze spotkania ). Uwzględniając wytyczne Ministra Edukacji w szkole nadal prowadzona będzie profilaktyka agresji i przemocy. Rok 2014-2015 został również nazwany Rokiem Szkoły Zawodowców, więc już na etapie gimnazjum powinniśmy zacząć budzić aspiracje życiowe naszych wychowanków, poprzez prowadzenie zajęć warsztatowych służących samopoznaniu ( jaki jestem, moje mocne i słabe strony, moja rola w grupie, moje talenty i marzenia, jaki mam temperament, moje zainteresowania ) oraz poznaniu własnego potencjału edukacyjnego i zawodowego. Jedynie człowiek dobrze znający siebie może osiągnąć szczęście- bo wie, do czego dąży i czego potrzebuje- oraz sukces- bo zna swoje silne i słabe strony, możliwości i aspiracje. (Magdalena Goetz- Jak dobrze znam siebie? w: Głos Pedagogiczny wrzesień 2014).
Założenia Szkolnego Programu Profilaktyki Profilaktyka szkolna obejmuje działania zmierzające do ochrony uczniów przed wpływem czynników destrukcyjnych, zakłócających prawidłowy rozwój oraz udzielenia wsparcia w trudnych sytuacjach życiowych. Działania profilaktyczne prowadzą do ograniczenia i eliminowania zachowań ryzykownych młodzieży oraz wzmocnienia czynników chroniących przed zagrożeniami. Program profilaktyki jest dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów i tworzy spójną całość z programem wychowawczym szkoły. Jego realizacja jest zadaniem dla każdego nauczyciela. Cele Szkolnego Programu Profilaktyki Zapobieganie patologiom w zachowaniu uczniów tj. przemocy, agresji, wagarowaniu i właściwe reagowanie w chwili pojawiania się takich zachowań. Ochrona uczniów przed uzależnieniami (kontaktem z używkami), które hamują bądź zakłócają ich rozwój. Promowanie zdrowego stylu życia i zachęcanie do aktywnego spędzania wolnego czasu. Motywowanie uczniów do nauki. Ukształtowanie jednostki dojrzałej i odpowiedzialnej za swoje czyny. Nabywanie umiejętności właściwego reagowania w kontaktach z osobami obcymi, nieznajomymi oraz przedmiotami niebezpiecznym Spodziewane efekty: uczniowie nauczą się pozytywnych zachowań oraz właściwego postrzegania i rozumienia siebie i innych ludzi, wzrośnie wiedza wśród uczniów na temat uzależnień oraz umiejętność radzenia sobie w sytuacjach zetknięcia się z używkami i innymi niebezpiecznymi przedmiotami, uczniowie będą sami promować zdrowy i aktywny styl życia w środowisku, młodzi ludzie będą mieli większą motywację do nauki oraz będą uzyskiwać lepsze wyniki w nauce.
Treści Szkolnego Programu Profilaktyki Dział I- Przemoc, agresja, niska kultura osobista. Zapobieganie działaniom autodestrukcyjnym u uczniów. Dział II- Alkohol, nikotyna, narkotyki, substancje psychoaktywne. Promowanie aktywnego i zdrowego stylu życia. Dział III- Bezpieczeństwo moje i innych. Dział IV- Słabe wyniki w nauce Dział V- Problemy związane z wczesną inicjacją seksualną wśród młodzieży
Dział I PRZEMOC, AGRESJA, NISKA KULTURA OSOBISTA ZAPOBIEGANIE DZIAŁANIOM AUTODESTRUKCYJNYM U UCZNIÓW Czynniki ryzyka: nacisk kolegów, uległość wobec grupy, niskie poczucie własnej wartości, zachowania autodestrukcyjne u uczniów agresja, dyskryminacja, wykluczenie społeczne. Cel główny: Działania wychowawczo- opiekuńcze związane z zapobieganiem zachowaniom agresywnym i aktom przemocy oraz podniesieniem kultury osobistej ze szczególnym uwzględnieniem kultury słowa Zadania: przeciwdziałanie zjawiskom przemocy psychicznej i fizycznej w grupie rówieśniczej, od dorosłych i w rodzinie; uczenie sposobów obrony swojej osoby przed przemocą fizyczną, agresją słowną czy izolowaniem; zwiększenie poczucia własnej wartości ucznia oraz kształtowanie szacunku dla własnego życia i zdrowia; radzenie sobie ze stresem i sytuacjami trudnymi; kształtowanie postaw empatii, reagowania na akty przemocy; stworzenie właściwego klimatu szkoły zaufania w klasie, szkole; uwrażliwienie uczniów na potrzeby innych ludzi, nauczenie ich tolerancji, poszanowania praw i godności człowieka; rozwijanie w uczniach przynależności do grupy, która kieruje się normami i zasadami uważanymi powszechnie za etyczne; przeciwdziałanie dyskryminacji jednostki. Formy realizacji: Działania Jasne formułowanie zasad zachowania w społeczności uczniowskiej- opracowanie klasowych kontraktów dotyczących eliminacji zachowań agresywnych Wyciąganie konsekwencji za postępowanie niezgodne z zapisami zawartymi w WSO zachowania. Zajęcia wychowawcze na temat radzenia sobie z agresją własną i cudzą, stresem, konfliktami i sytuacjami trudnymi, dyskryminacji jednostki. Wulgaryzmy...- czy na pewno bez konsekwencji? - pogadanka Konkurs plastyczny- Stop przemocy! Wskazywanie uczniom miejsc wsparcia poza szkołą (m. in. telefony zaufania, punkty
konsultacyjno- psychologiczne i psychoterapeutyczne) Zorganizowanie spotkania uczniów ze specjalistą ds. postępowania w sprawach nieletnich- ukazanie konsekwencji zachowania niezgodnego z ogólnie przyjętymi normami. Bieżąca analiza nieodpowiednich zachowań uczniów i przypadków dyskryminacji jednostki (w ramach prac zespołu wychowawczego). Szkolenie RP w ramach WDN lub warsztaty w ramach zespołów przedmiotowych na temat zjawiska przemocy i agresji wśród młodzieży. Mobilizowanie do skutecznej i efektywnej współpracy w celu jak najszybszego przepływu informacji dotyczącej uczniów będących w trudnej sytuacji życiowej. Zapoznanie rodziców ze Szkolnym Programem Profilaktyki. Ścisła współpraca z rodzicami w celu jak najszybszego zdiagnozowania stanów emocjonalnych uczniów, przejawów społecznego wykluczenia. Zapoznanie rodziców z możliwością uzyskania pomocy i wsparcia przez instytucje wspierające rodzinę. Dział II ALKOHOL, NIKOTYNA, NARKOTYKI, SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE, PROMOWANIE AKTYWNEGO I ZDROWEGO STYLU ŻYCIA Czynniki ryzyka: moda na branie, palenie i picie; brak umiejętności zachowań asertywnych; łatwość dostępu do środków uzależniających i psychoaktywnych tzw dopalaczy. Cel główny: Działania wychowawczo- opiekuńcze związane z zapobieganiem uzależnieniom oraz propagowaniem zdrowego stylu życia. Zadania: Wspomaganie rozwoju osobowości młodego człowieka poprzez m. in. tworzenie pozytywnego obrazu siebie, bo tylko jednostka o silnej osobowości będzie mogła skutecznie oprzeć się negatywnym wpływom środowiska. Rozwijanie umiejętności asertywnych zachowań, uczenie asertywnej odmowy. Promowanie zdrowego stylu życia oraz rozwijanie zainteresowań uczniów, wdrażanie uczniów do aktywnego spędzania wolnego czasu. Stawianie sobie pozytywnych celów życiowych i konsekwentne dążenie do nich. Zachęcanie do powstrzymywania się od spożywania alkoholu do czasu pełnoletności. Dostarczenie informacji o zgubnym wpływie alkoholu, nikotyny i innych środków uzależniających. Formy realizacji: Działania Przeprowadzenie lekcji wychowawczych wspomagających rozwój osobowości ucznia oraz uczących sztuki asertywnego odmawiania. Dostarczenie uczniom wiedzy na temat konsekwencji brania, picia, zażywania dopalaczy. Przeciwdziałanie uzależnieniu od palenia papierosów (realizacja programu Znajdź właściwe rozwiązanie ) Zorganizowanie kampanii informacyjnej dotyczącej problemu uzależnienia od
papierosów (happening Witaminy zamiast nikotyny ) Obserwowanie zachowań uczniów podczas przerw, lekcji, zajęć pozalekcyjnych, dyskotek szkolnych. Zachęcanie uczniów do szeroko rozumianej aktywności- udziału w konkursach, zawodach sportowych, wolontariatu, rozwijania własnych zainteresowań, uczestnictwa w codziennym życiu szkoły. Prowadzenie zajęć na temat zdrowego stylu życia -realizacja zadań Ogólnopolskiej Kampanii Zachowaj Trzeźwy Umysł, programu edukacyjnego Trzymaj Formę!. Zachęcanie uczniów do codziennej aktywności fizycznej. Gromadzenie i udostępnianie nauczycielom materiałów nt. profilaktyki uzależnień. Mobilizowanie nauczycieli i rodziców do bycia wzorem zdrowego stylu życia i aktywności fizycznej. Uświadomienie rodzicom konsekwencji, picia, palenia, zażywania substancji psychoaktywnych. Czynniki ryzyka: codzienny kontakt z osobami obcymi; Dział III BEZPIECZEŃSTWO MOJE I INNYCH przedmioty i substancje niebezpieczne w naszym otoczeniu; brak dostatecznej wiedzy nt. konieczności bezpiecznego zachowania się w drodze do szkoły, na lekcjach, przerwach itp.; Cel główny: Działania wychowawczo- opiekuńcze, których celem jest nabycie umiejętności właściwego zachowania się w przypadku kontaktów z osobami obcymi lub niebezpiecznymi przedmiotami oraz rozumienie negatywnych skutków wagarowania. Zadania: Uczulenie na sprawy związane z bezpieczeństwem własnym i innych. Nabywanie umiejętności właściwego reagowania w kontaktach z osobami obcymi, nieznajomymi oraz właściwego zachowania się w przypadku kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi, toksycznymi, łatwopalnymi, wybuchowymi. Radzenie sobie w trudnych sytuacjach i umiejętność szukania pomocy u właściwych służb ratunkowych. Uczulanie na zachowanie bezpieczeństwa na drodze, w szkole, na zajęciach lekcyjnych oraz poznanie wybranych zasad udzielania pierwszej pomocy. Formy realizacji: Działania Rozmowy z uczniami na temat bezpiecznego zachowania się: na drodze, w budynku szkolnym, podczas przerw międzylekcyjnych, podczas gier i zabaw, na wypadek burzy, pożaru, nawałnicy, podczas korzystania z urządzeń elektrycznych, w przypadku kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi i środkami trującymi. Przekazywanie wiedzy na temat zachowania i właściwego reagowania na w sytuacjach niebezpiecznych dotyczących siebie i innych. Pogadanki na temat zachowania ograniczonego zaufania wobec osób nieznajomych.
Poznanie wybranych zasad udzielania pierwszej pomocy (nauka pierwszej pomocy osobie poszkodowanej). Podnoszenie kompetencji kadry pedagogicznej w zakresie radzenia sobie z prowokacyjnymi zachowaniami uczniów. Przypomnienie procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i młodzieży. Uczulenie rodziców na istnienie zagrożeń występujących w najbliższym środowisku dziecka. Dział IV SŁABE WYNIKI W NAUCE Czynniki ryzyka: lenistwo; niska samoocena uczniów. wysoki poziom absencji. wagary. brak zainteresowania lekcjami niedostateczny nadzór ze strony rodziców, prawnych opiekunów Cel główny: Intensyfikowanie działań wychowawczo- profilaktycznych motywujących uczniów do uzyskiwania lepszych wyników w nauce oraz poprawiających frekwencję w szkole. Zadania: Ukształtowanie jednostki dążącej do osiągania coraz lepszych wyników w nauce. Zwiększenie motywacji do nauki oraz osiągania postawionego sobie celu. Uatrakcyjnianie lekcji poprzez stosowanie aktywnych metod nauczania. Uświadomienie rodzicom i opiekunom ich znaczącej roli w procesie dydaktycznowychowawczym Pomoc w radzeniu sobie z trudnościami w nauce. Zapobieganie takim zjawiskom jak: wagary, awersja szkolna, uchylanie się od realizacji obowiązku szkolnego Formy realizacji: Działania Aktywizowanie uczniów poprzez udział w konkursach przedmiotowych, czytelniczych, sportowych, artystycznych. Zachęcanie uczniów do udziału w zajęciach kół zainteresowań umożliwiających zdobycie nowych wiadomości i umiejętności. Zamieszczenie w holu szkoły informacji o zajęciach pozalekcyjnych, czasie trwania, terminie spotkań. Stwarzanie okazji do zaprezentowania własnych umiejętności i zainteresowań (angażowanie w imprezach klasowych i szkolnych) Prezentowanie osiągnięć i dorobku artystycznego uczniów na szkolnych wystawach prac, dyplomów, pucharów itp. Monitorowanie absencji uczniów. Nagradzanie uczniów za rzeczywiste osiągnięcia i umiejętności. Budzenie aspiracji życiowych wychowanków poprzez prowadzenie zajęć służących samopoznaniu (np. Jaki jestem, moje silne i słabe strony, moje talenty i marzenia, jaki mam temperament, moje zainteresowania, moja rola w grupie ).
Dostarczenie materiałów na lekcje wychowawcze z cyklu Jak dobrze znam siebie? (m.in. Głos Pedagogiczny wrzesień 2014 s. 51) Poinformowanie rodziców o konsekwencji wagarowania oraz procedurach działania w przypadku uczniów wagarujących. Uczulenie rodziców na korzyści płynące z bliskiego kontaktu z dziećmi ( rozmowy, zainteresowanie problemami szkolnymi dziecka, zauważenie nawet drobnych sukcesów, właściwa motywacja, angażowanie w życie domowe). Dział V PROBLEMY ZWIĄZANE Z WCZESNĄ INICJACJĄ SEKSUALNĄ WŚRÓD MŁODZIEŻY Czynniki ryzyka: problemy związane z okresem dojrzewania; wczesna inicjacja seksualna- presja otoczenia w tym względzie; problemy związane z okresem dojrzewania; negatywne wzorce w mediach- ukazywanie miłości w krzywym zwierciadle. Cel główny: Działania wychowawczo- opiekuńcze związane z zapobieganiem wczesnej inicjacji seksualnej wśród młodzieży oraz uświadamianie konsekwencji z podejmowania takich zachowań. Zadania: Ukształtowanie jednostki dojrzałej i odpowiedzialnej za skutki wszelkiego działania oraz umiejącej oprzeć się naciskom otoczenia Uwrażliwienie na to, iż przedmiotowe traktowanie drugiego człowieka w dziedzinie seksualnej jest krzywdzące. Pomoc w znalezieniu sposobów radzenia sobie z trudnościami okresu dojrzewania. Ukazywanie pozytywnych wzorców miłości dwojga ludzi ( film, literatura, sztuka) Formy realizacji: Działania 2. Pogadanka Dojrzewanie- jak sobie z tym radzić? 3. Lekcje wychowawcze na temat odpowiedzialności za drugą bliską osobę. 4. Warsztaty mające na celu kształtowanie umiejętności obrony wyznawanych wartościuczenie postawy asertywności i nie ulegania presji otoczenia 5. Gromadzenie ulotek i innych materiałów na zajęcia z uczniami. 6. Nasze dzieci dojrzewają- problemy z tym związane -warsztaty dla rodziców. Sposoby realizacji Treści Szkolnego Programu Profilaktyki w większości realizuje się na godzinach wychowawczych i poszczególnych przedmiotach. Można je realizować podczas szkolnego festynu, zajęć pozalekcyjnych, na wycieczkach i zajęciach terenowych. Nauczyciel sam decyduje o metodzie służącej do realizacji celu, przeważnie będą to zajęcia warsztatowe, pogadanki, dyskusje, burze mózgów. Formą realizacji będzie też propaganda wizualna, czyli gazetki informacyjne, plakaty, ulotki informacyjne, wystawy. Ewaluacja Ocenie poddawane będą następujące elementy:
realizacja tematyki profilaktyki zawartych w planach pracy wychowawców klas występowanie czynników, rodzajów i przyczyn zachowań ryzykownych; występowanie czynników chroniących: więź z rodzicami, opieka dorosłych, zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, aktywność, ciekawość poznawcza, praktyki religijne, konstruktywna grupa rówieśnicza, autorytety. Oceny efektów realizacji SPP, obok bieżącego monitorowania, ankiet oraz samooceny przeprowadzanej przez zainteresowane podmioty dokonuje się w trakcie posiedzeń RP- podsumowujących.